Onderzoek naar de mening van mensen over cryptocurrencies en de inbedding hiervan in ons huidige economische systeem

1
Onderzoek naar de mening van mensen over
cryptocurrencies en de inbedding hiervan in ons
huidige economische systeem
Auteurs: Imane Albagdadi, Vanessa Le, Vera de Mooij, Sven Strating
Hogeschool Rotterdam/ Rotterdam University of Applied Sciences.
Juni 11, 2018
Begeleiders: Mr. drs. M. van Kersbergen, drs. A. von Kriegenbergh-Kreeft
Abstract
This research was aimed to give a proper answer on today’s dilemmas for governments
that have to deal with the OTC cryptocurrencies and askes their selves multiple
questions about the future and embedding of these currencies in the current economic
system. To answer these questions we did explorative research on ‘normal people’ in
the Netherlands by means of surveys and reviews. We asked the subjects multiple
questions about the Bitcoin and the future of cryptocurrencies. To do reliable
pronunciations we took a simple random sample from the population which we defined
as all the people in the Netherlands whom did private investments. After that we
tested multiple (statically) hypothesis and did some item analysis. We reveal that
most of the subjects want fixed value and anonymity in their daily currency.
We concluded that there is no reason for governments to intervent in the current
payment system and stimulate the Bitcoin in his current form.
Keywords: Bitcoin, cryptocurrencies, law, embedding, descriptive research, opinions

2
Inhoudsopgave
1. Onderzoeksopzet....................................................................................................4
1.1 Aanleiding .................................................................................................................4
1.2 Doelstelling................................................................................................................4
1.3 Hoofdvraag ................................................................................................................4
1.4 Deelvragen.................................................................................................................4
2. Methodologie ..........................................................................................................5
2.1 Algemene inleiding....................................................................................................5
2.2 Verantwoording deelvragen......................................................................................5
2.3 Collectief onderzoeksmodel per deelvraag................................................................6
2.4 Onderzoeksobject en datacollectie ............................................................................6
2.5 Gegevensanalyse .......................................................................................................7
3. Theoretisch kader..................................................................................................8
3.1 Definitie van cryptocurrencies..................................................................................8
3.1.1 Bitcoin ...................................................................................................................9
3.1.2 Peer-to-peer Electronic Cash System...................................................................9
3.1.3 Blockchain.............................................................................................................9
3.2 De markt van alternatieve virtuele munten ..........................................................10
3.2.1 Algemene verkenning .........................................................................................10
3.2.2 Cryptocurrencies en hun (mogelijke) invloed op economische systemen ..........10
3.2.3 Marktregulatie van cryptocurrencies.................................................................11
4. De Bitcoin als wettig betaalmiddel ..................................................................12
4.1 Methode...................................................................................................................12
4.2 Analyse ....................................................................................................................12
4.3 Deelconclusie...........................................................................................................12
5. Adoptie van de Bitcoin als betaalmiddel ........................................................13
5.1 Methode survey data...............................................................................................13
5.2 Analyse ....................................................................................................................15
5.2.1 Enquêteanalyse...................................................................................................15
5.2.2 Interviewanalyse.................................................................................................16
5.3 Deelconclusie...........................................................................................................16
6. Regulering en acceptatie van de Bitcoin als betaalmiddel.........................17
6.1 Methode reviewcodering .........................................................................................17
6.2 Analyse ....................................................................................................................18
6.3 Deelconclusie...........................................................................................................18

3
7. Gegevensanalyse..................................................................................................19
7.1 Onderzoeksresultaten kwantitatieve data .............................................................19
7.1.1 Kwantitatieve deelconclusie ...............................................................................27
7.2 Onderzoeksresultaten kwalitatieve data................................................................31
8. Conclusie en aanbevelingen..............................................................................33
9. Auteursreflectie ...................................................................................................34
10. Literatuurlijst.......................................................................................................37
11. Appendix................................................................................................................40
11.1 Factoranalyse van achtergrondinformatie ...........................................................40
11.1.1 Conclusie factoranalyse van de achtergrondinformatie...................................47
11.2 Databases ..............................................................................................................48
11.2.1 Enquêtevragen en operationeel schema ...........................................................48
11.2.2 Enquête-uitkomsten..........................................................................................48
11.2.3 Interviewvragen ................................................................................................48
11.2.4 Interviewtranscripties.......................................................................................48
11.2.5 Interviewcodering (zonder ATLAS.ti en axiale codering) ................................48
11.3 SPSS output ..........................................................................................................49

4
1. Onderzoeksopzet
1.1 Aanleiding
Er wordt de laatste tijd veel aandacht besteed aan Bitcoins en andere cryptovaluta. De
waarde van deze cryptovaluta stijgen behoorlijk. Op 1 april 2017 is de Bitcoin in Japan
een wettigbetaalmiddel geworden (Beurs.com, 2017). Verder wordt er in Amerika
onderzocht of er wetten moeten komen die het gebruik van digitale valuta aan banden
leggen, omdat de Bitcoin gebruikt wordt voor financiering van terrorisme en witwassing
(Numrush.nl, 2018). Crimineel geld verdwijnt spoorloos in de blockchain en wordt
witgewassen in dollars of euro's (NOS, 2018). Regulering zou er eventueel voor kunnen
zorgen dat nieuwkomers in de markt van cryptocurrencies niet zo snel in de trucs van
oplichters trappen (Rtlz.nl, 2018).
In Nederland wordt de Bitcoin gezien als een beleggingsproduct, omdat De
Nederlandsche Bank de Bitcoin momenteel niet als wettig betaalmiddel erkend (NOS,
2018). Regels rondom de handel in cryptomunten zijn er niet. De Bitcoin is op dit
moment haast nergens te besteden; ook is de koers van de Bitcoin (zeer) volatiel en
verder is er geen substantieel ecosysteem om de Bitcoin heen (Want.nl, 2017). Ondanks
dat meerdere multinationals in de Bitcoin hebben geïnvesteerd om dit als volwaardig
alternatief betaalmiddel te genereren, is dit nog niet gelukt. Hoe zou de overheid dit
kunnen oplossen en welke maatregelen moeten er genomen worden om de Bitcoin
gangbaarder te maken als veilig en volwaardig betaalmiddel in ons dagelijks
betalingsverkeer?
1.2 Doelstelling
Dit onderzoek moet een direct implementeerbaar antwoord geven op de vraag: ‘’Wat moet
de overheid doen om de Bitcoin als gangbaar, veilig en wettig betaalmiddel te erkennen?’’
zonder het basisprincipe van de Bitcoin, zoals beschreven in het theoretisch kader, te
ontnemen.
1.3 Hoofdvraag
Wat moet de overheid doen om de Bitcoin als gangbaar, veilig en wettig betaalmiddel te
erkennen?
1.4 Deelvragen
1. In hoeverre accepteert men in Nederland de Bitcoin als wettig betaalmiddel?
2. Welke betaalmiddelen gebruiken mensen in Nederland en welk aandeel neemt de
Bitcoin hierin?
3. In hoeverre is het van belang dat overheden maatregelen nemen om ervoor te
zorgen dat de Bitcoin als wettig betaalmiddel wordt geaccepteerd?

5
2. Methodologie
2.1 Algemene inleiding
Om antwoord te krijgen op onze onderzoeksvraag Wat moet de Nederlandse overheid
doen om de Bitcoin als gangbaar, veilig en wettig betaalmiddel te erkennen? (Albagdadi,
I., Strating, S., Le, V., de Mooij, V., 2018) is het van belang om in ons achterhoofd te
houden dat we te maken hebben met een praktijkgericht onderzoek onder ‘gewone
Nederlanders’1. Dit betekent dat het overgrote gedeelte van ons onderzoek uit
kwalitatieve (beschrijvend onderzoek door middel van interviews) en kwantitatieve
(multiple choice vragen ~ bernoulli en discrete verdelingen ~ 5-puntslikertschaal) data
zal bestaan.
Conform de opdracht hebben we ervoor gekozen om in de beantwoording van elke
deelvraag per persoon een enquête- en interviewanalyse te verwerken.
Onze interviewen enquêtedata zal voornamelijk afkomstig zijn van Cryptalk (dutch
cryptocurrency community) en Cryptische Valuta Consultants (vermogensbeheerder).
Er is bewust voor gekozen om een Nederlandstalige cryptocurrency community te
benaderen, omdat zij hoogstwaarschijnlijk zelf beleggen in Bitcoins (referentie
naar onze populatie1), er een grotere kans aanwezig is dat zij meer praktische en
theoretische kennis over de Bitcoin hebben dan niet-bitcoin ‘fanaten’ en over een
groot netwerk beschikken.
Er is bewust voor gekozen om Cryptische Valuta Consultants te benaderen, omdat
zij actief zijn in de markt van cryptocurrencies en ons een praktische blik op de
beurshandel in cryptocurrencies kunnen bieden. Hun grote klantenbestand
maakt onze mogelijke ‘prospects’ met betrekking tot het aantal geïnterviewde en
geënquêteerde interessant.
2.2 Verantwoording deelvragen
De deelvraag In hoeverre accepteert men in Nederland de Bitcoin als wettig
betaalmiddel? is bewust uitgekozen, omdat deze deelvraag in relatie staat tot het
gedrag dat de overheid zou kunnen vertonen, indien zij cryptocurrencies zouden
(willen) reguleren. Bovendien kan deze deelvraag een uiteenzetting worden van
verschillende opties die de overheid al heeft ondernomen of gaat ondernemen op
het gebied van cryptocurrencies in het dagelijkse betalingsverkeer.
De deelvraag Welke betaalmiddelen gebruiken mensen in Nederland en welk
aandeel neemt de Bitcoin hierin? bouwt voort op het gedachtegoed van een
toenemende populariteit van de Bitcoin als beleggingsinstrument. We toetsen
hierbij dus eigenlijk in theorie de hypothese dat de Bitcoin niet als betaalmiddel
wordt gebruikt tegen de hypothese dat de Bitcoin wel als betaalmiddel wordt
gebruikt. Bovendien zou deze deelvraag de relatie tussen de Bitcoin als
beleggingsinstrument en de Bitcoin in het dagelijkse betalingsverkeer (zonder
overheid) kunnen verklaren. Deze deelvraag zal dan ook voornamelijk
kwantitatieve data bevatten.
1
We definiëren in dit onderzoek onze onderzoekspopulatie als alle mensen die in de Bitcoin beleggen.

6
De deelvraag In hoeverre is het van belang dat overheden maatregen nemen om
ervoor te zorgen dat de Bitcoin als wettig betaalmiddel wordt geaccepteerd? Geeft
ons inzicht in de bereidheid van onder andere onze respondenten in een
betalingssysteem dat gevestigd is rondom het Bitcoinsysteem inclusief de daarbij
behorende Blockchain.
2.3 Collectief onderzoeksmodel per deelvraag
1. Literatuurstudie;
2. Data verzamelen (afkomstig van Cryptalk en Cryptische Valuta Consultants);
2.1 (Indien mogelijk) statistische analyse op enquêteresultaten;
3. Conclusie trekken
2.4 Onderzoeksobject en datacollectie
Uit recent onderzoek (van Steen, 2017) bleek dat ongeveer 135.000 mensen in
cryptocurrencies beleggen. Deze beleggingen bestonden voornamelijk uit beleggingen in
de Bitcoin. Volgens van Steen (2017) hebben bezitters van cryptovaluta beslist niet het
profiel van de klassieke belegger in effecten. Ze zijn jonger en hebben nauwelijks een
hoger inkomen dan niet-bezitters van cryptovaluta. Ook opleiding speelt nauwelijks een
rol: 42% heeft hooguit een middelbare beroepsopleiding gevolgd.
Wij zijn dan ook van mening dat deze onderzoeksgroep representatief is voor de
algemene opvatting van ‘de gewone Nederlander’ met als uitgangspunt het gegeven
percentage van 44% afkomstig van ANTAR TNS voor alle mensen die 15 jaar of ouder
zijn met een middelbare beroepsopleiding (niveau 1, 2, 3 en/of 4) in het vierde kwartaal
van 2017 (CBS, 2017).
Omdat we ons onderzoeksobject als alle mensen die in Bitcoin beleggen hebben
afgebakend, komen we tot de conclusie dat we de steekproef uit de populatie van het
aantal particulier beleggende Nederlanders als volgt moeten inschatten wanneer we een
betrouwbaarheidsinterval van 95% willen hebben:
We weten dat 135.000 van de 1.385.000 mensen (ANTAR TNS, 2017) in de
Bitcoin belegt. Dit betekent dat afgerond 10% van de beleggende huishoudens in
de Bitcoin belegt
(1)
135.000
1.385.000
× 100% ≈ 10%
Volgens van der Zee (2014) berekenen we formule voor een eindige steekproef als volgt:
(2) 𝑛 ≥
𝑁×𝑧2×𝑝×𝑞
𝑧2×𝑝×𝑞+(𝑁−1)×𝐹2
Waarin:
N = populatie;
Z = de standaardafwijking van het betrouwbaarheidspercentage;
P = de kans dat iemand wel antwoord geeft;
Q = de kans dat iemand geen antwoord geeft;
F = de foutmarge

7
In ons onderzoek gaan we uit van een 95% betrouwbaarheidspercentage (afwijking 1,96)
en een foutmarge van 5%. P = 50% is bij een betrouwbaarheidsinterval de maximaal
mogelijke afwijking.
Dit geeft:
(3) 𝑛 ≥
𝑁×𝑧2×𝑝×𝑞
𝑧2×𝑝×𝑞+(𝑁−1)×𝐹2
(4) 𝑛 ≥
135.000×1,962×50×50
1,962×50×50+(135.000−1)×52
≈ 384 𝑟𝑒𝑠𝑝𝑜𝑛𝑑𝑒𝑛𝑡𝑒𝑛
Echter, conform de opdracht is er een restrictie op het aantal interviews. De grootte van
onze steekproef, zoals gegeven in (4), geldt dus alleen voor het aantal enquêtes dat we
proberen af te nemen.
We hebben de verwachting dat het aantal respondenten van 383 te hoog is
ingeschat, maar wel wetenschappelijk verantwoordelijk is. Een optie is om de
foutmarge in het aantal verwachte respondenten te verhogen, waardoor de totale
steekproef afneemt.
2.5 Gegevensanalyse
De datacollectie zal voor de interviews zo kwalitatief mogelijk worden gehouden.
Dit omtrent het feit dat op onze onderzoeksvraag geen kwantitatief antwoord
toepasselijk is.
Bij de datacollectie van de enquêtes zal geprobeerd worden om zoveel mogelijk
naar de mening van de ‘gewone Nederlander’ te zoeken door vooral multiple
choice vragen te ontwikkelen die in een later stadium door middel van
kwantitatieve methodes kunnen worden bestudeerd om een beschrijvend
antwoord op onze hoofdvraag te kunnen geven.

