Mô hình du lịch bền vững vùng lòng hồ thuỷ điện Sơn La
tiểu luận du lịch
1. HVT: Nguyễn Hiền Trang
MSV: 58DDL25228
Đề tài: “Xây dựng và phát triển mô hình du lịch nông nghiệp tại làng chè Ba
Trại, huyện Ba Vì”
MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài
Du lịch Việt Nam được coi là một ngành kinh tế mũi nhọn, bởi Việt Nam có
tiềm năng du lịch đa dạng, phong phú và đem lại nguồn lợi to lớn cho đất nước.
Khi cuộc sống của con người ngày càng được nâng cao thì nhu cầu du lịch đã trở
thành một trong những nhu cầu thiết yếu của cuộc sống. Qua những thập niên gần
đây, với sự bùng nổ của các khu công nghiệp, khu đô thị đã làm cho con người
ngày càng tách rời với môi trường thiên nhiên. Con người phải sống và làm việc
trong môi trường công nghiệp với cường độ làm việc lớn, chính vì vậy nhu cầu
tìm về những nơi có không gian yên bình, cảnh quan thiên nhiên trong lành, hoang
sơ, mộc mạc để nghỉ ngơi, thư giãn ngày càng cao. Và đây là cơ hội tốt để Du
lịch nông nhiệp phát triển.
Du lịch nông nghiệp không còn quá xa lạ với chúng ta nhưng “Làm thế nào để
du lịch nông nghiệp phát triển” là một vấn đề bức bách cần giải quyết. Mô hình
ứng dụng du lịch vào trong sản xuất nông nghiệp, không chỉ giúp tiết kiệm các
nguồn tài nguyên như điện, nước, nhân lực. Đây còn là mô hình thu hút khách du
lịch, đặc biệt là thế hệ trẻ đến tham quan học tập, trải nghiệm. Qua đó giúp các
em có cái nhìn mới về cách làm nông nghiệp hiện đại.
Cách Hà Nội tầm 60km, làng chè Ba Trại có tuổi đời đã hơn 50 năm. Sẵn có
lợi thế về khí hậu cũng như đất đai rất thuận lợi cho cây chè phát triển, Ba Trại là
xã có diện tích trồng chè lớn nhất huyện Ba Vì với gần 500ha. Với diện tích đất
tự nhiên 2.017ha, trong đó có gần 1.000ha đất canh tác, diện tích trồng chè trong
toàn xã chiếm 1/3 diện tích chè của cả huyện Ba Vì. Xã Ba Trại có 9 thôn thì cả
9 thôn đều được công nhận là làng nghề sản xuất và chế biến chè. Với người dân
nơi đây, chè là nguồn thu nhập chính. Trung bình mỗi năm, chè của xã Ba Trại
cho thu hoạch 7-8 lứa, vụ chè chính kéo dài từ tháng 4 đến tháng 9. Những tháng
còn lại, sản lượng chè giảm nhưng giá sản phẩm thường tăng gấp đôi, vô tình điều
này lại khiến vụ phụ đôi khi lại thành… vụ (thu nhập) chính.
Phát triển du lịch nông nghiệp còn là cách để rút ngắn khoảng cách phát triển
giữa vùng đô thị và vùng nông thôn, kéo dãn khách du lịch vốn tập trung ở đô thị
ra các vùng nông thôn, giảm bớt sự quá tải ở khu trung tâm, tạo sự phát triển bền
vững trong ngành Du lịch. Những năm qua, với ngành Du lịch của Ba Vì trên cơ
sở khai thác các thế mạnh về nông nghiệp, nhiều sản phẩm du lịch đã được tạo ra
2. để phục vụ nhu cầu tham quan, trải nghiệm của du khách. Việc khai thác tiềm
năng phát triển du lịch dựa vào nông nghiệp công nghệ cao là một hướng đi mà
Ba Vì đang hướng tới
1.2.Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Một số tài liệu về nông nghiệp:
Trong quá trình nghiên cứu, tìm hiểu tài liệu thực tiễn liên quan đến đề tài phát
triển du lịch nông nghiệp, hiện nay có rất nhiều đề tài đi sâu vào lĩnh vực này, cụ
thể như:
TS.Ngô Kiều Oanh (2010) đánh giá về sức hấp dẫn của du lịch nông
nghiệpViệt Nam qua việc xây dựng hệ thống tour du lịch nông nghiệp vùng xứ
Đoài thuộc ngoại ô Hà Nội mở rộng.
