1. เผด็จการฟาสซิสต์
เผด็จการนี้เกิดขึ้นในประเทศอิตาลีช่วงหลังสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง และต่อมาได้
ประสานกับขบวนการทางการเมืองในประเทศเยอรมนี นั่นคือ ขบวนการนาซี ซึ่งแนว
ความคิดและอุดมการณ์ทั้งของฟาสซิสต์และนาซีมีความคล้ายคลึงกันมาก พอจะสรุป
ได้ดังต่อไปนี้
เชื่อในความไม่เสมอภาคของมนุษย์ เชื่อว่าชายมีคุณสมบัติเหนือหญิง ทหารมี
คุณสมบัติเหนือประชาชน ผู้นำามีสมบัติเหนือประชาชน ฉะนั้นประชาชนต้องเชื่อผู้นำา
และปฏิบัติตามคำาสั่งของผู้นำาโดยเคร่งครัด
เน้นความสำาคัญของรัฐ โดยมองว่ารัฐเป็นที่มาของชีวิตของประชาชนทุกคน นอกจาก
นี้เผด็จการฟาสซิสต์ยังเชื่อว่ารัฐเป็นเสมือนสิ่งที่มีชีวิตเช่นเดียวกับคน กล่าวคือ
ต้องการชื่อเสียง มีการเจริญเติบโต และมีการออกกำาลังกายเพื่อพลานามัยที่สมบูรณ์

2. รัฐจะเจริญเติบโตได้ก็โดยการทำาสงครามจักรวรรคินิยม หรือ การรบพุ่งกับประเทศ
เพื่อนบ้าน หรือประเทศอื่น ๆ เพื่อผนวกอาณาจักรให้กว้างไกลใหญ่โต การเข้าสู่
สงครามนั้นพวกนี้ถือว่าเป็นการออกกำาลังกายที่ดีอย่างหนึ่งด้วย
ยึดมั่นในหลักผู้นำา ในขณะที่รัฐทำาหน้าที่เสมือนกลไกที่สำาคัญในการบังคับใช้ ความ
เชื่อของฟาสซิสต์รัฐจะดำาเนินไปได้ก็โดยอาศัยหลักผู้นำา เผด็จการฟาสซิสต์นั้นอ้างว่า
ประชาชนทุกคนจะต้องอยู่ภายใต้การนำาของผู้นำาที่มีอำานาจเด็ดขาดสูงสุดแต่เพียงผู้
เดียว ทั้งนี้เพราะผู้นำาสูงสุดนี้จะเป็นผู้เดียวที่สามารถแปลงเจตนารมณ์ของประชาชน
ได้อย่างถูกต้อง
เน้นในความรักชาติหรือชาตินิยมอย่างรุนแรง เผด็จการฟาสซิสต์นั้นถือว่าชาติเป็น
กุญแจสำาคัญที่จะนำาราษฎรไปสู่ความมั่นคงปลอดภัย ฉะนั้นสมาชิกของสังคม
ฟาสซิสต์จะต้องจงรักภักดี และอุทิศทุกสิ่งทุกอย่างเพื่อรัฐหรือชาติ
ไม่เชื่อว่าประชาชนเป็นผู้ที่มีเหตุผล แต่เชื่อว่าการที่จะจูงใจให้ประชาชนร่วมทำา
กิจกรรมใด ๆ นั้น ต้องใช้การสั่งสอน จูงใจ สร้างสภาวะทางอารมณ์ให้เกิดขึ้น
เชื่อในหลักเชื้อชาตินิยม เผด็จการนาซีจะให้ความสำาคัญกับหลักการนี้มากกว่า
ฟาสซิสต์ พวกนี้เชื่อว่ามนุษย์แต่ละชาติพันธุ์มีความสามารถแตกต่างกัน โดยเชื่อว่า
ชาวอารยันเป็นชาติพันธุ์ที่ดีที่สุด พวกนี้มีความรู้ความสามารถและมีอำานาจพิเศษ มี
ความเข้มแข็ง จึงสมควรที่จะเป็นผู้นำา และปกครองประเทศต่าง ๆ ทั่วโลก
เชื่อในการใช้กำาลังรุนแรง เผด็จการฟาสซิสต์นั้นจะแบ่งคนในสังคมออกเป็น 2 พวก