8
3. Theoretisch Kader
Voordat we ons praktijkonderzoek kunnen uitvoeren, is het van belang dat we theoretische
kennis over ons onderwerp opdoen en dit volgens een trechtermodel specificeren.
Volgens NOS, 21 mei 2017, wordt de Bitcoin steeds populairder en zorgt dit ervoor dat
de koers omhoog gaat. Zien mensen de Bitcoin dan als een wettig betaalmiddel of een
alternatieve vorm van beleggen nu sparen niks meer oplevert? (Metro, 7 juni 2017)
In ons onderzoek ‘’Wat vinden gewone mensen van de Bitcoin en denken zij dat we
Bitcoins in ons huidige economische systeem kunnen implementeren?’’ hebben we dus te
maken met meerdere componenten die theoretische kennis vereisen voordat we het
praktijkonderzoek kunnen verrichten.
De afbakening van ons theoretisch kader zal als volgt plaatsvinden:
Figuur 1. Afbakening van ons theoretisch kader door begripsvorming van de hoofdvraag (Strating, 2018).
3.1 Definitie van cryptocurrencies
Cryptocurrencies worden door Heid (2013, p. 1) gezien als fysieke voorgeprogrammeerde
bestanden die gebruik maken van een publieke / private sleutel welke door een algoritme
zijn encrypted. Deze ‘sleutels’ zijn opgeslagen in een bestand genaamd ‘wallet.dat’, welke
verborgen zijn op de eigenaar zijn / haar harde schijf. Uiteindelijke worden deze ‘sleutels’
bij een transactie naar een ‘dynamische portemonnee’ verzonden. Daarnaast is er een
beperkte hoeveelheid cryptocurrencies beschikbaar in het netwerk, waarvan de waarde
op basis van vraag en aanbod wordt bepaald.
Anders dan Heid, beschrijft Baukema (2013, p. 411) vanuit financieelrechtelijk
perspectief cryptocurrencies als volgt (van belang voor nader onderzoek met betrekking
tot markregulatie): ‘’Een virtuele alternatieve valuta kan worden omschreven als (i) een
valuta of ruilmiddel, niet zijnde een wettig betaalmiddel van een land, regio of streek,
die (ii) niet als algemeen geldig wordt beschouwd en die (iii) niet door overheden wordt
gereguleerd, maar die (iv) wordt uitgegeven en gecontroleerd door haar ontwikkelaars en
die (v) binnen een bepaald (digitaal) platform wordt gebruikt en geaccepteerd. Virtuele
valuta kenmerken zich onder meer door het feit dat zij geen analoge verschijningsvorm
kennen. Van een virtuele valuta bestaan dan ook geen munten of bankbiljetten die in
een fysieke portemonnee kunnen worden bewaard. Virtuele alternatieve valuta
beschikken daarnaast doorgaans over geheel eigen betaalsystemen. Daarmee wordt
bedoeld het geheel van procedures en maatregelen die op het gebruik van de betreffende
Definities
Cryptocurrencies
Bitcoin
Blockchain
De markt van alternatieve
virtuele munten
Marktregulatie

9
valuta van toepassing zijn en die het verrichten van transacties daarmee mogelijk
maken.’’
3.1.1 Bitcoin
Bitcoin is opgericht door het pseudoniem Satoshi Nakamoto (Nakamoto, 2009). In het
abstract van zijn werk ‘’Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System’’ formuleert hij
zijn doelstelling als volgt (Nakamoto, 2009, p. 1): ‘’A purely peer-to-peer version of
electronic cash would allow online payments to be sent directly from one party to
another without going through a financial institution. Digital signatures provide part of
the solution, but the main benefits are lost if a trusted third party is still required to
prevent double-spending. We propose a solution to the double-spending problem using a
peer-to-peer network.’’
Zoals uit Nakamoto zijn doelstelling blijkt, is er eigenlijk sprake van twee
ontwikkelingen, namelijk een ‘’peer-to-peer versie’’ van over-the-counter (OTC) betalen
en een elektronisch betalingssysteem dat gebruik maakt van deze OTC peer-to-peer
versie. Voor ons onderzoek is het van belang dat eerste systeem verder uit te werken en
potentiele voordelen die ‘gewone mensen’ zien te benoemen.
3.1.2 Peer-to-Peer Electronic Cash System
Zowel Nakamoto (2009) als Bitcoin Intermediate Guide, z.j., beschrijven het gebruik van
een P2P netwerk als een betalingssysteem dat niet is gereguleerd door enige instantie.
Jongbloed (z.j., p. 77) gaat hier dieper op in en beschrijft het peer-to-peer netwerk als ‘’…
een database verspreid over knooppunten […] om transacties te journaliseren’’; dit wordt
ondersteund door Pérez-Marco (2016) in zijn presentatie ‘’What is a blockchain?’’
3.1.3 Blockchain
Om het peer-to-peer netwerk beter te begrijpen is enige theoretische kennis over
Blockchain vereist. We moeten niet vergeten dat er duidelijk onderscheid is tussen de
Bitcoin (cryptovaluta) en de onderliggende technologie (Blockchain). Uit ‘’Blockchain.
Blueprint for a new economy (Swan, 2015)’’ kunnen we de volgende classificering maken:
Tabel 1
Layers in the technology stack of the Bitcoin blockchain.
Cryptocurrency Bitcoin (BTC), Litecoin, Dogecoin
Bitcoin protocol and client Software program that conduct transactions
Bitcoin blockchain Underlying decentralized ledger
Opmerking. Gegevens afkomstig van Swan, M. (2015). Blockchain. Blueprint for a new economy. Sebastopol, United
States of America: O’reilly.
Swan (2015, p. 10) beschrijft de blockchain als een grootboek van alle Bitcoins die bij een
transactie betrokken zijn geweest. Het grootboek groeit constant als ‘miners’ transacties
boeken. De toegevoegde blokken worden in lineaire en chronologische volgorde
toegevoegd. Elk volledig knooppunt (d.w.z. elke computer die is verbonden met het
Bitcoinnetwerk) heeft een kopie van de Blockchain, die automatisch wordt gedownload
als de mijnwerker zich bij het Bitcoinnetwerk aansluit.

10
3.2 De markt van alternatieve virtuele munten
3.2.1 Algemene verkenning
De markt van alternatieve virtuele munten (cryptocurrencies) bestond op 14 december
2017 uit meer dan 1300 alternatieve virtuele munten (Metro, 14 december 2017). Al deze
munten bieden oplossingen voor problemen die bij andere munten aanwezig zijn
(Driessen, 2017).
Nieuwe alternatieve virtuele munten worden via Initial Coin Offerings (ICO’s)
uitgegeven en verhandeld op platformen (denk aan onder andere
https://www.coinbase.com/) die onafhankelijk zijn van de reguliere exchanges (OTC).
ICO’s zijn ongeveer hetzelfde als IPO’s en crowdfunding. In september 2017 heeft de
People’s Bank of China besloten om ICO’s te bannen ("Initial Coin Offering (ICO)", z.j.).
3.2.2 Cryptocurrencies en hun (mogelijke) invloed op economische systemen
Volgens Bollen (2018) zijn cryptocurrencies ‘digitale monetaire objecten die eenvoudig
over grote afstanden te verplaatsen zijn, maar niet de nadelen van monetaire
vorderingen kennen’. Bollen ondersteunt dit als volgt: ‘’Er kleeft geen kredietrisico aan,
want ze zijn op naam (of rekeningnummer) geregistreerd en ze zijn geen claim op een
tegenpartij die failliet kan gaan. Digitale monetaire objecten kunnen zorgen voor
voldoende (digitale) liquiditeit in onze economie, maar dan zonder het kredietrisico van
giraal geld. Ze hebben daarom de potentie om een revolutie in het betalingsverkeer
teweeg te brengen, die – mits in goede banen geleid – de stabiliteit van ons financiële
systeem ten goede komt. Digitale monetaire objecten kunnen de maatschappelijke
afhankelijkheid van private banken voor het betalingsverkeer reduceren.’’ Echter,
volgens Baukema (2013, p. 414) is er geen sprake van een gereguleerde markt. De
stelling van Bollen over de ‘potentie’ is dus correct, maar op dit moment nog niet
‘concreet’. Ook de Sveriges Riksbank publiceerde in november 2014 het volgende artikel
waarin zij net als Bollen de vraag stelden of alternatieve virtuele munten (positief) effect
hebben op de handelsmarkt (Segendorf, 2014, pp. 3-4): ‘’This also applies to virtual
currencies, which can for instance make some cross-border payments simpler, faster and
cheaper. another [/sic] advantage is if the payer does not need to share sensitive
information, such as card number or bank account number, with the payee. Virtual
currencies may also be better suited for small payments, so-called micro payments, on
some websites.’’
We zien dat zowel Bollen (2018) als Segendorf (2014, pp. 3-4) de voordelen van digitale
alternatieve munten als volgt opvatten:
Tabel 2
Vinden ‘gewone mensen’ dat de voordelen, zoals Bollen (2018) en Segendorf (2014, pp 3-4) die schetsen, ook de reden
om transacties in cryptocurrencies te voltooien? (Strating, 2018)
Sneller, makkelijker en goedkoper
Geen gevoelige informatie verstrekken, zoals kaartnummer of banknummer met de ontvanger (crediteur)
(Segendorf, 2014, pp. 3-4); geen kredietrisico (Bollen, 2018)
Geschikt voor kleine betalingen (zogenaamde microbetalingen) op (sommige) websites

11
Deze voordelen worden bevestigd. We weten namelijk dat een ruilmiddel aan enkele
voorwaarden moet voldoen (Polanyi, 1957):
i. Portable (makkelijk te transporteren);
ii. Divisable (gemakkelijk op te delen in kleinere stukken);
iii. Convertable (gemakkelijk inwisselbaar);
iv. General (algemeen aanvaard worden);
v. Anonimity (gebruiken zonder dat de eigenaar zich hoeft te identificeren);
vi. Legality (de garantie van een waarde door de overheid)
Op dit moment is er echter nog geen sprake van een algemene aanvaardbaarheid en een
garantie van waarde door de overheid (NOS, 2014). Dit wordt bevestigd door Bashir, M.,
Strickland, B. en Bohr, J. in ‘’What Motivates People to Use Bitcoin? (2016, p. 347-367)’’.
Zij beschrijven namelijk in de discussiefase van hun werk dat anonimiteit een
belangrijke reden is om de Bitcoin te gebruiken. Dit betekent dat het peer-to-peer
netwerk (voornamelijk) gebaseerd is op wederzijds vertrouwen via een OTC-netwerk uit
zicht van de overheid. De Bitcoin voldoet hierbij dus aan de voorwaarde ‘’Anonimity’’
(Polanyi, 1957). Echter dient volgens Polanyi (1957) het ruilmiddel de optimale balans te
traceren tussen alle zes voorwaarden.
3.2.3 Marktregulatie van cryptocurrencies
De Bitcoin valt op dit moment niet onder de reikwijdte van de Wet op het financieel
toezicht (Wft) en zodoende houdt DNB geen toezicht op deze (alternatieve) virtuele
valuta (Baukema, 2013, p. 414).
Daarnaast mogen we er vanuit gaan dat we de bitcoin op dit moment niet als geld
beschouwen in de zin van art. 6:112 BW. De bitcoin is op dit moment in het economisch
verkeer, als ruilmiddel, van enige economische waarde en er kan dus derhalve beslag op
worden gelegd (Jongbloed, z.j., p. 82-83).
Op dit moment is het juridisch gezien niet aanvaard om de bitcoin als wettig
betaalmiddel te accepteren. Het is dan ook van belang dat we in ons onderzoek gebruik
gaan maken van deze opgedane kennis door ons onderzoeksobject hiermee te
confronteren.