Theo nghiên cứu củaBộ văn hóa du lịch – Đại học dân lập Hải Phòng (2010)
đưa ra nhận xét tổng quan về du lịch nông nghiệp, nông thôn, kinh nghiệm ở một
số nước trên thế giới, điều kiện phát triển ở Việt Nam.
Tổ chức Hợp tác và phát triển kinh tế (OCDE) đã đưa ra một chiến
lượcvềpháttriển Du lịchvànôngthôn (1994), theo đó chiến lược này đã đưa ra định
nghĩa về du lịch nông thôn và mối quan hệ với du lịch nông nghiệp, thị trường và
các vấn đề xung quanh du lịch nông thôn.
Năm 2003, Hội đồng doanh nghiệp nông nghiệp Orengon trong cuốn
“Cẩmnang du lịch nông nghiệp” đã đưa ra những chỉ dẫn về cách thức xây dựng
doanh nghiệp thành công thông qua việc marketing nông nghiệp trực tiếp.
Du lịch nông nghiệp, Đại học trung tâm Tiểu Nông trại California, Davis – tài
liệu này sẽ cung cấp những thông tin về quản lý hoạt động kinh doanh, đánh giá
về du lịchnôngnghiệp ở Great Brintain và New England và cơ sở dữ liệu về những
hoạt động kinh doanh du lịch nông nghiệp.
ThS Bùi Thị Lan Hương đã chỉ ra sự khác biệt giữa du lịch nông du lịch nông
thôn. Nhằm giúp cho các nhà nghiên cứu, những người hoạch định chính sách,
người làm du lịch có cái nhìn tổng quan về du lịch nông thôn để không bị nhầm
lẫn giữa 2 loại hình này.Theo đó, du lịch nông nghiệp chỉ là 1 cấu thành nhỏ của
hoạt động du lịch nông thôn.
Ngoài ra còn có một số luận văn nghiên cứu về phát triển du lịch nông nghiệp
tại các địa phương tại Lâm Đồng, Hưng Yên,Hòa Bình…
1.3. Mục đích nghiên cứu
1.3.1. Mục tiêu chung
- Thực trạng du lịch nông nghiệp tại làng chè Ba Trại
- Phát triển du lịch nông nghiệp làng chè Ba Trại
1.3.2. Mục tiêu cụ thể
3. - Cơ sở lý luận
- Làm rõ khái niệm du lịch nông nghiệp.
- Thực trạng loại hình du lịch nông nghiệp tại Ba Trại.
- Phân tích điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội, thách thức trong phát triển du lịch nông
nghiệp tại Ba Trại trong thời gian qua.
- Đề xuất những giải pháp phát triển du lịch nông nghiệp tại Ba Trại
1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng: Du lịch nông nghiệp
- Phạm vi nghiêm cứu:
Không gian : làng chè Ba Trại
Thời gian: 10/07/2020 đến 10/08/2020
1.5. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp phân tích định tính.
+ Phương pháp so sánh.
So sánh theo chuỗi thời gian
So sánh về khái niệm, đặc điểm du lịch nông nghiệp với các loại hình
khác
+ Phỏng vấn sâu
- Phương pháp phân tích định lượng
Khảo sát bằng bẳng hỏi
- Thu thập dữ liệu:
Số liệu thứ cấp: nhóm tham khảo từ mạng Internet, website Sở du lịch
huyện Ba Vì...
