1. actua
NIEUW VOETBALSTADION OP HEIZELVLAKTE STAAT ER NOG LANG NIET
16 3 MAART 2016 WWW.TRENDS.BE
PRESTIGEPROJECT
METWANKELEFUNDAMENTENHeel even leek alles te kloppen. Een nieuwe voetbaltempel voor de Rode
Duivels, de openingswedstrijd van het Europees Kampioenschap 2020 en
een nieuwe thuishaven voor RSC Anderlecht. Dat alles betaald met
privégeld. De realiteit blijkt minder rooskleurig. Het relaas van een
bouwproject tussen droom en werkelijkheid. SIMON VAN DORPE
Mediargus

2. WWW.TRENDS.BE 3 MAART 2016 17
HET NIEUWE NATIONALE STADION
Het toneel voor de openingswedstrijd van
Euro2020, als alles volgens plan loopt.
VOORBEREIDING
Alain Courtois en Guy Vanhengel
trekken het dossier op gang
De avond van 6 december 2012, onmid-
dellijk nadat de Europese voetbalbond
UEFA heeft bekendgemaakt dat
Euro2020 over heel Europa zal plaats-
vinden, geeft de Brusselse schepen
Alain Courtois (MR) aan dat de Belgi-
sche autoriteiten snel een beslissing
moeten nemen over de toekomst van
het Koning Boudewijnstadion. Al meer
dan twintig jaar pleit Courtois voor een
nieuw Brussels stadion. Hij voelt dat
het moment is gekomen.
Maar er is weinig tijd: in april 2014
moet de UEFA het bidbook hebben, en
in 2018 moeten de stadions voor het
Europees Kampioenschap er staan.
Parking C, een eigendom van de stad
Brussel in het Vlaamse Grimbergen,
wordt als enige locatie aangestipt voor
een stadion zonder atletiekpiste. Brus-
sel zal de grond in erfpacht geven aan
een privépartner, die moet uitzoeken
hoe hij het project rendabel kan maken.
In Brussels minister van Financiën
Guy Vanhengel (Open Vld) vindt Alain
Courtois een medestander van formaat.
Beide liberalen moeten in het gewest
en in de stad hun socialistische supe-
rieuren over de streep trekken: minis-
ter-president Rudi Vervoort en burge-
meester Yvan Mayeur. Uiteindelijk
scharen alle Belgische regeringen zich
achter het project. Bij de indiening van
de kandidatuur zijn ook premier Elio
Di Rupo en Vlaams minister-president
Kris Peeters aanwezig.
Ghelamco krijgt het contract
In maart 2015 komt het consortium
BAM-Ghelamco als winnaar uit de bus
voor de bouw en de uitbating van het
stadion. Concurrerende consortia rond
Besix en Denys hadden het stadion in
het midden gezet, met rondom parking.
Ghelamco zet het stadion aan de zijkant
van het terrein, voorziet in een extra
ovaal gebouw, ‘de campus’, met 192.000
vierkante meter vloeroppervlakte en
een park van 16 hectare. En het wil de
grootste ondergrondse parking ter
wereld graven, goed voor 10.000 plaat-
sen (zie kader Grimbergen krijgt groot-
ste ondergrondse parking ter wereld).
Wie van Antwerpen komt, rijdt de par-
king binnen op niveau -2, wie van Gent
komt op -5. Er is ook een directe toe-
gang gepland naar Neo, het leef- en ≤
Mediargus

3. actua voetbal
18 3 MAART 2016 WWW.TRENDS.BE
GHELAMCO
? MILJOEN EURO
BOUW: ongeveer 300 miljoen
euro. Dit bedrag is erg
afhankelijk van de interne
berekeningen van de bouwheer.
PARKING: ?
CAMPUS: ?
STAD BRUSSEL
208 MILJOEN EURO
BOARDING EN ZITJES: 123
miljoen euro (4,1 miljoen x 30
jaar) te betalen aan Ghelamco
PARKING: 40 miljoen euro
PARKING C: de geschatte ver-
koopwaarde van de grond
waarop het nieuwe stadion
gepland is, bedraagt 45 miljoen
euro. De stad stelt die gratis ter
beschikking van Ghelamco.
