Elk jaar worden wereldwijd ongeveer een half miljard pallets in verschillende formaten geproduceerd met maar één doel: een
efficiënter transport van producten. Dankzij deze ladingdrager blijft het aantal fysieke handelingen in de hele keten vanaf de
producent tot aan de eindgebruiker grotendeels beperkt tot het verplaatsen van de pallet, waarop tientallen en soms zelfs
honderden producten passen. De producten zelf hoeven alleen nog maar bij het stapelen en ontstapelen van de pallets opgepakt
te worden.
Met name het stapelen ofwel palletiseren is een werk dat veel aandacht vraagt, aangezien de stapel stabiel genoeg moet zijn
om transport per heftruck of vrachtauto te doorstaan. Sinds het ontstaan van de pallet meer dan honderd jaar geleden zijn
daarom verschillende slimme palletiseersystemen ontstaan. In deze whitepaper worden drie systemen met elkaar vergeleken:
de conventionele palletiseermachine, de standaard palletiseerrobot en de Highrunner van Qimarox.
2. www.Qimarox.nlPagina - 2
Inhoud
1. Waarom palletiseren?...........................................................................................................................................................................................................................................pagina 3
2. Vergelijking van vier systemen.....................................................................................................................................................................................................................pagina 4
3. Waarop letten bij automatiseren.................................................................................................................................................................................................................pagina 9
4. Conclusies......................................................................................................................................................................................................................................................................pagina 12
3. www.Qimarox.nl
• Veiligheidsafscherming • Verticaal transporteurs • Palletiseermodules
Pagina - 3
1. Waarom palletiseren?
Elk jaar worden wereldwijd ongeveer een half miljard pallets in verschillende formaten geproduceerd met maar één doel: een
efficiënter transport van producten. Dankzij deze ladingdrager blijft het aantal fysieke handelingen in de hele keten vanaf de
producent tot aan de eindgebruiker grotendeels beperkt tot het verplaatsen van de pallet, waarop tientallen en soms zelfs
honderden producten passen. De producten zelf hoeven alleen nog maar bij het stapelen en ontstapelen van de pallets op-
gepakt te worden.
Met name het stapelen ofwel palletiseren is een werk dat veel aandacht vraagt, aangezien de stapel stabiel genoeg moet zijn
om transport per heftruck of vrachtauto te doorstaan. Sinds het ontstaan van de pallet meer dan honderd jaar geleden zijn
daarom verschillende slimme palletiseersystemen ontstaan. In deze whitepaper worden drie systemen met elkaar vergeleken:
de conventionele palletiseermachine, de standaard palletiseerrobot en de Highrunner van Qimarox.
Waarom zouden we echter het stapelen van pallets automatiseren? Daarvoor bestaan verschillende redenen:
1 • Ergonomie.
Het handmatig stapelen van pallets is zwaar werk. Mensen moeten voortdurend draaien, bukken en soms zelfs reiken
met producten die vele kilogrammen kunnen wegen. Bovendien gaat het vaak om hoogfrequente en repeterende bewe
gingen, die zeker bij een achturige werkdag tot lichamelijke klachten kunnen leiden. Vooral nu het werknemersbestand
van veel bedrijven in snel tempo vergrijst, is ergonomie een aandachtspunt.
2 • Capaciteit.
De snelheid waarmee mensen een pallet kunnen stapelen is in vergelijking met een machine beperkt. Natuurlijk kunnen
meerdere mensen worden ingeschakeld, maar die lopen elkaar al snel in de weg. Bovendien worden mensen in tegen
stelling tot machines moe, waardoor hun capaciteit aan het eind lager zal liggen dan aan het begin van de werkdag. Tot
slot: machines werken dag en nacht door, mensen niet.
3 • Kwaliteit.
De stabiliteit van een pallet hangt grotendeels af van de kwaliteit van de stapeling. Dat betekent dat elk product het liefst
tot op de millimeter nauwkeurig op de pallet moet worden geplaatst. Mensen zijn veel minder nauwkeurig dan machines,
zeker als de concentratie na verloop van tijd afneemt. Bovendien maken machines geen fouten in stapelpatronen.