12
4. De Bitcoin als wettig betaalmiddel
In dit hoofdstuk wordt de volgende deelvraag beantwoord: Waarom wordt de bitcoin niet
als wettig betaalmiddel geaccepteerd in Nederland? Deze deelvraag is literair onderzocht;
waarbij gekeken is wat men onder ‘een wettig betaalmiddel’ verstaat. Daarnaast is er
een vergelijking gemaakt tussen een wettig betaalmiddel en de bitcoin om te
onderzoeken aan welk van de voorwaarde de Bitcoin wel of niet voldoet. Vervolgens
kunnen we uit deze analyse een conclusie trekken en bekijken wat de mogelijkheden zijn
voor de bitcoin in het reguliere betalingsverkeer.
4.1 Methodologie
Deze deelvraag is beantwoord aan de hand van een literatuurstudie. Dit is gedaan door
verschillende artikelen met elkaar te vergelijken. Mocht het gewenste antwoord niet in
de literatuur te vinden zijn; dan is geprobeerd het antwoord door middel van experts te
achterhalen (zie hoofdstuk 1).
4.2 Analyse
Een wettig betaalmiddel hoeft op dit moment maar aan een voorwaarde
te voldoen: een wettig betaalmiddel is een betaalmiddel gestandaardiseerd door de
overheid (Weber, 1922). We definiëren ‘gestandaardiseerd’ als volgt: het in
overeenstemming brengen met iets anders (Wolters’ Woordenboek Nederlands, 1987, p.
1166). Voor een wettige betaalmiddel betekent dit dat er wetgeving en toezicht door de
overheid op moet worden gehouden (Rijksoverheid.nl). Echter, de wet verplicht niemand
om een wettigbetaalmiddel te accepteren. Een organisatie kan er bijvoorbeeld voor
kiezen alleen pinbetalingen te accepteren of briefgeld boven een bepaalde waarde niet te
accepteren. De overheid bepaald dus niet welk betaalmiddel consumenten moeten
gebruiken; haar rol ligt vooral bij de wetgeving en het houden van toezicht op
betalingsverkeer (Rijksoverheid.nl).
De Bitcoin is op dit moment nog geen wettig betaalmiddel, het is namelijk niet
gestandaardiseerd door de overheid. We concluderen dus dat er nog geen wetgeving en
toezicht vanuit de overheid op de Bitcoin is.
Het houden van toezicht op de Bitcoin is in de huidige vorm niet mogelijk. De Bitcoin is
namelijk in principe anoniem. Dit betekent dus dat er geen toezicht op gehouden kan
worden (Stammis, 2017). Om van de Bitcoin een wettig betaalmiddel te maken, moet zij
dus eerst van haar anonimiteit af. Het is echter bezwaarlijk de anonimiteit van
de bitcoin weg te nemen, aangezien hiermee ook de identiteit van de Bitcoin ontnomen
wordt.
4.3 Deelconclusie
We concluderen dat een wettigbetaalmiddel gestandaardiseerd is door de overheid. Dit
betekent dat er wetgeving en toezicht op gehouden moet worden. In de huidige vorm kan
de Bitcoin hier niet aan voldoen. De Bitcoin is namelijk in principe anoniem; dus toezicht
houden is niet mogelijk. Om van de bitcoin een wettig betaalmiddel te maken, moet het
dus eerst van de factor ‘anonimiteit’ af.

13
5. Adoptie van de Bitcoin als
betaalmiddel
Uit onderzoek van Schuh & Shy (2015) blijkt dat minder dan 1 procent van de
consumenten in de Verenigde Staten ooit cryptocurrencies in bezit hebben gehad.
Ook schrijven zij in hun werk U.S. Consumers' Adoption and Use of Bitcoin and other
Virtual Currencies dat de meeste mensen virtuele munten in bezit te houden om de
verwachte beurskoers (‘’[…] A key issue for consumers adopting virtual currency is their
expectation of future exchange rates (prices), which determines the principal (or
exchange rate) risk of virtual currency holdings.’’).
Door de hypothese te toetsen die betrekking heeft op de vraag H(0): men gebruikt de
bitcoin niet als betaalmiddel VS H(1) men gebruikt de Bitcoin als betaalmiddel
onderzoeken we de relatie tussen de deelvraag welke betaalmiddelen gebruikt men in
Nederland en welk aandeel neemt de Bitcoin hierin? Het deelantwoord kan ons helpen
om de hoofdvraag op te lossen door te kijken of de overheid überhaupt wel moet ingrijpen
om de Bitcoin te stimuleren. Mocht dit dus niet zo zijn dan wordt het onderzoek van
Schuh & Shy bekrachtigd, omdat de Bitcoin dan inderdaad als beleggingsobject wordt
gezien.
5.1 Methode survey data
Ter beantwoording van dit hoofdstuk maken we gebruik van een (statistische) analyse
verkregen uit een database van n = 80 respondenten. Deze gegevens zijn in het
hoofdstuk gegevensanalyse al gevalideerd. De hypothese die wordt getoetst is als volgt
opgesteld:
H(0): Men accepteert de Bitcoin niet VS H(1): Men accepteert de Bitcoin wel
Om te voorkomen dat de steekproef die getrokken is niet representatief is voor de
populatie hebben we gekeken naar de ‘factoren’ waarbij de achtergrond van de
respondent in drie categorieën wordt verdeeld:
X~geslacht (man, vrouw, overig)
X~leeftijd (discreet)
X~opleidingsniveau (lager, middelbaar, hoger)

14
We veronderstellen dat X~leeftijd normaal verdeeld is met N(𝜇,
𝜎
√ 𝑛
), ondanks dat dit uit
de kwantitatieve gegevensanalyse niet is gebleken:
Figuur 2. Normal Q-Q Plot van Wat is uw leeftijd (in jaren)?
Het aannemen van een normale verdeling wordt ondersteund, omdat uit onze
kruistabelanalyse is gebleken dat er geen verschil is in ‘factoren’ (in 100% van de
gevallen werd de nulhypothese niet verworpen door de Chi-square analyse (p-value >
alfa = do not reject the null hypothesis)). Zie hoofdstuk 8.1 voor de bijbehorende P-
waardes en het significantieniveau (alfa = .050).
De volgende hypothesen zijn getoetst:
a. H(0): geen verschil in reactie bij een bepaald geslacht VS H(a): wel een verschil
b. H(0): geen verschil in reactie bij een bepaald opleidingsniveau VS H(a): wel een
verschil
c. H(0): geen verschil in reactie bij een bepaalde leeftijd VS H(a): wel een verschil

15
Voor [a., b. en c] geldt een toets van alle uitkomsten (P-value < alfa? = ja óf nee):
Tabel 3
Kruistabel van factoranalyse (Strating, 2018)
P-value < alfa (.050)
Chi-square ~ X = geslacht: Aantal ja = 0 Aantal nee = 11
Chi-square ~ X =
opleidingsniveau
Aantal ja = 0 Aantal nee = 11
Chi-square ~ X = leeftijd Aantal ja = 0 Aantal nee = 11
Opmerking. Deze gegevens zijn gevalideerd door onevenredige resultaten te filteren. Zie appendix hoofdstuk 12.1.
We kunnen concluderen dat er tussen deze ‘factoren’ in een kruistabelanalyse een
verschil is, maar er binnen de groep ‘nee’ geen verschil is. We verwerpen de
nulhypotheses dus niet.
5.2 Analyse
5.2.1 Enquêteanalyse
Nu we weten dat onze kwantitatieve data niet verkeerd kan worden geïnterpreteerd,
omdat de verschillende ‘factoren’ getoetst zijn, is het mogelijk om de deelvraag Welke
betaalmiddelen gebruikt men in Nederland en welk aandeel neemt de Bitcoin hierin? in
relatie te brengen tot de hoofdvraag Wat moet de overheid doen om de Bitcoin als
gangbaar, veilig en wettig betaalmiddel te erkennen?
Als we onze kwantitatieve data bekijken zien we dat de meeste mensen de pinpas als
gebruikt betaalmiddel aangeven en het minst virtuele munten (waaronder de Bitcoin):
Tabel 4
Aantal keer X(i) genoemde categoriale variabele bij meerdere antwoorden mogelijk.
Categoriale variabele X(i)
Pinpas 72
iDeal 66
Cash 61
Natura 18
Credit Card 17
PayPall 6
Virtuele munten (onder andere Bitcoin en andere niet verder specificeerbare munten) 1

16
Tevens wordt dit bevestigd door de verschillen in beantwoording van mensen tussen
overeenkomstige vragen over hun huidige betaalmiddel(len) en de Bitcoin:
Tabel 5
Gevalideerde enquêtevragen waarbij overeenkomstige vragen van ‘uw huidige betaalmiddel’ en ‘de Bitcoin’ met elkaar
worden vergeleken.
Enquêtevraag Huidige
betaalmiddel
Bitcoin
Vindt u dat uw huidige betaalmiddel makkelijk te gebruiken is? Ja = 100%
Denkt u dat uw huidige betaalmiddelen waardevast zijn? Ja = 75%
Vertrouwt u uw hudig aangeboden betaalmiddelen? Ja = 87%
Vindt (of denkt) u dat de Bitcoin makkelijk te gebruiken is voor dagelijks
betalingsverkeer?
Ja = 25%
Denkt u dat de Bitcoin waardevast is? Ja = 17%
Heeft u momenteel vertrouwen in de Bitcoin als betaalmiddel? Ja = 17%
Opmerking. Alleen de overeenkomstige kleuren kunnen met elkaar worden vergeleken.
Om ervoor te zorgen dat onze onderzoeksvraag wordt beantwoord, willen we dat de
Bitcoin in de top drie van meest genoemde betaalmiddelen terecht komt. Deze
zogenaamde ‘top drie’ hebben we gebaseerd op een significant verschil tussen de hoogste
drie en de rest (P-value < .0001; zie tabel 4).
Om te kijken wat mensen vinden (of denken) dat er moet gebeuren om de Bitcoin in de
top drie te krijgen, bekijken en analyseren we de onderzoeksresultaten van de
kwalitatieve data om tot een uiteindelijke deelconclusie te komen. In de enquêtes wordt
namelijk niet naar meningen gevraagd.
5.2.2 Interviewanalyse
Onze respondenten gaven vooral aan dat zij de Bitcoin door onder andere
koersschommelingen niet als betaalmiddel zien. Zij gaven aan dat op het moment dat de
overheid besluit in te grijpen en/of de koers stabiliseert de Bitcoin wel ‘interessanter’
wordt.
Daarnaast bleek uit onze interviewanalyse dat er twee groepen waren:
a. Zij die liever fysieke (ofwel tastbare) betaalmiddelen gebruiken; en
b. Zij die liever met giraal (ofwel digitaal) geld betalen
Echter zoals uit onze kwantitatieve data-analyse bleek, wordt de pinpas nog steeds als
meest genoemde betaalmethode genoemd.
We veronderstellen dus dat men een voorkeur heeft voor giraal geld (waar de Bitcoin
volgens ons theoretisch kader onder valt ~ hoofdstuk 3.1). De reden hiervoor zou
eventueel getoetst kunnen worden en tot nieuw onderzoek kunnen leiden.
5.3 Deelconclusie
Door het combineren van onze interviewen enquêteanalyse komen we tot de conclusie
dat mensen voornamelijk girale betalingen verrichten en/of giraal betalen voorkeur

17
geniet boven chartaal betalen. Meer onderzoek naar dit verschijnsel is echter nodig om
dit statement te onderbouwen.
Daarnaast vinden mensen het vooral belangrijk dat, indien een betaalmiddel wettig is,
een munt stabiel (waardevast) is. Door middel van juridisch onderzoek kunnen de
mogelijkheden worden bekeken.
6. Regulering en acceptatie van de
Bitcoin
Zoals al eerder beschreven in het theoretisch kader definieert Baukema (2013, p. 411)
cryptocurrencies als volgt:
(i) Een valuta of ruilmiddel, niet zijnde een wettig betaalmiddel van een land,
regio of streek;
(ii) Die niet als algemeen geldig wordt beschouwd;
(iii) Niet door overheden wordt gereguleerd, maar
(iv) Wordt uitgegeven en gecontroleerd door haar ontwikkelaars; en
(v) Binnen een bepaald (digitaal) platform wordt gebruikt en geaccepteerd
We nemen in dit hoofdstuk deze definitie als uitgangspunt en leggen de nadruk in de
analyse op het eerste thema (i).
In de gegevensanalyse (zie hoofdstuk 8.1.1) hadden we de volgende hypothese getoetst op
basis van kwantitatieve data:
H(0): De overheid moet helpen om het gebruik van de Bitcoin te stimuleren VS H(a): De
overheid moet niet helpen om het gebruik van de Bitcoin te stimuleren
We veronderstelden X~Bernoulli (n = 80*3 = 240, want je kon namelijk overal maximaal
80 ‘punten’ halen, p = 0.5). We namen de categoriale variabele ‘huidig’ als uitgangspunt.
X~Bin(P(T≥210; n = 240, p = 0.5)) = < 0.000001. P-waarde < alfa? (CI = 95%): 5% -> C =
TRUE
Output: Reject H(0) --> Accept H(a). Conclusie: men moet de Bitcoin niet stimuleren
Uit deze statistische toets (data alleen afkomstig uit enquêtes) concludeerden we dat
mensen op dit moment geen commitment ten opzichte van de Bitcoin hebben. Echter,
deze analyse geeft geen antwoord op de vraag in hoeverre het van belang is dat de
overheid maatregelen gaat nemen om ervoor te zorgen dat de Bitcoin als wettig
betaalmiddel wordt geaccepteerd.
6.1 Methode reviewcodering
Ter beantwoording van dit hoofdstuk hebben we er dan ook voor gekozen om
voornamelijk naar de interviewcodering te kijken en hieruit de conclusie te trekken dat
het van belang is dat de overheid ingrijpt (en met welke maatregelen) óf de conclusie te
trekken dat het ‘onbegonnen werk is’ door in te grijpen, omdat mensen überhaupt geen
behoefte hebben om gebruik te maken van cryptocurrencies (waaronder de Bitcoin).

18
6.2 Analyse
Uit onze interviewanalyse zien we dat mensen na regulering door de overheid gematigd
positief zijn. Zij geven echter wel verschillende redenen om de Bitcoin alsnog niet te
gebruiken (zie interviewcoderingdatabase). We concluderen dan ook dat de meeste
respondenten verwachten dat ná regulering de Bitcoin stabieler is.
6.3 Deelconclusie
We concluderen dat, indien daar behoefte aan is, het belangrijk is dat de overheid
ingrijpt om de Bitcoin te reguleren (zie open codering thema ‘waardevast’). Op dit
moment zijn er echter nog niet genoeg redenen (zie hoofdstuk 8.1) om actief
stabiliseringsbeleid uit te oefenen.

