Dudical

1. ပြည်ထ ောင်စုသမ္မတပမ္န်မ္ောနုင်ငံထတော်
ပြည်ထ ောင်စုတရောားလွှတ်ထတော်ခ ျုြ်
တရောားစီရင်ထရားကဏ္ဍ ပြျုပြင်ထပြောင်ားလဲမ္ှု
ရက်စဲ၊ ၂၀၂၀ ခုနှစ်၊ ထေထေော်ဝါရီလ (၁၉) ရက် ပြည်ထ ောင်စုတရောားလွှတ်ထတော်ခ ျုြ်
1

2. မ္ော တ ကော
 ၁။ နိဒါန်း
အြုင်ား (၁)
ထခတ်အလုက်တရောားစီရင်ထရားနှင် အထပခခံမ္ူမ္ ောား
 ၂။ ခေတအလိိုကတရ ်းစီရငခရ်းစနစမ ်း
 ၃။ တရ ်းစီရငခရ်းဆိိုငရ အခ ေေံမူမ ်း
အြုင်ား (၂)
မ္ က်ထမ္ှောက်ထခတ်တရောားစီရင်ထရား
 ၄။ ၂၀၁၀ ြညနှစ ြညခ ငစိုတရ ်းစီရငခရ်းဥြခဒ ြဌ န်း ေင်း
 ၅။ တရ ်းရံို်းအဆငဆငဖွဲ့စည်းြံိုနှင စီရငြိိုငေငအ ဏ မ ်း
2

3. မ္ော တ ကော
အြုင်ား (၃)
 ၆။ တရ ်းခရ်းဝန မ်းမ ်းအ ်း ေနအြတ ဝနခြ်း ေင်းမ ်း
အြုင်ား (၄)
တရောားစီရင်ထရားကဏ္ဍပြျုပြင်ထပြောင်ားလဲမ္ှုမ္ ောား
 ၇။ ဖွဲ့စည်းြံိုဆိိုငရ ြြု ြငခ ြ င်းလမှုမ ်း
 ၈။ တရ ်းရံို်းမ ်း၏ အသငသဏ္ဍ န ြြု ြငခ ြ င်းလမှုမ ်း
 ၉။ အနှစသ ရြိိုင်း ြြု ြငခ ြ င်းလမှုမ ်း
 ၁၀။ ြငြအဖွဲ့အစည်းမ ်းနှင ြူ်းခြါင်း၍ ခဆ ငရကခနသည
ြြု ြငခ ြ င်းလမှုမ ်း
 ၁၁။ တရ ်းရံို်းဂိုဏသိကခ ြိိုင်းဆိိုငရ ြြု ြငခ ြ င်းလမှုမ ်း
3

4. မ္ော တ ကော
အြုင်ား (၅)
တရောားစီရင်ထရားဆုင်ရော မ္ဟောဗ ျူဟောစီမ္ံကန်ားမ္ ောား
တရောားစီရင်ထရား၏ မ္ဟောဗ ျူဟောစီမ္ံကန်ား(၂၀၁၅-၂၀၁၇)
 ၁၂။ မဟ ဗ ျူဟ စီမံကိန်း၏ ရညမှန်းေ ကမ ်း
 ၁၃။
မဟ ဗ ျူဟ အစီအစဉ်မ ်းအရအခက ငအ ညခဖ ခဆ ငရကမညနယြယ
မ ်း
 ၁၄။ မဟ ဗ ျူဟ အစီအစဉ်မ ်းကိို ဦ်းစ ်းခြ်းခဆ ငရကမညနယြယမ ်း
4

5. 5
တရောားစီရင်ထရားမ္ဟောဗ ျူဟောစီမ္ံကန်ား(၂၀၁၈-၂၀၂၂)
၁၅။ မဟ ဗ ျူဟ စီမံကိန်း၏ ရညမှန်းေ ကမ ်း
၁၆။ မဟ ဗ ျူဟ အစီအစဉ်မ ်းအရအခက ငအ ညခဖ ခဆ ငရကမည
နယြယမ ်း
၁၇။ မဟ ဗ ျူဟ အစီအစဉ်မ ်းကိို ဦ်းစ ်းခြ်းခဆ ငရကမညနယြယမ ်း
၁၈။ သတင်း ြနကက ်းခရ်းအဖွဲ့ ဖွဲ့စည်း ေင်းနှင သတင်း ြနကက ်းခရ်းအရ ရှိ
ေနအြ ေင်း
၁၉။ နိဂံို်း
မ္ော တ ကော

6. နိဒါန်း
 ဥြခဒ ြြုခရ်း၊ အိုြေ ြုြခရ်း၊ တရ ်းစီရငခရ်း
 တရ ်းစီရငခရ်းမဏ္ဍိြုင
(က) ဥြခဒနှငအညီ လတလြစ တရ ်းစီရငခရ်း
(ေ) ဥြခဒအရကနသကေ ကမ ်းမှအြ အမ ်း ြညသူခရှွဲ့ခမှ ကတင
တရ ်းစီရငခရ်း
(ဂ) အမှုမ ်းတင ဥြခဒအရေိုေံခေ ြေငနှငအယူေံြိိုငေငရရှိခရ်း
 တရ ်းစီရငခရ်းကဏ္ဍဆိိုငရ ြြု ြငခ ြ င်းလမှုမ ်း
6

7.  ပမ္န်မ္ောဘုရင်မ္ ောားထခတ်တရောားစီရင်ထရား
(က) ဘိုရငညီလ ေံ
( ေ) ခရှွဲ့လွှတခတ
( ဂ) ေံိုရံို်းခတ
(ဃ) ခန ြညခတ တရ ်းရံို်း
( င) ဗဟိိုရံို်း
( စ) ေရိိုငရံို်း
(ဆ) မမိြုွဲ့ဝနရံို်း
( ဇ) သူကကီ်းရံို်း
7
အြုင်ား (၁)
ထခတ်အလုက် တရောားစီရင်ထရားနှင် အထပခခံမ္ူမ္ ောား

8. (က) ရနကိုနမမိြုွဲ့တရ ်းလွှတခတ ၊
( ေ) ေရိိုငတရ ်းမနှငစကရှငတရ ်းသူကကီ်းရံို်း၊
( ဂ) နယြိိုငတရ ်းမတရ ်းသူကကီ်းရံို်း၊
(ဃ) မမိြုွဲ့နယတရ ်းမတရ ်းသူကကီ်းရံို်း။
8
ကုလုနီထခတ်တရောားစီရင်ထရား

9. လတ်လြ်ထရားရပြီားထခတ်တရောားစီရင်ထရား
(က) တရ ်းလွှတခတ ေ ြုြ
( ေ) တရ ်းလွှတခတ
( ဂ) ေရိိုငရ ဇဝတတရ ်းသူကကီ်းရံို်း၊
တဖကေရိိုငရ ဇဝတတရ ်းသူကကီ်းရံို်း၊
ေရိိုငတရ ်းမနှငစကရှငတရ ်းသူကကီ်းရံို်း၊ရ ဘကေရိိုငတရ ်းမနှင
စကရှငတရ ်းသူကကီ်းရံို်း၊
(ဃ) နယြိိုငရ ဇဝတတရ ်းသူကကီ်းရံို်း၊
မမိြုွဲ့မရ ဇဝတတရ ်းသူကကီ်းရံို်း၊ရ ဘက ရ ဇဝတတရ ်းသူကကီ်းရံို်း၊
နယြိိုငတရ ်းမတရ ်းသူကကီ်းရံို်း၊
( င) မမိြုွဲ့နယရ ဇဝတတရ ်းသူကကီ်းရံို်း၊ မမိြုွဲ့နယတရ ်းမတရ ်းသူကကီ်းရံို်း၊
တဖကမမိြုွဲ့နယရ ဇဝတတရ ်းသူကကီ်းရံို်း။
9

10. ထတော်လှန်ထရားထကောင်စီထခတ်တရောားစီရင်ထရား
(က) နိိုငငံခတ တရ ်းရံို်းေ ြုြ၊
( ေ) ေရိိုငရ ဇဝတတရ ်းသူကကီ်းရံို်း၊ တဖကေရိိုငရ ဇဝတ တရ ်းသူကကီ်းရံို်း၊
ေရိိုငတရ ်းမနှင စကရှငတရ ်းသူကကီ်းရံို်း၊ ရ ဘကေရိိုငတရ ်းမနှင
စကရှငတရ ်းသူကကီ်းရံို်း၊
( ဂ) နယြိိုငရ ဇဝတ တရ ်းသူကကီ်းရံို်း၊ မမိြုွဲ့မရ ဇဝတ တရ ်းသူကကီ်းရံို်း၊
ရ ဘကရ ဇဝတတရ ်းသူကကီ်းရံို်း၊ နယြိိုငတရ ်းမတရ ်းသူကကီ်းရံို်း၊
(ဃ) မမိြုွဲ့နယရ ဇဝတ တရ ်းသူကကီ်းရံို်း၊ မမိြုွဲ့နယတရ ်းမ တရ ်းသူကကီ်းရံို်း၊
တဖက မမိြုွဲ့နယရ ဇဝတတရ ်းသူကကီ်းရံို်း။
10

11. ပမ္န်မ္ောဆုရှယ်လစ်လမ္်ားစဉ်ြါတီထခတ်တရောားစီရင်ထရား
(က) ဗဟိိုတရ ်းရံို်း၊
( ေ) ြညနယ/တိိုင်းတရ ်းရံို်း၊
( ဂ) မမိြုွဲ့နယတရ ်းရံို်း၊
(ဃ) ရြကက/ခက ်းရ အိုြစိုတရ ်းရံို်း။
11

12. နုင်ငံထတော်ပငမ္်ဝြ်ြပြောားမ္ှုတည်ထဆောက်ထရားအေဲွဲ့ နှင် နုင်ငံထတော်ထအားခ မ္်ား
သောယောထရားနှင် ေံွဲ့ ပေျုားထရားထကောင်စီထခတ် တရောားစီရင်ထရား
နုင်ငံထတော်ပငမ္်ဝြ်ြပြောားမ္ှုတည်ထဆောက်ထရားအေဲွဲ့ထခတ် တရောားစီရင်ထရား
(က) တရ ်းရံို်းေ ြုြ၊
( ေ) ြညနယ သိိုမဟိုတ တိိုင်းတရ ်းရံို်း၊
( ဂ) မမိြုွဲ့နယတရ ်းရံို်း။
နုင်ငံထတော်ထအားခ မ္်ားသောယောထရားနှင်ေံွဲ့ ပေျုားထရားထကောင်စီထခတ်တရောားစီရင်
ထရား
(က) တရ ်းရံို်းေ ြုြ၊
( ေ) ြညနယ သိိုမဟိုတ တိိုင်းတရ ်းရံို်း၊
( ဂ) ေရိိုငတရ ်းရံို်း၊
(ဃ) မမိြုွဲ့နယတရ ်းရံို်း။
12

13. 13
 ပမ္န်မ္ောဘုရင်မ္ ောားထခတ်တရောားစီရင်ထရား
- တရ ်းစီရငဆံို်း ဖတရ တင သီလ၊ သမ ဓိရှိ၍
အမ ်းခလ်းစ ်းခသ ြိုဂ္ိြုလမ ်း ေနအြတရ ်းစီရင
- ဖနခ ဖခရ်းေံိုရံို်းမ ်း ဖင အမှုအေင်းမ ်းကိို ခအ်းမငိမ်းခစ
- ရြရ ကိစစကိို ရြရ တငသ မ ်းခသ အ ်း ဖင မြီ်း ြတ
- အေ င်းေ င်းခက ခအ်းသင မတမျှတခစ ေင်းကိို ဦ်းတည
 ကုလုနီထခတ်တရောားစီရင်ထရား
- အမှုအနိိုငအရှုံ်းဆံို်း ဖတ ေင်းကိိုသ ဦ်းတညမြီ်း အေ င်းေ င်း
ခက ခအ်းမြီ်း ြတ ေင်းကိို ဦ်းတညေ ကမ ်း
(တရောားစီရင်ထရားဆုင်ရောအထပခခံမ္ူမ္ ောား)