4 • Kosten. Cijfers van het CBS
laten zien dat de loonkosten in de industrie en logistiek de afgelopen tien jaar met dertig tot veertig procent zijn geste-
gen. Tegelijkertijd zijn de kosten van mechanisering en automatisering gedaald. Dat betekent dat het investeren in een
palletiseermachine voor vrijwel elk bedrijf inmiddels een aantrekkelijke optie is geworden, zoals de globale rekensom in
onderstaande tabel laat zien. Daarin zijn de verzuimkosten als gevolg van lichamelijke klachten nog niet meegenomen.
“ Naast al deze nadelen geldt bovenal dat handmatig palletiseren gewoon geen leuk werk is.
Nu gemotiveerde werknemers steeds lastiger te vinden en te houden zijn, kan dat een valide
argument zijn om over te stappen op een palletiseermachine of palletiseerrobot. „
Inzetduur Kosten handmatig
palletiseren per jaar
Investeringskosten
palletiseermachine
Terugverdientijd
1 ploeg (8 uur/dag, 40 uur/werk)
2 ploeg (16 uur/dag, 80 uur/werk)
3 ploeg (24 uur/dag, 120 uur/werk)
5 ploeg (24 uur/dag, 168 uur/werk)
€ 60.000
€ 120.000
€ 180.000
€ 252.000
€ 100.000
€ 100.000
€ 100.000
€ 100.000
20 maanden
10 maanden
7 maanden
5 maanden
*Deze kosten zijn gebaseerd op de inzet van één medewerker die €30,- euro per uur kost.
4. www.Qimarox.nlPagina - 4
2.1 Conventionele palletiseermachines
De meeste palletiseermachines werken volgens hetzelfde principe. De producten komen aan over een rollenbaan, stoppen op
het juiste moment totdat een complete rij is geformeerd en worden vervolgens zijwaarts op een ijzeren plaat geschoven. Daarna
wordt op de rollenbaan een nieuwe rij geformeerd die op identieke wijze op de plaat belandt, strak tegen de eerste rij aan. Zodra
op de plaat een complete palletlaag ligt, wordt die boven de pallet gemanoeuvreerd en weggetrokken zodat de producten in
het juiste patroon op de pallet belanden. De capaciteit van conventionele palletiseermachines is doorgaans vrij hoog. De reden
is dat meerdere handelingen gelijktijdig worden uitgevoerd. Producten worden immers niet stuk voor stuk, maar met complete
lagen tegelijk op de pallet geplaatst. Daar staat tegenover dat het aantal mogelijke stapelpatronen vrij beperkt is door de wijze
waarop producten tot rijen en rijen tot lagen worden geformeerd.
2. Vergelijking van vier oplossingen
Lange tijd was de aanschaf van een palletiseermachine de enige oplossing om het palletiseerproces te
automatiseren. In een dergelijke machine worden de producten eerst samengeschoven tot een complete
palletlaag ontstaat, waarna de hele laag in één beweging op de pallet wordt geschoven. De laatste tientallen
jaren zijn robots sterk in opmars gekomen. Het kenmerk van robots is dat ze de producten niet schuiven, maar
oppakken en in een vloeiende beweging op de pallet plaatsen. Qimarox heeft onder de naam Highrunner een
nieuwe palletiseermachine ontwikkeld waarin de voordelen van beide oplossingen zijn gecombineerd. Wat zijn
nu precies de voor- en nadelen van elke oplossing?
Kleppen, armen of stempels
Het onderscheid tussen de verschillende palletiseermachines komt pas goed aan het licht bij stapelpatronen met tussenruimte
(spatiëring) tussen de producten. Spatiëring houdt in dat de machine de producten op de formeerbaan niet strak tegen elkaar
mag laten lopen, maar op een bepaalde onderlinge afstand van elkaar moet laten stoppen. Het regelen van die afstand is
millimeterwerk. Hoe nauwkeuriger die onderlinge afstand, hoe groter de stabiliteit van de uiteindelijke stapel. Een vertrouwde
techniek is het gebruik van kleppen die op het juiste moment tussen de rollen omhoog komen en de producten tegenhouden.
