1. Laatste les: Apenkooi
Vincent J. van Heuven
Leiden University Centre for Linguistics, The Netherlands
Leiden Institute for Brain and Cognition, The Netherlands

2. Laatste les: Apenkool
Vincent J. van Heuven
Leiden University Centre for Linguistics, The Netherlands
Leiden Institute for Brain and Cognition, The Netherlands

3. Laatste les: Apenkooi
proloog

4. 8 sep 2014 Apenkooi Leiden 4
Apenkooi: proloog
 Apenkooien als bedrijfsuitje

5. 8 sep 2014 Apenkooi Leiden 5

6. 8 sep 2014 Apenkooi Leiden 6
Apenkooi: proloog

7. 8 sep 2014 Apenkooi Leiden 7
Apenkool: proloog
 Vier onderdelen
 Je kunt horen hoe groot iemand is
 Lichaamstaal is belangrijker dan wát je zegt
 Deens is onverstaanbaar, zelfs voor Denen
 De computer hoort aan uw stem of u liegt

8. Laatste les: Apenkooi
Lente
Van grimlach tot glimlach

9. 8 sep 2014 Apenkooi Leiden 9
John J. Ohala

10. 8 sep 2014 Apenkooi Leiden 10
Van grimlach tot glimlach

12. 8 sep 2014 Apenkooi Leiden 12
 ‘snarl’ van de hond
 Mondhoeken worden niet teruggetrokken

13. 8 sep 2014 Apenkooi Leiden 13
 ‘Smile’ van de mens(aap)
 Mondhoeken worden teruggetrokken

14. 8 sep 2014 Apenkooi Leiden 14
Van grimlach tot glimlach
 Kleurloos toetergeluid
 Normale lipstand
 Teruggetrokken mondhoeken (glimlach)

16. 8 sep 2014 Apenkooi Leiden 16
Van grimlach tot glimlach
 Hoeveel borsthaar denkt u dat deze
spreker heeft?
 Lagere toon
 Hogere toon

17. 8 sep 2014 Apenkooi Leiden 17
Van grimlach tot glimlach
 Monty Python’s Flying Circus
 Mrs. Premise (John Cleese)
 Mrs. Conclusion (Graham Chapman)

18. 8 sep 2014 Apenkooi Leiden 18

20.  Figuur 2. F3 van Amerikaanse kinderen geplot als functie van lichaams-gewicht, uitgesplitst naar leeftijd (4, 8,
12 en 16 jaar) en sekse (naar figuur 3 van Perry et al. 2001).

21.  Figuur 3. Grondfrequentie (in Hz) voor verschillende leeftijden (in jaren). (Naar Van Bezooijen
1993)

22. Laatste les: Apenkooi
Zomer
De mythe van de
non-verbale communicatie

23. 8 sep 2014 Apenkooi Leiden 23
Albert Mahrabian

26. −3 −2 −1 0 +1 +2 +3
−3 −2 −1 0 +1 +2 +3
Visueel
Vocaal
Onvriendelijkst Neutraal Vriendelijkst
−3 −2 −1 0 +1 +2 +3
Verbaal
−2,59 +2,24
−2,24 +2,38
−1,55 +1,83

28. Laatste les: Apenkooi
Herfst
Deens is onverstaanbaar

29. 8 sep 2014 Apenkooi Leiden 29
Deens is onverstaanbaar
 Uti Vår Hage
 Satirisch Noors TV programma
 Doen alsof ze Denen zijn
 Verstaan elkaar niet
 Sketch ingeleid en afgewisseld met Engels
commentaar door dezelfde acteurs
 I know, the Danish language has always been impossible to
understand for most Scandinavians, but in recent years, it has
become impossible to understand for us in Denmark too…
 Fragment duurt één minuut

30. 8 sep 2014 Apenkooi Leiden 30

33. 8 sep 2014 Apenkooi Leiden 33
Deens is onverstaanbaar
 Zweeds (met babbelruis)
 Spraak 9 dB zwakker dan ruis: −9 dB
 Spraak 6 dB zwakker dan ruis: −6 dB
 Spraak 3 dB zwakker dan ruis: −3 dB
 Spraak en ruis even sterk: 0 dB
 Alleen spraak: clean

34. Woorden Onzin-zinnen Conversatie
Testonderdeel
Woordencorrectverstaan(%)
Denen luisteren naar Zweeds
Zweden luisteren naar Deens

35.  Figuur 5. Intrinsieke verstaanbaarheid van het Deens en het Zweeds. Percentage
correct herkende woorden in spontane conversatie bij verschillende signaal-
ruisverhoudingen en uitsplitst naar spreker-/luisteraargroep.

36. Laatste les: Apenkooi
Winter
Al is de leugen nog zo snel...

37. 8 sep 2014 Apenkooi Leiden 37
 Alexander Graham Bell (boven)
 Patent telefoon (links)

38. http://en.wikipedia.org/wiki/Bell_System

40. 8 sep 2014 Apenkooi Leiden 40

43. 8 sep 2014 Apenkooi Leiden 43
Al is de leugen nog zo snel...
 Nemesysco
 LVA beschikt over twee basisformules die unieke
signaalverwerkings­algoritmen bevatten die meer dan
120 emotiegevoelige parameters uit elk stukje stem­
geluid trekken. Deze parameters worden vervolgens
gekoppeld aan negen basisemoties. Afhankelijk van het
doel van de analyse kunnen tot acht formules worden
toegepast op de emotieparameterdata voor een laatste
ronde. Die zijn onder meer: stressanalyse wegens liegen,
mate van opgewondenheid, mate van geconcentreerd­
heid, mate van geëmotioneerdheid, mate van innerlijk
conflict, bedrogpatroonherkenning en aanvullende
methoden voor eerlijkheidsbepaling.

44. Francisco
Lacerda,
Professor of
Phonetics at
Stockholm
University
Anders Eriksson
Professor of
Phonetics
Dept. of Philosophy,
Linguistics
and Theory of
Science
University of
Gothenburg

46.  Figuur 7. Illustratie uit het LVA­patent. In de rode ellipsen voorbeelden van
‘doornen’ in het spraaksignaal, in de blauwe ellipsen voorbeelden van ‘plateaus’
(naar Ohala 2009).

47. 8 sep 2014 Apenkooi Leiden 47
Al is de leugen nog zo snel...
 Eriksson & Lacerda
 “Bestudering van de methode zoals
beschreven in de Amerikaanse patent­
aanvraag bevestigt het vermoeden dat de
methode pure nonsens is, die wellicht nog het
best omschreven kan worden als statistiek
gebaseerd op onbedoelde bijproducten van
geluidsbemonstering.”

48. 8 sep 2014 Apenkooi Leiden 48
Al is de leugen nog zo snel...
 Ohala (2009)
 Deze bewering is natuurlijk volslagen,
klinkklare nonsens. Een student die dit zou
zeggen in een eerstejaarscollege fonetiek/
spraakwetenschap zou onmiddellijk gezakt
zijn!

49. 8 sep 2014 Apenkooi Leiden 49

50. Laatste les: Apenkool
Epiloog

51. Laatste les: Apenkooi
Epiloog

52. 8 sep 2014 Apenkooi Leiden 52

55. 8 sep 2014 Apenkooi Leiden 55
EINDE