14. 14
- ၁၉၄၇ေိုနှစ ဖွဲ့စည်းအိုြေ ြုြြံိုအခ ေေံဥြခဒြါ အခ ေေံမူမ ်းနှင ခလ ညီစ
တရ ်းစီရငခရ်းမူမ ်းေ မှတေ
(က) တရ ်းဥြခဒအရ တင အညီအမျှ ဖစခစ ေင်း၊
( ေ) ြညသူအေငအခရ်းမ ်းကိို ိြါ်း ေင်းရှိလျှငက ကယခြ်း ေင်း၊
( ဂ) တရ ်းသူကကီ်းအ ်းလံို်းသည အခ ေေံဥြခဒနှငတရ ်းဥြခဒ မ ်း
ကိိုသ လိိုကန ၍ မိမိတိို၏တရ ်းစီရငမှုအလိုြ ဝတ
တ ရ ်းမ ်းကိို
လတလြစ ခဆ ငရက ေင်း၊
(ဃ) ေိုေံခ ေြေငခြ်း ေင်း၊
( င) မှုေင်းတိိုကိိုဥြခဒနှငခလ ညီစ ဆံို်း ဖတခြ်း ေင်း၊
( စ) ဥြခဒနှငအညီ အယူေံြိိုငေငခြ်း ေင်း။
လတ်လြ်ထရားရပြီားထခတ် တရောားစီရင်ထရားဆုင်ရော
အထပခခံမ္ူမ္ ောား

15. 15
(က) နိိုငငံခတ နှငလိုြသ ်း ြညသူတိို၏ လံို ေံြုမှုကိိုလည်းခက င်း၊စည်းလံို်း
ညီညတမှုကိိုလည်းခက င်း က ကယ ိန်းသိမ်းရန၊
( ေ) လိုြသ ်း ြညသူတိို၏ အခ ေေံလူအေငအခရ်းမ ်းကိို က ကယ
ိန်းသိမ်းရန
( ဂ) လိုြသ ်း ြညသူတိိုအခန ဖင ခအ်းေ မ်းစ ခန ိိုငနိိုငခရ်း၊ အေ င်းေ င်း
မျှမျှတတခလ်းခလ်းစ ်းစ ်း ခြါင်းသင်းဆကဆံခန ိိုငနိိုငခရ်းကိို
ခဖ ိုတခြ်းရန၊
(ဃ) လိုြသ ်း ြညသူတိိုအခန ဖင လိိုကန ရမည တရ ်းဥြခဒမ ်းနှင
အေ င်းေ င်းခစ ငစည်းအြသည လူက ငဝတစည်းကမ်းမ ်းကိို
သခဘ ခြါကန ်းလညကက၍ လိိုလိိုေ ငေ ငလိိုကန ကကခစရန ခလက င
ြည ခြ်းရန၊
( င) တရ ်းဥြခဒမ ်းကိို အဓိြပ ယခဖ ခဆ ငက ငသံို်းရ တင တရ ်းမျှတ၍
ညီညီညတညတရှိခနခစရန။
(ထတော်လှန်ထရားထကောင်စီထခတ် တရောားစီရင်ထရားဆုင်ရော
အထပခခံမ္ူမ္ ောား)

16. 16
(က) ဆိိုရှယလစစနစကိို က ကယခစ ငခရှ က ေင်း၊
( ေ) လိုြသ ်း ြညသူတိို၏ အက ိြု်းစီ်းြ ်းကိို က ကယခစ ငခရှ က ေင်း၊
( ဂ) ဥြခဒနှငအညီ လတလြစ တရ ်းစီရင ေင်း၊
(ဃ) ဥြခဒကိို ြညသူမ ်းန ်းလညလိိုကန က ငသံို်းလ ခစရန ြည ခြ်း ေင်း၊
( င) ြညသူအေ င်းေ င်းနှငြတသကခသ အမှုကိစစမ ်းကိို ဥြခဒေင ြြုေ က
ခဘ ငအတင်း၌ ဖစနိိုငသခရွဲ့ခက ခအ်းမြီ်း ြတခစရန ခဆ ငရက ေင်း၊
(စ) ဥြခဒအရတ ်း မစ ်းေ ကမှအြ ြညသူလူ ိုခရှွဲ့ခမှ ကတင တရ ်းစီရင ေင်း၊
(ဆ) အမှုမ ်းတင ေိုေံခေ ြေငနှင ဥြခဒအရ အယူေံြိိုငေငခြ်း ေင်း၊
( ဇ) ြစမှုက ျူ်းလနသူကိို အခရ်းယူအ ြစခြ်းရ တင အက ငစ ရိတ
တ ြြု ြငမှုကိို
ဦ်းတည ေင်း။
ပမ္န်မ္ောဆုရှယ်လစ်လမ္်ားစဉ်ြါတီထခတ်တရောားစီရင်ထရားဆုင်ရော
အထပခခံမ္ူမ္ ောား

17. 17
(က) ဥြခဒနှငအညီ လတလြစ တရ ်းစီရင ေင်း
( ေ) ြညသူတိို၏ အက ိြု်းစီ်းြ ်းကိို က ကယခစ ငခရှ က၍ တရ ်းဥြခဒစိို်းမိို်း
ခရ်း၊နယခ မခအ်းေ မ်းသ ယ ခရ်းတညခဆ ကရ တင
အခ ကအကူ ဖစခစ ေင်း၊
( ဂ) ဥြခဒကိို ြညသူအမ ်းက န ်းလညလိိုကန က ငသံို်းလ ခစရန ြည ခြ်း ေင်းနှင
ြညသူမ ်းက ဥြခဒကိို လိိုကန ခသ အခလအက င ြ ိြု်းခ ငခြ်း ေင်း
(ဃ) အမှုကိစစမ ်းကိို ဥြခဒေင ြြုေ ကခဘ ငအတင်း၌ ဥြခဒနှငအညီခက ခအ်း
မြီ်း ြတခစရန ခဆ ငရက ေင်း။
( င) ဥြခဒအရ တ ်း မစေ ကမှအြ ြညသူခရှွဲ့ခမှ ကတင တရ ်းစီရင ေင်း၊
(စ) အမှုတငေိုေံခေ ြေငနှင ဥြခဒအရအယူေံြိိုငေငခြ်း ေင်း
(ဆ) ြစမှုက ျူ်းလနသူကိို အခရ်းယူအ ြစခြ်းရ တင အက ငစ ရိတ
တ ြြု ြငမှုကိို
ဦ်းတည ေင်း။
(တရောားစီရင်ထရားဆုင်ရော အထပခခံမ္ူမ္ ောား)

18. အြုင်ား (၂)
မ္ က်ထမ္ှောက်ထခတ်တရောားစီရင်ထရား
 ၂၀၁၀ ေိုနှစ ြညခ ငစိုတရ ်းစီရငခရ်းဥြခဒ ြဋ္ဌ န်း ေင်း
 ြည ငစိုသမမတ မနမ နိိုငငံခတ ဖွဲ့စည်းြံိုအခ ေေံဥြခဒအရ
တရ ်းစီရငခရ်းဆိိုငရ လိုြငန်းမ ်း အခက ငအတညခဖ ခဆ ငရကရန
ဖွဲ့စည်းြံိုအခ ေေံဥြခဒ အရ-
 ၂၈-၁၀-၂၀၁၀ ရကခန နိိုငငံခတ ခအ်းေ မ်းသ ယ ခရ်းနှင ဖံွဲ့ မဖိြု်းခရ်း
ခက ငစီ၏ ဥြခဒအမှတ ၂၀/၂၀၁၀ ဖင ြဌ န်း ေင်း
 (အေန်း- ၇ ေန်းြါဝင)
18

19. တရောားစီရင်ထရားဆုင်ရောအထပခခံမ္ူမ္ ောား
(က) ဥြခဒနှငအညီ လတလြစ တရ ်းစီရငခရ်း၊
( ေ) ဥြခဒအရ ကနသတေ ကမ ်းမှအြ ြညသူခရှွဲ့ခမှ ကတင တရ ်း
စီရငခရ်း၊
( ဂ) အမှုမ ်းတင ဥြခဒအရ ေိုေံခေ ြေငနှင အယူေံြိိုငေငရရှိခရ်း၊
(ဃ) ြညသူတိို၏အက ိြု်းစီ်းြ ်းကိို က ကယခစ ငခရှ က၍ တရ ်းဥြခဒ
စိို်းမိို်းခရ်း၊ နယခ မခအ်းေ မ်းသ ယ ခရ်း တညခဆ ကရ တင
အခ ကအကူ ဖစခစခရ်း၊
19

20. ( င) ဥြခဒကိို ြညသူအမ ်းက န ်းလညလိိုကန က ငသံို်းလ ခစရန
ြည ခြ်းခရ်းနှင ြညသူမ ်းက ဥြခဒကိို လိိုကန ခသ
အခလအက င ြ ိြု်းခ ငခြ်းခရ်း၊
( စ) ြညသူအေ င်းေ င်းနှင ြတသကခသ အမှုကိစစမ ်းကိို ဥြခဒေင ြြုေ က
ခဘ ငအတင်း၌ခက ခအ်းမြီ်း ြတခစခရ်း၊
(ဆ) ြစမှုက ျူ်းလနသူကိိုအခရ်းယူအ ြစခြ်းရ တင အက ငစ ရိတ
တ ြြု ြငမှု
ကိို ဦ်းတညခရ်း။
20
တရောားစီရင်ထရားဆုင်ရောအထပခခံမ္ူမ္ ောား (အဆက်)

21. တရောားရံုားအဆင်ဆင်နှင် စီရင်ြုင်ခင်
၂၀၀၈ ခုနှစ်၊ ေဲွဲ့စည်ားြံုအထပခခံဥြထေြုေ်မ္ ၂၉၃ (က) နှင် ပြည်ထ ောင်စုတရောားစီရင်ထရားဥြထေြုေ်မ္ ၇၊ ၃၄၊ ၅၂
(က) ြညခ ငစိုတရ ်းလွှတခတ ေ ြုြ
(ေ) တိိုင်းခဒသကကီ်း သိိုမဟိုတ ြညနယတရ ်းလွှတခတ မ ်း
(ဂ) ကိိုယြိိုငအိုြေ ြုြေငရတိိုင်းနှင ကိိုယြိိုငအိုြေ ြုြေငရခဒသ တရ ်းရံို်းမ ်း
(ဃ) ေရိိုငတရ ်းရံို်းမ ်း
(င) မမိြုွဲ့နယတရ ်းရံို်းမ ်း
(စ) ဥြခဒအရတညခ ငခသ အ ေ ်းတရ ်းရံို်းမ ်း
21

22. တရောားရံုားအဆင်ဆင်နှင် စီရင်ြုင်ခင်မ္ှအဆက်
 ပြည်ထ ောင်စုတရောားလွှတ်ထတော်ခ ျုြ်
ြညခ ငစိုတရ ်းသူကကီ်းေ ြုြ
ြညခ ငစိုတရ ်းလွှတခတ ေ ြုြတရ ်းသူကကီ်းမ ်း
(အနည်းဆံို်း ၇ ဦ်းမှအမ ်းဆံို်း ၁၁ ဦ်းအ ိေနအြနိိုင)
* နိိုငငံခတ သမမတက ြညခ ငစိုလွှတခတ ၏ သခဘ တူညီေ က ဖင
ြညခ ငစိုတရ ်းသူကကီ်းေ ြုြကိိုေနအြ
* နိိုငငံခတ သမမတက ြညခ ငစိုတရ ်းသူကကီ်းေ ြုြနှင ညိနှုိင်းမြီ်း ြညခ ငစိုလွှတခတ
၏သခဘ တူညီေ က ဖင ြညခ ငစိုတရ ်းလွှတခတ ေ ြုြတရ ်းသူကကီ်းမ ်းကိို
ေနအြ
22

