hi

1. ១. ត ើការសិក្សាទសសនវ ិជ្ជ
ា ផ្តល់ប្រតោជន៏អ្វីខ្លះដល់អ្នក្ស?
>ពង្រីកការពិចារណា និរជំនាញននការគិតហ្មត់ចត់
>ពង្រីកសមតថភាពគិតសមហហ្តុផល
>ពង្រីកសមតថភាពវ ិភាគ និរហ ោះង្ាយបញ្ហ
ា
>ពង្រីកសមតថភាពវាយតនមៃដំហណាោះង្ាយដដលបានហលើកហ ើរ
>ពង្រីកសមតថភាពសរហសរ និរនិយាយយា
៉ា រចាស់លាស់
> បហង្រៀននិសសិតឱ្យហចោះឆ្ងល់ និរហចោះសួ រសំណ
ួ រដដលមានតនមៃ
>ជួយឱ្យនិសសិតហគចហចញពីបុហរវ ិនិចឆ័យ ពង្រីកបញ្ហ
ា ា
ម រតី និរសីលធម៌
>ហធវើឱ្យនិសសិតមានការគិតហ យឯករាជយ សវ ័យភាព សវ ័យង្គប់ង្គរ ទសសនវ ិស័យទូលាយពីជីវ ិត
ទសសនវ
វ ិជ្ជ
ា ននពចាំបាច់់សប្នរ់ននស្សសន
ន ក្ស់ ៖
ហធវើឱ្យហយើរហចោះា
ា ល់ខ្
ល ួនឯរ មុននឹរា
ា ល់អ្នកដនទ និរា
ា ល់ពិភពហលាក
ហធវើឱ្យហយើរមានអាកបបកិរ ិយាង្បកបហ យគតិបណ
ឌ ិត មានវ ិចារណញ្ហ
ា ណ មានគំនិតរ ិោះគិត និរ គំនិតអ្ធាង្ស័យ
ទសសនវ ិជ្ជ
ា ជួយឱ្យមនុសសហង្បើចំហណោះដឹរ សមតថភាព អ្ំណាច ង្ទពយសមបតតិ និរសកា
ត នុពលរបស់ ខ្
ល ួនង្បកបហ យ
ភាពចាំបាច់ ភាពសមហហ្តុផល និរសីលធម៌។
>ទសសនវ ិជ្ជ
ា ជួយឱ្យមនុសសហង្បើចំហណោះដឹរ សមតថភាព
អ្ំណាច ង្ទពយសមបតតិ និរ សកា
ា នុពលរបស់ខ្
ល ួន
ង្បកបហ យភាពចាំបាច់ ភាពសមហហ្តុផល និរសីលធ
ម៌។
>ហ យហហ្តុផលទំរអ្ស់ហនោះហហ្ើយ បានជ្ជហគតង្មូវអ្នក
សិកាជំនាញហផសរៗហទៀត ហង្ៅពីទសសនវ ិជ្ជ
ា ក៏ង្តូវហរៀន
ទសសនវ ិជ្ជ
ា ដដរ ទំរកង្មិតបរ ិញ្ហ
ា បង្ត បរ ិញ្ហ
ា បង្តជ្ជន់ខ្ពស់
និរថ្ន
ន ក់បណ
ឌ ិត