BODEMSANERING: de stad
betaalt tot 3 miljoen euro als de
bodem vervuild blijkt.
BRUSSELS GEWEST
103,1 MILJOEN EURO
VEILIGHEID: 23,1 miljoen euro.
De kosten voor de beveiliging
van de Heizelvlakte bedragen
1,1 miljoen euro per jaar. Gedu-
rende dertig jaar wordt dat
33 miljoen euro. Het stadion
vertegenwoordigt daarvan naar
schatting 70 procent.
PARKING: 40 miljoen euro
OMGEVINGSWERKEN: 40 mil-
joen euro voor verleggen tram-
lijn, aanleg kabelbaan, …
RSC ANDERLECHT
210 MILJOEN EURO
HUUR: 30 jaar lang iets meer
dan 10 miljoen euro per jaar,
te betalen aan Ghelamco
RETURN: Ghelamco staat
in voor het onderhoud, moder-
nisering van het stadion, par-
keerplaatsen, ruimtes, enzo-
voort. De nettohuur bedraagt
daardoor ongeveer 7 miljoen
euro per jaar.
≤ shoppingproject dat later op en rond de
site van het Koning Boudewijnstadion
zal verschijnen.
Ghelamco is erin geslaagd de poli-
tieke gevoeligheden van het dossier te
verzoenen in een ambitieus ontwerp,
zonder de eigen rentabiliteit uit het oog
te verliezen. De mobiliteitsafwikkeling
is een inventief antwoord op de grootste
uitdaging van de regio, het park is een
knipoog naar de buurtbewoners en de
campus heeft op deze locatie het poten-
tieel van een geldkoe. Dat Denys aangaf
dat zijn project niet in het Vlaams
Ruimtelijk Uitvoeringsplan paste, en
dat Besix-CEO Johan Beerlandt vragen
stelde bij de haalbaarheid van de timing
en de financiering, heeft hun respec-
tieve kandidaturen niet geholpen.
Ook Anderlecht doet mee
Een prestigieuze nieuwe thuishaven,
zonder atletiekpiste, is een unieke kans
voor Anderlecht-voorzitter Roger Van-
den Stock en zijn neef en secretaris-
generaal Philippe Collin om hun stem-
pel te drukken op de clubgeschiedenis.
In juni kondigen de stad Brussel, Ghe-
lamco en Anderlecht aan dat ze een
akkoord hebben bereikt.
De trein naar het EK en de nieuwe
Anderlecht-arena is op de rails gezet.
Maar zal hij op tijd aankomen? En is hij
wel zorgvuldig in elkaar gezet?
CONSTRUCTIE-
FOUTEN
De belastingbetaler ziet
zijn factuur stijgen
De politici moeten meteen toegeven dat
de stad, gedurende een verlengbare
periode van dertig jaar, jaarlijks meer
dan 4 miljoen euro aan Ghelamco zal
betalen. “Voor de uitbating van het sta-
dion”, argumenteert Alain Courtois.
“De bouw blijft op kosten van de privé-
sector.” Maar de voltallige oppositie in
de Brusselse gemeenteraad voelt zich
bedrogen: het stadion was altijd voorge-
steld als een kosteloze operatie voor de
belastingbetaler. Met het terminologi-
sche onderscheid lijkt men verwarring
te willen zaaien: Ghelamco financiert de
bouw van het stadion juist met de uitba-
ting, voor voetbal of voor andere evene-
menten.
Bovendien investeren de stad en het
gewest via Neo elk nog eens 40 miljoen
om een ondergrondse parking aan te
leggen, terwijl Parking C nu boven-
gronds ook al plaats biedt aan evenveel
wagens. Daarbij komen de kosten voor
mobiliteitswerken en veiligheid.
Voormalig KPMG-topman Johan Van
den Driessche, die voor N-VA zowel in
de stad als in het gewest oppositie voert,
vraagt zich af waarom het stadion meer
dan 60.000 zitjes moet hebben. “Ander-
lecht heeft zo’n groot stadion niet nodig.
Moeten we voor die ene openingswed-
strijd zo veel meer betalen?”, zegt hij.