23. စီရင်ြုင်ခင်
(၂၀၀၈ ေိုနှစ၊ ဖွဲ့စည်းြံိုအခ ေေံဥြခဒြိုဒမ ၂၉၅/၂၉၆ နှင
ြညခ ငစိုတရ ်းစီရငခရ်းဥြခဒြိုဒမ ၁၁၊ ၁၂၊ ၁၃၊ ၁၄၊ ၁၅၊ ၁၆)
မူလမှုစီရငြိိုငေငအ ဏ
အယူေံမှုစီရငြိိုငေငအ ဏ
ြငဆငမှုစီရငြိိုငေငအ ဏ
စ ေျွနခတ အမိန ိုတဆငနိိုငခသ အ ဏ
23
တရောားရံုားအဆင်ဆင်နှင် စီရင်ြုင်ခင်မ္ှအဆက်

24. ပြည်ထ ောင်စုတရောားလွှတ်ထတော်ခ ျုြ်
မ္ူလမ္ှုစီရင်ြုင်ခင်အောဏော
- နိိုငငံခတ ကေ ြုြဆိိုခသ ြညခ ငအေ င်းေ င်းဆိိုငရ စ ေ ြုြမ ်းနှင စြလ ဉ််း၍
ခြေါ်ခြါကလ ခသ ကိစစရြမ ်း၊
- ြညခ ငစိုအစိို်းရနှငတိိုင်းခဒသကကီ်း/ ြညနယအစိို်းရတိိုအကက ်း ဖစြ ်းသည
အ ငင်းြ ်းမှုမ ်း၊ (ဖွဲ့စည်းြံို ြဿန မှအြ)
- တိိုင်းခဒသကကီ်းအေ င်းေ င်း၊ ြညနယအေ င်းေ င်း၊ တိိုင်းခဒသကကီ်း/ ြညနယ
အေ င်းေ င်း၊ ြညခ ငစိုနယခ မနှင တိိုင်းခဒသကကီ်း သိိုမဟိုတ ြညနယ
အေ င်းေ င်းတိိုအကက ်း ဖစြ ်းသည အ ငင်းြ ်းမှုမ ်း၊ (ဖွဲ့စည်းြံို ြဿန မှအြ)
- ြငလယဓ ်း ြမှုမ ်း၊ နိိုငငံတက ြငလယ ြင သိိုမဟိုတ ခက င်းကငယံ၌
က ျူ်းလန ခသ ြစမှုမ ်း၊ အ ြည ြညဆိိုငရ ဥြခဒကိို ခဖ ကဖ က၍ ခ မ ြင
သိိုမဟိုတ နိိုငငံတက ြငလယ ြင သိိုမဟိုတ ခက င်းကငယံ၌ က ျူ်းလနခသ
ြစမှုမ ်း၊
− ဥြခဒတစရြရြအရ သတမှတ ်းခသ အ ေ ်းကိစစရြမ ်း၊
24

25. ပြည်ထ ောင်စုတရောားလွှတ်ထတော်ခ ျုြ်
အယူခံ/ပြင်ဆင်စီရင်ြုင်ခင်အောဏော
- ြညခ ငစိုတရ ်းလွှတခတ ေ ြုြက မူလစီရငြိိုငေင အ ဏ က ငသံို်း၍
ေ မှတခသ စီရငေ က၊ ဒီကရီ၊ အမိနအခြေါ် အယူေံမှုစီရငြိိုငေငအ ဏ ၊
- တိိုင်းခဒသကကီ်း/ ြညနယတရ ်းလွှတခတ က ေ မှတခသ စီရငေ က၊ ဒီကရီ
အမိနကိို အယူေံမှုစီရငြိိုငေငအ ဏ ၊
- အ ေ ်းတရ ်းရံို်းကေ မှတခသ စီရငေ က၊ ဒီကရီ၊ အမိနကိို ဥြခဒနှငအညီ စစခဆ်း
ဆံို်း ဖတနိိုငခသ အယူေံမှုစီရငြိိုငေငအ ဏ ၊
- တရ ်းရံို်းတစရံို်းကေ မှတခသ စီရငေ က၊ အမိနကိို ဥြခဒနှငအညီ ြငဆငမှုစီရင
ြိိုငေငအ ဏ ၊
- ခသဒဏအမိနအတည ြြုမှုနှင ခသဒဏအမိနကိို အယူေံမှုမ ်းအ ်း စီရငြိိုငေင
အ ဏ ။
25

26. ပြည်ထ ောင်စုတရောားလွှတ်ထတော်ခ ျုြ်
 စောချွန်ထတော်အမ္န် ုတ်ဆင်နုင်ထသောအောဏော
 (၂၀၀၈ ခုနှစ်၊ ေဲွဲ့စည်ားြံုအထပခခံဥြထေြုေ်မ္ ၂၉၆ နှင်
ပြည်ထ ောင်စုတရောားစီရင်ထရားဥြထေြုေ်မ္ ၁၆)
 ခရှွဲ့ခတ သင်းစ ေျွနခတ
 အ ဏ ခြ်းစ ေျွနခတ
 တ ်း မစခစစ ေျွနခတ
 အ ဏ ြိိုငခမ်းစ ေျွနခတ
 အမှုခေေါ်စ ေျွနခတ
26

27. 27
စောချွန်ထတော်အမ္ှုမ္ ောားစစ်ထဆားစီရင်ပခင်ားအထ ကောင်ား
စောချွန်ထတော်အဓြပောယ်
 တရ ်းစီရငခရ်းနှငအိုြေ ြုြခရ်းအ ဏ ြိိုငတိို၏ လိုြခဆ ငေ ကသည
- တရ ်းမျှတ၍မှနကနမှုရှိခစရန
- ဥြခဒနှငညီညတမှုရှိခစရန ကကီ်းကကြကြက ေင်း

28. 28
စောချွန်ထတော်အမ္န်ပေင်ြယ်ေ က်ခင်ရှထသောအမ္န်
 အေငအ ဏ မရှိဘေ မှတသညဟိုလည်းခက င်း
 အေငအ ဏ ရှိသည ကခက လနဆံို်း ဖတသညဟိုလည်းခက င်း
 ိိုအမိနသည အခြေါ်ယံခကက ကကညရိုွဲ့ ဖငဥြခဒအရမှ ်းယင်းေျွတခေ
ခနသညအမိနတစရြ ဖစသညဟိုလည်းခက င်း ခြေါ်လငခန ေင်း

29. 29
စောချွန်ထတော်သမ္ုင်ားထ ကောင်ား
 ကိိုလိိုနီခေတတင အိနဒိယ ြညနယတစေို ဖစေ၍ က လကတ
တ ်း၊ မဒရြ၊
ဘံိုခဘတရ ်းလွှတခတ မ ်းက စ ေျွနခတ အမိနမ ်း ိုတခြ်းရန
အ ဏ ရရှိေသည။
 ၁၈.၁.၁၉၂၂တင မနမ နိိုငငံအတက တရ ်းလွှတခတ တစေို သီ်း ေ ်း
တညခ င၍ မနမ နိိုငငံတရ ်းလွှတခတ သည စ ေျွနခတ အမိန
ိုတ ြနေငရရှိေသည။

30. 30
စောချွန်ထတော်သမ္ုင်ားထ ကောင်ား (အဆက်)
 ၁၉၄၇ေိုနှစ၊ဖွဲ့စည်းအိုြေ ြုြြံို အခ ေေံဥြခဒတင တရ ်းလွှတခတ ေ ြုြ၌
စ ေျွနခတ အမိန ိုတ ြနေင အ ဏ ရှိေသည။
 ခတ လှနခရ်းခက ငစီခေတတင နိိုငငံခတ တရ ်းရံို်းေ ြုြကိို ဖွဲ့စည်း
တညခ ငမြီ်း အမှုခေေါ်စ ေျွနခတ အမိန ိုတနိိုငေငအ ဏ ခြ်းအြေ
သည။
 အ ေ ်းစ ေျွနခတ အမိန ိုတဆငရနအေငအ ဏ မရှိခြ။

31. 31
စောချွန်ထတော်သမ္ုင်ားထ ကောင်ား (အဆက်)
 ြညခ ငစိုဆိိုရှယလစသမမတ မနမ နိိုငငံခတ
 နိိုငငံခတ မငိမဝြြိ ြ ်းမှုတညခဆ ကခရ်းအဖွဲ့
 နိိုငငံခတ ခအ်းေ မ်းသ ယ ခရ်းနှင ဖံွဲ့ မဖိြု်းခရ်းခက ငစီတိိုက တ ဝနယူ
သညက လမ ်းတင စ ေျွနခတ အမိန ိုတဆငေငရှိခကက င်း သီ်း ေ ်း
ြဌ န်းေ က မြါရှိေခြ။

32. 32
စောချွန်ထတော်သမ္ုင်ားထ ကောင်ား (အဆက်)
 ၂၀၀၈ေိုနှစ၊ ြညခ ငစိုသမမတ မနမ နိိုငငံခတ ဖွဲ့စည်းအိုြေ ြုြြံို အခ ေေံ
ဥြခဒြိုဒမ ၃၇၈၊ ြညခ ငစိုတရ ်းစီရငခရ်းြိုဒမ ၁၆တိိုအရ
- ြညခ ငစိုတရ ်းလွှတခတ ေ ြုြသည စ ေျွနခတ အမိနမ ်း
ိုတဆငေငအ ဏ ရရှိေသည။
 ခရှွဲ့ခတ သင်းစ ေျွနခတ Writs of Habeas Corpus
 အ ဏ ခြ်းစ ေျွနခတ Writs of Mandanus
 တ ်း မစခစစ ေျွနခတ Writs of Prohibition
 အ ဏ ြိိုငခမ်းစ ေျွနခတ Writs of Quo Warrants
 အမှုခေေါ်စ ေျွနခတ Writs of Certiorary

33. 33
ထရှွဲ့ထတော်သင်ားစောချွန်ထတော်အမ္န်
 ဖမ်းဆီ်းေံ ်းရသူတစဦ်းအ ်း မညသညဥြခဒ၊ မညသည ြစမှုအရ
ဖမ်းဆီ်း ်းသညကိို-
- ဖမ်းဆီ်းသညအဖွဲ့အစည်းအ ်း ရှင်းလင်းတင ြခစမြီ်း
- ဥြခဒနှငအညီေ ြုြခနှ င ်း ေင်းမရှိခကက င်းခတွဲ့ရလျှင
- ဖမ်းဆီ်းေံရသူအ ်း အေ ြုြမှလွှတခစရနေ မှတသညအမိန

34. 34
အောဏောထြားစောချွန်ထတော်အမ္န်
 ဥြခဒအရအြနှင်း ်းသညအ ဏ ဖငခဆ ငရကခြ်းရနရှိသညကိို-
- အေငအ ဏ ရှိသူ(သိို)အဖွဲ့အစည်း(သိို)ဌ နက ခဆ ငရက မခြ်းဘ
ခနသညကိစစကိို
- ဥြခဒနှငအညီလိိုကန ခဆ ငရကခစရန ိုတဆငသညအမိန

35. 35
တောားပမ္စ်ထစစောချွန်ထတော်အမ္န်
 တရ ်းရံို်း(သိို)တရ ်းစီရငမှု သခဘ သကဝငသညကိစစတစေိုေိုကိို စီရင
ခဆ ငရကရ တင
- စီရငြိိုငေငအ ဏ ခက လန၍ ဖစခစ
- တရ ်းမျှတမှုကိိုဆနက င၍ ဖစခစ
- ခဆ ငရက ေင်းမ ြြုလိုြရနတ ်း မစသညအမိနစ

