Khóa luận tốt nghiệp Quản trị rủi ro tài chính Trường Đại học Thương Mại.doc
Quá trình hình thành và phát triển ngành chứng khoán tại Việt Nam
1. G I Ớ I T H I Ệ U N G À N H
T À I C H Í N H
Quá trình hình thành và
phát triển ngành chứng
khoán tại Việt Nam
Nhóm 1
Giảng viên hướng dẫn: ThS. HUỲNH QUỐC KHIÊM
2. Hoàng Minh Hiếu
Phan Ngọc Diễm Quỳnh
Nguyễn Thúy An
Lê Thị Hồng Ngọc
Trần Ngọc Anh Thy
Q
U
Á
T
R
Ì
N
H
H
Ì
N
H
T
H
À
N
H
V
À
P
H
Á
T
T
R
I
Ể
N
N
G
À
N
H
C
H
Ứ
N
G
K
H
O
Á
N
T
Ạ
I
V
I
Ệ
T
N
A
M
Danh sách thành viên
Chương 1: Giới thiệu ngành chứng khoán
Chương 2:Quá trình hình thành và phát
triển thị trường chứng khoán tại Việt Nam
Chương 3: Nhận xét chung
4. 1.1 Khái niệm chứng
khoán
Chứng khoán là bằng chứng
xác nhận sở hữu hợp pháp của
người sở hữu đó với tài sản
hoặc thành phần vốn của công
ty hay tổ chức phát hành.
5. 1.2 Đặc điểm của thị
trường chứng khoán
• Tính thanh khoản
• Tính rủi ro
• Tính sinh lời
6. 1.3 Thị trường
chứng khoán
(TTCK)
1.3.1 Khái niệm
Là thị trường giao dịch
chứng khoán như cổ
phiếu, trái phiếu, chứng
chỉ quỹ đầu tư và các
chứng khoán phái sinh.
7. 1.3.2 Chức năng của thị trường chứng
khoán
• Công cụ huy động vốn đầu tư cho nền
kinh tế.
• Công cụ tiết kiệm quốc gia.
• Cung cấp khả năng thanh khoản cho các
chứng khoán.
• Đánh giá giá trị tài sản của doanh nghiệp
và tình hình của nền kinh tế.
8. 1.3.3 Vai trò của thị trường chứng khoán
trong nền kinh tế thị trường
• Góp phần thúc đẩy sự phát triển nhanh chóng của
nền kinh tế.
• Tạo điều kiện thu hút và kiểm soát vốn đầu tư
nước ngoài.
• Kích thích các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh
lành mạnh và có hiệu quả hơn.
• Là phương tiện giúp Chính phủ thực hiện các
chính sách kinh tế, tài chính.
9. 1.3.4 Thực trạng thị
trường chứng khoán
ở Việt Nam
Sau hơn 20 năm hoạt
động đã trở thành một
kênh huy động vốn dài
hạn cho nhà đầu tư.
Có hơn 1000 cổ phiếu
niêm yết và đăng kí
giao dịch.
10. Nhìn chung, hoạt động của TTCK ngày càng
được công khai, minh bạch, phù hợp với các tiêu
chuẩn và thông lệ về quản trị công ty, năng lực
quản lý, giám sát, thanh tra và thực thi của các cơ
quan quản lý nhà nước được tăng cường.