19
7. Gegevensanalyse
7.1 Onderzoeksresultaten kwantitatieve data
Huidige betaalmiddelen
Figuur 3. Enquêtevraag: Welk van de onderstaande betaalmiddelen gebruikt u momenteel (meerdere antwoorden
mogelijk)?
De meeste mensen hebben aangeven sowieso een pinpas te gebruiken en het minste
virtuele munten (onder andere Bitcoin). Als we onderscheid maken naar itemgroepen;
dan zien we dat bij een splitsing tussen giraal (Pinpas, iDeal, Credit Card, PayPall en
Virtuele munten), chartaal (Cash) en overig (in dit geval natura) geld de meeste keren
(67%) giraal is gekozen. Anderzijds is in 26% van de gevallen chartaal aangegeven en in
7% van de gevallen constateren we overige betaalmethodiek.
0
10
20
30
40
50
60
70
80
Pinpas iDeal Cash Natura Credit Card PayPall Virtuele
munten (onder
andere Bitcoin
en andere niet
veder
specificeerbare
munten)

20
Commitment ten opzichte van huidige betaalmiddelen
Alle respondenten hebben aangegeven dat zij hun huidige betaalmiddel makkelijk in het
dagelijks betalingsverkeer vinden.
Figuur 4. Enquêtevraag: Vindt u dat uw huidige betaalmiddel makkelijk te gebruiken is?
Bij de vraag in hoeverre respondenten tevreden zijn over hun huidige betaalmiddelen
hebben meeste mensen aangegeven tevreden tot zeer tevreden te zijn (5, k = 49). De
verdeling is dan ook linksscheef (X~Bin).
Figuur 5. Enquêtevraag: Geef op een schaal van 1 tot 5 aan in hoeverre u tevreden bent over uw huidige
betaalmiddel(en).
Ja; 100%
Ja
0
10
20
30
40
50
60
1 3 4 5
Total

21
Door de outlier(s) accepteren we niet meer dat de verdeling normaal is. Er kan echter
nog steeds sprake zijn van de centrale limiet stelling:
Figuur 6. Normal Q-Q Plot van Geef op een schaal van 1 tot 5 aan in hoeverre u tevreden bent met uw huidige
betaalmiddel(en).

22
Op de vraag waarbij men werd geacht antwoord te geven of zijn/haar betaalmiddel
waardevast is, hebben 60 (75%) van de 80 respondenten aangeven dat zij denken dat
hun huidige betaalmiddelen gecorrigeerd reageren ten opzichte van inflatie.
Figuur 7. Denkt u dat uw huidige betaalmiddelen waardevast zijn (d.w.z. gecorrigeerd reageren ten opzichte van
inflatie)?
Van alle respondenten hebben 70 (88%) aangeven vertrouwen te hebben in hun huidig
aangeboden betaalmiddel.
Figuur 8. Vertrouwt u uw huidige aangeboden betaalmiddel(en)?
Ja
75%
Nee
25%
Ja
Nee
Ja
87%
Nee
13%
Ja
Nee

23
Relatie tot de Bitcoin
70 (88%) respondenten hebben wel eens van de Bitcoin gehoord.
Figuur 9. Heeft u wel eens van de Bitcoin gehoord?
14 (18%) respondenten hebben ooit Bitcoins gekocht.
Figuur 10. Heeft u ooit Bitcoins gekocht?
Ja
87%
Nee
13%
Ja
Nee
Ja
17%
Nee
83%
Ja
Nee

24
Bij de vraag of men ooit heeft overwogen om de Bitcoin voor transacties te gebruiken,
hebben 16 (20%) respondenten aangegeven van wel en 64 (80%) hebben aangegeven van
niet.
Commitment ten opzichte van de Bitcoin
20 (25%) respondenten hebben aangegeven de Bitcoin makkelijk te gebruiken is voor
dagelijkse betalingsverkeer.
Figuur 12. Vindt (of denkt) u dat de Bitcoin makkelijk te gebruiken is voor dagelijks betalingsverkeer?
Ja
25%
Nee
75%
Ja
Nee
Ja
20%
Nee
80%
Ja
Nee
Figuur 11. Heeft u ooit overwogen om de Bitcoin voor
transacties te gebruiken?

25
14 (18%) respondenten geven aan dat ze denken dat de Bitcoin waardevast is.
Figuur 13.Denkt u dat de Bitcoin waardevast is (d.w.z. corrigerend reageert op inflatie)?
Van de 80 respondenten hebben 14 (18%) aangegeven op dit moment vertrouwen te
hebben in de Bitcoin als betaalmiddel.
Figuur 14. Heeft u momenteel vertrouwen in de Bitcoin als betaalmiddel?
Ja
17%
Nee
83%
Ja
Nee
Ja
17%
Nee
83%
Ja
Nee

26
Bij de vraag in hoeverre respondenten vertrouwen hebben in de Bitcoins als
betaalmiddel hebben de meeste mensen aangegeven zeer weinig vertrouwen te hebben
(1, k = 30). De verdeling is dan ook rechtsscheef (X~Bin).
Figuur 15. Geef op een schaal van 1 tot 5 aan in hoeverre u (denkt dat u) de Bitcoin als betaalmiddel vertrouwt.
0
5
10
15
20
25
30
35
1 2 3 4 5

27
7.1.1 Kwantitatieve deelconclusie
Ter beantwoording van de eerste deelvraag waarbij we opzoek zijn naar antwoord op de
vraag in hoeverre men de Bitcoin in Nederland als wettig en gangbaar betaalmiddel
accepteert veronderstellen we twee kwantitatieve hypothesen die we op significantie
willen toetsen. We zoeken binnen de enquête naar relevante vragen onder het kopje
commitment ten opzichte van de Bitcoin.
Hypothese = H(0): Men accepteert de Bitcoin VS H(a): men accepteert de Bitcoin niet
Omdat we zien dat de verdeling van het vertrouwen in de Bitcoin niet normaal verdeeld
is, maken we gebruik van een tekentoets X~Bin(63,0.5).
Aantal positief = 25+30 = 55; aantal negatief = 5+3 = 8, 0 (neutraal) = 3 = 17.
Figuur 16. Geef op een schaal van 1 tot 5 aan in hoeverre u (denkt dat u) de Bitcoin als betaalmiddel vertrouwt.
De toetsgrootheid (n) heeft een waarde van 55. We maken dus gebruik van:
p = P(T≥55; n = 63, p = 0.5) = < 0.000001 p-waarde < alfa? (CI = 95%): 5% -> C = TRUE
Output: Reject H(0) --> Accept H(a). Conclusie: men accepteert de Bitcoin niet
We kunnen echter ook gebruik maken van de centrale limiet stelling waarin we
controleren of n(1-p)≥10 en we alsnog kunnen concluderen dat de Q–Q plot niet
ondersteund wat in eerste instantie werd verondersteld:

28
(5) 𝑛(1 − 𝑝) ≥ 10 = 80(1 − 0.000001) ≥ 10 ≈ 79,99 = TRUE
Dus we veronderstellen dat bij meerdere samples van onze sample de verdeling bij
benadering N(𝜇,
𝜎
√ 𝑛
) aanneemt.
Door het gebruik van een T-test komen we tot de volgende gegevens:
One-Sample Statistics
N Mean Std. Deviation Std. Error Mean
Geef op een schaal van 1 tot
5 aan in hoeverre u (denkt
dat u) de Bitcoin als
betaalmiddel vertrouwt.
80 2.08 1.088 .122
One-Sample Test
95% Confidence Interval of the
Difference
t Df Lower Upper
Geef op een schaal van 1 tot 5 aan in
hoeverre u (denkt dat u) de Bitcoin als
17.055 79 1.83 2.32
We gaan uit van een 95% BI met een bijbehorende alfa van 5%/2 = 2,5%.
De kritieke waarde (t*) wordt als volgt gegeven:
=T.INV(p-waarde, degree of freedom (n-1))
=T.INV(0,025, 79)
≈1,990 of -1,990

29
Grafisch ziet deze voorstelling er dan als volgt uit:
Figuur 17. Grafische voorstelling van een gestandaardiseerde normale verdeling in Z-scores uit onze sample met
bijbehorende verwerpingsgebieden. Geproduceerd via https://www.rand.org/statistics/applets/clt.html, Strating (2018).
Conclusie verwerp de nul; accepteer H(a), omdat t* -1,990 > -17,055 óf t* +1,990 <
+17,055.
Ook wanneer we kijken naar de vraag Heeft u momenteel vertrouwen in de Bitcoin als
betaalmiddel zien we dat de data bij X~Bernoulli(80,0.5) als volgt kan worden getoetst;
waarbij duidelijk is dat er sprake is van een significant verschil tussen het aantal
mensen dat ‘ja’ antwoord versus het aantal mensen dat ‘nee’ antwoord:
H(0): vertrouwen in de Bitcoin als betaalmiddel VS H(a): geen vertrouwen in de Bitcoin
als betaalmiddel
In beginsel P(K=1) ~ X-Bernoulli(80,0.5)
Dus, we veronderstellen dat we bij het toetsen uit kunnen gaan van een binominale
verdeling.
Omdat de kansen gelijk verdeeld zijn (ja = 50%, nee = 50%) is het handig om een
tekentoets uit te voeren:
Aantal ‘ja’ = 14
Aantal ‘nee’ = 66
TRUE
Output: Reject H(0) --> Accept H(a). Conclusie: men heeft geen vertrouwen in de Bitcoin
Non-recjectionregion

30
Ter beantwoording van de tweede deelvraag Welke betaalmiddelen gebruiken mensen in
Nederland en welk aandeel neemt de Bitcoin hierin? komen we tot de volgende conclusie:
De Bitcoin wordt door één respondent (≈0%) als betaalmiddel gebruikt.
De (discrete) kansverdeling van die wij uit onze steekproef hebben gekregen is op
volgorde van groot naar klein:
Figuur 18. Discrete kansverdeling van de soorten betaalmiddelen.
De bijbehorende verwachtingswaardes (E(X)) zijn als volgt berekend:
~X(i) -> P(X) ~ k(i)/n -> C -> E(X) = P(X)*N
Tabel 6
Bewerkte weergave van tabel 4 met de bijbehorende verwachtingswaarde. Hieruit volgt E(X) = P(X)*N
X(i)
P(X) ~
(k(i)/n) E(X)
Pinpas 72 .298755 21.51037
iDeal 66 .273859 18.07469
Cash 61 .253112 15.43983
Natura 18 .074689 1.344398
Credit Card 17 .070539 1.19917
PayPall 6 .024896 .149378
Virtuele munten (onder andere Bitcoin en andere niet verder
specificeerbare munten) 1 .004149 .004149
Opmerking. We hebben in dit onderzoek de som van X(i) genomen voor n. De data zal dus als volgt geïnterpreteerd
moeten worden: voor elke categoriale variabele (Pinpas, Ideal etc.) is de kans uitgerekend op basis van het totaal aantal
genoemde verschillende betalingsmethodes. Men kan dus niet zeggen dat de kans op bijvoorbeeld pinpas .29876 is,
maar wel zeggen dat van alle betalingsmethodes de pinpas het meest waarschijnlijk is met een kans van 30% bij een
frequentie van 241 verschillende genoemde betalingsmethodes. De verwachte waarde wordt dan ook E(X) = 21.51.
We noteren dit als volgt: P(Pinpas| n = 241) = .29876, ofwel: de kans op pinpas gegeven 241 respondenten is .29876.
0
0,05
0,1
0,15
0,2
0,25
0,3
0,35
Pinpas iDeal Cash Natura Credit Card PayPall Virtuele
munten (onder
andere Bitcoin
en andere niet
veder
specificeerbare
munten)

31
Op de laatste deelvraag In hoeverre is het van belang dat overheden maatregelen nemen
om ervoor te zorgen dat de Bitcoin als wettig betaalmiddel wordt geaccepteerd? is het van
belang dat we de categoriale variabele van huidige betaalmiddelen bekijken en
vergelijken met die van de Bitcoin. Een samengestelde uitputtende lijst van deze
variabele om vervolgens een tekentoets toe te passen:
Tabel 7
Uitputtende lijst van variabelen uit de enquêteanalyse om de hypothese H(0): De overheid moet helpen om het gebruik van
de Bitcoin te stimuleren VS H(a): De overheid moet niet helpen om het gebruik van de Bitcoin te stimuleren te toetsen.
X~Bernoulli (Ja/nee) Enquêtevraag Huidig
Alternatief
(Bitcoin)
Makkelijk te gebruiken? Ja = 80 Ja = 20
Denkt u dat uw huidige betaalmiddel de Bitcoin waardevast is? Ja = 60 Ja = 14
Heeft u vertrouwen in uw huidige betaalmiddel de Bitcoin? Ja = 70 Ja = 14
Count (total points gained voor huidig VS Bitcoin) ∑ = 210 ∑ = 48
We stelden de volgende hypothese op:
H(0): De overheid moet helpen om het gebruik van de Bitcoin te stimuleren VS H(a): De
overheid moet niet helpen om het gebruik van de Bitcoin te stimuleren
We veronderstellen X~Bernoulli(n = 80*3 = 240, want je kan namelijk overal maximaal
80 ‘punten’ halen, p = 0.5). We nemen de categoriale variabele ‘huidig’ als uitgangspunt.
TRUE
Output: Reject H(0) --> Accept H(a). Conclusie: men moet de Bitcoin niet stimuleren
7.2 Onderzoeksresultaten kwalitatieve data
Op de vraag waarbij men werd geacht antwoord te geven of zij de Bitcoin op dit moment
als betaalmiddel accepteerden, hebben de meeste respondenten aangegeven dat zij de
Bitcoin door onder andere koersschommelingen (‘’[…] koersschommelingen en slechte
berichten.’’) niet als een betaalmiddel zien. Anderzijds geeft men wel aan dat, op het
moment dat de waarde stabieler zou zijn, het mogelijk wordt om de Bitcoin te gebruiken.
Een respondent gaf bijvoorbeeld het volgende antwoord: ‘’De bitcoin heeft geen stabiele
waarde en is aardig lastig in omgang. Ga maar eens een kopje koffie halen en met de
Bitcoin betalen.’’
We kunnen dus concluderen dat men op dit moment de Bitcoin door een instabiele
waarde (bevestiging van deze aanname door in de open codering te zoeken naar citaten
waarin woorden als speculatief en koersschommelingen worden gebruikt) niet als
betaalmiddel accepteert, maar door het tegenovergestelde van deze instabiele waarde
(‘’[…] stabiele koers krijgt.’’) wel zullen accepteren.
Op de hypothese waarbij getoetst moest worden of mensen de Bitcoin in Nederland als
betaalmiddel gebruiken, heeft niemand van de respondenten vermeld dat hij/zij de
Bitcoin daadwerkelijk gebruikt. We hebben echter wel data gevonden waaruit blijkt
‘waarom’ onze respondenten voorkeur hebben voor hun huidige betaalmethode. We

