2. INFORMACIÓN EN XERAL:
O Axolote (Ambystoma mexicanum) provén
do náhualtaxolotl “ monstro acuático” é un
fenotipo neoténico caudado (anfibio con
cola). Pertence á familia dos ambistomátidos
ou anfibios endémicos que proveñen de
México.
3. Os axolotes pertencen aos
ambistomátidos. Antigamente eran
denominados siredom mexicanum
Pero na actualidade a súa clasificación
é no xénero Ambystoma. Tamén nun
principio confundíronse con larvas da
Salamandra Tigre (Ambystoma tigrinum),
que non habían experimentado metamor-fose.
Sen embargo hoxe son reconocidas
como especies distintas.
Salamandra Tigre ou
Ambystoma Tigrinum.
4. • Neste momento distínguense dúas sub-especies ambas coñecidas como
axolotes, Ambystoma mexicanum e Ambystoma bombypellum. Éstas
diferéncianse únicamente polo seu hábitat; a primeira vive nas cercanías
de Cidade de México e a segunda en San Martín Texmelucan.
5. O seu único hábitat é son os lagos próximos ás dúas cidades, algúns canais e
ríos de covas, especialmente en Xochimilco. Tamén encontrábanse nos
desaparecidos lagos de Texcoco e Chalco. Outro lugar onde se poden atopar
é cerca de Chignahuapan, no estado de Puebla.
A introducción de especies non autóctonas por parte do home, como os
ciprínidos koi y carussius, aos canais de Xochimilco, ha ocasionado unha
disminución da población dos axolotes, cuxos desoves e crías xóvenes son
devoradas por ditas especies.
6. A capacidade de rexeneración do axolote levouno a estar en perigo de
extinción pola súa explotación desmedida para fins medicinais . Por esta
razón, é indispensable que os acuaristas que conten cunha parella destos
animais, os reproduzan en cautiverio. Son bonitos e graciosos, por iso os
cazan e os comprar sen pensar que se poderían extinguir.
A Unión Internacional para a Conservación da Natureza inclúeos na súa
lista vermella de en peligro crítico e ameazados, considerado cun riesgo
extremadamente elevado de extinción na natureza.
7. • Na medicina tradicional mexicana pódense
encontrar xaraopes de axolote para tratar
principalmente enfermedades respiratorias.
Tamén acostúmase comerlos en caldo para
fortalecer as defensas do corpo. Na cidade
de Puebla existe un productor de este
xarope, sen embargo tódalas
recomendacións acerca deste xarope, son
teóricas xa que non se levaron a cabo
estudios serios que recoñezan as
propiedades e beneficios deste producto.
8. Na mitoloxía azteca, o axolote é a forma ou
invocación acuática do deus Xólotl, de onde
provén seu nome. Irmán de Quetzalcóaltl. Xólotl
fuxía da morte. Conta a lenda que cando viu
chegar ao verdugo e ocultándose nas herbas
convertiuse nunha planta de millo de dos cañas,
ao ser descuberto votou a correr outra vez e se
escondeu nun campo de magueyas, onde
tomou a forma dunha penca (planta). Unha vez
más o descubriu o verdugo e escapou de novo
introducíndose na agua, onde se transformou
en axolotl. Ésta é a súa última metamorfose, xa
que finalmente, o verdugo atrapouno e deulle
morte. Xólotl é un deus que lle ten medo á
morte, que non a acepta e quere escapar dela
mediante os sus poderes de transformación.
9. O escritor arxentino Xulio Cortázar,
inmortalizou a este animal en Axolotl, conto
que aparece en Final do Xogo. En dito conto,
narrado en primeira persona, o autor
describe a fascinación case mórbida que lle
produce tan extraño animal, no que
destacan non só seus rasgos físicos (entre
eles os seus ollos aúreos) senón tamén o seu
comportamento, consistente na máis
obstinada inacción.
En México existe o refrán que di: Cando se
revolve na auga, calquer axolote é
bagre. Significa que cando as cousas están
confusas, damos gran valor ata ás miserias.