11. C H Ư Ơ N G 2
Qúa trình hình thành và
phát triển thị trường
chứng khoán
2.1. Các giai đoạn phát triển và
những cột mốc chứng khoán
Việt Nam đạt được
• Giai đoạn đầu của thị trường (2000-2006)
• Giai đoạn sôi nổi của thị trường (2007)
• Giai đoạn thị trường bị ảnh hưởng bởi cuộc
khủng hoảng tài chính 2008 và dần phục hồi
(2008-2010)
• Giai đoạn thị trường phát triển (2011-2016)
• Chứng khoán phái sinh ra đời, TTCK Việt Nam
bùng nổ và lạc nhịp (2017-2018)
• Thị trường thời kỳ dịch Covid-19 và hậu đại
dịch - hiện tại (2019-hiện tại)
Q U Á T R Ì N H H Ì N H T H À N H V À P H Á T T R I Ể N
N G À N H C H Ứ N G K H O Á N T Ạ I V I Ệ T N A M
12. 28/11/1996, Ủy ban Chứng
khoán Nhà nước được
thành lập, có ý nghĩa
quyết định đối với sự ra
đời của thị trường chứng
khoán Việt Nam sau đó
hơn 3 năm.
Ngày 20/07/2000, Sở Giao dịch
Chứng khoán TP.HCM chính
thức được đưa đi vào hoạt động.
Phiên giao dịch đầu tiên của
TTCK Việt Nam với 2 mã cổ phiếu
được niêm yết: REE và SAM.
Q U Á T R Ì N H H Ì N H T H À N H V À P H Á T T R I Ể N
N G À N H C H Ứ N G K H O Á N T Ạ I V I Ệ T N A M
C H Ư Ơ N G 2
13. 28/07/2000
Thị trường
chứng khoán
Việt Nam chính
thức hoạt động
Cuối năm
2000
Nhỏ hơn 3000
tài khoản.
GTGD: 90 tỷ
đồng
02/04/2001
Lần đầu khớp
lệnh 100 cổ
phiếu từ 1 NĐT
cá nhân mang
quốc tịch Anh
2.1.1. Giai đoạn đầu của thị trường (2000-2006)
07/2003
Công ty quản lý
quỹ đầu tiên
tại Việt Nam:
VFM ra đời
03/08/2005
Sở Giao dịch
Chứng khoán
Hà Nội ra đời
14. Năm 2006, TTCK Việt Nam bùng nổ nhờ những sự kiện kinh tế chính trị quan
trọng tác động. Tháng 12/2006, TTCK Việt Nam tăng trưởng gần 145%; số lượng
công ty niêm yết tăng từ 41 lên 193, giá trị vốn hóa tăng lên 221 tỷ đồng.
Việt Nam chính thức gia nhập WTO
15. Cuối 2006, Cựu Tổng thống Mỹ George W.Bush
viếng thăm Việt Nam và tham dự Hội nghị
APEC tại Hà Nội. KLGD và GTGD tăng đột biến,
chỉ số VN-Index tăng 38,6% đạt 809,86 điểm
16. 2.1.2. Giai đoạn sôi nổi của thị
trường (2007)
Ngày 01/01/2007, Luật Chứng khoán sửa đổi năm
2006 chính thức có hiệu lực. Đây là hành lang pháp
lý quan trọng tạo điều kiện cho TTCK Việt Nam phát
triển ổn định, là động thái tích cực trong mục đích
thu hút vốn đầu tư trong và đặc biệt là ngoài nước.
Quý I/2007, thị trường với hành lang pháp lý vững
vàng đã đem lại cho chỉ số VN-Index mức 1.170 điểm
(12/03/2007). Bên cạnh đó vốn hóa toàn thị trường tăng
gần gấp đôi so với năm 2006, chiếm hơn 43% GDP.
17. Tổng số lượng tài khoản NĐT qua các
năm
0 100.00
0
200.00
0
300.00
0
400.00
0
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
Năm 2007, mức độ quan tâm
của công chúng đối với TTCK
Việt Nam tăng vọt. Từ con số
hơn 100.000 tài khoản vào
năm 2006, lên đến hơn 330.000
tài khoản. Những năm 2007,
chứng khoán như một cơn sốt
Lo sợ trước hiện tượng bong bóng chứng khoán có thể
bùng nổ do tình trạng tăng trưởng quá nóng của TTCK,
dẫn đến làn sóng bán tháo những tháng cuối 2007. VN-
Index đóng cửa ở 927 điểm, giảm 21% so với mức đỉnh.
