Sirene Roks At Phokaia

1. Dr. Vural Yiğit
3.04.2016
PHOKAİA(Foça)
VE SİREN
KAYALIKLARI

2. ANTİK DÖNEMDE Foça (Phokaia)
• Phokaia-Foça, Ege’deki İyon yerleşimlerinin en
önemlilerinden ve 12 İyon kentinden biriydi.
• İyonya' felsefe, mimarlık ve heykeltraşlıkta öncü oldu.
• İ.Ö. 494 yılındaki "Lade Deniz Savaşı"nı yöneten
komutan Dionysos, Foça'lıydı.
• Bu komutan da ismini mitolojinin en ünlü "Şarap
Tanrısı" Dionysos'tan alıyordu.
• Foça’lılar denizcilikte çok başarılıydılar. 50 kürekli &
500 yolcu alabilen tekneleri vardı.
• Foça, İonya'da, doğal altın-gümüş karışımı elektron
sikkeyi ilk bastıran kentlerden biriydi.

3. Antik Foça

4. Günümüzde Foça

5. Phokaia’nin kuruluşu ve
kolonileri
• Adını, çevresindeki adalarında yaşayan foklardan alan
Phokaia, İ.Ö. 11. yy'da Aiollar‘ tarafından kurulmuştu.
• İyon yerleşimi ise İ.Ö. 9.yy'da başladı.
• Foçalılar, Ege, Akdeniz ve Karadeniz'e açılarak çok sayıda
koloni kurdular. Bunların en önemlileri :
• Kardeniz'de Amysos (bugünkü Samsun),
• Çanakkale Boğazı'ndaki Lampsakos (bugünkü Lapseki),
• Midilli Adası'nda Methymna (bugünkü Molyvoz),
• Güney İtalya'da Elea (bugünkü Velia),
• Korsika'da Alalia,
• Güney Fransa'da Massalia (Marsilya), Nice ve Antibes .
• İspanya'da Ampuria'dır.

6. Arkeolojik Kazılar
• Ord.Prof.Dr.Ekrem AKURGAL’ın yürütmüş
olduğu kazılarda Athena Tapınağı’nın yeri
saptanmış ve tapınakla ilgili çok sayıda
buluntu ele geçirilmiştir.
• Sütun tamburu, altlık ve başlık parçalarıyla
diğer mimari elemanlar ele geçmiştir.
• Tüf taşından (Foça taşı) büyük griphon ve
at heykelleri bulunmuştur.
• Phokaia'da arkeolojik kazılar halen devam
etmektedir.

7. Phokaia Paraları üzerinde Horoz, Fok ve griffon
sembolleri M.ö 625/522

8. FOÇA’NIN ADALARI
• Foça Limanı önlerinde yer alan, altı adet ıssız ada
bulunmaktadır.
• Bunlar Orak (93 ha), İncir (18 ha), Fener (14 ha), Hayırsız
(5 ha), Kartdere (2 ha) ve Metelik (1,5 ha) adalarıdır.
• Orak Adası’nın güney kıyısında uzun bir çakıllı kumsal,
• Hayırsız ve Kartdere’de, 80 m yüksekliğe ulaşan dik yarlar
bulunur.
• Adalar genelde otsu, çalımsı bitkiler ve makiyle kaplıdır.
• İncir Adasıında,antik yerleşimden kalma Mezar odası,
kayalara oyulmuş mum yerleri, su kanalları, süzme
havuzları, mağaralar,
• Kybele kabartmaları ve tapınak vardır.

9. Siren Kayalıkları
• Arkeolojik, mitolojik ve tarihi özellikleriyle
bilinen şirin ilçemizin Foça’nın, Orak adası
yakınlarında, beyaz renkli kayalıklar vardır.
• Bunlar, «Siren Kayalıkları» adıyla bilinir.
• Siren Kayalıkları ve Sirenler Mitolojinin en
bilinen öyküsüdür.
• Sirenler, Homeros’un Odeysseia Destanında
Oldukça geniş olarak yer alır.

10. Foça Adaları ve Siren Kayalıkları

11. AKDENİZ FOKU
• Akdeniz Foku (Monachus Monachus)
dünyanın nadir oniki memelisinden biridir.
• Dünyada 400, Türkiye'de yaklaşık 100 fok
yaşamaktadır.
• Akdeniz foku bir günde 60 km. yol alabilecek
kadar iyi bir yüzücüdür. Sakinliği ve sessiziliği
severle ve deniz kirliliği olmayan yerlerde
yaşarlar.
• Foça, günümüzde Akdeniz Fokları'ın
korunması için pilot bölge seçilmiştir.