36. 36
အောဏောြုင်ထမ္ားစောချွန်ထတော်အမ္န်
 အစိို်းရဌ န(သိို)အေငအ ဏ အြနှင်း ်းသညအဖွဲ့အစည်းတစေိုေိုသည
- တစဦ်းတစခယ က(သိို)အမ ်းအခြေါ် ိုတ ြန ်းသည
- ဥြခဒ၊ နည်းဥြခဒ၊ စည်းမ ဉ််းစည်းကမ်း၊လိုြ ံို်းလိုြနည်း၊ အမိန၊
အမိနခကက င စ ၊ညွှနကက ်းေ ကမ ်းနှငအညီ ခဆ ငရက ်း ေင်း
ရှိ၊မရှိစိစစကက ်းန ်းမြီ်း
- ဥြခဒနှငညီညတ ေင်းရှိ၊မရှိ ိုတ ြနသည အမိနစ

37. 37
အမ္ှုထခေါ်စောချွန်ထတော်အမ္န်
 လကခအ ကေံတရ ်းရံို်း(သိို)တရ ်းစီရငမှုသခဘ သကဝငသညကိစစ
တစေိုေို၏ဆံို်း ဖတခဆ ငရကေ ကသည
- ဥြခဒနှငညီညတမျှတမှုမရှိခကက င်းခတွဲ့ ရှိြါက
- ဥြခဒနှငညီညတခစရနခရ်းသ ်း ိုတ ြနသညအမိန

38. 38
စောချွန်ထတော်အမ္ှုမ္ ောားတင်သင်ားပခင်ား
 ြညခ ငစိုတရ ်းလွှတခတ ေ ြုြသိို ၂၀၁၁ေိုနှစမှစ၍ စ ေျွနခတ အမှု
မ ်းတငသင်းေသည။
- တရ ်းမခကက င်းအရ တငသင်းခသ စ ေျွနခတ ခလျှ က ်းမှုမ ်း
ကိို တရ ်းမတရ ်းစီရငခရ်းဌ နတငလည်းခက င်း၊
- ြစမှုခကက င်းအရတငသင်းခသ စ ေျွနခတ ခလျှ က ်းမှုမ ်းကိို
ြစမှုတရ ်းစီရငခရ်းဌ နတငလည်းခက င်းတငသင်း၊လကေံ၊
ကက ်းန ၊ ဆံို်း ဖတေသည။

39. 39
စောချွန်ထတော်ဌောနသီားပခောားေင်လှစ်ပခင်ား
 ၈.၉.၂၀၁၄ ရကခနတင ၂၀၁၄ေိုနှစ၊ စ ေျွနခတ အမိနခလျှ က ်းမှု
ဆိိုငရ ဥ၌ခဒ ြဌ န်းေသည။
 ၂.၂.၂၀၁၅ ရကခနမှစ၍ စ ေျွနခတ ဌ န သီ်း ေ ်းဖငလှစေမြီ်း ခန ကြိိုင်း
စ ေျွနခတ ခလျှ က ်းမှုအ ်းလံို်းကိို စ ေျွနခတ ဌ နတင တငသင်း၊
လကေံ၊ကက ်းန ၊ဆံို်း ဖတေသည။

40. ပြည်ထ ောင်စုတရောားလွှတ်ထတော်ခ ျုြ်
ပြည်ထ ောင်စုတရောားလွှတ်ထတော်ခ ျုြ်၏ လုြ်ြုင်ခင်မ္ ောား
- နည်းဥြခဒမ ်း၊ လိုြ ံို်းလိုြနည်းမ ်း၊ အမိနမ ်း၊ အမိနခကက င စ မ ်း၊
ညွှနကက ်းေ ကမ ်းနှငလကစမ ်း၊
- တရ ်းစီရငခရ်းနှငစြလ ဉ််းသည ဥြခဒကကမ်းမ ်းကိို သတမှတ ်းသည
နည်းလမ်းမ ်းနှငအညီ ြညခ ငစိုလွှတခတ သိို တငသင်းေငရှိ၊
- ကိိုယြိိုငအိုြေ ြုြေငရတိိုင်းတရ ်းရံို်းမ ်း၊ ကိိုယြိိုငအိုြေ ြုြေငရခဒသတရ ်းရံို်းမ ်း၊
ေရိိုငတရ ်းရံို်းမ ်း၊ မမိြုွဲ့နယတရ ်းရံို်းမ ်းနှင ဥြခဒအရတညခ ငခသ အ ေ ်း
တရ ်းရံို်းမ ်းတင ြစမှုနှငတရ ်းမမှုမ ်းစစခဆ်းစီရငနိိုငရန စီရငြိိုငေငမ ်း
သတမှတခြ်း ေင်း၊ တရ ်းသူကကီ်းမ ်းအ ်း စီရငြိိုငေငအ ဏ မ ်းအြနှင်း ေင်း၊
တ ဝနဝတ
တ ရ ်းမ ်းသတမှတခြ်း ေင်း
- အက ဉ််းစေန်းမ ်း၊ ရဘကစေန်းမ ်း၊ ရတြဖွဲ့အေ ြုြစေန်းမ ်းအ ်း စစခဆ်း
ကကညရှု ေင်း။
40

41. တုင်ားထေသကကီားနှင် ပြည်နယ်တရောားလွှတ်ထတော်မ္ ောား
 ၂၀၀၈ ေိုနှစ ြညခ ငစိုသမမတ မနမ နိိုငငံခတ ဖွဲ့စည်းြံို အခ ေေံဥြခဒြိုဒမ ၃၀၅ နှင၂၀၁၀
ြညနှစ ြညခ ငစိုတရ ်းစီရငခရ်းဥြခဒ ြိုဒမ ၃၄ တိိုအရ တိိုင်းခဒသကကီ်းတင
တိိုင်းခဒသကကီ်းတရ ်းလွှတခတ နှင ြညနယတင ြညနယတရ ်းလွှတခတ မ ်း ဖွဲ့စည်း ်းရှိ
ြါသည။
 တိိုင်းခဒသကကီ်း သိိုမဟိုတ ြညနယတရ ်းလွှတခတ ၏ အကကီ်းအမ်းကိို တိိုင်းခဒသကကီ်း သိိုမဟိုတ
ြညနယတရ ်းလွှတခတ ၏ တရ ်းသူကကီ်းေ ြုြဟို ခေေါ်ခဝေါ်ြါသည။
 တိိုင်းခဒသကကီ်း သိိုမဟိုတ ြညနယတရ ်းလွှတခတ တင တိိုင်းခဒသကကီ်း သိိုမဟိုတ ြညနယ
တရ ်းလွှတခတ တရ ်းသူကကီ်းေ ြုြအြါအဝင တိိုင်းခဒသကကီ်း သိိုမဟိုတ ြညနယ
တရ ်းလွှတခတ တရ ်းသူကကီ်းမ ်း ဦ်းခရအနည်းဆံို်း ၃ ဦ်းမှ အမ ်းဆံို်း ၇ ဦ်းအ ိ ေနအြနိိုငြါ
သည။
41
တရောားရံုားအဆင်ဆင်နှင် စီရင်ြုင်ခင်မ္ှအဆက်

42. တုင်ားထေသကကီားနှင် ပြည်နယ်တရောားလွှတ်ထတော်တင် တရောားသူကကီားမ္ ောား
ခန်အြ်ပခင်ား
 နိိုငငံခတ သမမတသည ြညခ ငစိုတရ ်းသူကကီ်းေ ြုြ၊ သကဆိိုငရ တိိုင်းခဒသကကီ်း သိိုမဟိုတ
ြညနယဝနကကီ်းေ ြုြတိိုနှင ညိနှုိင်း၍ တိိုင်းခဒသကကီ်း သိိုမဟိုတ ြညနယ လွှတခတ ၏သခဘ
တူညီေ က ဖင သကဆိိုငရ တိိုင်းခဒသကကီ်း သိိုမဟိုတ ြညနယ တရ ်းလွှတခတ
တရ ်းသူကကီ်းေ ြုြေနအြ ေင်း
 နိိုငငံခတ သမမတသည တိိုင်းခဒသကကီ်း သိိုမဟိုတ ြညနယဝနကကီ်းေ ြုြက ြညခ ငစို
တရ ်းသူကကီ်းေ ြုြ နှငညိနှုိင်းမြီ်း တိိုင်းခဒသကကီ်းသိိုမဟိုတ ြညနယလွှတခတ ၏ သခဘ တူညီ
ေ က ဖင သကဆိိုငရ တိိုင်းခဒသကကီ်း သိိုမဟိုတ ြညနယတရ ်းလွှတခတ တရ ်းသူကကီ်း မ ်းကိို
ေနအြ ေင်း။
42
တရောားရံုားအဆင်ဆင်နှင် စီရင်ြုင်ခင်မ္ှအဆက်

43. တုင်ားထေသကကီားနှင် ပြည်နယ်တရောားလွှတ်ထတော်၏ စီရင်ြုင်ခင်
အောဏောမ္ ောားနှင် တောဝန်မ္ ောား
စီရင်ြုင်ခင်အောဏောမ္ ောား
 မူလမှုစီရငြိိုငေငရှိသညတရ ်း ဖစ၍ မညသည ြစမှုဆိိုငရ အမှုအမ ိြု်းအစ ်းကိိုမဆိို ကက ်းန
စစခဆ်းနိိုငသညအ ဏ ၊
 တရ ်းမမှုမ ်းတင အ ငင်းြ ်းသည အမှုတနဖိို်း သိိုမဟိုတ အေင်း ဖစအမှုတနဖိို်း ကနသနေ က
မရှိဘ အမှုမ ်းကိို ကက ်းန စစခဆ်းနိိုငသညအ ဏ ၊
 အယူေံရံို်း ဖစသညအ ်းခလ စ လကခအ ကေံတရ ်းရံို်းမ ်းမှ ေ မှတခသ စီရငေ ကဒီဂရီမ ်းကိို
ဥြခဒနှငအညီ အယူေံမှုစီရငြိိုငေငအ ဏ ၊
 စီရငေ က၊ အမိနမ ်းကိို ဥြခဒနှငအညီ ြငဆငမှု စီရငြိိုငေငအ ဏ ၊
 ြငလယခရခကက င်းအမှုကိို စီရငြိိုငေငအ ဏ ၊
 ဥြခဒတစရြရြအရ သတမှတ ်းခသ အမှုကိိုစီရငြိိုငေငအ ဏ ။
43
တရောားရံုားအဆင်ဆင်နှင် စီရင်ြုင်ခင်မ္ှအဆက်

44. တုင်ားထေသကကီားနှင် ပြည်နယ်တရောားလွှတ်ထတော်မ္ ောား၏ စီရင်ြုင်ခင်
အောဏောမ္ ောားနှင် တောဝန်မ္ ောား
တောဝန်မ္ ောား
 တိိုင်းခဒသကကီ်း သိိုမဟိုတ ြညနယတရ ်းလွှတခတ သည ြညခ ငစိုတရ ်းလွှတခတ ေ ြုြ၏
လမ်းညွှနမှုနှငအညီ မိမိစီရငြိိုငေငရှိခသ တိိုင်းခဒသကကီ်း သိိုမဟိုတ ြညနယအတင်း
တညရှိခနခသ တရ ်းရံို်းမ ်းအ ်းလံို်းအခြေါ် တရ ်းစီရငခရ်းဆိိုငရ ကိစစနှင စြလ ဉ််း၍ ကကီ်းကကြ
ကြက ေင်း၊
 အက ဉ််းစေန်းမ ်း၊ ရဘကစေန်းမ ်း၊ ရတြဖွဲ့အေ ြုြစေန်းမ ်းအ ်း စစခဆ်းကကညရှု ေင်း၊
 တိိုင်းခဒသကကီ်း သိိုမဟိုတ ြညနယတရ ်းလွှတခတ ဥက
က ဌ၏ ေင ြြုေ က ဖင လွှတခတ
အစည်းအခဝ်းမ ်းသိို တရ ်းလွှတခတ နှငသကဆိိုငခသ ကိစစရြမ ်း ရှင်းလင်းခ ြ ဆိို
ခဆ်းခန်း ေင်း။
44
တရောားရံုားအဆင်ဆင်နှင် စီရင်ြုင်ခင်မ္ှအဆက်

