Ferfolgondersoek Ringwalburcht bij St.-Anne 't Bildt

1. 1
Ferfolgondersoek ringwâlburcht (800-1287), súdoast fan St.-Anne
Lange ferzy maai 2017
Eerst nag de illustrasy fan 't gebied met ’t kanaal tussen Westhoek en de Swette, as
al noemd in de Bildtse Post fan 19 april 2017.
Kanaal Westhoek-Swette en ferbining met Ouwe Rijdt, 1300 n Kr.
Inlaiding
Ant nou toe hew ik útfoerig ondersoek deen na de ringwalburcht, sonder dat ik grave
kon. Fia internet binne met de norige 'tools' boormonsters te raadplegen (maar nag
niet overal der’t ik dat graag wil), dwarsprofilen te 'nimmen' en ok kin met ’t Aktuele
Hoogte bestand Nederland (AHN) hoogtekaarten maakt worre met ferskillende lagen.
In ’n aparte bijlage fan de lange ferzy worre de betrokken meetrissultaten fan
de boormonsters, dwarsprofilen en hoogtekaarten sien laten.
In deuze korte ferzy worre ’n beperkt tal hierfan toand.
Ok wort deuze form fan ondersoek beperkt tot fral de ringwâlburcht.
De mooglike fersterkings bij 'walburg' en 'valburg’ sille in ’n latere publikasy
besproken worre.

2. 2
De boormonsters hew ik met open rondsys angeven met de koade die’t begint met
de “B “ fan Boormonster. Ok is perbeerd op relevante plakken meetrissultaten te
finen, maar ant nou toe met minder súkses. Die binne in dut oversicht dan ok niet
opnommen, foor de dúdlikhyd.
De dwarsprofilen, nommen over de ringwâlburcht, binne angeven met de sifers 1-7.
De dikte fan de lyn fan ’t dwarsprofyl is evenredig met ’t risseltaat.
Foor ’n meer grondiger en gerichter ondersoek sille d’r meer boormonsters nommen
worre motte op plakken neffens ’t stramyn fan de ferwachte forms/funksys fan de
ringwâlburcht.
Ok binne de eerder fonnen (dikkere) sporen fan de perseelsrânden fan de binnen- en
búttenkant fan de wâl, westkant angeven (bron: Statenkaart 1737).
De andere eerder fonnen saken, soa as befoorbeeld de feldnamen, binne hier niet
opnommen. De eerdere anname fan ´n anwezige, ellipsformige wâlburg an de hând
fan boormonsters en dwarsprofilen, kin nou niet antoand worre.
Foordat de norige meetrissultaten geven worre, folgt nou ’n korte útleg fan de
achtergrônd en werkwize per onderdeel.

3. 3
1. Boormonsters
Boormonster op ’t Bildt karakterstyk 1:
Gemiddeld ´n meter opbild met klaai,
deronder fyn sând, komt ’t meest foor op ’t
Billand. Deuze meter klaai is ontstaan
doe’t de Burdine (Boorne) nag as rivier
ferbining had met de see. At bij hoogwater
de rivier bútten de oevers trad, sweefde de
klaai in ’t water boven de útterwaarden,
om der nageraden del te slaan. Dut fon fral
hier an 'e kust plak in ’t wide part fan ’t
estuarium, 'uiterwaarden' tussen de
oeverwâlen in de Middelsee, later Billând.
Soa ontstonnen dikke, opbilde 'kom-
grônden' fan fette klaai fan 'n meter dik.
Boormonster karakterstyk 2 met ‘n diepe
laag klaai , deronder fyn sând
Na de bediking (ongefeer ´t jaar 1200) met
de fijf eerder noemde dammen in de geul
en de seumerdiken an weerskanten hierfan
op de útterwaarden fan de Middelsee, bleef
de geul binnen de diken en worde ’t
netuurlik rivierproses (met de tijbeweging)
an bânden laid.
Der wer’t soa’n grôndstruktuur op Billând
antoand wort met ’n boormonster, is sprake
fan mînslik handelen. Der binne naamlik
geulen, eerder groeven kanalen, grachten
(ringwâlburcht) met de foorhannen klaai
(gemiddeld 1 meter hoog dus) dichtsmeten.