“Door de vele leugens in dit dossier is
het politieke debat over enkele funda-
mentele keuzes nooit gevoerd. Dit is
besluitvorming in de achterkamers.”
Voor Vanhengel en Courtois lijkt het
kostendebat een berekend risico, snel
vergeten als de Brusselaars hun sterren
zien schitteren in het nieuwe stadion.
Problematischer zijn de timing en de
houding van RSC Anderlecht. Als het
stadion niet tijdig klaar is, staan Brussel
en België internationaal met de billen
bloot. En zonder Anderlecht krijgt de
financiering van het project een stevige
knauw. Toch haalt Ghelamco, net als in
zijn Gentse stadion, slechts 15 procent
van de inkomsten uit de voetbalwed-
strijden. De rest komt van de campus en
andere evenementen in het stadion.
Race tegen de tijd
Volgens Het Laatste Nieuws wil Ghe-
lamco in mei 2016 met de aanleg van de
parking beginnen. Maar dat is zonder
vergunningen niet mogelijk, zegt advo-
caat Jeroen De Coninck, gespeciali-
seerd in administratief recht. Hij schat
dat Ghelamco pas in het voorjaar van
2017 met de werken kan beginnen (zie
kader Procedure en termijnen). “In prin-
Mediargus

4. WWW.TRENDS.BE 3 MAART 2016 19
cipe zal Ghelamco het dossier opsplit-
sen en verschillende vergunningen aan-
vragen. Op die manier kan het vermij-
den dat een probleem met pakweg de
campus het hele project op de helling
zet”, zegt De Coninck.
De gemeente Grimbergen, die bin-
nenkort een aanvraag verwacht voor de
stedenbouwkundige vergunning, heeft
een externe firma ingeschakeld om de
werklast aan te kunnen. “Maar het is
weinig waarschijnlijk dat we sneller
kunnen werken dan de maximumter-
mijnen”, zegt burgemeester Marleen
Mertens. Eenzelfde geluid klinkt bij de
deputatie van Vlaams-Brabant voor de
milieuvergunning. Zij maakte onlangs
wel nog reclame voor haar ‘efficiënte’
beroepsprocedure voor stedenbouw-
kundige vergunningen.
In Gent bewees Ghelamco al tegen
strakke deadlines te kunnen bouwen,
maar met een voorziene werf van
anderhalf jaar, lijkt het nu al uitgeslo-
ten dat het stadion er tegen juni 2018
staat. Bij een afkeuring van het milieu-
effectenrapport, een vernietiging van
een van de vergunningen of als het
GRUP moet gewijzigd worden, mag
Brussel het EK allicht op zijn buik
schrijven. Omdat geen enkel ander Bel-
gisch stadion in aanmerking komt, ver-
huizen de wedstrijden dan naar het
buitenland. De zes stadions die in 2014
afvielen, waaronder het 74.500 plaat-
sen tellende Millenium Stadium in
Cardiff, komen dan weer in beeld.
Ghelamco zegt nu dat het volledig
focust op de deadline van juni 2019.
“Het wordt een uitdaging, maar het is
nog altijd mogelijk, zelfs als we pas in
januari 2017 met de bouw kunnen
beginnen. Momenteel gaan we ervan
uit dat we in september met de aanleg
van de parking kunnen beginnen.”
De UEFA bevestigt dat de stadions er
volgens de biedingseisen in 2018
moeten staan, maar wil flexibel
omspringen met individuele gevallen.
Het verwijst naar het stadion van
Lyon, dat voor Euro 2016 pas eind 2015
was afgewerkt.
Wat doet Anderlecht?
Anderlecht ligt minder wakker van de
EK-deadline, maar de omvang van het
stadion en de kosten baren de veelvou-
Ghelamcowachtopdegoedkeuringvanhetproject-MER.Dieheefthetbedrijf
nodigomeenaanvraagtekunnenindienenvooreenstedenbouwkundigeenmi-
lieuvergunning.Zonderbeidevergunningenmaghetdewerkennietaanvatten.
Tijdensdeberoepsproceduresbeginnentebouwenkan,maariseengrootrisico.
