Organizowanie stanowiska pracy

2. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Andrzej Zych
Organizowanie stanowiska pracy 731[05].Z2.01
Poradnik dla ucznia
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006

3. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
1
Recenzenci:
mgr inż. Andrzej Strzykowski
mgr inż. Leon Zujko
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Andrzej Zych
Konsultacja:
Korekta:
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 731[05].Z2.01
zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu zegarmistrz.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006

4. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
2
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Materiał nauczania 7
4.1. Organizacja stanowiska pracy do naprawy mechanizmów zegarowych 7
4.1.1. Materiał nauczania 7
4.1.2. Pytania sprawdzające 9
4.1.3. Ćwiczenia 9
4.1.4. Sprawdzian postępów 12
4.2. Maszyny i narzędzia do naprawy i wykonywania części do zegarów i zegarków 13
4.2.1. Materiał nauczania 13
4.2.2. Pytania sprawdzające 14
4.2.3. Ćwiczenia 15
4.2.4. Sprawdzian postępów 18
5. Sprawdzian osiągnięć 19
6. Literatura 24

5. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
3
1. WPROWADZENIE
Poradnik, który będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy o organizowaniu stanowiska do
naprawy mechanizmów zegarowych.
Poradnik zawiera materiał nauczania składający się z 2 tematów, są to: Organizacja
stanowiska pracy do naprawy mechanizmów zegarowych oraz Maszyny i narzędzia do naprawy
i wykonywania części do zegarów i zegarków.
Temat: „Organizacja stanowiska pracy do eksploatacji mechanizmów zegarowych” pozwoli
Ci poznać zasady organizowania stanowiska pracy w sposób ergonomiczny i zapewniający
bezpieczne i higieniczne warunki pracy. Zapoznasz się z narzędziami, przyrządami i maszynami
stosowanymi w naprawie zegarów i zegarków. Ponadto w drugim temacie zapoznasz się z ze
stanowiskami do wykonywania i naprawy części do zegarów i zegarków.
Poradnik ten posiada następującą strukturę:
1. Wymagania wstępne, czyli wykaz niezbędnych umiejętności i wiedzy, które powinieneś
mieć opanowane, aby przystąpić do realizacji tej jednostki modułowej.
2. Cele kształcenia tej jednostki modułowej.
3. Materiał nauczania (rozdział 4) umożliwia samodzielne przygotowanie się do wykonania
ćwiczeń. Materiał nauczania obejmuje:
− Informacje dotyczące danych, opisy, tabele, rysunki z danego tematu,
− pytania sprawdzające wiedzę potrzebną do wykonania ćwiczeń,
− zestaw ćwiczeń,
− sprawdzian postępów.
4. Sprawdzian osiągnięć zawierający zestaw zadań testowych z zakresu całej jednostki
modułowej.
Jeżeli masz trudności ze zrozumieniem tematu lub ćwiczenia, to poproś nauczyciela lub
instruktora o wyjaśnienie i ewentualne sprawdzenie, czy dobrze wykonujesz daną czynność. Po
przerobieniu materiału spróbuj zaliczyć sprawdzian z zakresu jednostki modułowej.
W czasie pobytu w pracowni musisz przestrzegać regulaminów, przepisów bhp i higieny
pracy oraz instrukcji przeciwpożarowych, wynikających z rodzaju wykonywanych prac.
Przepisy te poznasz podczas trwania nauki.

6. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
4
Schemat układu jednostek modułowych
731[05].Z2
Eksploatowanie mechanizmów zegarowych
731[05].Z2.01
Organizowanie stanowiska pracy
731[05].Z2.02
Wykonywanie czyszczenia i konserwacji
mechanizmów
731[05].Z2.03
Diagnozowanie przyczyn nieprawidłowej
pracy mechanizmów zegarowych
731[05].Z2.04
Wykonywanie napraw czasomierzy
mechanicznych
731[05].Z2.05
Wykonywanie napraw czasomierzy
elektrycznych i elektronicznych
731[05].Z2.06
Wykonywanie regulacji mechanizmów
zegarowych

7. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
5
2. WYMAGANIA WSTĘPNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
– korzystać z różnych źródeł informacji,
– posługiwać się, dokumentacją techniczną,
– odczytywać rysunek techniczny,
– posługiwać się układem jednostek SI,
– stosować wymagania określone regulaminem pracowni,
– dobrać narzędzia i przyrządy do montażu i demontażu mechanizmów zegarowych,
– zorganizować stanowisko pracy zegarmistrza, zgodnie z wymaganiami technologicznymi,
zasadami ergonomii,
– zorganizować stanowisko pracy zegarmistrza z uwzględnieniem przepisów bhp i ochrony
środowiska.

8. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
6
3. CELE KSZTAŁCENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
– skorzystać z dokumentacji technicznej,
– dobrać narzędzia i przyrządy do naprawy zegarków i zegarów i podać ich zastosowanie,
– dobrać maszyny i urządzenia do naprawy zegarków i zegarów i podać ich zastosowanie,
– dobrać przyrządy pomiarowe do naprawy zegarków i zegarów,
– dobrać materiały eksploatacyjne stosowane przy naprawie zegarów i zegarków,
– dobrać odzież ochronną i sprzęt ochrony osobistej do realizacji zadania,
– zorganizować stanowisko pracy zegarmistrza, zgodnie z wymaganiami technologicznymi,
– zorganizować stanowisko pracy zegarmistrza, zgodnie z zasadami ergonomii,
– zorganizować stanowisko pracy zegarmistrza z uwzględnieniem przepisów bhp i ochrony
środowiska.

9. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
7
4. MATERIAŁ NAUCZANIA
4.1. Organizacja stanowiska pracy do naprawy mechanizmów
zegarowych
4.1.1. Materiał nauczania
Organizacja stanowiska pracy do naprawy zegarów i zegarków
Stanowisko pracy do naprawy zegarów i zegarków powinno być tak zorganizowane aby
można było wykonać demontaż zegarka, diagnozowanie przyczyn nieprawidłowej pracy,
czyszczenie i smarowanie oraz montaż zegarka po naprawie. Ponadto konieczne jest
zorganizowanie stanowisk do naprawy i wykonywania części zegarów i zegarków.
Możemy wiec wyróżnić dwa typy stanowisk. Jedno do rozbierania, diagnozowania, montażu
i naprawy, drugie do wykonywania części i ich naprawy (Stanowisko do wykonywania i
naprawy części zostanie omówione w części drugiej).
Wyposażenie stanowisk pracy zależy również od typów i rodzajów zegarów i zegarków.
Przede wszystkim od ich wielkości oraz od tego, czy są to zegary i zegarki mechaniczne,
(napędzane sprężyną), czy zegary i zegarki elektryczne i elektroniczne. Jednak podstawowe
wyposażenie tych stanowisk będzie podobne. Przykład doboru narzędzi do prac
zegarmistrzowskich podano na rysunku 1. Zastosowano w tym przypadku specjalny stojak,
w którym umieszczono najpotrzebniejsze narzędzia.
Rys. 1. Stojak narzędziowy [Źródło: B. S. Bartnik, B.S., W. A. Podwapiński: Zegarmistrzostwo, s 67].
Pomieszczenie pracy zegarmistrza wykonującego naprawy powinno być tak zorganizowane
jak zostało to opisane w poradniku „Organizowanie stanowiska montażu mechanizmów
zegarowych 731[05].Z1.01”.
Stanowisko do rozbierania, diagnozowania, montażu i naprawy powinno być wyposażone
w następujące narzędzia i przyrządy (jest to wyposażenie podobne jak na stanowisku do
montażu i demontażu):

10. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
8
– otwierak nożowy i uniwersalny – służące do otwierania kopert zegarków zwykłych oraz
zwykłych i wodoszczelnych,
– komplet wkrętaków do zegarków – służące do wkręcania i wykręcania śrub
i wkrętów. Wyróżniamy wkrętaki płaskie i krzyżowe. Mogą mieć one rożne wielkości
końcówek,
– pincety zwykłe (chwytki) – służą do chwytania i przytrzymywania części zegarków,
– pincety (chwytki do włosów) – służą do prostowania włosów, wypychania klocków włosów,
przytrzymywania wskazówek,
– przyrząd do zdejmowania wskazówek – służy do ściągania mocno osadzonych wskazówek,
– ściągacz przerzutnika – służy do ściągania przerzutnika z osi balansu,
– klucze do nakrętek – zestaw kluczy służących do odkręcania i zakręcania nakrętek
w zegarach,
– lupy zegarmistrzowskie – służą do wykonywania prac zegarmistrzowskich. Mogą
występować lupy pojedyncze (jednooczne) lub podwójne (dwuoczne),
– komplet szczypiec i służących do przytrzymywania części, wyginania,
prostowania. Wyróżniamy szczypce płaskie, półokrągłe, okrągłe i boczne (do obcinania
wałków naciągowych),
– podstawki pod mechanizmy – służące do układania na nie rożnych mechanizmów zegarków,
– przyrząd do wkładania szkiełek zegarków,
– imadło,
– imadełka ręczne,
– młotek,
– kowadełko,
– nabijaki,
– odmagneśnica,
– chronokomparator,
– aparatura do kontroli szczelności,
– grafoskop,
– wyciskarka do szkieł,
– nabijarka,
– miernik uniwersalny do pomiaru wielkości elektrycznych,
– wyważarka,
– czyszczarka mechaniczna,
– dmuchawka,
– polerownik,
– benzynierka,
– czyszczaki i nóż do czyszczaków,
– smarownice,
– pędzelki, szczotki,
– suwmiarka,
– mikrometr zegarmistrzowski,
– macki dziesiętne, i zwykłe,
– sprawdzian do czopów, szkieł, koronek, sprężyn, wskazówek.
– klucz do zakręcania kopert zegarków wodoszczelnych,
– wciskarki do panewek mineralnych,
– ustawiarki zazębień,
– inne narzędzia i przyrządy specjalistyczne zalecane przez różnych producentów.

11. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
9
Bezpieczeństwo i higiena pracy
Podczas wykonywania prac zegarmistrz powinien być ubrany w ubranie robocze wygodne
lecz przylegające do ciała. Rękawy powinny być pozapinane. Ubranie chronić będzie również
przed różnymi materiałami stosowanymi podczas prac (np. płyny czyszczące).
Przy montażu i demontażu zegarów i zegarków należy zachować ostrożność, gdyż
zegarmistrz jest narażony na skaleczenia. Konieczne jest właściwe trzymanie przedmiotów
i narzędzi, tak aby zsuniecie się ostrza nie uderzyło w dłoń).
Przy wykonywaniu prac należy również stosować sprzęt ochrony osobistej. Szczególnie
taki, który chroni oczy. Praktycznie do większości prac precyzyjnych trzeba korzystać z lupy
(nawet jeżeli nie jest to konieczne).
4.1.1.3. Materiały eksploatacyjne
Przy wykonywaniu naprawy i czyszczenia zegarów i zegarków stosuje się rożne środki
i materiały konserwacyjne i czyszczące.
Do podstawowych środków i materiałów czyszczących zaliczamy:
– materiały polerskie (pasty, proszki),
– płyny do mycia i czyszczenia części (benzyna ekstrakcyjna, płyn do usuwania tłustych plam
z włosów,
– smary (smar silikonowy, pasta silikonowa do smarowania i uszczelniania),
– oleje (oliwa naturalna, syntetyczna, oliwy do specjalne),
– sprężone powietrze do wydmuchiwania zanieczyszczeń,
– płyny do czyszczarek.
4.1.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Od czego zależy wyposażenie w narzędzia i przyrządy stanowiska do naprawy zegarów
i zegarków?
2. Jakie podstawowe narzędzia zegarmistrzowskie powinny znajdować się na stanowisku do
naprawy zegarów i zegarków?
3. Jakie podstawowe przyrządy powinny znajdować się na stanowisku do naprawy zegarów
i zegarków?
4. Jakie materiały eksploatacyjne powinny znajdować się na stanowisku do naprawy zegarów
i zegarków?
4.1.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Odszukaj narzędzia i przyrządy do naprawy zegarów i zegarków znajdujące się w pracowni
i wpisz je do tabeli. Podczas wykonywania ćwiczenia korzystaj z katalogów narzędzi
i przyrządów.

12. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
10
Nazwy i wielkości charakterystyczne
Narzędzia
zegarmistrzowskie
Przyrządy
zegarmistrzowskie
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) odszukać narzędzia zegarmistrzowskie znajdujące się na wybranym stanowisku,
2) wpisać odszukane narzędzia do tabeli (ich nazwy i wielkości charakterystyczne),
3) odszukać przyrządy zegarmistrzowskie znajdujące się na wybranym stanowisku,
4) wpisać odszukane przyrządy do tabeli (ich nazwy i wielkości charakterystyczne),
5) porównać swoją tabelę z tabelami kolegów.
Wyposażenie stanowiska pracy:
− stanowisko zegarmistrzowskie,
− katalogi narzędzi i przyrządów zegarmistrzowskich,
− dokumentacje techniczne.
Ćwiczenie 2
Odszukaj materiały eksploatacyjne znajdujące się w pracowni i wpisz je do tabeli.
W przypadku, gdy na pracowni nie ma materiałów, lub na opakowaniu nie ma określonego
zastosowania skorzystaj z literatury, ofert producentów i dystrybutorów.

13. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
11
Rodzaj Nazwa Zastosowanie
MateriałypolerskiePłynyczyszcząceSmaryioleje
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) odszukać materiały polerskie znajdujące się w pracowni,
2) wpisać je do tabeli (ich nazwy i zastosowanie),
3) odszukać płyny czyszczące znajdujące się w pracowni,
4) wpisać je do tabeli (ich nazwy i zastosowanie),
5) odszukać smary i oleje znajdujące się w pracowni,
6) wpisać je do tabeli (ich nazwy i zastosowanie).

14. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
12
Wyposażenie stanowiska pracy:
− stanowisko zegarmistrzowskie,
− katalogi materiałów eksploatacyjnych,
− oferty producentów i dystrybutorów (stanowisko komputerowe z dostępem do internetu),
− literatura z punktu 6 poradnika dla ucznia.
4.1.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz: Tak Nie
1) odszukać w katalogu określone narzędzie zegarmistrzowskie?
2) odszukać w katalogu określony przyrząd zegarmistrzowski?
3) rozróżnić narzędzia znajdujące się na stanowisku zegarmistrzowskim?
4) rozróżnić przyrządy znajdujące się na stanowisku zegarmistrzowskim?
5) wskazać na stanowisku różne narzędzia i przyrządy?
6) określić zastosowanie płynów czyszczących?
7) określić zastosowanie materiałów polerskich?
8) określić zastosowanie smarów i olejów?
9) dobrać określony materiał eksploatacyjny?

15. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
13
4.2. Maszyny i narzędzia do naprawy i wykonywania części do ze-
garów i zegarków
4.2.1. Materiał nauczania
Inną grupą stanowisk (poza stanowiskiem do rozbierania i montażu zegarków) do naprawy
zegarów i zegarków są stanowiska do wykonywania (dorabiania) części i ich naprawiania.
W pracowni zegarmistrzowskiej wykonującej naprawy zegarów i zegarków powinny się
znajdować następujące stanowiska:
– stanowisko do obróbki mechanicznej wyposażone w tokarkę zegarmistrzowską, czopiarkę,
wiertarkę do czopów, przyrządy pomiarowe,
– stanowisko do ręcznego wykonywania i naprawy części.
Tokarka zegarmistrzowska powinna posiadać różnorodne wyposażenie. Do podstawowego
wyposażenia tokarki zegarmistrzowskiej możemy zaliczyć narzędzia skrawające i uchwyty. Na
tokarce zegarmistrzowskiej można wykonywać następujące operacje: toczenie, wiercenie,
rozwiercanie, pogłębianie, frezowanie szlifowanie. Zależy to od rodzaju tokarki i jej
wyposażenia.
Do podstawowych narzędzi stosowanych do robot wykonywanych na tokarkach
zegarmistrzowskich zaliczyć możemy: noże tokarskie, wiertła, pogłębiacze, rozwiertaki, frezy,
ściernice, przystawki.
Do podstawowych przyrządów zaliczyć możemy: tarcze zabierakowe, zabieraki, tulejki
zaciskowe, uchwyty tokarskie. Tokarkę zegarmistrzowską przedstawiono na rysunku 2.
Rys. 2. Tokarka zegarmistrzowska. [Źródło: na podstawie B. S. Bartnik, B.S., W. A. Podwapiński:
Zegarmistrzostwo, s 88].
Wiertarka do czopów (czopiarka) służy do wiercenia bardzo małych otworów w wałkach
(np. otwór do wstawienia czopa). Wiertarkę do czopów przedstawiono na rysunku 3.

16. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
14
Rys. 3. Wiertarka do czopów: 1) wiertło, 2) wałek, w którym wiercony jest otwór [3, s180].
Stanowisko do ręcznego wykonywania i naprawy może być zorganizowane niezależnie od
stanowiska do montażu i demontażu zegarków lub obydwa stanowiska mogą być zorganizowane
na tym samym stole zegarmistrzowskim (wtedy będzie to jedno stanowisko). Tylko niektóre
prace z zakresu obróbki ręcznej będą wykonywane w innym miejscu.
Stanowisko do ręcznego wykonywania i naprawy części powinno być wyposażone przede
wszystkim w imadło stołowe, imadełka ręczne, imaki, kowadełko, młotek zegarmistrzowski,
nabijarka z kompletem nabijaków, komplet pilników igłowych (iglaków), piłka do metali
(włosienicowa), komplet kleszczy (płaskoszczypy, okrągłoszczypy, ostroszczypy, pincety,
kleszcze specjalne), gładzidła, polerowniki, gwintownica zegarmistrzowska, oprawka do
narzynek z narzynkami, gwintowniki, rysik, punktak, przebijaki, narzędzia do nitowania,
narzędzia i materiały do lutowania, palnik, zestaw narzędzi pomiarowych.
Podczas wykonywania prac z zakresu obróbki ręcznej i mechanicznej należy przestrzegać
następujących zasad:
– ubranie robocze powinno być pozapinane, rękawy przylegające do ręki, włosy przykryte
czapką,
– nie wolno usuwać wiórów gołą ręką ani zdmuchiwać. Należy to robić szczotka,
– podczas pracy na tokarce (i innych maszynach wykonujących obróbkę skrawaniem) należy
chronić oczy lupą dwuoczna lub okularami,
– przed każdym uruchomieniem maszyny należy sprawdzić jej stan techniczny.
4.2.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie rodzaje stanowisk wystąpią przy pracach związanych z naprawą zegarów i zegarków?
2. Jakie prace można wykonywać na tokarce zegarmistrzowskiej?
3. Jakie narzędzia i przyrządy należą do podstawowego i dodatkowego wyposażenia tokarki
zegarmistrzowskiej?
4. Do czego służy czopiarka?
5. Jakie powinno być wyposażenie stanowiska do ręcznej naprawy i wykonywania części do
zegarów i zegarków?
6. Jakie są podstawowe zasady bezpiecznej pracy podczas wykonywania i naprawy części do
zegarów i zegarków?
1
2

17. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
15
4.2.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Posługując się dokumentacją techniczna, wypisz dane techniczne tokarki
zegarmistrzowskiej.
Nazwa i typ tokarki
Producent i rok produkcji
Wymiary i ciężar
Dane techniczne
Wyposażenie podstawowe
Wyposażenie dodatkowe
Rodzaje robót
podstawowych, które
można wykonać na tokarce
Prace, które można
wykonać posiadając
wyposażenie dodatkowe
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) odszukać w dokumentacji technicznej tokarki jej nazwę i typ, producenta, rok produkcji,
gabaryty i ciężar,
2) wpisać odszukane dane do tabeli,
3) odszukać w dokumentacji technicznej tokarki dane techniczne takie jak: moc, obroty,
wielkości charakterystyczne dotyczące wymiarów toczonych części, itp.,
4) wpisać odszukane dane do tabeli,
5) odszukać w dokumentacji technicznej tokarki wyposażenie podstawowe,
6) wpisać odszukane dane do tabeli,
7) odszukać w dokumentacji technicznej tokarki wyposażenie dodatkowe,
8) wpisać odszukane dane do tabeli,
9) odszukać w dokumentacji technicznej tokarki rodzaje robot podstawowych i dodatkowych,

18. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
16
10) wpisać odszukane dane do tabeli,
11) porównać swoją tabelę z tabelami kolegów.
Wyposażenie stanowiska pracy:
− dokumentacja techniczna tokarki,
− katalogi narzędzi i przyrządów zegarmistrzowskich.
Ćwiczenie 2
Odszukaj w katalogu narzędzia i przyrządy zegarmistrzowskie, podaj ich zastosowanie
i wielkości charakterystyczne (producent, numer katalogowy, wielkości, itp.). Po opracowaniu
tabeli przygotuj tokarkę do toczenia wałków.
Nazwa
Producent, nr
katalogowy
Typ i wielkości charakterystyczne Zastosowanie
Czopiarka
Noże tokarskie
Wiertła do małych
otworów
Pogłębiacze
Rozwiertaki
Frezy
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) odszukać w katalogu podane narzędzia i przyrządy,
2) wpisać nr katalogowy, producenta,
3) wpisać podstawowe dane i wielkości charakteryzujące to narzędzie,
4) wpisać zastosowanie,
5) porównać swoją tabelę z tabelami kolegów,
6) zorganizować stanowisko tokarskie do toczenia wałków.
Wyposażenie stanowiska pracy:

19. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
17
− katalogi narzędzi i przyrządów zegarmistrzowskich,
− tokarka zegarmistrzowska z wyposażeniem.
Ćwiczenie 3
Odszukaj w katalogu podane narzędzia i przyrządy, podaj ich zastosowanie i wielkości
charakterystyczne (typ i wielkości charakterystyczne).
Nazwa Typ i wielkości charakterystyczne Zastosowanie
Imadełka ręczne
Imaki
Pilniki igłowe
Kleszcze
Gładzidła
Polerowniki
Gwintowniki
i narzynki
Przebijaki
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) odszukać w katalogu podane przyrządy i narzędzia,
2) wpisać typ i wielkości charakterystyczne,
3) wpisać zastosowanie,
4) porównać swoją tabelę z tabelami kolegów.

20. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
18
Wyposażenie stanowiska pracy:
− katalogi narzędzi i przyrządów zegarmistrzowskich.
4.2.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz: Tak Nie
1) odszukać dane techniczne tokarki zegarmistrzowskiej?
2) podać rodzaje robot możliwe do wykonania na tokarce zegarmistrzowskiej
posiadającej wyposażenie podstawowe?
3) podać rodzaje robot możliwe do wykonania na tokarce zegarmistrzowskiej
posiadającej wyposażenie dodatkowe?
4) podać zastosowanie czopiarki?
5) wymienić wyposażenie stanowiska do naprawy i wykonywania części do
zegarów i zegarków?
6) podać zastosowanie narzędzi stosowanych do naprawy i wykonywania części
do zegarów i zegarków?
7) omówić podstawowe zasady bezpiecznej pracy na tokarce
zegarmistrzowskiej?

21. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
19
5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ
INSTRUKCJA DLA UCZNIA
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi.
5. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
6. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.
7. Na rozwiązanie testu masz 60 min
ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH
1. Spośród niżej wymienionych rodzajów prac wybierz tę, której nie wykonuje się na
stanowisku do naprawy zegarów:
a) Demontaż zegarów.
b) Montowanie zegarów z nowych części.
c) Diagnozowanie przyczyn nieprawidłowej pracy.
d) Czyszczenie i smarowanie zegarów.
2. Wyposażenie stanowiska do naprawy zegarów zależy od:
a) Doświadczenia zegarmistrza.
b) Zmechanizowania pracowni zegarmistrzowskiej.
c) Rodzaju wykonywanej pracy.
d) Posiadanych narzędzi i przyrządów.
3. Szczypce boczne służą do:
a) Obcinania wałków naciągowych.
b) Przytrzymywania wskazówek.
c) Ściągania przerzutnika z osi balansu.
d) Wypychania klocków włosów.
4. Materiały polerskie mogą występować w postaci:
a) Noży polerskich.
b) Ściernic.
c) Papierów ściernych.
d) Past polerskich
5. Benzyna ekstrakcyjna może służyć do:
a) Smarowania łożysk zegarków.
b) Mycia części zegarków.
c) Odrdzewiania części zegarków.
d) Mycia rąk po naprawie.

22. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
20
6. Smar silikonowy służy do:
a) Smarowania łożysk zegarków.
b) Zabezpieczania przed korozją.
c) Odrdzewiania części zegarków.
d) Uszczelniania zegarków wodoszczelnych.
7. Do usuwania tłustych plam z włosów zastosujesz:
a) Naftę kosmetyczną.
b) Rozpuszczalnik.
c) Odoliwiacz.
d) Specjalny płyn.
8. Przyrząd przedstawiony na poniższym rysunku nazywa się:
a) Sprawdzian czopów.
b) Płyta do wałków.
c) Gwintownica zegarmistrzowska.
d) Wzornik zegarmistrzowski.
Źródło [3, s 40]
9. Przyrząd przedstawiony na poniższym rysunku nazywa się:
a) Sprawdzian czopów.
b) Trzymadełko zegarmistrzowskie.
c) Ściągacz wskazówek
d) Imak dwustronny.
Źródło [3, s 44]
10. Przyrząd przedstawiony na poniższym rysunku nazywa się:
a) Zestaw gwintowników
zegarmistrzowskich.
b) Nabijak z kompletem nabijaków.
c) Sprawdzarka chodu.
d) Mikroskop zegarmistrzowski.
Źródło [3, s 78]
11. Przyrząd przedstawiony na poniższym rysunku nazywa się:
a) Polerownik.
b) Pilnik iglak.
c) Czyszczak.
d) Ostrzałka
Źródło [3, s 118]

23. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
21
12. Przyrząd przedstawiony na poniższym rysunku nazywa się:
a) Dmuchawka.
b) Smarownik.
c) Towotnica.
d) Czyszczak łożysk.
Źródło [3, s 146]
13. Przyrząd przedstawiony na poniższym rysunku nazywa się:
A. Sprawdzian szkiełek.
B. Przyrząd do nitowania.
C. Tokarski uchwyt wewnętrzny.
D. Tarcza polerska
Źródło [3, s 167]
14. Przyrząd przedstawiony na poniższym rysunku nazywa się:
a) Gwinciarka.
b) Niciarka.
c) Ustawiarka zazębień.
d) Wiertarka do czopów.
Źródło [3, s 180]
15. Do podstawowego wyposażenia tokarki zegarmistrzowskiej możemy zaliczyć:
a) Narzędzia skrawające i uchwyty.
b) Noże tokarskie i frezy.
c) Suport i wrzeciono.
d) Łoże, wrzeciono, suport.
16. Do podstawowych przyrządów tokarskich możemy zaliczyć:
a) Noże tokarskie, wiertła, pogłębiacze, rozwiertaki.
b) Łoże, wrzeciono, suport.
c) Tarcze zabierakowe, zabieraki, tulejki zaciskowe, uchwyty tokarskie.
d) Przystawkę frezarska, przystawkę wiertarską, przystawkę szlifierską.
17. Czopiarka służy do:

24. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
22
a) Toczenia czopów wałów.
b) Frezowania czopów wałów.
c) Wiercenia otworów w czopach wałów.
d) Czopowania niepotrzebnych otworów.
18. Komplet kleszczy stanowiących wyposażenie stanowiska do naprawy zegarów zawiera:
a) Płaskoszczypy, okrągłoszczypy, bocznoszczypy, czołoszczypy.
b) Płaskoszczypy, okrągłoszczypy, ostroszczypy, pincety.
c) Płaskoszczypy, okrągłoszczypy, pincety ręczne, pincety precyzyjne.
d) Płaskoszczypy, okrągłoszczypy, kleszcze okrągłe, kleszcze płaskie
19. Jakie czynności należy wykonać przed przystąpieniem do pracy na tokarce
zegarmistrzowskiej?
a) Zamocować materiał i narzędzia skrawające.
b) Włączyć tokarkę i poczeka aż się ustabilizują obroty.
c) Sprawdzić stan techniczny tokarki.
d) .Sprawdzić datę ostatniego przeglądu technicznego tokarki.
20. Wiórki powstające podczas toczenia na tokarce zegarmistrzowskiej usuwamy:
a) Dmuchawką.
b) Sprężonym powietrzem.
c) Ścieramy specjalna ściereczką.
d) Zmiatamy szczotką.

25. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
23
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko..........................................................................................
Organizowanie stanowiska pracy
Zakreśl poprawną odpowiedź
Nr
zadania
Odpowiedź Punkty
1 A B C D
2 A B C D
3 A B C D
4 A B C D
5 A B C D
6 A B C D
7 A B C D
8 A B C D
9 A B C D
10 A B C D
11 A B C D
12 A B C D
13 A B C D
14 A B C D
15 A B C D
16 A B C D
17 A B C D
18 A B C D
19 A B C D
20 A B C D
Razem:

26. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
24
6. LITERATURA
1. Bartnik B.S., Podwapiński W.A.: Technologia mechanizmów zegarowych t. I –
Mechanizmy. WSiP, Warszawa 1976
2. Bartnik B.S., Podwapiński W.A.: Technologia mechanizmów zegarowych t. II – Montaż,
konserwacja i naprawa. WSiP, Warszawa 1986
3. Bartnik B.S., Podwapiński W.A.: Zegarmistrzostwo. Ilustrowany słownik zegarmistrzowski.
WSiP, Warszawa 1990
4. Bartnik B.S., Podwapiński W.A.: Zegarmistrzostwo. Naprawa zegarów i zegarków
mechanicznych. WSiP, Warszawa 1970
5. Czerwiec W., Maciszewski A., Molinski T.: Zegarmistrzostwo – Technologia. Wyd. Libra,
Warszawa 1980