32
kunnen onze onderzoeksobjecten in de interviewanalyse voor deze deelvraag in twee
groepen splitsen:
a. Zij die liever fysieke (ofwel tastbare) betaalmiddelen gebruiken; en
b. Zij die liever met giraal (ofwel digitaal) geld betalen;
De eerste controlegroep gaf aan dat zij een sterke voorkeur voor fysieke betaalmiddelen
hadden. Twee respondenten uit deze groep zeiden bijvoorbeeld het volgende:
‘’[…] contant vind ik in principe wel fijner, maar heb je niet altijd ter
beschikking’’; en
‘’Ja ik heb het dan letterlijk in mijn hand, dus dat is dan wel het handigst.’’
De tweede groep gaf aan dat zij een sterke voorkeur voor giraal betalen hadden. Twee
respondenten uit deze groep zeiden bijvoorbeeld het volgende:
‘’[…] Ja mijn pinpas vooral omdat ik dat gemakkelijker vind […] Ook vind ik het
niet heel fijn om met veel geld op zak te lopen’’; en
‘’Omdat het gewoon makkelijker is en veiliger dan contant in mijn ogen, omdat je
het niet kwijt kan raken.’’
Tenslotte bleef er een respondent over die de voorkeur had voor een fysieke vorm van
betalen, maar door ‘’[…] het gemak van elektronisch betalen’’ in een transitiefase zat.
Het vereist vervolgonderzoek om te concluderen dat uit de populatie een significant
aandeel van de Nederlanders (stiekem) eigenlijk voorkeur heeft voor een fysieke vorm
van betalen, maar door bijvoorbeeld de opkomst van de digitale samenleving toch
gedwongen wordt tot het gebruik van digitale middelen.
We concluderen dus dat niemand van de ondervraagde respondenten daadwerkelijk de
Bitcoin als betaalmiddel gebruikt en er grofweg twee groepen mensen bestaan: de een
geeft voorkeur aan giraal (digitaal) betalen en de ander aan chartaal (fysiek) betalen.
Op de vraag in hoeverre het van belang is dat de overheid maatregelen neemt om ervoor
te zorgen dat de Bitcoin als wettig betaalmiddel wordt geaccepteerd, gaf bijvoorbeeld een
respondent het volgende aan: ‘’[…] dan gaan de transactiekosten ook wel omhoog, dan
gaat het geen nut meer hebben’’ (definieer dit citaat als zeer avers). Tevens gaf een
ander het volgende aan: ‘’Ik ben altijd zo’n type die het eerst aankijkt of het allemaal
veilig is en of het wel goed gaat en dan ga ik pas overstag.’’ (definieer dit citaat als
avers). Aan de andere kant van de mensen met een aversie stonden de mensen die
neutraal tot helemaal niet avers waren. Twee respondenten zeiden bijvoorbeeld het
volgende: ‘’[…] dan zou ik het wel gebruiken.’’ en ‘’Tja ’t wordt dan als elk ander
betaalmiddel dus waarom niet.’’
We concluderen dan ook dat het dus aan overheden is om de eerste stap te zetten
voordat mensen de Bitcoin als betaalmiddel willen gebruiken. Een van de respondenten
gaf bijvoorbeeld, ter ondersteuning van dit statement, het volgende aan: ‘’[…] en ik denk
niet dat het iets wordt zonder regulering van een bank of van een overheid’’

33
8. Conclusie en aanbevelingen
Dit onderzoek moet antwoord geven op de vraag of het mogelijk is cryptocurrencies in
ons huidige economische systeem in te bedden. We hebben gebruik gemaakt van een
literatuurstudie die gecombineerd is met een simple random sample bestaande uit n =
80 respondenten voor de enquêtes en n = 12 geïnterviewde.
Uit onze literatuurstudie is gebleken dat de Bitcoin niet voldoet aan de factor
‘anonimiteit’ (hoofdstuk 4) en mensen op basis van dit feit de Bitcoin nooit als wettig
betaalmiddel zouden accepteren. Bovendien kunnen we deze factor niet uit de Bitcoin
filteren, omdat dit een gestandaardiseerde eigenschap van de Bitcoin is (hoofdstuk 3).
Uit de enquêteanalyse hebben we gevonden dat de meeste mensen vinden dat, indien
een betaalmiddel wettig is, zij stabiel, ofwel waardevast moet zijn (hoofdstuk 5). Ook uit
de interviewanalyse kwamen we tot de conclusie dat het thema ‘waardevast’ een grote
rol speelt in de acceptatie van een betaalmiddel (hoofdstuk 6).
We concluderen dus dat het op dit moment geen zin heeft om als overheid in te grijpen,
omdat zowel het onderwerp ‘anonimiteit’ als ‘waardevast’ op dit moment niet in beleid is
om te zetten.
Wilt men de Bitcoin toch implementeren dan is het van belang dat de factor ‘anonimiteit’
ontnomen wordt en de Bitcoin zich ontwikkeld tot een waardevast betaalinstrument.
Om deze doelen te verwezenlijken zal vanuit financieelrechtelijk vervolgonderzoek
bekeken moeten worden hoe toereikend het is om de factor ‘waardevast’ te creëren. De
factor ‘anonimiteit’ zal echter nooit ontnomen kunnen worden. In vervolgonderzoek
zouden we eventueel wel kunnen toetsen of de factor ‘anonimiteit’ (nog steeds) invloed
heeft op aversie van een betaalmiddel (cryptocurrencies), indien bekend is dat het
betaalmiddel weinig tot geen koersschommelingen heeft.

34
9. Auteursreflectie
Tijdens dit onderzoek heb ik geleerd samen te werken, te delegeren en te
plannen. Ons theoretisch kader en de opzet van onze aanleiding, doelstelling,
hoofdvraag en deelvragen zijn door middel van een structuuranalyse op een
wetenschappelijke manier in elkaar gezet. Echter was het de bedoeling om een
(zeer) praktisch onderzoek neer te zetten. Ik heb geprobeerd de balans te
zoeken tussen wetenschappelijk onderzoek en praktijkgericht onderzoek. Toch
bleek dat laatste in mijn werk minder haalbaar. Dit zou dan ook voor
vervolgonderzoek beter kunnen.
Daarnaast was de verwachting ook al bekend (de mensen zijn avers ten
opzichte van de Bitcoin). Het toetsen van de vele hypothesen was dan ook
vooral een (overbodige) bezigheid om significantie aan te tonen waar dat al
overduidelijk aanwezig was bij het bekijken van de dataset. Ook heb ik mijn
voorkeur tot de analysemethode ‘kwantitatieve data’ overduidelijk naar voren
laten komen, terwijl niet-zuivere data (interviews) misschien meer op hun
plaats waren. Ook hier geldt weer: om de relatie met de praktijk te houden in
plaats van op zoek gaan naar significantie en andere statistieken die vaak in
theorie wel wat zeggen, maar in de praktijk misschien helemaal niet relevant
zijn.
Al met al heeft dit onderzoeksproject mij (nog) meer enthousiast gemaakt voor
(wetenschappelijk) onderzoek in het algemeen en een antwoord met
vervolgonderzoek/aanbevelingen opgeleverd.
Sven Strating
Rotterdam, juni 2018

35
Tijdens dit project heb ik veel geleerd over de Bitcoin. Ook verliep de
samenwerking over het algemeen goed. Over het theoretisch kader werd er
binnen de les weinig informatie gegeven, maar gelukkig had een van de
groepsgenoten hier al ervaring mee. Zo kon er toch een goed theoretisch kader
neergezet worden.
Ik heb me voornamelijk bezig gehouden met deelvraag 1, deze vond ik vrij
makkelijk te beantwoorden. Hiervoor hoefde ik namelijk alleen literatuur
onderzoek te doen en was de informatie makkelijk op het internet te vinden.
Wat aan mijn onderzoek nog verbeterd kan worden is de bronverwijzing.
De interviews hadden naast de enquêtes geen toegevoegde waarde. Hierin werd
namelijk hetzelfde gevraagd en ook zijn de geïnterviewde op dezelfde manier
ondervraagd als in de enquêtes.
De uitkomst van het onderzoek voldoet aan mijn verwachtingen. De
onderzoeksgroep vond het nog lastig de Bitcoin als wettig betaalmiddel te
vertrouwen.
Vera de Mooij
Tijdens dit onderzoek heb ik kennis opgedaan over de Bitcoin. Daarnaast
hebben wij als groep gestructureerd gewerkt. De samenwerking verliep naar
wensen.
Gedurende de eerste weken moesten wij een theoretisch kader schrijven, helaas
is er weinig instructie hierover verstrekt. Dit zou voor vervolgonderzoek beter
kunnen. Gelukkig had Sven hier al ervaring mee; waardoor er een goed
theoretisch kader is ingeleverd.
De onderzoeksopzet (aanleiding, doelstelling, hoofdvraag en deelvragen) en
methodologie waren eenvoudig te doen.
Persoonlijk vind ik dat de interviews onnodig zijn geweest. Misschien was het
beter om mensen met aanzienlijk ervaring te interviewen.
De uitslag van dit onderzoek, bevredigd mijn voorspelling. Onze
onderzoeksobjecten waren avers ten opzichte van de Bitcoin.
Imane Albagdadi

36
In het half jaar dat dit onderzoek naar de Bitcoin liep, zijn er verschillende
methodes gebruikt om dichter bij het antwoord te komen op de hoofd- en
deelvragen. Hierdoor heb ik kennis gemaakt met verschillende technieken om
onderzoek te doen en geleerd welke ik het meest waardevol vind. Vooral het
interviewen en enquêteren van de onderzoeksgroep was verhelderend en gaf
snel een meetbaar resultaat. Deze resultaten zijn natuurlijk niet volledig te
gebruiken voor alle onderzoeksvragen, maar dit had wel beter afgestemd
kunnen worden. De vragen waren versimpeld en algemeen opgesteld om de
respons veilig te stellen, dit leidde tot minder diepgang in de antwoorden en
minder mogelijkheden voor gegevensanalyse. Uiteindelijk zijn de
onderzoeksvragen toch goed beantwoord met andere methoden, zoals
literatuuronderzoek.
Vanessa Le

37
10. Literatuurlijst
Baarda, B., Kalmijn, M., de Goede, M. (2015). Basisboek enquêteren (4e ed.).
Groningen/Houten, Nederland: Noordhoff.
Bashir M., Strickland B., Bohr J. (2016) What Motivates People to Use Bitcoin?. In:
Spiro E., Ahn YY. (eds) Social Informatics. SocInfo 2016. Lecture Notes in Computer
Science, vol 10047. Springer, Cham
Baukema, J. (2013, 12 december). Bitcoin: een (ongereguleerd) betaalmiddel van de
toekomst? Tijdschrift voor Financieel Recht, -(-), 411-418. Geraadpleegd van
https://www.vandoorne.com/globalassets/publicaties/2013/bitcoin.pdf
Bollen, T. (2018, 24 januari). Waarom cryptocurrencies ons geldstelsel radicaal zullen
veranderen. Geraadpleegd op 4 februari 2018, van https://www.ftm.nl/artikelen/waarom-
cryptocurrencies-ons-geldstelsel-radicaal-zullen-veranderen?share=1
Van Berkel, J. (z.d.). Statistiek Verbanden Bij Kruistabellen [PowerPointpresentatie].
Geraadpleegd op 1 mei 2018, van
https://www.scribd.com/presentation/245596815/Statistiek-Verbanden-Bij-Kruistabellen
Cabrera, N. R. (2017, 7 juni). Sparen levert (bijna) niks meer op: wat nog wel?
Geraadpleegd op 5 februari 2018, van
Doane, D., & Seward, L. (2016). Applied Statistics in Business and Economics (5e ed.).
New York, United States of America: MC Graw Hill Education.
Driessen, M. (2017, 14 december). Bitcoin is niet de beste cryptocurrency. Geraadpleegd
op 5 februari 2018, van https://www.metronieuws.nl/werkgeld/2017/12/bitcoin-is-niet-de-
beste-cryptocurrency
Essers, L. (2018, 22 januari). 'Zuid-Korea wil belasting heffen op crypto-inkomsten'.
Geraadpleegd op 6 februari 2018, van https://www.rtlz.nl/cryptocurrency/zuid-korea-wil-
belasting-heffen-op-crypto-inkomsten
Van Geloven, N. (2015, 20 augustus). Chi-kwadraat toets. Geraadpleegd op 1 mei 2018,
van https://wikistatistiek.amc.nl/index.php/Chi-kwadraat_toets
Heid, A. (2013). Analysis of the Cryptocurrency Marketplace. Geraadpleegd van
http://www.hackmiami.org/whitepapers/HackMiami-
Analysis_of_the_Cryptocurrency_Marketplace.pdf
Jongbloed, A. (z.j.). Bitcoins: virtueel geld, beslag op gebakken lucht? Tijdschrift voor de
Procespraktijk, 2015(3), 77-83. Geraadpleegd van
https://dspace.library.uu.nl/bitstream/handle/1874/323246/72.pdf?sequence=1
Karreman, B. (z.d.). Academic Skills. Block 3 Academic Writing Skills
[PowerPointpresenatie]. Geraadpleegd op 15 april 2018, van https://bb-
app01.ict.eur.nl/bbcswebdav/pid-238155-dt-content-rid 817451_1/courses/FEB11019X-
17/2018_PLSkillsBlock3Karreman%281%29.pdf
Karreman, B. (z.d.). Academic Skills. Block 4 Academic Research Skills
[PowerPointpresenatie]. Geraadpleegd op 15 april 2018, van https://bb-