MILIEUEFFECTENRAPPORT (MER)
· Op 21 januari liet de cel-MER weten dat er belangrijke fouten stonden
in het milieugedeelte.
· Begin maart dient Ghelamco zijn definitieve voorstel in.
· Ten vroegste eind maart kan het de vergunningsaanvragen indienen.
STEDENBOUWKUNDIGE VERGUNNING BIJ DE GEMEENTE GRIMBERGEN,
MET SCHORSEND BEROEP BIJ DE DEPUTATIE VLAAMS-BRABANT
· Onder meer het actiecomité ‘Parking C’ heeft al aangekondigd dat het
zal protesteren als Grimbergen een vergunning aflevert. Dat betekent een
vertraging van minstens 9,5 maanden.
· Daarna is nog beroep mogelijk bij de Raad voor Vergunningsbetwistingen
en de Raad van State (gemiddelde duur 2 tot 5 jaar).
MILIEUVERGUNNING (KLASSE 1) BIJ DE DEPUTATIE VLAAMS-BRABANT,
MET SCHORSEND BEROEP BIJ DE VLAAMSE REGERING
· De standaardprocedure (inclusief beroep) duurt ongeveer elf maanden,
verlengbaar tot maximaal veertien.
· Daarna is nog beroep mogelijk bij de Raad van State (gemiddelde duur 2 tot 3 jaar).
GEWESTELIJK RUIMTELIJK UITVOERINGSPLAN - VLAAMS
STRATEGISCH GEBIED ROND BRUSSEL
· Bij de analyse van zowel de stedenbouwkundige als de milieuvergunning gebeurt
een toetsing aan het GRUP. Deskundigen zijn het erover eens dat dit hét heikele
punt van het dossier is. Als blijkt dat het project niet past binnen het geldende plan,
moet dat via een omstandige procedure worden aangepast (1 à 2 jaar). Daarna
moet de vergunningsprocedure helemaal heropgestart worden.
≤
RODE DUIVELS
De initiatiefnemers
hoopten te kunnen
meesurfen op de
gekte rond het na-
tionale elftal.
Mediargus

5. dige landskampioen wel zorgen. Het
huidige Vanden Stockstadion kan voor
Europese wedstrijden amper 20.000
mensen plaats bieden. Voor topmatchen
denkt Anderlecht een stadion van
40.000 plaatsen te kunnen vullen, maar
meer dan 60.000 lijkt van het goede te
veel. Het afdekken van de bovenste ring
kan een serieuze domper betekenen
voor de sfeer, maar publicitair wel extra
geld in het laatje brengen.
Met een budget van 45 miljoen euro,
is een jaarlijkse huurprijs van 10 miljoen
euro een zware last voor de club. En
over dertig jaar zou RSCA die huur met
het mes op de keel moeten heronder-
handelen, want dan biedt het Vanden
Stockstadion geen alternatief meer.
Vooral de nieuwe generatie in het
bestuur, met AB InBev-telg Alexandre
Van Damme op kop, lijkt daarom gekant
tegen het project. Maar de clan Vanden
Stock-Collin beschikt nog altijd over de
meerderheid van de aandelen (59%) en
dus ook het zeggenschap. Toch aarzel-
den ook zij niet om hun sterke onder-
handelingspositie te verzilveren. Tij-
dens de zomer van 2015 verklaarde
voorzitter Vanden Stock in de media dat
de deal nog niet helemaal rond was.
Op woensdagavond 28 oktober kwam
het bestuur van de club toch naar het
Brusselse stadhuis voor de onderteke-
ning van een beginselakkoord met Ghe-
lamco-CEO Paul Gheysens en de Brus-
selse politici. Achteraf zou blijken dat
de ministers Vanhengel en Vervoort
de week ervoor in een brief aan burge-
meester Mayeur jaarlijks 1,1 miljoen
euro gewestelijk geld hadden beloofd
voor de veiligheid op de Heizelvlakte.
Opnieuw leek belastinggeld aangewend
om de partijen aan tafel te houden.
Maar Ghelamco en Vanhengel konden
de onderhandelingstechnieken van
Anderlecht allerminst smaken.