Nadeel is dat de positie van de kleppen niet variabel ingesteld kan worden en in ieder geval afhankelijk is van de steek tussen
de rollen. Een verandering van stapelpatroon kan betekenen dat de hele constructie moet worden aangepast. Als alternatief
voor kleppen worden soms armen of stempels gebruikt die de producten tegenhouden of op hun plek duwen. Ook deze tech-
nieken gaan gepaard met de nodige inflexibliteit. Een verandering van stapelpatroon leidt nog steeds tot lange omsteltijden.
PLC-besturing
Een geheel andere techniek is het gebruik van PLC-besturing om de afstand tussen de producten te regelen. Het PLC-systeem
signaleert wanneer het product een fotocel passeert en schakelt vervolgens op exact het juiste moment de rollen uit zodat het
product stil staat. Door de tijd tussen het passeren van de fotocel en het uitschakelen van de rollen te variëren, kan de afstand
tussen de producten anders dan bij de kleppentechniek variabel worden geregeld. Ook deze techniek heeft zijn tekortkomin-
gen. Als een product niet recht op de rollenbaan ligt, gaat het PLC-systeem uit van het moment waarop de voorste punt de
fotocel passeert, met als gevolg dat de rollen net een fractie te vroeg worden stopgezet. Het kan echter ook gebeuren dat een
product slipt op het moment dat de rollen stoppen en dus een fractie te laat stilstaat. Tot slot kan slijtage in de vorm van rek in de
aandrijfriem of speling in de aandrijfketting zorgen voor onnauwkeurigheid bij het positioneren van de producten. Een onnauw-
keurigheid van enkele millimeters kan al aanleiding zijn voor verstoringen in het proces. In de praktijk gebeurt het regelmatig dat
een machine direct na opstarten prima draait, maar na een halve dag haperingen begint te vertonen. Ook zijn er voorbeelden
bekend van machines die in de winter perfect zijn afgesteld, maar niet goed meer functioneren als de hogere temperaturen in
de zomer de wrijving tussen product en rollen nadelig beïnvloeden.
5. www.Qimarox.nl
• Veiligheidsafscherming • Verticaal transporteurs • Palletiseermodules
Pagina - 5
2.2 Knikarm- en portaalrobots
Het onderscheidende kenmerk van palletiseerrobots is dat elk product wordt opgepakt met een grijper. Op basis van coördina-
ten weet de robot exact hoe een grijper moet worden gemanoeuvreerd om een product van een rollenbaan op te pakken en
op de juiste positie op een pallet af te leggen. Een extra keerbaan om producten een kwartslag te draaien is niet nodig. Terwijl
de grijper de producten verplaatst, kunnen ze in elk gewenste hoek worden gedraaid en desnoods zelfs worden gekanteld.
Palletiseerrobots worden gebruikt in twee verschillende opstellingen. Het meest herkenbaar is de knikarmrobot, een robotarm
die 360 graden kan draaien rondom het draaipunt waarop hij is bevestigd. Knikarmrobots zijn standaard machines waarvan er
wereldwijd duizenden in bedrijf zijn, niet alleen voor palletiseren maar ook voor andere taken. Het bereik van een knikarmrobot
is beperkt door de lengte van de arm. Anders dan bij een knikarmrobot kan bij een portaalrobot het bereik zo groot worden
gemaakt als wenselijk is. Zoals de naam al aangeeft, is deze robot opgehangen aan een portaalconstructie. Daardoor kan de
grijper in verschillende richtingen worden verplaatst, conform de afmetingen van de portaalconstructie. Daardoor kan een por-
taalrobot met groot gemak verschillende eindverpakkingslijnen en/of verschillende pallets bedienen.