12. Siren Kayalıklarında Akdeniz
Fokları

13. Mitoloji’de Sirenler (sirene)
• Klasik mitolojide Sirenler, kayalık ve boş
adalarda yaşadıklarına inanılan deniz
yaratıklarıdır.
• Geniş kanatları olan kuş şeklinde bir vücuda ve
kadın başına sahiptirler.
• Yüzleri çok güzel, sesleri etkileyicidir. Sürekli
olarak bir şarkı mırıldanırlar.
• Buralardan geçmekte olan denizciler, sirenlerin
söylediği şarkılardan büyülenerek gemilerini
bilinçsizce kayalara doğru sürmekte ve gemileri
parçalanınca da sirenlere yem olmaktaydı.

14. Sirenler
• Sirenler, deniz kızlarından farklı olarak iki kuyruğa
sahiptirler. Achelous'un kızları olarak betimlenmişlerdir.
• Homeros ve sonraki yazarlar, sirenlerin hem isimlerine
hem de sayılarına değinmişlerdir.
• Sirenlerin adları; Thelxiepia, Molpe, Parthenope,
Pisinoe, Aglaophonos/Aglaope, Ceysi, Ligeia,
Leucosia, Raidne ve Teles'tir.
• Bazı hikâyelere göre, genç Persephone'un oyun
arkadaşları olduklarından da bahsedilir.
• «Siren şarkısı» terimi ise, sirenlerin güzel sesleriyle
söyleyip denizcileri büyüledikleri şarkılardır.

15. Siren Betimlemeleri

16. Siren
Tabloları

17. The Siren, Tual üzerine
yağlıboya, Leeds Art Gallery

18. HOMEROS ve ODEYSSESİA
• Ünlü ozan ve yazar Homeros’un yazdığı iki
büyük destan bulunmaktadır.
• İlyada destanında Yunanlılar ile Truvalılar
arasında geçen on yıl savaşlarını ve
bunların sonunda Yunanlıların büyük bir
galibiyet elde ettiklerinden bahseder.
• Odeyssesia destanında ise Truva’yı ele
geçirdikten sonra evlerine gitmek için yola
çıkan kahramanların dönüş yolculuğunu
anlatır.

19. SİREN KAYALIKLARI VE
ODEYSSESİA (ODESSA) DESTANI
• Kral Odeysseus Truva savaşından dönerken tanrılar
tarafından bir adada yaklaşık olarak on yıl hapis
tutulur.
• Bu sürenin sonunda Tanrılar onu serbest bırakarak
evine dönmesine izin verirler.
• Sonunda kendisine ait büyük bir gemi ile dönüş
yolculuğuna başlar.
• Pek çok olağandışı macera yaşadıktan sonra, Ege
Denizindeki Phokai şehrinin kıyılarına kadar ulaşır.
• Yoluna devam edebilmesi için sirenlerin yaşadığı
adaların arasından geçmesi gerekmektedir.

20. Siren Sesleri
• Foça yakınlarında Orak Adasına geldiklerinde
sirenlerle karşılaşırlar.
• Sirenlerin büyüleyici çığlıklarını duyan
denizcilerin bu seslerin etkisinde kalarak bu
bölgeden ayrılmak istemediklerini bilen
Odysseus, kayalıklara yaklaşırken kuşku
içerisindedir.
• Gemisinde bulunan büyücü Kirke’nin sirenler
hakkında ısrarla uyarı yapması, üzerine bazı
önlemler almaya kara verir.

21. Siren Sesleri
• Sirenlerin büyüleyici seslerine kapılmamak için
kendisini geminin direğine halatlarla sıkıca bağlayıp,
ağzını da süngerle kapatır.
• Gemide çalışan tüm tayfaların bu sesleri duymasına
engel olmak içinde kulaklarını balmumu ile kapatır.
• Böylece çok merak ettiği sirenlerin çıkardıkları sesleri
yalnız kendisi duyacaktır.
• Gemisi kayalıkların arasında yol alırken sirenlerin
etkileyici sesleri çevrede yayılır.
• Bundan çok etkilenen Odesseus,buradan ayrılmayıp
ömrünün sonuna kadar kalmak için tayfalarına emir
verir.

22. Odysseus and the Sirens by
Herbert James Draper, c. 1909

23. Karısı Penelope Yolunu
Gözlemektedir
• Ağzı kapalı, elleri kolları bağlı ayrıca tayfaların da
kulakları tıkalı olduğundan bunu başaramaz.
• Odysseus’un gemisi, kayalıkların arasından
süzülerek yoluna devam eder.
• 20 yıldır onun yolunu gözleyen karısı Penelope’ye
kavuşmak için nihayet ülkesine gelir.
• Ancak onu başka olaylar beklemektedir.
• Karısı’nın düzenlediği yarışmada, kendi yayının
kirişini yerine takıp düşmanlarını yener.
• Tekrar başa geçip kral olur.