2. ២. ត ើទសសនវ ិជ្ជ
ា នននស្ខ្ងារអ្វីខ្លះ
?
នស្ខ្ងារទសសនវជ្ជ
ា ក្ស
ន ុងឋានៈជ្ជវទាសាស
ត
មុខ្ងារទសសនវជ្ជ
ា ក
ន ុរឋានៈជ្ជសរាម
ក
ន ុរឋានៈជ្ជវ ិទាាស្តសត ដ៏ទូលំទូលាយទសសនវ ិជ្ជ
ា មានមុខ្ងារ ៣ ហផសរគ្ន
ន គឺ៖
មុខ្ងារទី១៖ វាគឺជ្ជកិចចការរបស់ទសសនវ ិជ្ជ
ា ដដលពិនិតយហ យង្ប ុរង្បយ័តន និរហធវើការរ ិោះគន់មូល
បដិញ្ហ
ា (ការសនមត់)និរសននិ ា នននរាល់វ ិទាាស្តសត ទំរអ្ស់។
មុខ្ងារទី២៖ មុខ្ងារដដលទសសនវ ិជ្ជ
ា ស
ំ ដដរហ ើរ ជ្ជវ ិទាាស្តសត គឺសំហយាគលទធផល។
。 ទសសនវ ិជ្ជ
ា ចនផ្ដល់ក្សបាត ើ ដល់វ ិទាសាស្តស
ត នានា
មុខ្ងារទី៣៖ មុខ្ងារទសសនវ ិជ្ជ
ា គឺបង្រួបបង្រួមនិរនាំវ ិទាាស្តសត ឱ្យបំហពញបដនថមនិរគ្នំង្ទគ្ន
ន ហៅវ ិញ
ហៅមក។

3. ៣. ត ើអ្នស្ននរួន និងអ្នស្ននញែក្សននទបានាក្ស់ទបានងគ្ន
ន ដូ់
តនត់ខ្លះ?
• ក
ន ុរការង្ាវង្ជ្ជវវ ិទាាស្តសត ហយើរគួបផសំវ ិធីទំរពីរហនោះឱ្យហធវើដំហណើរទនទឹមគ្ន
ន
វាមាន ទំនាក់ទំនរគ្ន
ន នឹរបំហពញគ្ន
ន ហៅវ ិញហៅមក។
• ទំនាក់ទំនររវារអ្នុមានរួម និរ អ្នុមានដញក គឺជ្ជចលនាពីរននគំនិត
ដដលមាន
ដំហណើរផ
ទ ុយគ្ន
ន ដតមានទំនាក់ទំនរគ្ន
ន ហៅវ ិញហៅមក និរបំហពញបស្តរាប់គ្ន
ន ។
• អ្នុមានរួមជ្ជអ្នកផតល់ឫសគល់ឱ្យអ្នុមានដញក និរដសវ ររកចាប់ទូហៅ ឯ
អ្នុមាន ដញកមានលកខណៈង្តឹមង្តូវលអ ិតលអ ន់ ជ្ជអ្នកដឹកនាំអ្នុមានរួមគឺ
យកចាប់ទូហៅហនាោះ ហៅអ្នុវតតន៍។

4. ៤. ់ូរនិោយអ្បាចីប្ទឹស
ត ីប្រធានវ ិស័យ និង វ ថ ុវវ ិស័យ តៅក្ស
ន ុង
ម្នល ?
ប្ទឹស
ត ីវ ថ ុវ ិស័យពច តនមៃមានលកខណៈបរានុម័ត។ តនមៃគឺជ្ជសមបតតិ ឬ គុណភាពពិតរបស់វត
ថ ុវ ិ
ស័យភាព ( វត
ថ ុ គំនិត មនុសស អ្ំហពើ ា
ថ នភាព)។
វត
ថ ុ ឬសកមមភាពមានតនមៃហៅក
ន ុរខ្
ល ួនរបស់វាង្ាប់ មិនដមនមនុសសជ្ជអ្នកកំណត់តនមៃហនាោះ
ហទ។ ឧទាហរ ៈ កៃិនង្កអ្ូប ហាភណ
ឌ ភាពននផ្ក
ា ភាពរ ឹររបស់ហពង្ជ។
នូលដ្ឋ
ា នម្នទសសនៈវ ថ ុវ ិស័យពច៖ តនមៃមិនដង្បង្បួលហទ គឺបុគាលនីមួយៗ ឬង្ក ុម នីមួយៗហទ
ដដលដង្បង្បួល។
ប្ទឹស
ត ីវ ថ ុវ ិស័យពច Objective Theory
Plato and Aristotle:
តនមៃជ្ជគុណភាពពិតននវត
ថ ុវ ិស័យភាព ដដលសថ ិតហៅខារហង្ៅ ហហ្ើយ ររចាំការចាប់អារមមណ៍
របស់មនុសស មិនដមនចំណាប់ អារមមណ៍របស់មនុសសបហរាើតនូវតនមៃហនាោះហទ។
G.E Moore: អ្តថិភាពននតនមៃឯករាជយសថ ិតហៅខារហង្ៅមនុសស។