Maatwerk
De meeste fabrikanten starten pas met het bouwen van een palletiseermachine als daarvoor een order is geplaatst. Dat biedt
hen de mogelijkheid om een machine te bouwen die volledig is ontworpen op basis van de specificaties van de klant. Elke
palletiseermachine is dus uniek, wat leidt tot hoge kosten op het gebied van service en onderhoud. Onderdelen zijn bijvoorbeeld
maar beperkt uitwisselbaar en moeten soms zelfs op maat worden gemaakt. Bovendien zijn conventionele palletiseermachines
vanwege het grote aantal bewegende delen relatief slijtage- en onderhoudsgevoelig. Daartegenover staat dat de techniek in-
clusief de standaard PLC-besturing relatief eenvoudig is, waardoor een groot deel van het geplande en ongeplande onderhoud
door een eigen technische dienst kan worden uitgevoerd. De machine zelf neemt slechts weinig ruimte in beslag, maar voor
integratie in een eindverpakkingslijn is soms wat meer ruimte nodig. Reden is dat de producten slechts op één manier ingevoerd
kunnen worden, zodat soms - afhankelijk van de lay-out - aanpassingen in de aanvoerbaan nodig zijn in de vorm van bochten of
haakse overzettingen. Daarnaast moet voor de formeerbaan vaak een extra doseerbaan en/of keerbaan worden gemonteerd.
De doseerbaan heeft de functie om de producten die in een continue stroom worden aangevoerd te separeren, de keerbaan
dient ervoor om producten - als het stapelpatroon dat noodzakelijk maakt - 90 graden te draaien.
Flexibiliteit vs capaciteit
Het grote voordeel van robots in vergelijking met conventionele palletiseermachines is de grote flexibiliteit. Omdat elk product
stuk voor stuk opgepakt wordt, is het mogelijk om nagenoeg elk denkbaar stapelpatroon te maken. De grotere flexibiliteit gaat
echter wel ten koste van de capaciteit. Omdat de producten per stuk in plaats van per laag op de pallet worden geplaatst, is
meer tijd nodig voor het stapelen van een pallet. Eén palletiseerslag duurt al snel vijf tot zeven seconden. Korter is doorgaans
niet mogelijk, omdat door de grotere snelheden dan te grote krachten op de verpakkingen worden uitgeoefend en breuken
kunnen ontstaan. De capaciteit per robot is dus begrensd tot zo’n zevenhonderd producten per uur. Als meer capaciteit nodig
is, worden daarom vaak meerdere robots parallel of in serie geschakeld. Hogere capaciteiten zijn ook mogelijk door palletiseer-
robots net als conventionele palletiseermachines meerdere producten tegelijk op een pallet te laten plaatsen. Dat betekent dat
robots moeten worden toegepast in combinatie met voorformeer-units. Dat zijn machines die net als conventionele palletiseer-
machines de producten tot rijen of lagen samenschuiven, waarna de robot de complete rij of laag in één keer op een pallet
plaatst. Net als bij conventionele palletiseermachines gaat de hogere capaciteit bij deze hybride machines echter ten koste van
de flexibiliteit in stapelpatronen.
6. www.Qimarox.nlPagina - 6
Stapelpatronen programmeren
Een aandachtspunt is het maken van nieuwe stapelpatronen. Omdat de besturings-
softwareandersdanbijconventionelepalletiseermachinesnietisgebaseerdopstan-
daard PLC-technologie, zijn bedrijven voor het aanmaken van nieuwe stapelpatro-
nen vaak nog aangewezen op een programmeur van de robotfabrikant. Fabrikanten
proberen hieraan tegemoet te komen met speciale ontwerpprogramma’s, maar de
waarde daarvan is in de praktijk beperkt. Ze bieden weliswaar de mogelijkheid om
andere coördinaten voor het oppakken of afleggen van producten in te geven, maar
daarmeewordtnietautomatischdehelebewegingvanderobotarmgeoptimaliseerd.
Het is juist die beweging die de duur van een palletiseerslag en daarmee de
capaciteit van de robot bepaalt. Daarnaast spelen toleranties een belangrijke rol,
bijvoorbeeld de variatie in de afmetingen van dozen. Niet elk doos is tot op de
millimeter even groot. Bovendien kunnen dozen soms bol staan of uitzakken,
waardoor de afmetingen in de praktijk soms groter zijn dan in theorie. Omdat de
coördinaten van de oppakpositie zijn gebaseerd op het middelpunt van de doos,
kunnen de kleine variaties in afmetingen voor problemen zorgen bij het afleggen
van producten. Denk aan situaties waarbij het product een al eerder geplaatst product raakt en kantelt. Ter voorkoming
daarvan worden bij de inzet van robots vaak extra ruime toleranties gehanteerd, wat weer tot andere problemen kan lei-
den. Neem als voorbeeld het verzakken van dozen omdat de dooswanden zich niet precies boven elkaar bevinden.