คือ มิตรกับศัตรู และศัตรูนั้นจะต้องถูกทำาลายไปโดยสิ้นเชิง ด้วยเหตุนี้เผด็จการ
ฟาสซิสต์จึง สร้างสถาบันต่าง ๆ ขึ้นมากมาย เช่น มีค่ายกักกัน มีการล้างสมองในรูป
แบบต่าง ๆ มีระบบทรมาน สร้างความสยองขวัญมากมาย มีตำารวจลับที่คอยสอดส่ง
จัดการกับศัตรูตลอดเวลา
ระบอบการเมืองที่อาจเปลี่ยนแปลงเป็นเผด็จการฟาสซิสต์
ระบอบการเมืองหรือขบวนการทางการเมืองที่อาจวิวัฒนาการกลายเป็นเผด็จการ
ฟาสซิสต์ได้ มีดังต่อไปนี้
ประเทศที่ได้พัฒนาอุตสาหกรรมก้าวหน้าไปพอสมควร กล่าวคือ มีชนชั้นนายทุน กับ
ชนชั้นกรรมาชีพเกิดขึ้น และมีการจัดตั้งองค์กรขนาดใหญ่โดยเฉพาะในส่วน
กรรมาชีพ และพวกนี้เรียกร้องที่จะทำาการปฏิวัติสังคมเสียใหม่

3. ประเทศที่เกิดวิกฤตการณ์ทางเศรษฐกิจสังคมอย่างรุนแรง สร้างความหวาดกลัว ความ
ไม่มั่นคงให้เกิดขึ้นโดยทั่วไป โดที่รัฐบาลไม่สามารถแก้ไขเยียวยาได้
ประเทศสังคมนิยมที่มีพรรคการเมืองฟาสซิสต์เกิดขึ้น โดยมีมวลชนที่จงเกลียดจงชัง
คอมมิวนิสต์ไม่พอใจต่อความวุ่นวายจากการเรียกร้องของกรรมาชีพสนับสนุน ทั้งนี้
จะมีผู้นำาของชนชั้นนายทุนสนับสนุนทางการเงินอยู่เบื้องหลัง
ขบวนการฟาสซิสต์พยายามจูงใจให้มวลชนเชื่อว่าตนเป็นเหมือนอัศวินม้าขาวที่จะมา
ช่วยแก้ไขปัญหาของบ้านเมือง
ขบวนการฟาสซิสต์ใช้วิธีการรุนแรงดำาเนินการกับศัตรู โดยเฉพาะขบวนการ
กรรมการ รวมทั้งศัตรูทางการเมืองอื่น ๆ สร้างความนิยมให้กับกลุ่มคนหัวก้าวหน้าที่
ต้องการความรุนแรง
ขบวนการฟาสซิสต์พยายามสร้างอุดมการณ์ เพื่อสร้างความชอบธรรมให้กับการใช้
อำานาจของผู้นำาให้ประชาชนยึดมั่นอยู่กับความภาคภูมิใจหรือศักดิ์ศรีของชาติหรือ
เชื้อชาติ เหยียดหยามชนชาติอื่นโดยการสร้างแพะรับบาป เช่น ชาวยิว และนิโกร
ทำาให้คนส่วนใหญ่เกิดความพอใจ
ระบอบฟาสซิสต์ดำาเนินนโยบายต่างประเทศแบบก้าวร้าว มุ่งทำาสงครามจักรวรรดินิยม
รุกรานเพื่อนบ้านเรือนเคียง สามารถขยายอาณาจักรออกไปได้ เป็นช่องทางให้
ขบวนการฟาสซิสต์ใช้เป็น หลักในการโฆษณาชวนเชื่อ
ขบวนการฟาสซิสต์จึงมิใช้เป็นเพียงเรื่องราวของพรรคฟาสซิสต์ในอิตาลี และพรรค
นาซีในเยอรมนีช่วงสงครามโลกครั้งที่สองเท่านั้น ขบวนการนี้คงมีอยู่ในสังคมโลก
ตลอดมา แม้กระทั้งปัจจุบัน เพียงแต่ว่าเมื่อสภาพการณ์ต่าง ๆ แปรเปลี่ยนไปขบวนการ
ฟาสซิสต์อาจปรากฏให้เห็นรูปแบบที่แตกต่างไปในแต่ละประเทศ
Credit:thongkrm_virut@yahoo.com