38
app01.ict.eur.nl/bbcswebdav/pid-251024-dt-content-rid 859342_1/courses/FEB11019X-
17/2018_PLSkillsBlock4Karreman%281%29.pdf
Nakamoto, S. (2009). Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System. Geraadpleegd van
https://bitcoin.org/bitcoin.pdf
Nijsen, J. (2017, 9 februari). Bitcoin wordt wettig betaalmiddel in Japan. Geraadpleegd
op 6 februari 2018, van http://beurs.com/2017/02/09/bitcoin-twee-maanden-wettig-
betaalmiddel
Pérez-Marco, R. (2016, 14 november). What is a blockchain? [PowerPointpresentatie].
Geraadpleegd op 4 februari 2018, van https://webusers.imj-prg.fr/~ricardo.perez-
marco/publications/talks/blockchain3.pdf
Schuh, S., & Shy, O. (2015). U.S. Consumers' Adoption and Use of Bitcoin and other
Virtual Currencies. Geraadpleegd van https://www.banqueducanada.ca/wp-
content/uploads/2015/12/us-consumers-adoption.pdf
Segendorf, B. (2014, 17 juni). Have virtual currencies affected the retail payments
market? Economic Commentaries, 2014(2), 1-5. Geraadpleegd van
https://www.riksbank.se/globalassets/media/rapporter/ekonomiska-kommentarer/fore-
2017/engelska/2014/rap_ek_kom_nr02_140617_eng.pdf?_t_id=1B2M2Y8AsgTpgAmY7Ph
Cfg%3d%3d&_t_q=bitcoin+&_t_tags=language%3aen-GB%2csiteid%3af3366ed3-598f-
4166-aa5a-
45d5751e940b&_t_ip=86.84.15.217&_t_hit.id=Riksbanken_Core_Models_Media_Docume
ntFile/_5845189c-c3ab-4b4d-bd18-71456787e19e&_t_hit.pos=3
Van Steen, R. (2017, 13 oktober). Aantal Nederlandse beleggers cryptovaluta dit jaar al
meer dan verdubbeld. Geraadpleegd op 23 februari 2018, van http://www.tns-
nipo.com/nieuws/persberichten/aantal-nederlandse-beleggers-cryptovaluta-dit-jaar
Van Steen, R. (2017, 9 november). Sterkste groei aantal beleggende huishoudens sinds
2000. Geraadpleegd op 23 februari 2018, van http://www.tns-
nipo.com/nieuws/persberichten/sterkste-groei-aantal-beleggende-huishoudens-
sinds?lang=nl-NL
N. Sterkenburg, ‘Bitcoin nieuw digitaal geld rukt op’, Nieuwe Revu 2011, afl. 28. p. 12-
13.
Swan, M. (2015). Blockchain. Blueprint for a new economy. Sebastopol, United States of
America: O'reilly.
Van der Zee, F. (2014). De steekproefgrootte bepalen. Geraadpleegd van
www.hulpbijonderzoek.nl
Bitcoin intermediate guide. (z.j.). Geraadpleegd op 4 februari 2018, van
https://securacoin.com/intermediate-level/
Bitcoin steeds populairder en dus gaat de koers omhoog. (2017, 21 mei). Geraadpleegd op
5 februari 2018, van https://nos.nl/artikel/2174328-bitcoin-steeds-populairder-en-dus-
gaat-de-koers-omhoog.html
Hoe krijg je grip op cryptomunten? Geraadpleegd op 6 februari 2018, van
https://nos.nl/artikel/2213518-hoe-krijg-je-grip-op-cryptomunten.html?

39
Initial Coin Offering (ICO). (z.j.). Geraadpleegd op 5 februari 2018, van
https://www.investopedia.com/terms/i/initial-coin-offering-ico.asp
Rijksuniversiteit Groningen. (2018, 16 februari). Interviewvragen bedenken.
Geraadpleegd op 15 april 2018, van https://www.rug.nl/language-
centre/communicationtraining/academic/hacv/handboek/mondeling/student/interviewen/
vragen
Statistische Analyses. (z.d.). Geraadpleegd op 1 mei 2018, van
http://wiki.uva.nl/methodologiewinkel/index.php/Hoofdpagina
Tilburg University. (z.d.). Kruistabellen. Geraadpleegd op 1 mei 2018, van
https://www.tilburguniversity.edu/nl/studenten/studie/colleges/spsshelpdesk/edesk/crosst
ab/
Wat levert meer op dan sparen op een rekening. (2017, 21 mei). Geraadpleegd op 5
februari 2018, van https://www.metronieuws.nl/nieuws/binnenland/2017/06/wat-levert-
meer-op-dan-sparen-op-een-rekening

40
11. Appendix
11.1 Factoranalyse van de achtergrondinformatie
Het aantal respondenten van onze enquêtes was 80 (n = 80).
Van deze 80 mensen waren er 30 man (38%), 49 vrouw (61%) en 1 overig (1%)
Figuur 19. Enquêtevraag: Wat is uw geslacht?
Bij de verdeling van de leeftijd hebben we te maken met een verdeling die rechtsscheef is
en waarbij X~Bin(n,p) verdeeld is. Zie onderstaande grafiek.
Figuur 20. Wat is uw leeftijd (in jaren)?
Man
Overige (niet verder specificeerbaar)
Vrouw
0
2
4
6
8
10
12
14
17 18 19 20 21 22 23 24 25 28 30 31 32 33 35 36 43 46 49 51 53 54 55 56

41
We concluderen dan ook dat de leeftijd niet normaal verdeeld is en volgens de Normal
Q–Q plot een extreme waarde aanneemt.
Figuur 2. Normal Q-Q Plot van Wat is uw leeftijd (in jaren)?
Bij het analyseren van de boxplot wordt onze aanname van een rechtsscheefse verdeling
bevestigd. Er is bovendien sprake van een hoge variantie (Std. Deviation in het
kwadraat) binnen onze steekproef:
Tabel 8
Beschrijvende statistieken bij de enquêtevraag: Wat is uw leeftijd (in jaren)?
N Minimum Maximum Mean Std. Deviation
Wat is uw leeftijd (in jaren)? 80 17 56 27.03 11.424
Valid N (listwise) 80

42
Figuur 21. Boxplot van de enquêtevraag: Wat is uw leeftijd (in jaren)?
Onder onze respondenten is het hoogst genoten opleidingsniveau als volgt verdeeld:
Hoger onderwijs n = 40 (50%), Middelbaar(beroeps)onderwijs n = 31 (39%) en
Lager(beroeps)onderwijs n = 9 (11%)
Figuur 22. Wat is uw hoogst genoten (niet perse afgeronde) opleiding?
Hoger onderwijs (incl. associate
degree/bachelor/master/phd)
Lager(beroeps)onderwijs (incl. vmbo)
Middelbaar(beroeps)onderwijs (incl. havo/vwo)

43
We willen nu onderzoeken of er verschillen zijn binnen de items. Als dit zo blijkt te zijn
dan is er namelijk geen conclusie mogelijk over de hele steekproef en dus ook niet over
de populatie zonder stratificatie. We toetsen:
H(0): geen verschil in reactie bij een bepaald geslacht VS H(a): wel een verschil in
reactie bij een bepaald geslacht;
H(0): geen verschil in reactie bij een bepaald opleidingsniveau VS H(a): wel een
verschil in reactie bij een bepaald opleidingsniveau;
H(0): geen verschil in reactie bij een bepaalde leeftijd VS H(a): wel een verschil in
reactie bij een bepaalde leeftijd
De Chi-square analyse in SPSS geeft de volgende uitputtende lijst van significantie
levels (p-waardes) voor de afhankelijke variable en bijbehorende onafhankelijke variable.
De bijbehorende crosstabs voor elke X~[value] zijn in de bijlage te vinden.
Samenvatting output voor X = geslacht:
Tabel 9
Samenvatting output voor X = geslacht
Chi-square ~ X = geslacht Sig. (p-value) Alfa P-value < alfa?
Vindt u dat uw huidige betaalmiddel makkelijk te
gebruiken is? . .050 Ja*
Geef op een schaal van 1 tot 5 aan in hoeverre u
tevreden bent over uw huidige betaalmiddel(en). .915 .050 Nee
Denkt u dat uw huidige betaalmiddelen
waardevast zijn? .637 .050 Nee
Vertrouwt u uw hudig aangeboden
betaalmiddelen? .421 .050 Nee
Heeft u wel eens van de Bitcoin gehoord? .136 .050 Nee
Heeft u ooit Bitcoins gekocht? .016 .050 Ja**
Heeft u ooit overwogen om de Bitcoin voor
transacties te gebruiken? .099 .050 Nee
Vindt (of denkt) u dat de Bitcoin makkelijk te
gebruiken is voor dagelijks betalingsverkeer? .825 .050 Nee
Denkt u dat de Bitcoin waardevast is? .530 .050 Nee
Heeft u momenteel vertrouwen in de Bitcoin als
betaalmiddel? .823 .050 Nee
(denkt dat u) de Bitcoin als betaalmiddel
vertrouwt. .664 .050 Nee
*Bij de data-analyse zien we dat iedereen ja heeft ingevuld. Hierdoor is de uitkomst van
de F-toets redelijkerwijs 0 en zal er ook geen Chi-kwadraat worden uitgerekend.

44
**Na uitsplitsing van itemgroepen komen we tot de volgende tabel:
Tabel 10
Samenvatting van de enquêtevraag: Heeft u ooit Bitcoins gekocht?
Man Vrouw Overige (niet verder specificeerbaar) Total
Ja 8 5 1 14
Nee 22 44 0 66
Total 30 49 1 80
We komen tot de conclusie dat er door de groep overig sprake is van een significant
verschil tussen Man, Vrouw en Overig. Wanneer we echter de groep Overig uit onze
dataset halen, komen we tot de volgende conclusie:
Tabel 11
Chi-Squared Test van de enquêtevraag: Heeft u ooit Bitcoins gekocht?
Value df
Asymptotic
Significance (2-
sided)
Exact Sig. (2-
sided)
Exact Sig. (1-
sided)
Pearson Chi-Square 3.668a
1 .055
Continuity Correctionb
2.568 1 .109
Likelihood Ratio 3.559 1 .059
Fisher's Exact Test .068 .056
N of Valid Cases 79
Opmerkingen.
a. cells (25.0%) have expected count less than 5. The minimum expected count is 4.94.
b. Computed only for a 2x2 table
De groep ‘overig’ is voor deze test uit de dataset van tabel 10 gehaald.
P-value (.055) > alfa (.050). Dus do not reject H(0). Eveneens Fisher’s Exact Test: .068 >
.050. Dus do not reject H(0).

45
Tabel 12
Samenvatting output voor X = opleidingsniveau
Chi-square ~ X = opleidingsniveau Sig. (p-value) Alfa P-value < alfa?
Heeft u wel eens van de Bitcoin gehoord? .050 .050 **
Heeft u ooit Bitcoins gekocht? .168 .050 Nee
de F-toets (oneway ANOVA ~ Analysis of Variance) redelijkerwijs 0 en zal er ook geen
Chi-kwadraat worden uitgerekend.
**Na uitsplitsing van itemgroepen komen we tot de volgende tabel:
Tabel 13
Itemanalyse van het opleidingsniveau.
Opleidingsniveau Ja Nee
Wat is uw hoogst genoten
(niet perse afgeronde)
opleiding?
Hoger onderwijs 38 2 40
Lager/ Middelbaar onderwijs 32 8 40
Total 70 10 80
Opmerking. We hebben N = hoger onderwijs niet gemanipuleerd, N = middelbaar/ lager onderwijs is gemanipuleerd door
de data van beide te clusteren.

46
We krijgen de volgende output bij het veranderen van de waardes:
Tabel 14
Chi-Squared Test van tabel 13
Value df
Asymptotic
Significance (2-
sided)
Exact Sig. (2-
sided)
Exact Sig. (1-
sided)
1 .043
Continuity Correctionb
2.857 1 .091
Fisher's Exact Test .087 .044
N of Valid Cases 80
Opmerkingen.
[a.] 0 cells (0.0%) have expected count less than 5. The minimum expected count is 5.00.
b. Computed only for a 2x2 table
P-value (.043) < alfa (.050). We kunnen dus de nulhypothese verwerpen op basis van
Pearson Chi-square, echter uit de crosstab output blijkt [a.]. We maken gebruik van
Fisher’s Exact Test: .087 > .050 (Two-tailed test: H(0): geen verschil, H(a): wel een
verschil). Dus do not reject H(0).