45. တရောားရံုားအဆင်ဆင်နှင် စီရင်ြုင်ခင်မ္ှအဆက်
 ခရုင်တရောားရံုားမ္ ောား (၇၄) ရံုား
ေရိိုငတရ ်းသူကကီ်း/ တဖကေရိိုငတရ ်းသူကကီ်း
ဒိုတိယေရိိုငတရ ်းသူကကီ်း
စီရငြိိုငေင ( ြညခ ငစိုတရ ်းစီရငခရ်းဥြခဒြိုဒမ ၅၃ မှ ၅၅ အ ိ)
− ြစမှု
မူလမှု(ခသဒဏအ ိ)၊ အယူေံမှု၊ ြငဆငမှု
ဥြခဒတစရြရြအရသတမှတ ်းခသ အမှုမ ်းကိို စီရင ေင်း၊
45

46. တရောားရံုားအဆင်ဆင်ေဲွဲ့စည်ားပခင်ား၊ ခရုင်တရောားရံုားမ္ ောား မ္ှအဆက်
− တရ ်းမ
မူလမှု (အမှုတနဖိို်း ခငက ြသိန်း ၁၀၀၀၀/ ၅၀၀၀ အ ိ)၊
အယူေံမှု၊ ြငဆငမှု
− အက ဉ််းစေန်းမ ်း၊ ရဘကစေန်းမ ်း၊ ရတြဖွဲ့အေ ြုြ
စေန်းမ ်းအ ်း စစခဆ်းကကညရှု ေင်း။
46
တရောားရံုားအဆင်ဆင်နှင် စီရင်ြုင်ခင်မ္ှအဆက်

47. တရောားရံုားအဆင်ဆင်နှင်စီရင်ြုင်ခင်မ္ှအဆက်
 ကုယ်ြုင်အုြ်ခ ျုြ်ခင်ရတုင်ားနှင် ကုယ်ြုင်အုြ်ခ ျုြ်ခင်ရထေသတရောားရံုားမ္ ောား
−ကိိုယြိိုငအိုြေ ြုြေငရခဒသ တရ ်းရံို်း (၃) ရံို်း (ကိို်းကန/ဓနို/ြအိိုဝ်း)
_
ကိိုယြိိုငအိုြေ ြုြေငရတိိုင်းတရ ်းရံို်း(၁)ရံို်း(ရှမ်း ြညနယ(ဝ)ကိိုယြိိုငအိုြေ ြု
ြေငရ တိိုင်းတရ ်းရံို်း )
ကိိုယြိိုငအိုြေ ြုြေငရခဒသတရ ်းသူကကီ်း
ဒိုတိယကိိုယြိိုငအိုြေ ြုြေငရခဒသတရ ်းသူကကီ်း
47

48.  ပမ္ျုွဲ့နယ်တရောားရံုားမ္ ောား
 မမိြုွဲ့နယတရ ်းသူကကီ်း/တဖကမမိြုွဲ့နယတရ ်းသူကကီ်း
 ဒိုတိယမမိြုွဲ့နယတရ ်းသူကကီ်း
စီရငြိိုငေင ( ြညခ ငစိုတရ ်းစီရငခရ်းဥြခဒြိုဒမ ၅၆)
− ြစမှုဆိိုငရ မူလမှုစီရငြိိုငေင
− တရ ်းမဆိိုငရ မူလမှုစီရငြိိုငေင
− ဥြခဒတစရြရြအရ သတမှတ ်းခသ ကိစစရြမ ်းကိို
စီရင ေင်း၊
48
တရောားရံုားအဆင်ဆင်နှင်စီရင်ြုင်ခင်မ္ှအဆက်

49. တရောားရံုားအဆင်ဆင်နှင်စီရင်ြုင်ခင်မ္ှအဆက်
ပမ္ျုွဲ့နယ်တရောားရံုားမ္ ောားမ္ှအဆက်
ရ ဇဝတအ ဏ − အ ူ်းအ ဏ − ခ ငဒဏ ၇ နှစ၊ ခငဒဏအကနသတမရှိ
ြ မတန်း ခ ငဒဏ ၃ နှစ/ခငဒဏက ြ ၁၀၀၀၀၀ က ြ
ဒိုတိယတန်း ခ ငဒဏ ၁ နှစ/ ခငဒဏ ၅၀၀၀၀ က ြ
တတိယတန်း ခ ငဒဏ ၃ လ/ ခငဒဏ ၃၀၀၀၀ က ြ
တရ ်းမဆိိုငရ ခငခကက်းစီရငြိိုငေင
မမိြုွဲ့နယတရ ်းသူကကီ်း အမှုတနဖိို်း
တဖကမမိြုွဲ့နယတရ ်းသူကကီ်း ခငက ြသိန်း ၁၀၀
ဒိုတိယမမိြုွဲ့နယတရ ်းသူကကီ်း ခငက ြသိန်း ၃၀
49

50. တရောားရံုားအဆင်ဆင်နှင်စီရင်ြုင်ခင်မ္ှအဆက်
ဥြထေအရ တည်ထ ောင်ထသော အပခောားတရောားရံုားမ္ ောား
 ကခလ်းသူငယတရ ်းရံို်း
 စညြငသ ယ တရ ်းရံို်း
 ခမ ခတ ယ ဉ်တရ ်းရံို်း
50

51. ကထလားသူငယ်တရောားရံုား၏စီရင်ြုင်ခင်မ္ ောား
 ကခလ်းသူငယတရ ်းရံို်း(ရနကိုန)
 ကခလ်းသူငယတရ ်းရံို်း (မနတခလ်း)
51
တရောားရံုားအဆင်ဆင်နှင်စီရင်ြုင်ခင်မ္ှအဆက်

52. စည်ြင်သောယောတရောားရံုားမ္ ောား
 ပမ္ျုွဲ့နယ်တရောားရံုား(စည်ြင်သောယော)(ရန်ကုန်)
စမ်းခေ င်းမမိြုွဲ့နယ၊လသ မမိြုွဲ့နယ၊ြိုဇနခတ ငမမိြုွဲ့နယ၊အင်းစိနမမိြုွဲ့နယ၊
ခ မ ကဥက
က လ ြမမိြုွဲ့နယ၊လှုိငမမိြုွဲ့နယ၊ဒဂံိုမမိြုွဲ့သစ(ခတ ငြိိုင်း)မမိြုွဲ့နယ
 ပမ္ျုွဲ့နယ်တရောားရံုား(စည်ြင်သောယော) (မ္နတထလား)
 ပမ္ျုွဲ့နယ်တရောားရံုား(စည်ြင်သောယော) (ဇမ္ဗျူသီရပမ္ျုွဲ့နယ်)
52
တရောားရံုားအဆင်ဆင်နှင်စီရင်ြုင်ခင်မ္ှအဆက်

53. စည်ြင်သောယောတရောားရံုား၏ စီရင်ြုင်ခင်မ္ ောား
 စည်ြင်သောယော တရောားရံုား (ရန်ကုန်)
ရနကိုနမမိြုွဲ့ခတ စညြငသ ယ ခရ်းနယနိမိတအတင်း ဖစြ ်းသည စညြင
သ ယ ဥြခဒအရက ျူ်းလနသညမှုေင်းမ ်း ရနကိုနရအကဥြခဒြိုဒမ ၄၁
အရ စဆိိုခသ မှုေင်းမ ်း ြညသူက န်းမ ခရ်းဆိိုငရ ဥြခဒအရစဆိိုခသ
မှုေင်းမ ်း
 စည်ြင်သောယောတရောားရံုား (မ္နတထလား)
မနတခလ်းမမိြုွဲ့ခတ စညြငသ ယ ခရ်းနယနိမိတအတင်း ဖစြ ်းသည စညြင
သ ယ ဥြခဒအရ က ျူ်းလနသညမှုေင်းမ ်း ြညသူက န်းမ ခရ်းဆိိုငရ
ဥြခဒအရစဆိိုခသ မှုေင်းမ ်း
 ထနပြည်ထတော်စည်ြင်သောယောတရောားရံုား
ခန ြညခတ စညြငသ ယ ခရ်းဥြခဒအရစဆိိုခသ မှုေင်းမ ်း
53
တရောားရံုားအဆင်ဆင်နှင်စီရင်ြုင်ခင်မ္ှအဆက်

54. 54
ထမ္ော်ထတော်ယောဉ်တရောားရံုားမ္ ောား
 ပမ္ျုွဲ့နယ်တရောားရံုား(ထမ္ော်ထတော်ယောဉ်)(ရန်ကုန်)
အင်းစိနမမိြုွဲ့နယ၊ြန်းြတန်းမမိြုွဲ့နယ
 ပမ္ျုွဲ့နယ်တရောားရံုား(ထမ္ော်ထတော်ယောဉ်) (မ္နတထလား)
 ပမ္ျုွဲ့နယ်တရောားရံုား(ထမ္ော်ထတော်ယောဉ်) (ဇမ္ဗျူသီရပမ္ျုွဲ့နယ်)
တရောားရံုားအဆင်ဆင်နှင်စီရင်ြုင်ခင်မ္ှအဆက်

55. ထမ္ော်ထတော်ယောဉ်တရောားရံုား၏စီရင်ြုင်ခင်မ္ ောား
 ထမ္ော်ထတော်ယောဉ်တရောားရံုား (ရန်ကုန်)
ရနကိုနမမိြုွဲ့ခတ စညြငသ ယ ခရ်းနယနိမိတအတင်း က ျူ်းလနသည
ခမ ခတ ယ ဉ်ဥြခဒအရ စဆိိုခသ အမှုမ ်း
 ထမ္ော်ထတော်ယောဉ်တရောားရံုား (မ္နတထလား)
မနတခလ်းတိိုင်းခဒသကကီ်းအတင်းသတမှတ ်းသည မမိြုွဲ့နယမ ်းအတင်း
က ျူ်းလနသည ခမ ခတ ယ ဉ်ဥြခဒအရစဆိိုခသ အမှုမ ်း
 ထမ္ော်ထတော်ယောဉ်တရောားရံုား (ထနပြည်ထတော်)
ခန ြညခတ နယနိမိတအတင်း က ျူ်းလနသည ခမ ခတ ယ ဉ်ဥြခဒအရ
စဆိိုခသ အမှုမ ်း
55
တရောားရံုားအဆင်ဆင်နှင်စီရင်ြုင်ခင်မ္ှအဆက်

56. အြုင်ား (၃)
တရောားထရားဝန် မ္်ားမ္ ောားအောား ခန်အြ်တောဝန်ထြားပခင်ား
 တရောားထရားဝန် မ္်ားမ္ ောားထရားခ ယ်ခန် ောားပခင်ား
- ဥြခဒဘွဲ့တစေိုေိုရရှိသူမ ်း မှ သတမှတအရညအေ င်းနှင ြညစံိုသူမ ်းကိို
ခရ်းခ ဖ၊နှုတခ ဖစ ခမ်းြက င်းြ ြြုလိုြမြီ်း စိစစ၍ ခအ င မငသူမ ်းကိို
ဒိုတိယမမိြုွဲ့နယတရ ်းသူကကီ်း(တရ ်းခရ်းဝန မ်းဆင-၄)အ ဖစ ခရ်းေ ယ
ေနအြ
- ြညခ ငစိုတရ ်းလွှတခတ ေ ြုြက ဖငလှစသညလိုြငန်းဝငသငတန်းနှင
ဗဟိိုဝန မ်းတက
က သိိုလ(ခဖ ငကကီ်း)မှ အခ ေေံဝန မ်းခလ င်း(အငယတန်း)
သငတန်းသိိုတကခရ ကခအ င မငမြီ်းသူမ ်းကိိုေနအြ
56