24. Homeros’un Odessia’sından
• Ulu Tanrıça Kirke, "Ne yapın yapın, Tanrısal
Sirenler'den sakının" dedi bana.
• "Büyüleyen seslerinden, çiçekli çayırlarından
sakının.
• Sen dinle o sesi. Ama bağlasınlar ayakta seni
kollarından bacaklarından orta direğe.
• Böyle dedim ve uyardım arkadaşlarımı.
• Bu ara gemimiz Sirenler'in adasına varmıştı bile.
• Çünkü itici bir rüzgâr esiyordu arkamızdan.
• Derken rüzgâr düştü, deniz oldu çarşaf gibi.
• Bir tanrı bütün dalgaları dindirmişti.

25. Odessia
• Yoldaşlarım kalkıp geminin yelkenlerini topladılar,
sonra da kürekleriyle döve döve köpürttüler denizi.
• O zaman ben tunç kılıcımla mum peteğini
parçaladım ufak ufak, ezdim güçlü ellerimle mumu.
• Sürdüm arkadaşlarımın kulaklarına.
• Duymaz oldular artık sirenleri.
• Onlar da bağladılar kollarımdan bacaklarımdan
orta direğe beni.
• Sonra vurdular kürekleriyle kırçıl denize durmadan.

26. Odessia
• Gel buraya, dillere destan Odysseus,
Akhaların şanı şerefi. Durdur gemini de
duy bizim sesimizi.
• Hiçbir zaman bir kara gemi buradan
geçemedi,
• Durup dinlemeden ağzımdan çıkan tatlı
ezgileri,
• Dinlerler doya doya, daha çok şey öğrenip
öyle giderler, Biliriz biz engin Troya'da olup
bitenleri…

27. • Güzelim sesleriyle onlar böyle diyorlardı
ve dinlemek istiyordu benim gönlüm,
• Kaşlarımla işmar verdim arkadaşlara –
Çözün- dedim beni.
• Onlarsa ha bire kürek çekiyorlardı iki
büklüm…
• Az sonra epey uzaklaşmıştık
sirenlerden.
• Artık duymaz olmuştuk seslerini…

28. Roman mosaic: Odysseus and the
Sirens (Bardo National Museum)

29. Odysseus and the Sirens, eponymous vase of the
Siren Painter, c. 480–470 BC, (British Museum)

31. Odysseus and the Sirens. An 1891 painting by
John William Waterhouse.

32. Unutamadıklarım arasında,Odessa Destanını anlatan
ve Başrollerini, Kirk Douglas, Silvana Mangano,
Anthony Quinn, Rossana Podesta, gibi sanatçıların
oynadığı, Kral Ulysses Filmi var.

33. SEAY - Siren Song-Bir siren Şarkısı
dinlemek için tıklayın
https://www.youtube.com/watch?v=DYhgUlG
WSZM

34. Melih Cevdet Anday'ın "Kolları
Bağlı Odiseus" şiiri akla geliyor.
• Kürekçiler hasatsız denizi köpürttüler küreklerimle, tez
yürüyüştü gemi gün batarken ulaştı Sirenlerin adasına,
• Yüreğim kopacak gibiydi, kanatlanıp uçacak gibiydi, ama
Sirenlerin izi bile yoktu ortada.
• Yalnız bir ezgi, ta derinden, ta içerimden gelen bir ezgi
• başladı yavaş yavaş yükselmeye; o yabansı, o büyülü
türküleri ben ….
• söylüyordum sağır gemicilere,
• yalnız ben duyuyordum Sirenleri.
• Kirke, bilge tanrıça, selam sana!
• Sağ salim geçtim kendimi

35. Siren Kayalıklarını gözlemek için Foça,
Büyükdeniz’den tekne ile yola çıktık

36. Kardeşim Safa Yiğit ile Birlikteydik

37. Kaptanımız Basri Sarı ile kızları, Dilara ve Ömür
Sarı bize rehberlik yaptılar.

38. Siren Adası ve kayalıkları uzaktan
göründü.

41. Sirenler, bizi gözlüyor gibiydi. Rüzgarda
seslerini duyuyorduk.

42. Deniz suyu pırıl pırıldı. Balıklar ve
martılar bize eşlik ettiler.

43. Bira eşliğinde Çipuralar geldi.

44. Atatürk Adasına yaklaşırken
Atamızı selamladık.

45. Dönüşte Foça’nın ünlü günbatımı
bizi karşıladı.