18. 2.1.3. Giai đoạn
thị trường bị
ảnh hưởng bởi
khủng hoảng
tài chính toàn
cầu 2008 và
dần phục hồi
(2008 – 2010)
• Các đòn bẫy tài chính quá dễ dàng của 2007
• Tình trạng bán tháo trên thị trường
• Sự điều chỉnh chính sách của Chính phủ
nhằm kiềm chế tỷ lệ lạm phát, ổn định kinh
tế vĩ mô
VN-Index ngay tháng 1/2008 giảm xuống mức
844 điểm, chính thức đưa thị trường chứng khoán
bước vào chu kỳ sụt giảm nghiêm trọng.
2.1.3.1. Năm 2008 – khủng hoảng của thị
trường tài chính Việt Nam
19. SCIC dưới chỉ đạo của Chính phủ đã tham gia ứng cứu thị trường: bỏ ra gần
5000 tỷ mua một lượng cổ phiếu. Tín hiệu tích cực chỉ kéo dài 10 phiên,
sau đó là 34 phiêu sụt giảm liên tiếp, VN-Index lúc này chỉ còn 370 điểm.
Ủy ban Chứng khoán Nhà nước
bắt buộc phải can thiệp thông qua
4 lần điều chỉnh biên độ đã kiềm
hãm được hiện tượng rơi mãnh
liệt của các chỉ số trên thị trường,
VN-Index thoát khỏi mức đáy và
phục hồi ở mức 562 điểm.
20. 2/
1
7/
3
27/8 Item
4
Item
5
1.000
750
500
250
0
Ngày 15/09/2008, sự kiện ngân hàng đầu tư
Lehman Brothers của Mỹ thông báo phá
sản, là đòn chí mạng cuối cùng vào TTCK
trong và ngoài nước. TTCK mất hơn 20 điểm
ngay trong ngày tiếp theo (16/09) và liên tục
giảm hơn 4% điểm nữa đến ngày 18/09. Nhà
đầu tư nước ngoài bán ròng mạnh trên sàn
HOSE gần 200 tỷ đồng, kéo theo tâm lý các
nhà đầu tư khối nội hoảng sợ và tháo nhau
xả hàng.
Trong phiên giao dịch cuối năm ngày
31/08/2008, chỉ số VN-Index xác nhận giảm
hơn 605 điểm (-65%) so với phiên giao dịch
đầu tiên của năm với chỉ số 921 điểm.
21. 2.1.3.2. Thị trường từng
bước phục hồi hậu khủng
hoảng (2009-2010)
Chỉ số VN-Index các thời điểm trong năm
2009
24/0
2
Cuối tháng 6 20/0
7
20/1
0
12/1
1
31/1
2
750
500
250
0
Tháng 3/2009 Chính phủ thực hiện các
biện pháp kinh tế, tung gói cứu trợ, kích
cầu. VN-Index tăng từ 235 điểm (tháng
2/2009) lên 525 điểm (cuối tháng 6).
Loạt doanh nghiệp lớn như Vietcombank
(VCB), Vietinbank (CTG), Tập đoàn Bảo
Việt (BVH) chào sàn. Thị trường chứng
khoán Việt Nam bắt đầu khởi sắc hơn với
những kỷ lục mới được thiết lập về giá trị
và khối lượng chứng khoán giao dịch: hơn
432.000 tỉ đồng được giao dịch, tăng
226% so với năm trước.
22. Bên cạnh đó năm 2009 TTCK Việt Nam chứng kiến:
• Sự ra đời của sàn giao dịch UPCoM – thị trường giao dịch chứng
khoán các doanh nghiệp đại chúng chưa niêm yết.
• HOSE triển khai giao dịch trực tuyến.