5. ៥. តហ ស្អ្វីចនជ្ជតយើងប្ ូវសិក្សា សីលវ ិជ្ជ
ា ?
• ការសិកាទសសនវ ិជ្ជ
ា សីលធម៌ ជ្ជការពិភាកាដវកដញកអ្ំពីអ្ំហពើលអ ខ្ពស់បំផុតរបស់មនុសស។
• វាវវ ិនិចឆ័យលអ និរអាង្កក់
• ង្បាប់ហយើរអ្វើដដលង្តូវហធវើ និរអ្វើដដលមិនង្តូវហធវើឈរ ហលើមូល ា នននឆ្នទៈ និរការទទួល
ខ្ុសង្តូវ
• ង្បាប់ហយើរឲ្យដឹរថ្នហហ្តុអ្វើបានជ្ជអ្ំហពើមួយល
អ ង្បហសើរជ្ជរអ្ំហពើមួយហទៀត។
• ហដើមបីហធវើឲ្យការរស់ហៅក
ន ុរសរាមមានសណា
ត ប់ធ្ន
ន ប់លអ មានការហយាគយល់គ្ន
ន ។
• អ្ំហពើង្បកបហ យសីលធម៌ និរង្បព័នធសុីលវ ិជ្ជ
ា ទំរក
ន ុរអ្តីតកាលនិរបច
ច ុបបននកាលពិត
ជ្ជង្តូវបានវាយតនមៃ និររ ិោះគន់។
• វាពាយាមបងា
ា ញមនុសសនូវតនមៃពិតននជីវ ិត និរញុំរ ឲ្យមនុសសរួបរួមគ្ន
ន ដសវ ររកតនមៃ

6. ៦. តដើនបីត្វីការវ ិនិ់ឆ័យតៅតលើអ្បាតចើនួយខាងសីល្ន៌ឱ្យចន
ប្ ឹនប្ ូវ ត ើប្ ូវញផ្ែក្សតលើក្សត្ត
ត អ្វីខ្លះ?
1. ហសរ ើភាព
2. ហហ្តុផលជង្ម ុញ
3. មហធាបាយ
4. ផលននអ្ំហពើ ឬវផលវ ិបាក
5. កាលោះហទសោះ ឬ ា
ថ នភាព

7. ៨. ត ើរដាជ្ជអ្វី? ត ើររស់រដាសបាខាន់ ននរស្នា
ា ន? ់ូរតរៀររា
រ់។

8. ៩. ត ើធា ស្ររស់រដាណានួយញដលអ្នក្សគិ ថាសបាខាន់ជ្ជង
តគ? ់ូរចនយល់។

9. 10.ត ើនស្ខ្ងារររស់រដាននអ្វីខ្លះ? អ្នក្សណាជ្ជអ្នក្សអ្នស្វ តនស្ខ្
ងារររស់រដា?
1. ការពារតង្មូវការជ្ជមូល ធ ន ឬ សនតិសុខ្វ
មនុសស
2. ង្ទង្ទរ់ការដសវ ររកសុខ្មាលភាពរបស់មនុសស
3. ចូលរួមក
ន ុររដធបាល និរ យុតតិធម៏វ
ហលើមូល ធ នមួយង្តឹម
ង្តូវ
4. ជួយអ្ប់រំ និរហលើកស
ទ ួយជីវភាពវបបធម៍ង្បជ្ជជន
5. ការពារ និរពង្រីកហសរ ើភាពរបស់ង្បជ្ជជន