57. 57
 တရောားထရားဝန် မ္်ားမ္ ောားအောားထလက င်သင် ကောားထြားပခင်ား
- ဒိုတိယမမိြုွဲ့နယတရ ်းသူကကီ်းအ ဖစ ၃ နှစတ ဝန မ်းခဆ ငမြီ်းက
ဒိုတိယမမိြုွဲ့နယတရ ်းသူကကီ်းမမ်းမံသငတန်းတကခရ ကခစ ေင်း
- မမိြုွဲ့နယတရ ်းသူကကီ်း၊တဖကမမိြုွဲ့နယတရ ်းသူကကီ်းအ ဖစ ရ ူ်းတိို်း မငေံရမြီ်း ြါက
မမိြုွဲ့နယတရ ်းသူကကီ်းမမ်းမံသငတန်းကိိုတကခရ ကခစ ေင်း
- ဒိုတိယေရိိုငတရ ်းသူကကီ်း၊ေရိိုငတရ ်းသူကကီ်းအ ဖစရ ူ်းတိို်း မငေံရမြီ်း သူမ ်းကိို
ေရိိုငအဆငတရ ်းသူကကီ်း မမ်းမံသငတန်းကိိုတကခရ ကခစ ေင်း
- ဂ ြနနိိုငငံအစိို်းရ၏ကမ်းလှမ်းေ ကအရ အရညအေ င်း ြညမီသူမ ်းကိို
မဟ ဥြခဒဘွဲ့သငတန်း၊ ဥြခဒြါရဂူလွဲ့သငတန်းမ ်းနှင အ ေ ်းသငတန်း
မ ်းတကခရ ကခစ ေင်း။

58. 58
 တရောားသူကကီားမ္ ောားအောား ပြစ်မ္ှုဆုင်ရောတရောားစီရင်ထရားအောဏောမ္ ောား
အြ်နှင်ားပခင်ား
- တရ ်းသူကကီ်းမ ်း၏ ဥြခဒ၊ လိုြ ံို်းလိုြနည်းန ်းလညတကကျွမ်းမှု ရှိ/မရှိ၊
လိိုအြသညအခတွဲ့အကကံြုရှိ/မရှိ နှင ယံိုကကညအြနှင်းသညအ ဏ ကိို စိတေ ရခအ င
မှနမှနကနကနက ငသံို်းနိိုငဖယရှိ/မရှိ စိစစမြီ်းအ ဏ အြ
- ဒိုတိယမမိြုွဲ့နယတရ ်းသူကကီ်းအ ဖစစတငတ ဝန မ်းခဆ ငရ တငက ငသံို်း ရန
တတိယတန်းရ ဇဝတအ ဏ ကိို ဦ်းစ အြ(၃လ ကမြိိုခသ ခ ငဒဏနှင
၃ခသ င်း ကမြိိုခသ ခငဒဏ)
- ဒိုတိယမမိြုွဲ့နယတရ ်းသူကကီ်းအ ဖစ ၆လတ ဝန မ်းခဆ ငမြီ်းကဒိုတိယတန်း
အ ဏ အြ(၁နှစ ကမြိိုခသ ခ ငဒဏနှင က ြ ၅ ခသ င်း ကမြိို ခသ ခငဒဏ)

59. 59
 တရောားသူကကီားမ္ ောားအောား ပြစ်မ္ှုဆုင်ရောတရောားစီရင်ထရားအောဏောမ္ ောား
အြ်နှင်ားပခင်ား (အဆက်)
- ဒိုတိယတန်းအ ဏ ကိိုအနည်းဆံို်း ၁နှစကက ခအ ငက ငသံို်းမြီ်း ဌ နဆိိုငရ
စ ခမ်းြတင ြစမှုဘ သ ရြခအ င မငမြီ်းသူမ ်း၏ အမှုတမ ်းကိိုစိစစမြီ်း
ခက နြဖယရှိက ြ မတန်းရ ဇဝတအ ဏ အြ(၃နှစ ကမြိိုခသ
ခ ငဒဏနှငက ြ(၁)သိန်း ကမြိိုခသ ခငဒဏ)
- ြ မတန်းရ ဇဝတအ ဏ ကိို ၃နှစကက ခအ ငသံို်းစမြီ်း၊တဖကမမိြုွဲ့နယ
တရ ်းသူကကီ်းသိိုမဟိုတ မမိြုွဲ့နယတရ ်းသူကကီ်းအ ဖစ တ ဝန မ်းခဆ ငခနသူ မ ်းကိို
အ ူ်းရ ဇဝတအ ဏ အြ(၇နှစ ကမြိိုခသ ခ ငဒဏ)

60. အြုင်ား (၄)
တရောားစီရင်ထရားကဏ္ဍပြျုပြင်ထပြောင်ားလဲမ္ှုမ္ ောား
 ဖွဲ့စည်းြံိုဆိိုငရ ြြု ြငခ ြ င်းလမှုမ ်း
 တရ ်းရံို်းမ ်း၏ အသင သဏ္ဍန ြြု ြငခ ြ င်းလမှု
 အနှစသ ရြိိုင်း ြြု ြငခ ြ င်းလမှု
 ြငြအဖွဲ့အစည်းမ ်းနှင ြူ်းခြါင်း၍ ခဆ ငရကခနသည ြြု ြင
ခ ြ င်းလမှုမ ်း
 တရ ်းရံို်းဂိုဏသိကခ ြိိုင်းဆိိုငရ ြြု ြငခ ြ င်းလမှု
60

61. 61
တရောားစီရင်ထရားကဏ္ဍပြျုပြင်ထပြောင်ားလဲမ္ှုမ္ ောားအဆက်
 ေဲွဲ့စည်ားြံုဆုင်ရော ပြျုပြင်ထပြောင်ားလဲမ္ှုမ္ ောား
 ြညခ ငစိုတရ ်းသူကကီ်းေ ြုြရံို်း
 ြညခ ငစိုတရ ်းလတခတ ေ ြုြရံို်း
 စီမံခရ်းရ ဌ န
 ဘတဂ ကနှငခ ကြံဌ န
 ခလက ငဌ န
 အ ြည ြညဆိိုငရ ဆကဆံခရ်းနှငသိုခတသနဌ န
 သတင်းအေ ကအလကနည်းြည နှင ြညသူဆကဆံခရ်းဌ န
 ြစမှုတရ ်းစီရငခရ်းဌ န
 တရ ်းမတရ ်းစီရငခရ်းဌ န
 ဥြခဒလိုြ ံို်း လိုြနည်းဌ န
 စ ေျွနခတ ဌ န
 ခရှွဲ့ခနခရှွဲ့ရြနှငစစခဆ်းခရ်းဌ န

62. တရောားစီရင်ထရားကဏ္ဍပြျုပြင်ထပြောင်ားလဲမ္ှုမ္ ောားအဆက်
 ေဲွဲ့စည်ားြံုဆုင်ရော ပြျုပြင်ထပြောင်ားလဲမ္ှုမ္ ောားအဆက်
• ြညခ ငစိုတရ ်းသူကကီ်းေ ြုြရံို်း
 ြညခ ငစိုတရ ်းလတခတ ေ ြုြရံို်း
 ြညခ ငစိုတရ ်းစီရငခရ်းကကီ်းကကြမှုရံို်း
( ြညခ ငစိုအစိိုရအဖွဲ့၏ အစည်းအခဝ်းအမှတစဉ် ၂၁/၂၀၁၄ ဖင သခဘ တူညီမှု)
62

63. တရောားစီရင်ထရားကဏ္ဍပြျုပြင်ထပြောင်ားလဲမ္ှုမ္ ောားအဆက်
ေဲွဲ့စည်ားြံုဆုင်ရော ပြျုပြင်ထပြောင်ားလဲမ္ှုမ္ ောားမ္ှအဆက်
ပြည်ထ ောင်စုတရောားလွှတ်ထတော်ခ ျုြ်ရံုား၏ ေဲွဲ့စည်ားြံု
 (က) စီမံခရ်းရ ဌ န
 (ေ) ဘတဂ ကနှင ခ ကြံဌ န
 (ဂ) ခလက ငဌ န
 (ဃ) သတင်းအေ ကအလကနည်းြည နှင ြညသူဆကဆံခရ်းဌ န
 (င) အ ြည ြညဆိိုငရ ဆကဆံခရ်းနှင သိုခတသနဌ န
63

64. တရောားစီရင်ထရားကဏ္ဍပြျုပြင်ထပြောင်ားလဲမ္ှုမ္ ောား၊
ေဲွဲ့စည်ားြံုဆုင်ရော ပြျုပြင်ထပြောင်ားလဲမ္ှုမ္ ောားမ္ှအဆက်
ပြည်ထ ောင်စုတရောားစီရင်ထရားကကီား ကြ်မ္ှုရံုား၏ ေဲွဲ့စည်ားြံု
 (က) ြစမှုတရ ်းစီရငခရ်းဌ န
 (ေ) တရ ်းမတရ ်းစီရငခရ်းဌ န
 (ဂ) စ ေျွနခတ ဌ န
 (ဃ) ဥြခဒလိုြ ံို်းလိုြနည်းဌ န
 (င) ခရှွဲ့ခနခရှွဲ့ရြနှင စစခဆ်းခရ်းဌ န
64

65. ၂။ တရောားရံုားမ္ ောား၏ အသင်သဏ္ဍောန်ပြျုပြင်ထပြောင်ားလဲမ္ှုမ္ ောား၊
− တရ ်းရံို်းအဂဂါရြနှငအညီ နိိုငငံတက စံေ ိနမှီ တရ ်းရံို်းအခဆ ကအဦမ ်း
တညခဆ က ေင်း
− အမှုမ ်းစစခဆ်းစီရငရ တင အမ ်း ြညသူဝငခရ က
န ်းခ ငနိိုငရနအတက က ယဝန်းခသ တရ ်းေငေန်းမ ်း၊
− တရ ်းရံို်းသိိုလ ခရ ကခသ သကခသမ ်း၊ ခရှွဲ့ခနမ ်း၊ ဥြခဒ
အရ ရှိမ ်းအတက သီ်း ေ ်းခစ ငဆိိုင်းေန်းမ ်း၊
− တရ ်းရံို်းသိို လ ခရ ကခသ မသနမစမ်းသူမ ်းအတက
ဘီ်းတြကိုလ ်း ိိုင ဖင သ ်းလ နိိုငခသ လမ်း Disable Passage Way
− အမှုသညမ ်း သတင်းရယူရနခနရ နှင စံိုစမ်းရနဌ န (Information Counter)
− ရ ဇဝတမှု/တရ ်းမမှုမ ်းအတက စ ရင်းသင်းဌ မ ်း (Intake
Centre)
− သတင်းမီဒီယ မ ်းနှငခတွဲ့ဆံိုခဆ်းခန်းေန်း Media Room
− အေ ြုြတရ ်းေံမ ်းအတက က ယဝန်းခသ ယ ယီအေ ြုြေန်းမ ်း။
65