Thị trường năm 2010 có nhiều biến động, tuy nhiên có thể nói sự tăng
trưởng của thị trường vẫn khá khả quan, phần lớn nhờ một đợt sóng
tăng của lượng mua ròng các khối ngoại.
Hành lang pháp lý của thị trường cũng lần nữa được siết chặt thông
qua việc bổ sung và sửa đổi một số điều luật trong Luật Chứng khoán
năm 2006.
23. TTCK Việt Nam đã sụt giảm dưới
tác động tiêu cực của các con số
nền kinh tế vĩ mô, lạm phát tăng
mạnh: lao dốc từ mức 520 điểm về
386 vào cuối tháng 5/2011.
2011
2.1.4. Giai đoạn thị trường phát triển (2011-2016)
Dòng tiền khối ngoại tháo chạy khỏi
thị trường do khủng hoảng nợ công
Châu Âu (cuối năm 2011)
2012
• Xảy ra loạt vụ bê bối của các
"ông lớn" trong ngành. Thị
trường đánh mất niềm tin
của NĐT
• Sự ra đời của chỉ số VN30
24. TTCK Việt Nam có sự phục hồi rõ rệt do:
• Sự tăng trưởng trở lại của lượng khối ngoại mua ròng.
• Kiềm chế lạm phát thành công, giúp chính sách nới
lỏng tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước tiếp tục.
2013
2014
Sự kiện biển Đông - Trung Quốc đưa
giàn khoan Hải Dương 981 trái phép,
in hình đường lưỡi bò trên hộ chiếu
mới; chỉ trong ngày 08/05 thị trường
mất 33 điểm, gần 6% tổng giá trị vốn
hóa thị trường.
Chỉ số chứng khoáng tăng mạnh ở mức 22%, đưa Việt Nam trở thành một trong
10 thị trường chứng khoán có mức tăng trưởng cao nhất toàn cầu.
25. Từ tháng 9 trở đi, TTCK bước vào một chu kỳ giảm trước sự kiện
giá dầu giảm, khối ngoại duy trì trạng thái bán ròng. VN-Index
chỉ trong 15 phiên cuối tháng 11 và đầu tháng 12 đã giảm 27,8%
2014
=> Năm 2014 là năm thị trường chứng khoán chịu nhiều tác động từ những
yếu tố bên ngoài
2015
Tăng trưởng nhẹ 6% trong năm 2015 phần lớn đến từ quyết
định nới “room” cho những nhà đầu tư ngoại lên 100%.
Tính đến giữa tháng 7, VN-Index tăng đến 641,06 điểm.
Giảm thời gian thanh toán từ T+3 xuống T+2, giúp gia tăng tính thanh khoản của thị trường.
2016 Chốt phiên giao dịch cuối cùng của năm 2016, VN-Index
vẫn ở mức 664,87 điểm, tăng gần 15% so với cuối năm 2015.
26. 2.1.5. Chứng khoán phái sinh ra đời, thị trường
chứng khoán Việt Nam bùng nổ và lạc nhịp
(2017-2018)
TTCK tăng đều và đồng bộ với xu hướng tích
cực của nền kinh tế thực khi tất cả các ngành
nghề đều tăng trưởng tốt, VN-Index tăng từ
665 lên 800 điểm.
Giai đoạn 8
tháng đầu năm
2017
Năm 2017, thị trường chứng khoán Việt Nam khẳng định vai trò và vị thế
trong nền kinh tế, trở thành kênh huy động vốn quan trọng khi đạt được
cột mốc tăng trưởng ấn tượng - cao nhất khu vực Đông Nam Á.
27. Xu hướng tăng của thị trường chỉ tập trung ở một
nhóm cổ phiếu có vốn hóa lớn, không phản ánh
toàn thị trường.
Chỉ số VN-Index tăng gần 120 điểm chỉ trong vòng 1
tháng rưỡi.