- Phương pháp phân tích SWOT
1.6. Dự kiến kết quả đạt được
- Bài tiểu luận nghiên cứu về du lịch nông nghiệp tại Làng chè Ba trại
- Số liệu về du lịch nông nghiệp
4. PHẦN 2: NỘI DUNG
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ DU LỊCH NÔNG NGHIỆP
TẠI LÀNG CHÈ BA TRẠI
1.1. Du lịch và du lịch nông nghiệp
1.1.1. Du lịch
Khái niệm
Theo Tổ chức Du lịch Thế giới (World Tourist Organization), một tổ chức
thuộc Liên Hiệp Quốc, Du lịch bao gồm tất cả mọi hoạt động của những người
du hành, tạm trú, trong mục đích tham quan, khám phá và tìm hiểu, trải nghiệm
hoặc trong mục đích nghỉ ngơi, giải trí, thư giãn; cũng như mục đích hành nghề
và những mục đích khác nữa, trong thời gian liên tục nhưng không quá một
năm, ở bên ngoài môi trường sống định cư; nhưng loại trừ các du hành mà có
mục đích chính là kiếm tiền. Du lịch cũng là một dạng nghỉ ngơi năng động
trong môi trường sống khác hẳn nơi định cư.
Các Tổ chức Du lịch Thế giới định nghĩa khách du lịch như những người "đi
du lịch đến và ở lại ở những nơi bên ngoài nơi cư trú thường xuyên của họ
trong hơn 24 giờ và không quá một năm liên tiếp cho giải trí, kinh doanh và
các mục đích khác không liên đến những nhân viên hướng dẫn viên du lịch của
tổ chức thực hiện việc du lịch đó."
Đặc điểm
Du lịch là ngành không khói, ít gây ô nhiễm môi trường, giúp khách du lịch
vừa được nghỉ ngơi, giảm strees vừa biết thêm nhiều điều hay mới lạ mà khách
chưa biết. Du lịch còn góp phần phát triển kinh tế của đất nước, tạo việc làm
và tăng thu nhập cho người lao động (hướng dẫn viên, các dịch vụ liên quan...).
Hiện nay ngành du lịch đang phát triển mạnh ở các nước thuộc thế giới thứ ba.
Nhu cầu về du lịch càng tăng thì vấn đề bảo vệ môi trường cần phải được coi
trọng. Có một dạng du lịch nữa, đó là du lịch xúc tiến thương mại, vừa đi du
lịch vừa kết hợp làm ăn, cũng rất phổ biến tại Việt Nam.
1.1.2. Du lịch nông nghiệp
Khái niệm:
Theo Duncan Hilchey nghiên cứu về nông nghiệp du lịch ở New York: Cơ hội
và thách thức trong Farm-Based Giải Trí và Khách sạn - Lựa chọn thay thế
Chƣơng trình nuôi, Sở Nông thôn Xã hội học, Đại học Cornell, 1993...thì :
“Du lịch nông nghiệp là loại hình du lịch do ngƣời chủ hoặc ngƣời điều hành
nông trại triển khai kinh doanh nhằm mục đích nâng cao kiến thức và thƣ giãn
5. giải trí đối với công chúng, quảng bá các sản phẩm của nông trại và từ đó tăng
thêm thu nhập cho nông trại”.
Du lịch nông nghiệp là một loại hình du lịch tạo ra sản phẩm du lịch phục vụ
du khách chủ yếu dựa vào nền tảng của hoạt động sản xuất nông nghiệp.
Đặc điểm
bao gồm du lịch sinh thái, du lịch đến những vùng nông thôn, vùng dân tộc,
trải nghiệm ẩm thực, vui chơi giải trí hoặc du lịch địa lý.