66. ၃။ အနှစ်သောရြုင်ား ပြျုပြင်ထပြောင်ားလဲမ္ှုမ္ ောား၊
− တရ ်းသူကကီ်းမ ်း အရညအခသ်းတိို်း မင ေင်း၊
(ြံိုမှနသငတန်းမ ်းအ ြင အသစ ြဌ န်းသည ဥြခဒမ ်းနှငအညီ
တရ ်းသူကကီ်းမ ်း သိသငသညအေ ကမ ်း အတက အ ူ်းသငတန်းမ ်းခြ်း ေင်း)
− ရံို်းဝန မ်းမ ်း အရညအခသ်းတိို်း မင ေင်း၊
− သငတန်းခက င်းအဆင မငတင ေင်း
(သငကက ်းမှုနည်းစနစ၊သငခ ကကူြစစည်းနှငသငရိို်းညွှန်းတန်းမ ်း အဆင မငတင
ေင်း)
− IT စနစ အသံို်း ြြု၍ စီမံေနေ ေင်း၊
− စ ကကညတိိုကအဆင မငတင ေင်း၊
− အမ ်း ြညသူအ ်း အသိြည ခြ်း ေင်း၊
66

67. ၄။ ပြင်ြအေဲွဲ့အစည်ားမ္ ောားနှင် ြူားထြါင်ား၍ ထဆောင်ရက်ထနသည်
ပြျုပြင်ထပြောင်ားလဲမ္ှုမ္ ောား၊
- USAID – PRLP - သတင်းမီဒီယ မ ်း၊ ြညသူမ ်းနှင ဆကဆံခ ြ ဆိိုမှုကိို
မငတင ေင်း၊
- တရ ်းရံို်းြတဝန်းက ငတင သတင်းအေ ကအလကမ ်း
ဆိိုငရ လိုြငန်းမ ်း တိို်း မငခဆ ငရကရန၊
- မှုေင်းစီမံေနေမှုဆိိုငရ လိုြငန်းမ ်း တိို်းတကလ ခစရန၊
UNDP - ဒီမိိုကခရစီအိုြေ ြုြခရ်းနှင ိခရ ကသည ဖံွဲ့ မဖိြု်းတိို်းတကမှု
ကဏ္ဍတင ြါဝငခဆ ငရက
- ဆင်းရေ ိြုွဲ့တသူအိုြစိုမ ်းအခြေါ် အခလ်းခြ်း၍ ဥြခဒ
စိို်းမိို်းခရ်း၊ တရ ်းမျှတမှုအေငအလမ်းရရှိခရ်းခဆ ငရက
UNICEF - (ကခလ်းသူငယတရ ်းစီရငခရ်းဆိိုငရ စမ်းရည မငတင
ခရ်း ဆိိုငရ သငတန်းမ ်း၊ ကခလ်းတရ ်းေံ၊ ကခလ်း
သကခသ၊ နစန သူကခလ်းသကခသအတက တရ ်းရံို်း
အဆငအ ြငမ ်းကိို ြြု ြငခဆ ငရက ေင်း)
Singapore (Min Law) - (အ ြနအလှနတရ ်းရံို်းမ ်းတငတဖကခလလ ေင်း၊
Court Excellence)
- ဥြခဒခရ်းဆခရ်းနှငစီမံေနေခရ်းကိစစြူ်းခြါင်းခဆ ငရက ေင်း
67

68. ၄။ ပြင်ြအေဲွဲ့အစည်ားမ္ ောားနှင် ြူားထြါင်ား၍ ထဆောင်ရက်ထနသည်
ပြျုပြင်ထပြောင်ားလဲမ္ှုမ္ ောားမ္ှအဆက်
- Singapore (Min Law) - ြညတင်းနှင အ ြည ြညဆိိုငရ အ ငင်းြ ်းမှုကိို
ခ ဖရှင်း ေင်းဆိိုငရ ကိစစ(အနိုည တ/ခစစြခ ဖရှင်း)
- ဥြခဒခရ်းရ နှငတရ ်းစီရငခရ်းဆိိုငရ နယြယတင
စီမံေနေမှုနှင အိုြေ ြုြမှုဆိိုငရ ကိစစမ ်း၊
- ခလက ငခရ်းကိစစမ ်း၊
- စီ်းြ ်းခရ်းဆိိုငရ ဥြခဒမ ်း၊ ဘဏနှငခငခကက်းဆိိုငရ
ရင်းနှီ်း မြုြနှံမှု၌ ကိုနသယခရ်းဆိိုငရ ကိစစ၊မ ်း
ဖံွဲ့ မဖိြု်းတိို်းတကရနကိစစ
- JICA - ဥြခဒကကမ်းခရ်းဆ ေင်းဆိိုငရ လိုြငန်းနှင တရ ်းသူကကီ်း
မ ်း အရညအခသ်းတိို်း မငခရ်းအတက
ြြု ြငခ ြ င်းလမှု လိုြငန်းတင
ြူ်းခြါင်းခဆ ငရက
- UNODC - (အဂတိလိိုကစ ်းမှုခလ ြါ်းခစခရ်း)
68

69. ၄။ ပြင်ြအေဲွဲ့အစည်ားမ္ ောားနှင် ြူားထြါင်ား၍ ထဆောင်ရက်ထနသည်
ပြျုပြင်ထပြောင်ားလဲမ္ှုမ္ ောားမ္ှအဆက်
- The Embassy of Denmark - (တရ ်းသူကကီ်းက ငဝတ၊ တရ ်းရံို်းဝန မ်းက ငဝတ
တရ ်းစီရငခရ်းဆိိုငရ လတလြမှုနှင တ ဝနေံမှု)
- Federal Court of Australia - တရ ်းရံို်းဆိိုငရ နှစစဉ်အစီရငေံစ ိုတ ြနခရ်းကိစစ
- ခေါင်းခဆ ငမှုနှငစီမံေနေမှုဆိိုငရ ကိစစမ ်း ခ ြ င်းလခရ်း
ကိစစ
- တရ ်းသူကကီ်းမ ်းနှငတရ ်းရံို်းအရ ရှိမ ်းအတက နည်းြည ြိိုင်းဆိိုငရ
အကူအညီခြ်းခရ်း၊
- My Justice - (ခရှွဲ့ခ ြ်းတရ ်းရံို်းမ ်းတင ဥြခဒဆိိုငရ အခ ကအကူ
ြြုကိစစရြမ ်းနှင စြလ ဉ််း၍ သတင်းအေ ကအလက
ခြ်း ေင်း၊
- လကကမ်းစ ခစ ငမ ်းကိို မန/ကရငဘ သ သိို ြနဆိို
ဖနခဝ ေင်း)
- ADB - စီ်းြ ်းခရ်းဆိိုငရ ဥြခဒမ ်းနှငစြလ ဉ််း၍ သငတန်း
ခြ်း ေင်း၊ လူမေံယူမှုဥြခဒ ြြု ြငခ ြ င်းလရ တင
အခ ကအကူ ြြု ေင်း။
69

70. ၅။ တရောားရံုားဂုဏ်သကခောြုင်ားဆုင်ရော ပြျုပြင်ထပြောင်ားလဲမ္ှု
ပမ္န်မ္ောနုင်ငံတရောားသူကကီားမ္ ောားအတက်တရောားစီရင်ထရားဆုင်ရောက င်ဝတ်ထရားဆဲပခင်ားနှင်
အထကောင် အ ည်ထေော်ထဆောင်ရက်ပခင်ား၊
-၂၀၁၇ေိုနှစကသဂိုတလ(၂)ရကခနတင မနမ နိိုငငံတရ ်းသူကကီ်းမ ်းအတက
တရ ်းစီရငခရ်း က ငဝတကိို ိုတ ြနခကကည ေြါသည-
(၁) လတလြမှု
(၂) သ တူညီမျှရှိမှု
(၃) စမ်းခဆ ငရညနှငလံို်းလဝီရိယရှိမှု
(၄) သမ သမတက မှု
(၅) ခ ဖ ငမတတညကကညမှု
(၆) ဂိုဏသိကခ ရှိမှု 70

71. 71
အဂတိလိိုကစ ်းမှုခလ ြါ်းခစခရ်း-
အ ူ်းအ ်း ဖငတရ ်းစီရငရ ၌ အဂတိတရ ်း (၄)ြါ်း ကင်းရှင်းစ ဖင ဥြခဒ
နှငအညီ မှနမှနကနကနစစခဆ်းစီရငကကရန၊ တရ ်းရံို်း၏ ဂိုဏသိကခ ကိို
ိေိိုက ေင်း မရှိကကခစရန လ ဘခြ်းလ ဘယူ ကင်းရှင်းရန အ ူ်းအခလ်းခြ်း
ကကြမတ ခဆ ငရကလ ကရှိြါသည။
က ငဝတသိကခ ခစ င ိန်းမှုမရှိ ေင်း၊လိုြငန်းကျွမ်းက ငမှုမရှိ ေင်း၊မိမိရံို်းမိမိကကီ်း
ကကြမှုအ ်းနည်း ေင်းတိိုခတွဲ့ ရှိရသညတရ ်းသူကကီ်းမ ်းအခြေါ် ဝန မ်းစည်းမ ဉ််း
စည်းကမ်း နှငအညီအခရ်းယူလ ကရှိြါသည။
တရောားရံုားဂုဏ်သကခောြုင်ားဆုင်ရော ပြျုပြင်ထပြောင်ားလဲမ္ှု အဆက်

72. အြုင်ား (၅)
တရောားစီရင်ထရားဆုင်ရောမ္ဟောဗ ျူဟောစီမ္ံကန်ားမ္ ောား
(၁)။ တရောားစီရင်ထရား၏ မ္ဟောဗ ျူဟောစီမ္ံကန်ား(၂၀၁၅-၂၀၁၇)
မ္ဟောဗ ျူဟောစီမ္ံကန်ား၏ ရည်မ္ှန်ားခ က်မ္ ောား -
 (က) တရ ်းဥြခဒစိို်းမိို်းခရ်းနှင ရြရ ခအ်းေ မ်းသ ယ ခရ်း၊
 (ေ) ြညသူအမ ်းယံိုကကညကိို်းစ ်းသည ြညသူအက ိြု်း ြြုတရ ်းစီရင
ခရ်းစနစခြေါ် န်းခရ်း၊
 (ဂ) အမှုအေင်းမ ်းကိို ဥြခဒနှငအညီ မှနမှနနှင မန မန စီရငဆံို်း ဖတခရ်း၊
 (ဃ) တရ ်းရံို်းမ ်း၏ ဂိုဏသိကခ မငတငခရ်း
72

73. မ္ဟောဗ ျူဟောအစီအစဉ်မ္ ောားအရ အထကောင်အ ည်ထေော်
ထဆောင်ရက်မ္ည် နယ်ြယ်မ္ ောား
 (က) အမ ်း ြညသူ၏ တရ ်းမျှတမှုလကလှမ်းမီခရ်းကိို က ကယခစ ငခရှ က
ရန၊
 (ေ) လူ ို၏ အသိအ မငကိို မငတငခြ်းရန၊
 (ဂ) တရ ်းစီရငခရ်း၏လတလြမှုနှင တ ဝနယူခဆ ငရကမှုတိိုကိို မငတင
ခြ်းရန၊
 (ဃ) တရ ်းစီရငခရ်း၏ သ တူညီမျှမှု၊ မျှတမှုနှင ဂိုဏသိကခ ကိို
အ မေံနိိုငသည ကတိကဝတ ိန်းသိမ်းရန၊
 (င) အမှုမ ်းစစခဆ်းစီရငရ တင အေ ိနနှငတစခ ြ်းညီ ခဆ ငရကနိိုငမှု
အ ်းခက င်းလ ခစရန၊
73

74. မ္ဟောဗ ျူဟောအစီအစဉ်မ္ ောားကု ဦားစောားထြားထဆောင်ရက်မ္ည်
နယ်ြယ်မ္ ောား
 (က) တရ ်းရံို်းဝနခဆ ငမှုလိုြငန်းမ ်းကိို အလယတကူလကလှမ်းမီနိိုငခရ်း
အတက အမ ်း ြညသူတိို သတင်းအေ ကအလကရယူနိိုငမည
ခက ငတ မ ်း ်းရှိခြ်း ေင်း
 (ေ) မှုေင်းလိုြငန်းစဉ်မ ်း အေ ိနနှငတစခ ြ်းညီခဆ ငရကနိိုငမှု တိို်းတကလ
ခစခရ်းအတက မှုေင်းစီမံေနေမှုအစီအစဉ်မ ်း ခဆ ငရက ေင်း
 (ဂ) တရ ်းသူကကီ်းမ ်းအတက သ တူညီမျှမှု၊ မျှတမှုနှင ဂိုဏသိကခ ဆိိုငရ
သငတန်းမ ်း တိို်း မငြိိုေ ေင်း
74