Tính đến đầu tháng 12, khối ngoại mua ròng hơn
26.000 tỷ đồng cổ phiếu, chứng chỉ quỹ và hơn
18.500 tỷ đồng trái phiếu.
Giai đoạn 4
tháng cuối năm
2017
Tháng 8/2017 thị trường chứng khoán phái sinh chính thức đi vào hoạt động.
Tăng trưởng của TTCK Việt Nam năm 2017 tích cực vượt ngoài dự đoán. VN-
Index đã tăng 48% lên 984 điểm – chạm đỉnh kỷ lục trong gần 10 năm qua, vốn
hóa thị trường tăng 70%, tỷ lệ trên GDP lần đầu vượt 50%.
28. VN-Index thiết lập đỉnh mới 1.204 điểm vào ngày
09/04, tăng gần 22%. VN-Index trở thành chỉ số
chứng khoán tăng tốt nhất thế giới vào quý I/2018.
4 tháng đầu năm
2018
Thị trường tiếp tục tăng trưởng trong 4 tháng đầu 2018
Trong 3 tháng quý II, thị
trường ghi nhận mức giảm gần
18% do căng thẳng trong chiến
tranh thương mại Mỹ - Trung,
dòng vốn FDI giảm dần đã dần
tạo nên tình trạng bán tháo.
29. Năm 2018 chứng kiến
hàng loạt sự kiện lớn, các
thương vụ đặc biệt lớn:
Thương vụ bán hơn 164 triệu
cổ phiếu trị giá 922 triệu USD
của Techcombank tương
đương 14% vốn điều lệ cho các
nhà đầu tư nước ngoài
Thương vụ tỷ USD của Vinhomes
với 1,35 tỷ USD được chi bởi các
nhà đầu tư nước ngoài ngay hôm
đầu tiên cổ phiếu VHM của
Vinhomes chào sàn ngày 17/05 –
trở thành phiên giao dịch có trị
giá trên 1 tỷ USD đầu tiên trong
gần 20 năm phát triển của thị
trường chứng khoán
Sự kiện ra mắt xe Vinfast khiến cổ phiếu VIC tăng giá liên
tục đóng góp vào mức tăng của VN-Index thời điểm đó
30. Khởi đầu năm 2019 trong giai đoạn hạ nhiệt
của cuộc thương chiến Mỹ - Trung, chỉ số VN-
Index đạt 1.000 điểm chỉ sau chưa đến 3 tháng.
Luật Chứng khoán sửa đổi đã được Quốc hội thông
qua vào ngày 26/11/2019, qua đó tạo nền tảng pháp
lý vững chắt và minh bạch cho thị trường
Ngày 18/11, HOSE cho ra mắt 3 bộ chỉ số đầu tư mới
VN Diamond, VNFinSelect và VNFinLead làm tiền
đề cho sự ra đời của các quỹ ETF, góp phần giải quyết
bài toán tại các doanh nghiệp hết room ngoại.
2019
31. Những tháng đầu năm 2020
TTCK bị ảnh hưởng nặng nề bởi
đại dịch Covid-19. Chỉ trong 2
tháng, VN-Index sụt giảm 33,51%
-mứcthấpnhấttrong3năm.
Khi dịch bệnh trong nước được
kiểm soát, thị trường tăng
trưởng ngoạn mục. Phiên giao
dịch cuối cùng năm 2020, chỉ số
VN-Index đạt 1103,87 điểm, tăng
xấpxỉ15%sovớicuốinăm2019
2.1.6. Thị trường
thời kỳ dịch
COVID-19 và hậu
đại dịch- hiện tại
(2020 – hiện tại)
32. Bước vào năm 2021, TTCK Việt
Nam đã bứt phá và thiết lập các
mức kỷ lục chưa từng có trong
21 năm hoạt động.
Chỉ số VN-Index chạm đỉnh hơn 1.500
điểm vào ngày 25/11/2021.