Wisselen van grijper
Een ander aandachtspunt vormt het grijpmechanisme. Er zijn verschillende technie-
ken om producten op te pakken. Veel gebruikt is vacuümtechniek, waarbij producten
middels een zuignap van bovenaf worden opgepakt. Die techniek functioneert prima
voor dozen van goede kwaliteit, maar kan problemen opleveren als het bedrijf opeens
goedkopere dozen van poreus karton gaat gebruiken. Bovendien is vacuümtechniek
niet of nauwelijks geschikt voor producten zoals trays of emmers. Een alternatief is
het gebruik van klemmen die de producten aan de zijkanten oppakken. Bij kwetsbare
producten worden vaak een vork gebruikt om producten van onderaf op te pakken,
vaak aangevuld met een stempel die het product van bovenaf op zijn plaats houdt.
Welke grijper geschikt is, verschilt van product tot product. Soms is het nodig om voor
elk product een aparte grijper te ontwikkelen, wat betekent dat bij wisseling van pro-
ducten ook de grijperkop moet worden gewisseld. Dat betekent extra omsteltijden.
Complexe technologie
Zoals gezegd zijn robots – zeker de knikarmrobots – standaard machines waarvan er wereldwijd inmiddels duizenden in
bedrijf zijn. Ze zijn daardoor relatief gemakkelijk te integreren, ook omdat aanpassingen aan het lay-out van eindverpak-
kingslijnen vaak beperkt zijn. Het maakt immers niet uit vanuit welke richting producten worden aangevoerd of hoe pallets
worden afgevoerd. De robot past in elke lay-out, zo lang de coördinaten van de oppak- en afzetposities maar binnen het
bereik vallen. Het gebruik van vision-technologie maakt integratie nog eenvoudiger. Producten kunnen ongeordend worden
aangevoerd, terwijl pallets niet meer tot op de millimeter nauwkeurig aangevoerd hoeven te worden. Wel moet soms de
betonvloer worden versterkt vanwege de grote puntbelasting op het draaipunt van de knikarmrobot. In vergelijking met con-
ventionele palletiseermachines hebben robots minder bewegende delen en zijn daardoor minder gevoelig voor slijtage en
storingen. Daartegenover staat dat de technologie complex is, waardoor bedrijven voor onderhoud vaak op de leveran-
cier zijn aangewezen. En ook al zijn de robots zelf onderhoudsarm, alle extra techniek in de vorm van grijpers en eventuele
voorformeer-units zorgen ervoor dat het totale systeem nog behoorlijk wat aandacht van de technische dienst kan vragen.
Ook voor het bedienen van een palletiseerrobot zijn in vergelijking met conventionele palletiseermachines medewerkers
gewenst met wat meer competenties, zeker als het gaat om het oplossen van eenvoudige storingen.
7. www.Qimarox.nl
• Veiligheidsafscherming • Verticaal transporteurs • Palletiseermodules
Pagina - 7
2.3 Highrunner mk7
De Highrunner mk7 is een innovatieve palletiseermachine van Qimarox die de capaciteit van een conventionele palletiseer-
machines combineert met de flexibiliteit van palletiseerrobots. Wat de Highrunner onderscheidt van conventionele palletiseer-
machines, is de gepatenteerde, traploos regelbare formeerschuif. Hiermee kan elk product zorgvuldig en nauwkeurig worden
gepositioneerd volgens vrijwel elk denkbaar stapelpatroon. Anders dan bij conventionele machines kan hiermee ook eventuele
spatiëring tussen de producten tot op een millimeter worden ingesteld, wat zorgt voor minder storingen en stabielere pallets.