4. 4
Boormonster B05H0772 in gracht
ringwâlburcht besúdden, op de Wissel
bij feldnaam “Voorste en achterste
balkje”
Boormonster B05F0470 in gracht
ringwâlburcht noordoast Middelweg-oast,
flak bij gerazy Kuiken

5. 5
Boormonster B05F0140 súd fan ’t kerkhof , oast fan de Keeg, met de fine klaai
dieper dan de gracht, mooglik ’n haven ?

6. 6
2. Dwarsprofilen
Met help fan ’t Aktuele Hoogte bestand Nederland (AHN) binne dwarsprofilen
'nommen' op 't plak fan de (der mooglik) sirkelformige wâl en gracht
Hierbij binne fier ferskillende ferskiningsforms te onderskaiden fan de kombinasy
wâl/gracht die’t fan 800 ant nou, 2017
A. Reedlik intakt.
B. Wâl wat útsakt en foor ’n part in de gracht skoven (klaine asferskuving wâl
C. Wâl wat feerder útsakt en foor groater part in gracht skoven
(asferskuving groater)
D. Hest plat
Fan de negen profilen, evenredig ferdeeld nommen, foldoet d‘r gyneen meer an
ferskiningsform A, ses foldoen an die fan B, twee an die fan C en een foldoet an die
fan D.
Hiermet wort ’t eerder bestaan fan de ringwâlburcht nag meer met deuze
dwarsprofilen antoand. Feerder binne d’r al tal fan andere anwizings hier foor fonnen.

7. 7
De 4 ferskiningsforms A, B, C en D
De swarte pylk geeft an hoe groat de asferskuving is

8. 8
Dwarsprofyl Keeg
Ferskiningsform B, de swarte pylk = de asferskuving en ôfflakken fan de wâl
De rooie pylk, de ôfflakking an de andere kant
De swarte pylk ’t dichtgooien fan de gracht.

9. 9
Dwarsprofyl Nij Toerenburg
Ferskiningsform B

10. 10
Dwarsprofyl Prúlhoek
Ferskiningsform C

11. 11
Dwarsprofyl Benoorden Walburg
Ferskiningsform D

12. 12
Dwarsprofyl Flak onder de middenas west-oast richting Langhústerweg
Ferskiningsform C

13. 13
Dwarsprofyl “over “ Walburg.
Ferskiningsform B

14. 14
Súd fan de Wissel
Ferskiningsform B
Dwarsprofyl 6a ringwâlburcht tussen de Keeg en de Wissel en ’t Hoogpâd.
De wâl en gracht binne der nag altyd dúdlik sichtber.
As ferskiningsform “B” anmerkt.

15. 15
Súd fan de folkstúntsys Nassaustraat
Ferskiningsform B

16. 16
De geul, de ferlingde Ried die’t bij de Middelweg anslút en deurgaat
richting Swarte Haan, Waddensee, Noordsee, is ok met boormonsters fonnen.
Deuze is nag sichtber in ’t dwarsprofyl, as angeven.

17. 17
3. Hoogtekaarten
De noemde hoogtekaarten met ferskillende lagen worre toepast om ’t gebied fan
bovenen te ferkinnen en hoogteferskillen te aksintueren.
Hoogtekaart AHN3-maaifeld “shaded relief” (Dynamische opmaak)
De richting en de dikte fan de pylken geve per dwarsprofyl an hoe’t en in welke
mate de wâl (road) flakmaakt en de gracht (blau) dichtgooid is. De swarte
pylken geve de asferskuving fan de wâl weer an Dut ok an ‘e hand fan ’t
overbleven relief en sporen fan perseelsgrînzen
Ok dut meer wiidwaidig ondersoek geeft naast de al eerder noemde, nag meer
sterke anwizings fan ’t bestaan fan de ringwâlburcht súdoast fan St.-Anne
Om nag meer befestiging te krijen sil d‘r in de Bildtse grônd (dieper dan die
bovenlaag fan 1 meter klaai) gericht socht worre motte. Dut kin o.a. dus met nag
meer boormonsters, sterke metaaldetektors en grôndradar.
In ’n folgend artikel sil ik ok over ´t 'langhus' publisere.
De langere ferzy fan de publikasy is te finen op de site; www.sytsekeizer.nl
Sytse Keizer.