Số tài khoản chứng khoán mở mới
năm 2021 đạt 1,3 triệu, gấp hơn 3 lần
so với năm 2020, chiếm gần 1/3 so với
tổng số tài khoản chứng khoán trên
thị trường. Tổng số tài khoản chứng
khoán trên TTCK Việt Nam đạt gần 4,1
triệu (chiếm khoảng 4% dân số).
TTCK Việt Nam là 1 trong 7 thị trường
có mức tăng trưởng cao nhất thế giới
trong năm 2021.
Q
U
Á
T
R
Ì
N
H
H
Ì
N
H
T
H
À
N
H
V
À
P
H
Á
T
T
R
I
Ể
N
N
G
À
N
H
C
H
Ứ
N
G
K
H
O
Á
N
T
Ạ
I
V
I
Ệ
T
N
A
M
33. Đầu tháng 4, TTCK toàn cầu giảm mạnh do ảnh hưởng bởi cuộc xung đột chính trị
Nga – Ukraine. Chỉ số VN-Index liên tục phá vỡ các mức hỗ trợ quan trọng, tính
đến ngày 30/06 giảm còn 1.197 điểm, tương đương -20% so với cuối năm 2021.
Điểm sáng trên thị trường cụ thể ở lượng mua ròng khối ngoại 2.751 tỷ đồng
trong tháng 6/2022.
34. • Theo ông Michael Kokalari , kinh tế Việt Nam tăng
trưởng 7,7% trong quý 2 so với cùng kỳ năm ngoái ->
nâng dự báo tăng trưởng GDP của Việt Nam từ 6,5%
lên 7,5% trong năm 2022
2.2 : Ngành chứng khoán Việt Nam trong tương lai
• Việt Nam đang nỗ lực hết sức để cải tổ thị trường chứng khoán và tiệm cận hơn với
những tiêu chuẩn quốc tế
• Tổ chức xếp hạng FTSE đã đưa Việt Nam vào danh
sách xem xét khả năng nâng hạng lên thị trường
mới nổi dự kiến vào tháng 9 /2022
2.2. 1 : Kỳ vọng thị trường chứng khoán Việt Nam trong tương lai
Quá
trình
hình
thành
và
phát
triển
thị
trường
chứng
khoán
Việt
Nam
35. • Việc nâng hạng TTCK là một trong những mục
tiêu lớn mà TTCK Việt Nam đang hướng tới
2.2.2 : Nâng hạng thị trường chứng khoán
• Việt Nam đặt mục tiêu sẽ được nâng hạng
TTCK từ thị trường cận biên lên mới nổi trước
năm 2025
• Hiện nay, dựa trên các tiêu chí mà các tổ chức xếp
hạng yêu cầu, Việt Nam đã đạt được nhiều tiêu chí
quan trọng, tuy nhiên vẫn còn nhiều tiêu chí cần
có quyết tâm chung, sự phối hợp chặt chẽ từ các
bộ, ngành liên quan để tháo gỡ khó khăn giúp thị
trường sớm được nâng hạng trong thời gian tới.
Quá
trình
hình
thành
và
phát
triển
thị
trường
chứng
khoán
Việt
Nam
37. Vận hành thông qua việc tạo lập khuôn khổ
pháp lý khá đồng bộ
Thống nhất từng bước nhằm khắc phục được
những mâu thuẫn, xung đột giữa các văn bản
pháp luật khác có liên quan
Tạo cơ sở cho ngành Chứng Khoán Việt Nam
phát triển và hội nhập với thị trường tài chính
quốc tế, đồng thời nâng cao khả năng quản lý,
giám sát thị trường của Ủy ban Chứng khoán
Nhà nước
38. Việc phát triển thị trường chứng khoán Việt
Nam đồng bộ, thống nhất trong tổng thể phát
triển của thị trường tài chính, phù hợp với quá
trình hội nhập quốc tế của Việt Nam là xu
hướng tất yếu.