1. Nieuwe Sanitatie
Stefan Mol – onderzoeker
stefan.mol@waternet.nl

2. Agenda
• Wat is het?
• Nut & Noodzaak
• In de praktijk
• Visie
“Wij zijn de eerste generatie die de gevolgen van
klimaatverandering merkt,
en de laatste generatie die er iets aan kan doen.”
Barack Obama
UN Climate Change Conference 2015
Parijs
2

3. Wat is Nieuwe Sanitatie?
• Efficiëntere zuivering
• Schoner oppervlaktewater
• Meer biogas
• Terugwinning van grondstoffen
• Terugwinning van warmte
• Hoe? Afvalwater scheiden aan de bron!
‘grijs en zwart apart’

4. Concentratie
Alles in één pijp:
verdund
Grijs en zwart apart:
geconcentreerd
Organische stof Beluchting, kost
energie
Vergisting tot biogas,
levert energie
Nutriënten zoals
fosfaat
Hoge vracht naar
oppervlakte-water
Grondstoffen-
terugwinning
Warmte Te koud door WC
spoelwater
Warm genoeg voor
WKO
4

5. Is het wel zo nieuw?
2014: Sneek 250 woningen op Nieuwe Sanitatie
2016: Hamburg 5.000 woningen op vacuümriolering
5

6. Nut & Noodzaak
6

7. Huidige afvalwaterketen
• Grondstoffen: Fosfaat
• Energie: Klimaatverandering
7

8. De afvalwaterketen zit op slot
Kosten
Riolering ~€ 75 pp
Zuivering ~€ 50 pp
Levensduur
Riolering 50-60 jaar
Zuivering 20 jaar
Als je altijd doet wat je altijd deed…
8

9. Dus…
Het is verstandig om heel goed na te denken over de riolering:
• Riolering is duur
• Riolering gaat erg lang mee
• Riolering bepaalt of je energie
en grondstoffen kunt terugwinnen
Advies
• Grijs en zwart apart!
9

10. Business case
Centrumeiland: 1.300 woningen
Vergelijking traditioneel met nieuw
TCO (netto contant)
• Besparing 25 M€ in 50 jaar
• Besparing 390 €/woning.jaar
10

11. Business case 1.300 woningen
hemelwater
grijs waterdouche wtw
voedselrestenvermaler
zwart watervacuümtoilet
riolering
drinkwater
warm tapwater
zuivering
warmte voor
WKO
riolering zuivering
totaal
waternet
particulier
warmte
energie
Waterketen
Investering +3,5 M€
Kosten +0,2 M€
AGV
Investering +1,5 M€
Kosten +0,1 M€
Maatschappij
Investering +2,5 M€
Kosten -0,25 M€
Warmte en koude
Investering -2 M€
Kosten -0,5 M€
energie
Gemeente
Investering -0,5 M€
Kosten -0,1 M€

12. Duurzaamheid
• 0,5 ton CO2 per woning
– Geen gas
– Minder elektriciteit
– Meer biogas
• 17% van energie-
verbruik in huis
• Koers 2025: 50.000 nieuwe woningen = 25.000 ton
• CO2 voetafdruk Waternet: 50.000 ton
12

13. In de praktijk
13

14. 3-traps raket
1. Grijs en zwart: apart
2. Warmte terugwinnen
3. (Lokaal) zuiveren
14

15. 1e trap: Grijs en zwart apart
Voordelen:
- Geringe meer-investering
- Opent de deur naar alle voordelen
15

16. In huis
16

17. In de straat

18. 2e trap: Warmte terugwinnen
Voordeel:
- Positieve business case!
18

19. In de wijk
19

20. 3e trap: Zuiveren
Voordeel:
- zichtbaarheid
20

21. In de wijk?
21

22. Visie
22

23. Koers 2025
Kralen rijgen:
• ‘Zwarte ring’ naar
rwzi West
• Duurzame warmte
in de wijk
23

24. Succes!
24