RSCA van zijn kant laat weten dat er
in de club, zoals in elke organisatie,
soms meningsverschillen zijn, maar dat
er, na een grondig debat, een consensus
is gevonden en de club eendrachtig ach-
ter de beslissing staat. “Stellen dat deze
ingrijpende beslissing er gekomen is
omdat het ene ‘kamp’ meer aandelen
bezit dan het andere is niet juist”, klinkt
het.
TOEKOMST
De initiatiefnemers hoopten dat hun
project kon meesurfen op de golven van
de Rode Duivelsgekte. Een overweldi-
gende publieke steun zou de druk doen
toenemen op tegenstanders of rechters
die met een bijkomende vertraging de
EK-deadline in gevaar brachten. Maar
de aanpak van het dossier doet nu ook
veel voetbalsupporters de wenkbrau-
wen fronsen.
Anderlecht lijkt te twijfelen, maar wil
niet verantwoordelijk gesteld worden
voor het mislukken van een dossier waar
al miljoenen euro’s in kropen. De politici
zijn nerveus, zoals bleek toen Guy Van-
hengel eind januari in het Brussels par-
lement uitviel naar Johan Van den
Driessche en Arnaud Verstraete
(Groen).
Voor het goede verloop van het dos-
sier hangt Ghelamco in grote mate af
van de Vlaamse overheid. In september
2015 wendde het bedrijf zich alvast tot
de VIP-ambtenaar (Vlaamse Investe-
ringsprojecten), die de procedure over
de verschillende niveaus moet stroomlij-
nen. Daarbij wordt mobiliteit ongetwij-
feld het hete hangijzer. z
≤
actua voetbal
20 3 MAART 2016 WWW.TRENDS.BE
GRIMBERGEN KRIJGT GROOTSTE ONDERGRONDSE PARKING TER WERELD
Met 10.000 plaatsen (even-
tueel zelfs 12.000), zou de par-
king van het Eurostadion de
grootste ondergrondse parking
ter wereld worden. Op 1 februari
2016 reikte Guinness daar nog
een World Record voor uit aan
de IKEA in het Peking Shopping
Center, die ondergronds plaats
biedt aan 6652 voertuigen.
De Allianz Arena in München
beschikt met 9980 plaatsen
over de grootste bovengrondse
parking van Europa. Ter vergelij-
king: de fel gecontesteerde par-
king die de stad Brussel onder
het Vossenplein wilde aanleg-
gen, zou plaats bieden aan min-
der dan 500 wagens.
Volgens het ontwerp-MER
moet voor de aanleg van de
megaparking 1,4 tot 1,6 miljoen
kubieke meter grond uitgegra-
ven worden. Een vijftigtal
vrachtwagens zal vijf tot zes
maanden bezig zijn om min-
stens 800.000 kubieke meter
daarvan af te voeren.
Als het stadion er niet komt,
dreigt een golf van rechtszaken.
In het contract staan ook afspra-
ken over de timing.
Als het stadion niet klaar is voor
juni 2019, moet de stad aan de
UEFA maandelijks 1 miljoen euro
betalen, te rekenen vanaf juni 2018.
In de overeenkomst met Ghelamco
schuift de stad die verantwoordelijk-
heid door naar de bouwheer. Als
Ghelamco het stadion bijvoorbeeld
in augustus 2019 oplevert, moet het
13 miljoen euro betalen. Hoewel ver-
schillende bronnen dat bevestigen,
ontkent de UEFA dat er boetes zijn in
geval van vertraging. Het overkoepe-
lende voetbalorgaan spreekt zich niet
uit over de mogelijkheid dat het EK niet
gehaald wordt.
Als de openingswedstrijd van
Euro2020 niet in het nieuwe
stadion gespeeld kan worden,
moet Ghelamco daarnaast een stevige
schadevergoeding betalen aan de stad
Brussel, die al veel kosten maakte en
wier imago op het spel staat.
Ghelamco heeft zich contractueel
ingedekt tegen vertragingen door
de vergunningsprocedures. In dat
geval blijft de stad met lege handen
achter.
De aanpak van het dossier doet nu ook veel
voetbalsupporters de wenkbrauwen fronsen.
Mediargus