6. आज संपूणग भारतात िहाराष्ट्र उदयोर्ांच्या
बाबतीत आघाडीवर आहे.िहाराष्ट्राला वीरांची व
संतांची फार िोठी परंपरा लाभली आहे. छत्रपती
मिवाजी िहाराजांनीच या िहाराष्ट्रात प्रथि
स्वराज्याचे तोरण बांधले. बलाढ्य इंग्रजांना
हादरवणारे लोकिान्य टिळक या भूिीतच
जन्िले.िहाराष्ट्र ही नररतनांची खाण आहे.
साटहतय व कला या क्षेत्रांत िहाराष्ट्र अग्रेसर आहे.
िुंबई ही िहाराष्ट्राची राजधानी आहे. ती भारताची
आर्थगक राजधानी आहे.
असा हा महाराष्ट्र मला खूप खूप प्रिय
आहे.
7. िराठी भाषा ही इंडो-युरोपीय भाषाक
ु ळातील एक भाषा
आहे. िराठी ही भारताच्या २२ अर्धकृ त भाषांपैकी एक
आहे. िराठी िहाराष्ट्र राज्याची अर्धकृ त तर र्ोवा
राज्याची सहअर्धकृ त भाषा आहे. २०११ च्या
जनर्णनेनुसार, भारतात िराठी भाषकांची एक
ू ण
लोकसंख्या सुिारे ९ कोिी आहे. िराठी िातृभाषा
असणाऱ्या लोकांच्या संख्येनुसार िराठी ही जर्ातील
दहावी व भारतातील ततसरी भाषा आहे. िराठी भाषा
भारताच्या प्राचीन भाषांपैकी एक असून िहाराष्ट्री
प्राकृ तचे आधुतनक रूप आहे. िराठीचे वय सुिारे २२००
वषग आहे. िहाराष्ट्र हे िराठी भाषषकांचे राज्य म्हणून
भाषा
8. आजतार्ायत िराठी
भाषेतून अनेक श्रेष्ट्ठ
साटहतयकृ ती तनिागण
झालेल्या आहेत आणण तयात
साततयपूणग रीतीने भर पडत
आहे.
१ मे हा दिवस महाराष्ट्र दिन द िं वा
मराठी राजभाषा दिन म्हणून साजरा
े ला जातो. याखेरीज दवष्ट्णू वामन
दिरवाड र उर्फ ुसुमाग्रज यािंचा
जन्मदिवस २७ र्ेब्रुवारी हा मराठी
भाषा गौरव दिन म्हणून साजरा े ला
जातो.
10. तांदूळ हे एक धान्य आहे. िेतातून
मिळणाऱ्या तांदळावर एक पापुद्रा-साळ
असते. साळीसकिच्या तांदळाला भात
म्हणतात, तयािुळे तांदळाच्या िेतीला
भातिेती म्हणतात. खाण्यासाठी तांदूळ
मिजवून िऊ करावा लार्तो; अिा
मिजलेल्या तांदळालाही भात (टहंदीत
चावल) म्हणतात.
र्हू एक षपष्ट्ठिय एकदल धान्य
आहे. याचे पीठ करून पोळ्या, ब्रेड
इतयादी खाद्यपदाथग
बनवण्यासाठी वापरतात. ताजा
र्वहांक
ु राचा रस हा पौष्ष्ट्िक
11. नदी निगदा नदी ही भारतातील प्रिुख
नद्यांपैकी एक आहे. ही नदी
भारताच्या िध्य प्रदेि,
िहाराष्ट्र, र्ुजरात या राज्यांतून
वाहते. निगदा भारतीय
उपखंडातील पाचवया क्रिांकाची
िोठी नदी असून सवाांत िोठी
पष्चचि वाटहनी नदी आहे.
निगदेला रेवा, अिरजा,
िेकलकन्या, रुद्रकन्या अिीही
नावे आहेत. िध्य प्रदेिातील
अनूपपूर ष्जल््यातील
षवंध्याचल आणण सातपुडा
पवगतरांर्ांच्या पूवेकडील टठकाणी
12. तापी नदी ही भारताच्या
पष्चचि भार्ातून वाहणारी
नदी आहे. ही ‘पष्चचिवाटहनी’
नदी भारताच्या िध्य प्रदेि,
िहाराष्ट्र व र्ुजरात या
राज्यांिधून वाहते. तापीच्या
खोऱ्यात िध्यप्रदेिातील
बेतुल ष्जल्हा, िहाराष्ट्रातील
षवदभागचा पष्चचि भार्,
खानदेि, व र्ुजराथेतील सुरत
ष्जल्हा सिाषवष्ट्ि आहे. 724
कक.िी. लांबीचा प्रवास
क
े ल्यानंतर तापी सुरत
िहराजवळ खंबािच्या
तापी नदी
13. हा ककल्लाही पुण्याजवळ असून
तो स्याद्रीतील िुरू
ं बदेवी डोंर्र
िाथ्यावर बांधण्यात आला आहे.
हा ककल्ला म्हणजे छत्रपती
मिवाजी िहाराजांची पटहली
राजधानी होय. तसंच असंही
म्हिलं जातं की, मिवाजी
िहाराजांच्या पतनी सईबाई
यांनी तयांच्या आयुष्ट्यातील
िेविचा काळ इथे वयततत क
े ला
होता. हा िहाराष्ट्रातील ककल्ला
(maharashtratil killa)
रेककं र्साठी प्रमसद्ध आहे.
राजर्डावरून तुम्ही स्याद्रीचा
राजगड ककल्ला
ककल्ले
14. पुण्यात असलेला मसंहर्ड
ककल्ला हा िहाराष्ट्रातील
प्रमसद्ध ककल्ल्यांपैकी एक आहे.
हा ककल्ला तानाजी िालुसरे
यांनी िुघलांच्या ताब्यातून
सोडवत सर क
े ला होता. या
ककल्ल्यातही आजही घोडयांचे
तबेले टदसतात. जे िराठा सैन्य
तयांच्या घोडयासाठी वापरायचे
असं म्हिलं जातं. या
ककल्ल्यािध्ये िूर िराठी योद्धा
तानाजी िालुसरे यांचं स्िारक
बांधण्यात आलं आहे. तसंच इथे
राजाराि छत्रपती यांची सिाधी
ससंहगड ककल्ला
15. प्रतापर्ड हा छत्रपती मिवाजी
िहाराजांनी बांधलेला िहत्त्वपूणग
ककल्ला आहे. या ककल्ल्यांिध्ये
खरंतर दोन ककल्ले आहेत.
प्रतापर्ड ककल्ला हा ओळखला
जातो तो यावर झालेल्या
प्रतापर्डाच्या युद्धासाठी. जे
छत्रपती मिवाजी िहाराज आणण
अफझल खानात झालं होतं. या
ककल्ल्यावरील प्रिुख आकषगण
म्हणजे अफझल खानाची सिाधी
आणण भवानी देवीचं िंटदर. हा
ककल्ला िहाबळेचवरपासून फक्त
25 ककलोिीिरच्या अंतरावर आहे.
ितापगड ककल्ला