Met deze formeerschuif is het zelfs mogelijk om producten een kwartslag te draaien. De formeerschuif kiest dan zodanig po-
sitie dat één zijde van het product tegen de schuif aanloopt, waarna de andere zijde door de voortbewegende transportband
een soepele draai van 90° maakt. De schuif zorgt er bovendien automatisch voor dat elk product recht wordt uitgelijnd. Het
installeren van een aparte keerbaan is dus niet meer nodig, tenzij dat noodzakelijk is om de gewenste capaciteit te halen.
Formeerbaan op hoogte
De capaciteit van de Highrunner mk7 is groter dan van de meeste conventionele palletiseermachines dankzij een aantal slim-
me aanpassingen in het ontwerp. Allereerst bevindt de formeerbaan zich continu op dezelfde hoogte als de bovenkant van de
pallet. De plaat waarop een nieuwe laag is geformeerd, hoeft alleen over de pallet te worden geschoven en weggetrokken te
worden om de producten af te leggen. Een lift zorgt er vervolgens voor dat de pallet een niveau zakt, totdat de bovenkant zich
weer op dezelfde hoogte bevindt. Op deze manier hoeft de plaat dus niet zoals in veel conventionele machines eerst omhoog
te worden getransporteerd, wat veel tijd scheelt. Daarnaast zijn de verschillende bewegingen zoveel mogelijk ontkoppeld. De
producten worden eerst op de formeerbaan tot een laag samengeschoven en pas als de laag compleet is op de aflegplaat
geschoven. Dat maakt het mogelijk om de ene laag af te leggen terwijl ondertussen de volgende alweer wordt geformeerd.
Aan- en afvoer van pallets
Als een pallet compleet is, zakt de lift tot op vloerniveau waarna een rollenbaan voor afvoer van de pallet zorgt. Vanuit te-
genovergestelde richting wordt tegelijkertijd een lege pallet weer aangevoerd, die door de lift wordt opgenomen en omhoog
wordt getransporteerd. In situaties waarin meerdere Highrunners naast elkaar worden geplaatst, is het mogelijk om één
rollenbaan voor aan- en afvoer van alle pallets te gebruiken, zowel de volle als de lege. In dit Crossrunner-concept loopt de
rollenbaan onder alle Highrunners door, waarbij de besturing ervoor zorgt dat de aan- en afvoer van pallets wordt afgestemd
op de activiteiten van de machines om botsingen te voorkomen. Desgewenst is het mogelijk om in de besturing prioriteiten
aan te geven, om te voorkomen dat de laatste Highrunner in lijn zijn volle pallet niet kwijt kan vanwege alle andere pallets
op de rollenbaan. Dankzij het Crossrunner-concept is een ingewikkeld stelsel van rollenbaan niet nodig om alle pallets te
kunnen afvoeren. Daardoor is het mogelijk om het ruimtebeslag van de toch al compacte Highrunner nog verder te beperken.
8. www.Qimarox.nlPagina - 8
Modulair ontwerp
Anders dan de conventionele machines is de Highrunner een volledige doorontwikkelde, standaard machine waarin het aantal
bewegende onderdelen tot een minimum is teruggebracht. Bovendien zijn hoofdzakelijk standaard componenten gebruikt die
eenvoudig te vervangen en vrij op de markt verkrijgbaar zijn. Dat maakt de Highrunner tot een betrouwbare en onderhoudsarme
machine. Door het ontbreken van spelingsgevoelige aandrijfriemen en aandrijfkettingen blijft de machine ook na duizenden draai-
uren op hoog niveau presteren. Dankzij het modulaire ontwerp is de machine ondanks de grote mate van standaardisatie toch
eenvoudig te integreren in elk eindverpakkingsproces. Standaard wordt de machine bijvoorbeeld voorzien van zijinvoer, waarbij
producten links of rechts van de formeerplek worden aangevoerd. Bedrijven die een hogere capaciteit wensen, kunnen echter
ook kiezen voor middeninvoer. De lagen worden dan afwisselend links en rechts van de aanvoerbaan geformeerd. Op die manier
kunnen meerdere lagen tegelijkertijd worden geformeerd. Tot slot is de Highrunner mk7 verkrijgbaar met dubbelinvoer, waarbij
twee aanvoerbanen en twee volwaardige formeerbanen voor een extreem hoge capaciteit zorgen. Ook voor het plaatsen van
antislipvellen tussen palletlagen en het wikkelen van pallets bestaan standaard modules die eenvoudig kunnen worden ingepast.