47
Tabel 15
Samenvatting output voor X = leeftijd
Chi-square ~ X = leeftijd Sig. (p-value) Alfa P-value < alfa?
Heeft u wel eens van de Bitcoin gehoord? .177 .050 Nee
Heeft u ooit Bitcoins gekocht? .685 .050 Nee
de F-toets redelijkerwijs 0 en zal er ook een Chi-kwadraat worden uitgerekend.
11.1.1 Conclusie factoranalyse van de achtergrondinformatie
We concluderen dat in bijna alle gevallen er geen dusdanig grote verschillen zijn in de
beantwoording van de enquêtevragen in geslacht, opleidingsniveau en/of leeftijd.
Wanneer we dus conclusies trekken over de volledige dataset dan hoeven we geen
onderscheid naar items te maken.

48
11.2 Databases
U vind onze databases op SharePoint (hrnl-sharepoint.hr/0925536ss). Alle respondenten
zullen anoniem blijven bij het openbaar maken van deze publicatie.
11.2.1 Enquêtevragen en operationeel schema
https://hrnl-
my.sharepoint.com/:x:/g/personal/0925536_hr_nl/EXYwRKCi_ShEh7b8KquvLeQ
BGK0G8fOBWdfUApHhb0PQcQ?e=P
11.2.2 Enquête-uitkomsten
https://hrnl-
my.sharepoint.com/:x:/g/personal/0925536_hr_nl/EbzTeCIvf85KtSQ06DpnFCsB2
BQfm2QZikerh0S-FXTkBQ?e=DdQVYr
11.2.3 Interviewvragen
https://hrnl-
my.sharepoint.com/:w:/g/personal/0925536_hr_nl/EQzQGaJ00qRJnP2-
kSnvNOwBPtM_OqbU7s1ppeyraTS6aw?e=mNyva2
11.2.4 Interviewtranscripties
https://hrnl-
my.sharepoint.com/:w:/g/personal/0925536_hr_nl/Edc7xIVkXwxEjFwIJSA-
zFwB89cfTVWV_s3WDW2DAlbt6g?e=7xXl2o
11.2.5 Interviewcodering (zonder gebruik van ATLAS.ti en axiale codering)
https://hrnl-
my.sharepoint.com/:x:/g/personal/0925536_hr_nl/EZ4lNgowFD9AvRyjvNSR_vwB
ErhssPYIIGEFY_gfkAuinA?e=bHdDIO

49
11.3 SPSS output
CROSSTABS
/TABLES=Watisuwgeslacht BY Vindtudatuwhuidigebetaalmiddelmakkelijktegebruikenis
Denktudatuwhuidigebetaalmiddelenwaardevastzijnd.w.z.gecorrigeerd
Vertrouwtuuwhuidigaangebodenbetaalmiddelen HeeftuweleensvandeBitcoingehoord
HeeftuooitBitcoinsgekocht HeeftuooitoverwogenomdeBitcoinvoortransactiestegebruiken
VindtofdenktudatdeBitcoinmakkelijktegebruikenisvoordagelijksbeta
DenktudatdeBitcoinwaardevastisd.w.z.corrigerendreageertopinflati
HeeftumomenteelvertrouwenindeBitcoinalsbetaalmiddel
Geefopeenschaalvan1tot5aaninhoeverreutevredenbentoveruwhuidigebe
Geefopeenschaalvan1tot5aaninhoeverreudenktdatudeBitcoinalsbetaal
/FORMAT=AVALUE TABLES
/STATISTICS=CHISQ
/CELLS=COUNT
/COUNT ROUND CELL.

50
Case Processing Summary
Cases
Valid Missing Total
N Percent N Percent N Percent
Wat is uw geslacht? * Vindt u
dat uw huidige betaalmiddel
makkelijk te gebruiken is?
80 100.0% 0 0.0% 80 100.0%
Wat is uw geslacht? * Denkt
u dat uw huidige
betaalmiddelen waardevast
zijn (d.w.z. gecorrigeerd
reageren ten opzichte van
inflatie)?
80 100.0% 0 0.0% 80 100.0%
Wat is uw geslacht? *
Vertrouwt u uw huidig
aangeboden
betaalmiddel(en)?
80 100.0% 0 0.0% 80 100.0%
Wat is uw geslacht? * Heeft u
wel eens van de Bitcoin
gehoord?
80 100.0% 0 0.0% 80 100.0%
ooit Bitcoins gekocht?
80 100.0% 0 0.0% 80 100.0%

51
ooit overwogen om de
Bitcoin voor transacties te
gebruiken?
80 100.0% 0 0.0% 80 100.0%
Wat is uw geslacht? * Vindt
(of denkt) u dat de Bitcoin
makkelijk te gebruiken is
voor dagelijks
betalingsverkeer?
80 100.0% 0 0.0% 80 100.0%
Wat is uw geslacht? * Denkt
u dat de Bitcoin waardevast
is (d.w.z. corrigerend
reageert op inflatie)?
80 100.0% 0 0.0% 80 100.0%
momenteel vertrouwen in de
Bitcoin als betaalmiddel?
80 100.0% 0 0.0% 80 100.0%
Wat is uw geslacht? * Geef
op een schaal van 1 tot 5
aan in hoeverre u tevreden
bent over uw huidige
betaalmiddel(en).
80 100.0% 0 0.0% 80 100.0%

52
Wat is uw geslacht? * Geef
op een schaal van 1 tot 5
aan in hoeverre u (denkt dat
u) de Bitcoin als betaalmiddel
vertrouwt.
80 100.0% 0 0.0% 80 100.0%
Wat is uw geslacht? * Vindt u dat uw huidige betaalmiddel makkelijk te gebruiken is?
Vindt u dat uw huidige betaalmiddel
TotalJa
Wat is uw geslacht? Man 30 30
Overige (niet verder specificeerbaar) 1 1
Vrouw 49 49
Total 80 80

53
Chi-Square Tests
Value
Pearson Chi-Square .a
N of Valid Cases 80
Wat is uw geslacht? * Denkt u dat uw huidige betaalmiddelen waardevast zijn (d.w.z. gecorrigeerd reageren ten
opzichte van inflatie)?
Count
Denkt u dat uw huidige betaalmiddelen waardevast zijn
(d.w.z. gecorrigeerd reageren ten opzichte van inflatie)?
TotalJa Nee
Wat is uw geslacht? Man 21 9 30
Overige (niet verder specificeerbaar) 1 0 1
Vrouw 38 11 49
Total 60 20 80

54
Chi-Square Tests
Value df Asymptotic Significance (2-sided)
Pearson Chi-Square .903a
2 .637
N of Valid Cases 80
Wat is uw geslacht? * Vertrouwt u uw huidig aangeboden betaalmiddel(en)?
Count
Vertrouwt u uw huidig aangeboden betaalmiddel(en)?
TotalJa Nee
Vrouw 41 8 49
Total 70 10 80

55
Chi-Square Tests
2 .421
N of Valid Cases 80
Wat is uw geslacht? * Heeft u wel eens van de Bitcoin gehoord?
Heeft u wel eens van de Bitcoin gehoord?
TotalJa Nee
Vrouw 40 9 49
Total 70 10 80

56
Chi-Square Tests
2 .136
N of Valid Cases 80
Wat is uw geslacht? * Heeft u ooit Bitcoins gekocht?
Heeft u ooit Bitcoins gekocht?
TotalJa Nee
Vrouw 5 44 49
Total 14 66 80

57
Chi-Square Tests
2 .016
N of Valid Cases 80
Wat is uw geslacht? * Heeft u ooit overwogen om de Bitcoin voor transacties te gebruiken?
Heeft u ooit overwogen om de Bitcoin voor transacties te
gebruiken?
TotalJa Nee
Vrouw 8 41 49
Total 16 64 80

58
Chi-Square Tests
2 .099
N of Valid Cases 80
Wat is uw geslacht? * Vindt (of denkt) u dat de Bitcoin makkelijk te gebruiken is voor dagelijks betalingsverkeer?
Vindt (of denkt) u dat de Bitcoin makkelijk te gebruiken is
voor dagelijks betalingsverkeer?
TotalJa Nee
Vrouw 12 37 49
Total 20 60 80

59
Chi-Square Tests
2 .825
Likelihood Ratio .626 2 .731
N of Valid Cases 80
Wat is uw geslacht? * Denkt u dat de Bitcoin waardevast is (d.w.z. corrigerend reageert op inflatie)?
Denkt u dat de Bitcoin waardevast is (d.w.z. corrigerend
reageert op inflatie)?
TotalJa Nee
Vrouw 7 42 49
Total 14 66 80

60
Chi-Square Tests
2 .530
N of Valid Cases 80
Wat is uw geslacht? * Heeft u momenteel vertrouwen in de Bitcoin als betaalmiddel?
betaalmiddel?
TotalJa Nee
Vrouw 8 41 49
Total 14 66 80

61
Chi-Square Tests
2 .823
N of Valid Cases 80
Wat is uw geslacht? * Geef op een schaal van 1 tot 5 aan in hoeverre u tevreden bent over uw huidige
betaalmiddel(en).
Geef op een schaal van 1 tot 5 aan in hoeverre u tevreden bent over uw huidige
betaalmiddel(en).
1 3 4
Vrouw 1 4 15
Total 1 5 25

62
Geef op een schaal van 1 tot 5 aan
in hoeverre u tevreden bent over uw
huidige betaalmiddel(en).
Total5
Wat is uw geslacht? Man 19 30
Overige (niet verder specificeerbaar) 1 1
Vrouw 29 49
Total 49 80
Chi-Square Tests
6 .915
N of Valid Cases 80

63
Wat is uw geslacht? * Geef op een schaal van 1 tot 5 aan in hoeverre u (denkt dat u) de Bitcoin als betaalmiddel
vertrouwt.
(denkt dat u) de Bitcoin als betaalmiddel vertrouwt.
1 2 3
Overige (niet verder
specificeerbaar)
0 1 0
Vrouw 18 14 12
Total 30 25 17
(denkt dat u) de Bitcoin als betaalmiddel vertrouwt.
4 5
Totaal
Overige (niet verder
specificeerbaar)
0 0 1
Vrouw 2 3 49
Total 5 3 80

64
Chi-Square Tests
8 .664
N of Valid Cases 80

65
CROSSTABS
/TABLES=Watisuwleeftijdinjaren BY Vindtudatuwhuidigebetaalmiddelmakkelijktegebruikenis
/STATISTICS=CHISQ
/CELLS=COUNT
/COUNT ROUND CELL.

66
Cases
Valid Missing Total
Wat is uw leeftijd (in jaren)? *
Vindt u dat uw huidige
betaalmiddel makkelijk te
gebruiken is?
80 100.0% 0 0.0% 80 100.0%
Denkt u dat uw huidige
betaalmiddelen waardevast
zijn (d.w.z. gecorrigeerd
reageren ten opzichte van
inflatie)?
80 100.0% 0 0.0% 80 100.0%
Vertrouwt u uw huidig
aangeboden
betaalmiddel(en)?
80 100.0% 0 0.0% 80 100.0%
Heeft u wel eens van de
Bitcoin gehoord?
80 100.0% 0 0.0% 80 100.0%

67
Heeft u ooit Bitcoins
gekocht?
80 100.0% 0 0.0% 80 100.0%
Heeft u ooit overwogen om
de Bitcoin voor transacties te
gebruiken?
80 100.0% 0 0.0% 80 100.0%
Vindt (of denkt) u dat de
Bitcoin makkelijk te
gebruiken is voor dagelijks
betalingsverkeer?
80 100.0% 0 0.0% 80 100.0%
Denkt u dat de Bitcoin
waardevast is (d.w.z.
corrigerend reageert op
inflatie)?
80 100.0% 0 0.0% 80 100.0%
Heeft u momenteel
vertrouwen in de Bitcoin als
betaalmiddel?
80 100.0% 0 0.0% 80 100.0%

68
5 aan in hoeverre u tevreden
bent over uw huidige
betaalmiddel(en).
80 100.0% 0 0.0% 80 100.0%
5 aan in hoeverre u (denkt
dat u) de Bitcoin als
80 100.0% 0 0.0% 80 100.0%

69
Wat is uw leeftijd (in jaren)? * Vindt u dat uw huidige betaalmiddel makkelijk te gebruiken is?
Vindt u dat uw huidige betaalmiddel
TotalJa
Wat is uw leeftijd (in jaren)? 17 3 3
18 12 12
19 7 7
20 8 8
21 5 5
22 8 8
23 5 5
24 4 4
25 4 4
28 2 2
30 1 1
31 1 1
32 1 1

70
33 2 2
35 1 1
36 3 3
43 2 2
46 3 3
49 1 1
51 1 1
53 1 1
54 2 2
55 1 1
56 2 2
Total 80 80
Chi-Square Tests
Value
N of Valid Cases 80

71
Wat is uw leeftijd (in jaren)? * Denkt u dat uw huidige betaalmiddelen waardevast zijn (d.w.z. gecorrigeerd
reageren ten opzichte van inflatie)?
Denkt u dat uw huidige betaalmiddelen waardevast zijn (d.w.z.
gecorrigeerd reageren ten opzichte van inflatie)?
TotalJa Nee
Wat is uw leeftijd (in jaren)? 17 2 1 3
18 7 5 12
19 5 2 7
20 5 3 8
21 3 2 5
22 8 0 8
23 3 2 5
24 3 1 4
25 3 1 4
28 1 1 2