75. တရောားစီရင်ထရားဆုင်ရောမ္ဟောဗ ျူဟောစီမ္ံကန်ားမ္ ောား
(၂)။ တရောားစီရင်ထရား၏ မ္ဟောဗ ျူဟောစီမ္ံကန်ား(၂၀၁၈-၂၀၂၂)
မ္ဟောဗ ျူဟောစီမ္ံကန်ား၏ ရည်မ္ှန်ားခ က်မ္ ောား -
 (က) လူတိိုင်းသိိုအရညအခသ်း မငတရ ်းမျှတမှုကိို ဖညဆည်းခြ်းရန
 (ေ) တရ ်းရံို်းမ ်းအခြေါ် ြညသူလူ ို၏ စိတေ ယံိုကကညမှုနှင
ိခရ ကမှု ရှိသညတရ ်းဥြခဒစိို်းမိို်းခရ်းကိို မငတငရန
75

76. မ္ဟောဗ ျူဟောအစီအစဉ်မ္ ောားအရ အထကောင်အ ည်ထေော်
ထဆောင်ရက်မ္ည် နယ်ြယ်မ္ ောား
 (က) တရ ်းရံို်းဝနခဆ ငမှုမ ်း အမ ်း ြညသူ လကလှမ်းမီနိိုငမှုကိို လယကူတိို်း
တကခစခရ်း ခဆ ငရကခြ်းရန
 (ေ) အမ ်း ြညသူ၏ အသိအ မငကိို မငတငခြ်းရန
 (ဂ) တရ ်းစီရငခရ်းဆိိုငရ လတလြမှုနှင စီမံေနေမှုစမ်းရည မငတငရန
 (ဃ) တရ ်းစီရငခရ်း၏ ြည ရြကျွမ်းက ငမှု၊ တ ဝနေံယူနိိုငမှုနှင ဂိုဏသိကခ
ရှိမှုတိိုကိို မငတငခြ်းရန
 (င) ိခရ ကခသ မှုေင်းစီမံေနေမှုနှင တရ ်းရံို်းက ခဆ ငရကခသ
အ ူ်းမှုေင်းကိစစရြတိိုကိို တိို်း မငခဆ ငရကရန
76

77. မ္ဟောဗ ျူဟောအစီအစဉ်မ္ ောားကု ဦားစောားထြားထဆောင်ရက်မ္ည်
နယ်ြယ်မ္ ောား
 (က) ၂၀၁၈ ေိုနှစတင ေ ကေ င်းလိုြခဆ ငရန အ ူ်းအခရ်းကကီ်းမဟ ဗ ျူဟ
အစီအစဉ်မ ်း
 (ေ) ၂၀၁၉သိိုမဟိုတ၂၀၂၀ေိုနှစတင ရရှိနိိုငမညအရင်းအ မစမ ်းအရအခက င
အ ညခဖ မည ိြတန်းဦ်းစ ်းခြ်း မဟ ဗ ျူဟ အစီအစဉ်မ ်း
 (ဂ) ၂၀၂၀ သိိုမဟိုတ ၂၀၂၂ေိုနှစတင ရရှိနိိုငမညအရင်းအ မစမ ်းအရ
အခက ငအ ညခဖ မည အလယအလတအဆင ဦ်းစ ်းခြ်း
မဟ ဗ ျူဟ အစီအစဉ်မ ်း
77

78. ၂၀၁၈ခုနှစ်အတက် ထဆောင်ရက်မ္ှုမ္ ောား
78
− ိခရ ကသညဥြခဒဆိိုငရ အခ ကအကူခြ်းခရ်းစနစ စီမံခဆ ငရကရန ကိစစမ ်းတင ြ
ခဆ ငရကခြ်း ေင်း
− Asia Pacific Conference on Environmental and Climate Change Adjudicationကိိုအိမရှင
အ ဖစက င်းြ ေင်း
− Asean Judiciaries Portal နှငေ ိတဆက၍ မနမ နိိုငငံ၏ သတင်းအေ ကအလကအစီအစဉ်ကိို တိို်းေ ွဲ့
ခဆ ငရက ေင်း
− မနမ နိိုငငံလူမေံယူ ေင်းဆိိုငရ ဥြခဒမူကကမ်းကိို ခရ်းဆ ြဌ န်းနိိုငခရ်းခဆ ငရက ေင်း
− တရ ်းသူကကီ်းမ ်း တရ ်းစီရငခရ်းနှငြည ရြြိိုင်းဆိိုငရ ကျွမ်းက ငရနခဆ ငရက ေင်း
− တရ ်းရံို်းအသီ်းသီ်း၏အမှုမြီ်း ြတမှုနှုန်းတိို်းတကခအ ငခဆ ငရက ေင်း
− နိိုငငံတစဝှမ်းမှုေင်းစီမံေနေမှုအစီအစဉ်ကိို ေရိိုငတရ ်းရံို်း ၁၀ရံို်းနှင မမိြုွဲ့နယတရ ်းရံို်း ၁၆ ရံို်းတင
စတငအခက ငအ ညခဖ ေင်း
− တရ ်းစီရငခရ်း၊တရ ်းရံို်းသကခသေံြစစည်းမ ်း စီမံေနေမှုမ ်း မနဆနခစခရ်းအတကခဆ ငရက ေင်း

79. 79
၂၀၁၉ ခုနှစ်အတက် ဦားစောားထြားလုြ်ငန်ားမ္ ောား
− နိိုငငံတစဝှမ်းမှုေင်းစီမံေနေမှု အစီအစဉ်ကိို ေရိိုငတရ ်းရံို်း ၅ ရံို်းနှင မမိြုွဲ့နယတရ ်းရံို်း၄၃ရံို်း ိ တိို်းေ ွဲ့
အခက ငအ ညခဖ ရန
− အမှုမ ်းကိိုစံသတမှတသညအေ ိနအတင်း
မြီ်း ြတခရ်းနှငအမှုခရွဲ့ဆိိုင်းမှုနှုန်းခလ က ခရ်းခဆ ငရကရန
− အသိဉ ဏြစစည်းဆိိုငရ မူြိိုငေငမှုေင်းမ ်း၊ကခလ်းသူငယမှုေင်းမ ်း၊စီ်းြ ်းခရ်းနှငကူ်းသန်း
ခရ င်းဝယခရ်း မှုေင်းကိစစမ ်းခဆ ငရကရန
− တရ ်းရံို်းအမှုလကေံဌ န၊စံိုစမ်းရနနှငသတင်းအေ ကအလကရယူရန ခက ငတ မ ်းစနစတက
အသံို်း ြြုခရ်းခဆ ငရကရန
− ြညခ ငစိုတရ ်းလွှတခတ ေ ြုြ၏ Website တင အမ ်း ြညသူမ ်း တရ ်းရံို်းသတင်းအေ က
အလကြိိုမိိုလကလှမ်းမီခရ်းခဆ ငရကရန
− တရ ်းမမှုမ ်းတင တရ ်းရံို်းဦ်းခဆ ငသည ခစစြခ ဖရှင်းခရ်းစမ်းသြအစီအစဉ်ကိို အခက ငအ ည
ခဖ ေင်း ဖင မှုေင်းမ ်းကိို အ ေ ်းနည်း ဖင ခ ဖရှင်းနိိုငခရ်းစတငခဆ ငရကရန

80. ၂၀၂၀ ေိုနှစအတကခဆ ငရကမညလိုြငန်းမ ်း
- မှုေင်းစီမံေနေမှုစနစ က ငသံို်းသညတရ ်းရံို်းမ ်းအ ဖစ ေရိိုငတရ ်းရံို်း ၂၅ ရံို်းနှင
မမိြုွဲ့နယတရ ်းရံို်း ၁၀၉ ရံို်းတိိုကိို တိို်းေ ွဲ့အခက ငအ ညခဖ ခဆ ငရကရန၊
- တရ ်းရံို်းကဦ်းခဆ ငသည ခစစြ ဖနခ ဖခရ်းစနစကိို
ခရှွဲ့ခ ြ်းအစီအစဉ် ဖငခဆ င
ရကလ ကရှိရ မှ တိို်းေ ွဲ့ခဆ ငရကရန၊
- တရ ်းသူကကီ်းမ ်းနှင တရ ်းရံို်းဝန မ်းမ ်းအတက ဝနခဆ ငမှုသငတန်းမ ်း
ဆကလကခြ်းသ ်းရန၊
- တရ ်းသူကကီ်းမ ်း၏ လိုြငန်းစမ်းခဆ ငရညတိို်းတကခစခရ်းအတက သငတန်း
မ ်းဆကလကခြ်းသ ်းရန၊
- အမ ်း ြညသူဆိိုငရ သတင်းအေ ကအလကမ ်းကိို တိို်းေ ွဲ့ခဆ ငရကရန။
80

81. 81
တရောားရံုားသတင်ားမ္ီေီယောလက်စဲ ုတ်ပြန်ပခင်ား
 သတင်းမီဒီယ မ ်းသည တရ ်းစီရငခရ်းနှငြတသကသည
သတင်းအေ ကအလကမ ်းခြ်းရ တငအခရ်းြါခသ အေန်းကဏ္ဍ
မှ ြါဝင
 တရ ်းရံို်းမ ်းတင သတင်းရယူရန တညဆဥြခဒ၊စည်းမ ဉ််း
စည်းကမ်းမ ်း၊ သတမှက ်းသည နည်းလမ်းမ ်းနှငအညီ
သတင်းရယူရန
 ၂၀၁၅ေိုနှစ၊ခအ ကတိိုဘ လ ၈ ရကခနတင တရ ်းရံို်း
သတင်းမီဒီယ လကစကိို ိုတ ြနေြါသည

82. သတင်ားပြန် ကောားထရားအေဲွဲ့ ေဲွဲ့စည်ားပခင်ားနှင်
သတင်ားပြန် ကောားထရားအရောရှ ခန်အြ်ပခင်ား
 (က) သတင်း ြနကက ်းခရ်းအဖွဲ့၊ ြညခ ငစိုတရ ်းလွှတခတ ေ ြုြ
 (ေ) သတင်း ြနကက ်းခရ်းအဖွဲ့၊ တိိုင်းခဒသကကီ်း / ြညနယတရ ်း
လွှတခတ
 (ဂ) တရ ်းရံို်းသတင်း ြနကက ်းခရ်းအရ ရှိ၊ ေရိိုငတရ ်းရံို်း
 (ဃ) တရ ်းရံို်းသတင်း ြနကက ်းခရ်းအရ ရှိ၊ မမိြုွဲ့နယတရ ်းရံို်း
82

83. နဂံုား
ြညသူအမ ်းက ယံိုကကညကိို်းစ ်းသည ြညသူအက ိြု်း ြြု တရ ်းစီရငခရ်းစနစ
ခြေါ် န်းလ ခရ်း
 တရ ်းရံို်းတစေိုတည်း ဖင မစမ်းခဆ ငနိိုင၊
 တရ ်းစအဖွဲ့အစည်းမ ်း၊
 ခရှွဲ့ခနမ ်း၊
 အမှုသညမ ်း၊
 သကခသအ ဖစလ ခရ ကကကသူမ ်း၊
 ဆကစြအဖွဲ့အစည်းမ ်းအ ်းလံို်း တကညီလကညီခဆ ငရကရန လိိုအြြါခကက င်း။
83

84. Thank You
84