Eenvoudig en goedkoop in gebruik
Behalve eenvoudig in onderhoud is de Highrunner ook eenvoudig in gebruik, zeker in vergelijking met palletiseerrobots. Ope-
rators kunnen met een druk op het touchscreen van de bedieningsconsole eenvoudig het stapelpatroon veranderen zonder
dat de machine fysiek aangepast hoeft te worden. Via datzelfde touchscreen kunnen operators bovendien zelf stapelpatronen
aanmaken of aanpassen.Tot slot springt de Highrunner zuinig om met energie. Zoals aangegeven telt deze machine minder
bewegende onderdelen dan conventionele palletiseermachines en gebruikt daardoor minder energie. Ook in vergelijking met
palletiseerrobots valt het lage energieverbruik op. De Highrunner telt bijvoorbeeld evenveel aandrijvingen als een knikarmrobot.
Terwijl bij een knikarmrobot alle aandrijvingen continu in werking zijn, zijn ze bij de Highrunner alleen gedurende korte tijd in
bedrijf.
9. www.Qimarox.nl
• Veiligheidsafscherming • Verticaal transporteurs • Palletiseermodules
Pagina - 9
3. Waarop letten bij automatiseren?
Het aanschaffen van een palletiseermachine of palletiseerrobot vereist allereerst een zorgvuldige analyse van het complete
eindverpakkingsproces. Welke palletiseeroplossing geschikt is, kan immers van situatie tot situatie verschillen. Wat zijn de
belangrijkste aandachtspunten?
• Verpakking.
De palletiseeroplossing moet in staat zijn om alle aangeboden producten te palletiseren, of het nu gaat om
dozen, zakken, emmers, blikken, bakken of trays met of zonder krimpfolie. Lang niet alle verpakkings-
varianten kunnen door elke machine of robot even goed worden verwerkt. Daarnaast is de kwaliteit van
de verpakking belangrijk. Met name in de levensmiddelenindustrie zien we steeds vaker omdozen die
ontworpen zijn om direct in het schap te plaatsen, inclusief openingen en perforatielijnen die ten koste
gaan van de stevigheid. De machine of robot moet in staat zijn om ook deze dozen zonder productschade
op een pallet te stapelen.
• Stapelpatronen.
Vormen en formaten verschillen vaak van product tot product. Ook worden naast de standaard europallet
(1200 x 800 mm) soms andere palletformaten gebruikt, denk aan de blokpallet (1200 x 1000 mm). De
combinatie van verschillende vormen en formaten van producten en pallets betekent dat de palletiseer-
machine of -robot verschillende stapelpatronen moet kunnen hanteren. Soms is het daarbij noodzakelijk
dat de producten niet strak tegen elkaar, maar met enige tussenruimte (spatiëring) worden gestapeld. De
vraag is hoe flexibel de oplossing is in het hanteren van wisselende stapelpatronen met of zonder spatiëring.
En wat zijn de eventuele omsteltijden bij het wisselen van stapelpatronen?
• Capaciteit.
Uiteraard is de vereiste capaciteit van belang. Hoeveel producten of pallets per uur moet de machine of
robot kunnen verwerken? De vereiste capaciteit is afhankelijk van de snelheid van de productie- en eind-
verpakkingslijnen die voor de aanvoer van de producten zorgen. Omdat een machine of robot jarenlang
meegaat, moet de capaciteit van de palletiseer oplossing niet alleen voldoende zijn voor de huidige, maar
ook voor de toekomstige productstromen. Belangrijk is dus de toekomstvisie van het bedrijf, evenals de
trend dat consumentenverpakkingen steeds kleiner worden.
• Ruimtebeslag.