Du lịch nông nghiệp còn là hình thức phát triển mối giao hòa về mặt tự nhiên,
văn hóa và con ngƣời giữa các vùng đô thị và nông thôn thông qua việc đến ở
hoặc tham gia có mục đích nhằm hƣởng thụ các sản vật địa phƣơng tại từng
hộ nông dân hoặc các trang trại….Du lịch nông nghiệp là một loại hình du lịch
tạo ra sản phẩm du lịch phục vụ du khách chủ yếu dựa vào nền tảng của hoạt
động sản xuất nông nghiệp. Do vậy tài nguyên của loại hình du lịch này là tất
cả những gì phục vụ cho hoạt động sản xuất nông nghiệp. Từ tư liệu sản xuất,
đất đai, con người, qui trình sản xuất, phương thức tập quán kỹ thuật canh tác
và sản phẩm làm ra… đến những yếu tố tự nhiên có liên quan đến sản xuất
nông nghiệp như thời tiết, khí hậu, canh tác… đều là cơ sở tài nguyên cho du
lịch nông nghiệp.
Không gian tổ chức các hoạt động du lịch nông nghiệp cho du khách là trang
trại, đồng ruộng, vườn cây, rừng trồng đến cả những ao nuôi, cơ sở thuần dưỡng
động, thực vật hoang dã… Chúng là những đơn vị không gian cụ thể thuộc về
các tổ chức lãnh thổ nông nghiệp cụ thể như một hộ gia đình, một trang trại,
một hợp tác xã hay là một doanh nghiệp nông nghiệp…
Các chủ thể tham gia tổ chức du lịch nông nghiệp có thể là chủ hộ, nhà vườn,
chủ rừng, chủ trang trại, chủ cơ sở, hợp tác xã nông nghiệp, tổ hợp tác, chủ
doanh nghiệp nông nghiệp... Tất cả họ đều có điểm chung là có nguồn thu chủ
yếu từ hoạt động sản xuất nông nghiệp nên có thể gọi chung là nông dân.
Du lịch nông nghiệp sẽ ít có tác động tiêu cực đến tài nguyên nếu có giáo dục
về môi trƣờng, có tiếp xúc với cộng đồng địa phƣơng và góp phần giữ gìn các
giá trị truyền thống nhờ việc tiêu thụ đƣợc những sản phẩm nông, lâm, ngƣ
nghiệp và các sản phẩm thủ công truyền thống lợi nhuận từ hoạt động từ hoạt
động du lịch là để bảo toàn và phát huy nền văn hoá bản địa.
1.2. Phát triển du lịch nông nghiệp
Phát triển du lịch nông nghiệp là phải phát triển du lịch theo hướng chuyên
môn sâu nhằm khai thác tối đa hiệu quả tài nguyên từ sản xuất nông nghiệp,
cung cấp nhiều sản phẩm du lịch tốt nhất cho du khách trong một phạm vi
6. quản lý thuộc một đơn vị tổ chức sản xuất nông nghiệp như hộ gia đình, trang
trại, hợp tác xã hay doanh nghiệp nông nghiệp
Đây là loại hình du lịch mới nên ở nước ta loại hình du lịch này còn khá xa lạ
với mọi người. Đối với miền Nam thì loại hình du lịch này đã phát triển nhưng
miền Bắc thì chưa phát triển. Do vậy cần đưa du lịch nông nghiệp phát triển
đồng bộ ở cả nước.
- Phát triển du lich nông nghiệp sẽ đem lại nhiều cơ hội cho Việt Nam trong nền
công nghệ 4.0
7. CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN DU LỊCH NÔNG NGHIỆP
TẠI LÀNG CHÈ BA TRẠI
2.1. Điều kiện để phát triển du lịch Ba Trại
2.1.1. Điều kiện tự nhiên
2.1.2. Điều kiện kinh tế, xã hội
2.1.3. Tài nguyên du lịch tự nhiên
2.1.4. Tài nguyên du lịch nhân văn
2.2. Thực trạng phát triển du lịch nông nghiệp tại Ba Trại
2.2.1. Khái quát chung
2.2.2. Du lịch nông nghiệp tại một số mô hình làng chè
2.3. Phân tích phương pháp nghiên cứu SWOT trong phát triển du lịch tại
Ba Trại trong thời gian qua
2.3.1. Điểm mạnh
Điều kiện đất đai, khí hậu, thủy văn, tài nguyên tự nhiên
Vị trí địa lý
Nhiều làng nghề thủ công truyền thống lâu đời đang được du khách quan tâm
và ghé thăm
Là nơi có nhiều đồng bào dân tộc cùng sinh sống với những nét đặc trưng riêng
của từng dân tộc
Nền nông ngiệp ở Ba Trại đã bắt đầu có dấu hiệu của du lịch nhưng chưa được
phổ biến.