72
30 1 0 1
31 1 0 1
32 1 0 1
33 1 1 2
35 0 1 1
36 3 0 3
43 2 0 2
46 3 0 3
49 1 0 1
51 1 0 1
53 1 0 1
54 2 0 2
55 1 0 1
56 2 0 2
Total 60 20 80

73
Chi-Square Tests
23 .802
N of Valid Cases 80
Wat is uw leeftijd (in jaren)? * Vertrouwt u uw huidig aangeboden betaalmiddel(en)?
TotalJa Nee
18 11 1 12
19 5 2 7
20 7 1 8
21 4 1 5
22 8 0 8
23 3 2 5
24 3 1 4

74
25 3 1 4
28 2 0 2
30 1 0 1
31 1 0 1
32 1 0 1
33 2 0 2
35 1 0 1
36 3 0 3
43 2 0 2
46 3 0 3
49 1 0 1
51 1 0 1
53 1 0 1
54 1 1 2
55 1 0 1
56 2 0 2
Total 70 10 80

75
Chi-Square Tests
23 .927
N of Valid Cases 80
Wat is uw leeftijd (in jaren)? * Heeft u wel eens van de Bitcoin gehoord?
TotalJa Nee
18 11 1 12
19 6 1 7
20 7 1 8
21 5 0 5
22 6 2 8
23 5 0 5

76
24 4 0 4
25 3 1 4
28 2 0 2
30 1 0 1
31 1 0 1
32 1 0 1
33 2 0 2
35 1 0 1
36 1 2 3
43 0 2 2
46 3 0 3
49 1 0 1
51 1 0 1
53 1 0 1
54 2 0 2
55 1 0 1
56 2 0 2
Total 70 10 80

77
Chi-Square Tests
23 .177
N of Valid Cases 80
Wat is uw leeftijd (in jaren)? * Heeft u ooit Bitcoins gekocht?
TotalJa Nee
18 1 11 12
19 0 7 7
20 1 7 8
21 1 4 5
22 1 7 8
23 1 4 5

78
24 1 3 4
25 1 3 4
28 0 2 2
30 1 0 1
31 0 1 1
32 1 0 1
33 1 1 2
35 0 1 1
36 1 2 3
43 0 2 2
46 1 2 3
49 0 1 1
51 0 1 1
53 0 1 1
54 0 2 2
55 0 1 1
56 1 1 2
Total 14 66 80

79
Chi-Square Tests
23 .685
N of Valid Cases 80
Wat is uw leeftijd (in jaren)? * Heeft u ooit overwogen om de Bitcoin voor transacties te gebruiken?
Heeft u ooit overwogen om de Bitcoin voor transacties te
gebruiken?
TotalJa Nee
18 0 12 12
19 0 7 7
20 1 7 8
21 2 3 5

80
22 4 4 8
23 1 4 5
24 0 4 4
25 0 4 4
28 0 2 2
30 1 0 1
31 0 1 1
32 1 0 1
33 1 1 2
35 0 1 1
36 1 2 3
43 0 2 2
46 1 2 3
49 0 1 1
51 0 1 1
53 0 1 1
54 0 2 2
55 0 1 1

81
56 1 1 2
Total 16 64 80
Chi-Square Tests
23 .128
N of Valid Cases 80

82
Wat is uw leeftijd (in jaren)? * Vindt (of denkt) u dat de Bitcoin makkelijk te gebruiken is voor dagelijks
betalingsverkeer?
Vindt (of denkt) u dat de Bitcoin makkelijk te gebruiken is voor
dagelijks betalingsverkeer?
TotalJa Nee
18 2 10 12
19 0 7 7
20 2 6 8
21 3 2 5
22 4 4 8
23 2 3 5
24 0 4 4
25 0 4 4
28 2 0 2
30 1 0 1
31 0 1 1
32 1 0 1

83
33 1 1 2
35 0 1 1
36 0 3 3
43 0 2 2
46 0 3 3
49 0 1 1
51 0 1 1
53 0 1 1
54 0 2 2
55 0 1 1
56 0 2 2
Total 20 60 80

84
Chi-Square Tests
23 .074
N of Valid Cases 80

85
Wat is uw leeftijd (in jaren)? * Denkt u dat de Bitcoin waardevast is (d.w.z. corrigerend reageert op inflatie)?
Denkt u dat de Bitcoin waardevast is (d.w.z. corrigerend reageert
op inflatie)?
TotalJa Nee
18 2 10 12
19 0 7 7
20 3 5 8
21 2 3 5
22 3 5 8
23 0 5 5
24 1 3 4
25 0 4 4
28 0 2 2
30 1 0 1
31 0 1 1
32 1 0 1
33 0 2 2

86
35 0 1 1
36 1 2 3
43 0 2 2
46 0 3 3
49 0 1 1
51 0 1 1
53 0 1 1
54 0 2 2
55 0 1 1
56 0 2 2
Total 14 66 80

87
Chi-Square Tests
23 .384
N of Valid Cases 80

88
Wat is uw leeftijd (in jaren)? * Heeft u momenteel vertrouwen in de Bitcoin als betaalmiddel?
Heeft u momenteel vertrouwen in de Bitcoin als betaalmiddel?
TotalJa Nee
18 1 11 12
19 0 7 7
20 3 5 8
21 1 4 5
22 3 5 8
23 0 5 5
24 0 4 4
25 0 4 4
28 1 1 2
30 1 0 1
31 0 1 1
32 1 0 1
33 1 1 2

89
35 0 1 1
36 0 3 3
43 0 2 2
46 1 2 3
49 0 1 1
51 0 1 1
53 0 1 1
54 0 2 2
55 0 1 1
56 0 2 2
Total 14 66 80

90
Chi-Square Tests
23 .302
N of Valid Cases 80

91
Wat is uw leeftijd (in jaren)? * Geef op een schaal van 1 tot 5 aan in hoeverre u tevreden bent over uw huidige
betaalmiddel(en).
Geef op een schaal van 1 tot 5 aan in hoeverre u tevreden bent over uw huidige betaalmiddel(en).
1 3 4 5
Wat is uw leeftijd (in jaren)? 17 0 1 1 1
18 0 0 4 8
19 0 1 3 3
20 0 0 4 4
21 0 1 2 2
22 1 0 2 5
23 0 0 3 2
24 0 1 0 3
25 0 0 0 4
28 0 0 0 2
30 0 0 0 1
31 0 0 0 1
32 0 0 0 1

92
33 0 0 0 2
35 0 0 1 0
36 0 0 1 2
43 0 0 0 2
46 0 0 0 3
49 0 0 1 0
51 0 0 0 1
53 0 0 1 0
54 0 1 1 0
55 0 0 1 0
56 0 0 0 2
Total 1 5 25 49

93
Total
Wat is uw leeftijd (in jaren)? 17 3
18 12
19 7
20 8
21 5
22 8
23 5
24 4
25 4
28 2
30 1
31 1
32 1
33 2
35 1
36 3

94
43 2
46 3
49 1
51 1
53 1
54 2
55 1
56 2
Total 80
Chi-Square Tests
Value df
Asymptotic
Significance (2-
sided)
69 .919
Linear-by-Linear Association .198 1 .656
N of Valid Cases 80

95
Wat is uw leeftijd (in jaren)? * Geef op een schaal van 1 tot 5 aan in hoeverre u (denkt dat u) de Bitcoin als
Geef op een schaal van 1 tot 5 aan in hoeverre u (denkt dat u) de Bitcoin als betaalmiddel vertrouwt.
1 2 3 4
Wat is uw leeftijd (in jaren)? 17 0 1 1 1
18 4 5 2 0
19 2 4 1 0
20 2 2 2 1
21 2 1 2 0
22 2 2 3 1
23 1 2 2 0
24 3 0 1 0
25 2 2 0 0
28 0 1 1 0
30 0 0 0 0
31 1 0 0 0
32 0 0 1 0
33 1 0 0 1

96
35 0 1 0 0
36 1 1 1 0
43 2 0 0 0
46 1 1 0 1
49 1 0 0 0
51 1 0 0 0
53 1 0 0 0
54 1 1 0 0
55 1 0 0 0
56 1 1 0 0
Total 30 25 17 5

97
Geef op een schaal van 1 tot 5 aan in
hoeverre u (denkt dat u) de Bitcoin als
Total5
Wat is uw leeftijd (in jaren)? 17 0 3
18 1 12
19 0 7
20 1 8
21 0 5
22 0 8
23 0 5
24 0 4
25 0 4
28 0 2
30 1 1
31 0 1
32 0 1

98
33 0 2
35 0 1
36 0 3
43 0 2
46 0 3
49 0 1
51 0 1
53 0 1
54 0 2
55 0 1
56 0 2
Total 3 80

99
Chi-Square Tests
92 .763
Linear-by-Linear Association 4.226 1 .040
N of Valid Cases 80

100
CROSSTABS
/TABLES=Watisuwhoogstgenotennietperseafgerondeopleiding BY
Vindtudatuwhuidigebetaalmiddelmakkelijktegebruikenis
/STATISTICS=CHISQ
/CELLS=COUNT
/COUNT ROUND CELL.

101
Cases
Valid Missing Total
Wat is uw hoogst genoten (niet perse
afgeronde) opleiding? * Vindt u dat uw huidige
betaalmiddel makkelijk te gebruiken is?
80 100.0% 0 0.0% 80 100.0%
afgeronde) opleiding? * Denkt u dat uw huidige
betaalmiddelen waardevast zijn (d.w.z.
gecorrigeerd reageren ten opzichte van inflatie)?
80 100.0% 0 0.0% 80 100.0%
afgeronde) opleiding? * Vertrouwt u uw huidig
aangeboden betaalmiddel(en)?
80 100.0% 0 0.0% 80 100.0%
afgeronde) opleiding? * Heeft u wel eens van de
Bitcoin gehoord?
80 100.0% 0 0.0% 80 100.0%
afgeronde) opleiding? * Heeft u ooit Bitcoins
gekocht?
80 100.0% 0 0.0% 80 100.0%

102
afgeronde) opleiding? * Heeft u ooit overwogen
om de Bitcoin voor transacties te gebruiken?
80 100.0% 0 0.0% 80 100.0%
afgeronde) opleiding? * Vindt (of denkt) u dat de
Bitcoin makkelijk te gebruiken is voor dagelijks
betalingsverkeer?
80 100.0% 0 0.0% 80 100.0%
afgeronde) opleiding? * Denkt u dat de Bitcoin
waardevast is (d.w.z. corrigerend reageert op
inflatie)?
80 100.0% 0 0.0% 80 100.0%
afgeronde) opleiding? * Heeft u momenteel
vertrouwen in de Bitcoin als betaalmiddel?
80 100.0% 0 0.0% 80 100.0%
afgeronde) opleiding? * Geef op een schaal van
1 tot 5 aan in hoeverre u tevreden bent over uw
huidige betaalmiddel(en).
80 100.0% 0 0.0% 80 100.0%

103
afgeronde) opleiding? * Geef op een schaal van
1 tot 5 aan in hoeverre u (denkt dat u) de Bitcoin
als betaalmiddel vertrouwt.
80 100.0% 0 0.0% 80 100.0%
Wat is uw hoogst genoten (niet perse afgeronde) opleiding? * Vindt u dat uw huidige betaalmiddel makkelijk te
gebruiken is?
Vindt u dat uw huidige
betaalmiddel makkelijk te
gebruiken is?
TotalJa
Wat is uw hoogst genoten (niet perse afgeronde)
opleiding?
40 40
Lager(beroeps)onderwijs (incl. vmbo) 9 9
Middelbaar(beroeps)onderwijs (incl. havo/vwo) 31 31
Total 80 80

104
Chi-Square Tests
Value
N of Valid Cases 80
Wat is uw hoogst genoten (niet perse afgeronde) opleiding? * Denkt u dat uw huidige betaalmiddelen waardevast
zijn (d.w.z. gecorrigeerd reageren ten opzichte van inflatie)?
Denkt u dat uw huidige betaalmiddelen waardevast zijn
(d.w.z. gecorrigeerd reageren ten opzichte van inflatie)?
TotalJa Nee
afgeronde) opleiding?
26 14 40
Lager(beroeps)onderwijs (incl. vmbo) 8 1 9
Middelbaar(beroeps)onderwijs (incl. havo/vwo) 26 5 31
Total 60 20 80

105
Chi-Square Tests
2 .113
N of Valid Cases 80
Wat is uw hoogst genoten (niet perse afgeronde) opleiding? * Vertrouwt u uw huidig aangeboden
betaalmiddel(en)?
TotalJa Nee
34 6 40
Total 70 10 80

106
Chi-Square Tests
2 .790
N of Valid Cases 80
Wat is uw hoogst genoten (niet perse afgeronde) opleiding? * Heeft u wel eens van de Bitcoin gehoord?
TotalJa Nee
38 2 40
Total 70 10 80

107
Chi-Square Tests
2 .050
N of Valid Cases 80
Wat is uw hoogst genoten (niet perse afgeronde) opleiding? * Heeft u ooit Bitcoins gekocht?
TotalJa Nee
6 34 40
Total 14 66 80

Onderzoek naar de mening van mensen over cryptocurrencies en de inbedding hiervan in ons huidige economische systeem

Onderzoek naar de mening van mensen over cryptocurrencies en de inbedding hiervan in ons huidige economische systeem

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Onderzoek naar de mening van mensen over cryptocurrencies en de inbedding hiervan in ons huidige economische systeem

Similar to Onderzoek naar de mening van mensen over cryptocurrencies en de inbedding hiervan in ons huidige economische systeem (20)

Onderzoek naar de mening van mensen over cryptocurrencies en de inbedding hiervan in ons huidige economische systeem