2.3.2. Điểm yếu
Nhiều thôn, xóm vẫn chưa tận dụng hết tiềm năng nông nghiệp sẵn có để áp
dụng du lịch phát triển bền vững.
Chưa có sự đồng bộ trong viêc phát triển cũng như cơ sở hạ tầng, lưu trú và
nghỉ dưỡng cho du khách muốn ở lại
Do sức ép của quá trình đô thị hóa nhất là khi Ba Vì sáp nhập vào thủ đô Hà
Nội thì các dự án lấy đất để làm các khu du lịch, giải trí, sân gofl, các phong
trào mua bán đất nông nghiệp phục vụ mục đích phi nông nghiệp tại vùng đệm
xung quanh chân núi Ba Vì chỉ trong chốc lát đã hủy hoại vĩnh viễn lớp phủ
sinh thái tự nhiên và nông nghiệp hàng nghìn năm mới tạo ra được và làm ảnh
hưởng đến nét sinh hoạt của ngƣời nông dân ngày càng bị mai một đi. Quỹ đất
nông nghiệp và sự đa dạng sinh học của vùng rừng núi Ba Vì và vùng đệm
nông nghiệp xung quanh chân núi Ba Vì sẽ ngày càng suy giảm do nhiều
nguyên nhân trong đó có nguyên nhân là sự biến đổi khí hậu toàn cầu.
Chưa có sự chẩn bị tốt về nhận thức cho cấp ủy, chính quyền và người dân địa
phương để họ sẵn sàng tham gia hoạt động này để có thể giảm bớt được những
8. tệ nạn như chèo kéo khách, cung ứng các sản phẩm và dịch vụ kém chất lượng
là mất đi bản sắc văn hóa của địa phương. Và trên thực tế thì người dân địa
phương thu được rất ít lợi ích từ hoạt động này.
2.3.3. Cơ hội
Du lịch nông nghiệp sẽ đem lại nguồn lợi rất lớn cho địa phương góp phần tăng
giá trị cho sản phẩm nông nghiệp và thúc đẩy ngành du lịch phát triển. Nhưng
loại hình du lịch này hiện nay còn chưa được sự quan tâm chú trọng để phát
triển.
Đưa hình ảnh du lịch tại Ba Trại được nhiều người biết đến
Cải thiện kinh tế cho bà con cũng nhưu địa phương và nhà nước.
Có thêm kinh nghiệm và cơ hội giao lưu với các nước đã thành công trong
việc áp dụng du lịch vào trong nông nghiệp như: Nhật Bản, Hàn Quốc…
2.2.4. Thách thức
Về vốn đầu tư
Nguồn nhân lực
Kết cấu hạ tầng, công nghệ kỹ thuật
9. CHƯƠNG 3. GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DU LỊCH NÔNG NGHIỆP TẠI
BA TRẠI
3.1. Định hướng chung phát triển du lịch nông nghiệp tại Ba Trại
3.1.1. Mục tiêu
3.1.2. Giải pháp
3.2. Đề xuất một số giải pháp phát triển du lịch nông nghiệp tại làng chè
Ba Trại
3.3. Một số khuyến nghị chính sách về phát triển du lịch nông nghiệp Ba
Vì
3.3.1. Đối với UBND xã Ba Trại
3.3.2. Đối với UBND huyện Ba Vì
3.3. Khuyến nghị để phát triển du lịch bền vững
10. PHẦN 3. KẾT LUẬN
TÀI LIỆU THAM KHẢO
MỘT SỐ HÌNH ẢNH