De ruimte in bedrijven voor het installeren van een nieuwe machine is vaak beperkt, zeker als in de loop der
jaren de productie- of eindverpakkingslijnen al eens zijn uitgebreid. De ruimte die een palletiseeroplossing
inneemt, wordt niet alleen bepaald door de fysieke afmetingen van een machine of robot, maar door het
aantal machines of robots dat nodig is om de vereiste capaciteit te halen. Slimme ontwerpen, waarbij bij-
voorbeeld handig gebruikt wordt gemaakt van de hoogte, kunnen in het voordeel zijn.
• Aan- en afvoermogelijkheden.
Een palletiseermachine of -robot staat niet op zichzelf, maar maakt altijd onderdeel uit van één of meerdere
eindverpakkingslijnen. Welke oplossing de voorkeur krijgt, hangt daarom af van de wijze waarop produc-
ten en lege pallets kunnen worden aangevoerd en volle pallets weer kunnen worde afgevoerd. Worden de
producten via één of meerdere conveyors aangevoerd? Worden de volle pallets via een rollenbaan afge-
voerd of moet een heftruck ze oppakken en wegzetten? En hoeveel buffercapaciteit moet daarvoor worden
ingebouwd? De wijze waarop het geheel kan worden geïntegreerd, verschilt per oplossing.
• Extra opties.
Automatiseren van het palletiseerproces betekent vaak meer dan alleen het inzetten van machines of robots
voor het stapelen van producten op pallets. Voor de stabiliteit van een pallet is het bijvoorbeeld soms nodig
om na elke laag een tussenlegvel te plaatsen. Na het palletiseren volgt vaak nog het omsnoeren of om
wikkelen van een pallet om de stabiliteit verder te vergroten. Tot slot wordt het in het kader van tracking &
tracing steeds belangrijker, zeker in de levensmiddelenindustrie, om pallets te labelen en de inhoud van de
pallet inclusief lotnummers of serienummers aan het palletnummer te koppelen. De ene oplossing maakt het
gemakkelijker om al deze extra handelingen in het palletiseerproces te integreren dan de andere oplossing.
m2
10. www.Qimarox.nlPagina - 10
• Gebruiksvriendelijkheid.
Automatiseren van het palletiseerproces betekent niet dat helemaal geen mensen meer nodig zijn. Vaak is
menselijke tussenkomst vereist als het product of palletformaat verandert en dus een ander stapelpatroon
geselecteerd moet worden. Soms is het zelfs noodzakelijk om een volledig nieuw stapelpatroon aan te
maken, bijvoorbeeld bij de introductie van een nieuw product. Het gemak waarmee stapelpatronen
geselecteerd of aangemaakt kunnen worden, blijkt in de praktijk vaak bepalend te zijn voor de mate
waarin alle mogelijkheden van de palletiseeroplossing worden benut.
• Energieverbruik.
Energieverbruik wordt een steeds heter hangijzer in de bedrijfsvoering. Niet alleen omdat een hoog energie-
verbruik dankzij de stijgende energietarieven tot hogere kosten leidt, maar ook omdat het belang van maat-
schappelijk verantwoord ondernemen en reductie van de CO2-uitstoot toeneemt. De ene machine of robot
verbruikt meer energie dan de andere.
• Levensduur en onderhoud.
Een robot vergt misschien minder onderhoud dan een palletiseermachine, maar daartegenover staat dat
een machine langer meegaat. Een machine gaat zonder problemen vijftien tot twintig jaar mee, en kan zelfs
dan na een eventuele revisie nog een tweede leven krijgen. Een knikarmrobot is na twaalf tot vijftien jaar
vaak aan het eind van zijn levensduur en moet dan vanwege de hoge reparatiekosten vaak geheel worden
vervangen.
• Kwetsbaarheid.
Automatiseren van het palletiseerproces betekent dat de afhankelijkheid van de techniek wordt vergroot.
Als die techniek het laat afweten, leidt dat tot stilstand; niet alleen tot stilstand van het palletiseerproces,
maar vaak ook van het eindverpakkingsproces en mogelijk zelfs het productieproces. De storings-
gevoeligheid en kwetsbaarheid van de gebruikte techniek verschilt per palletiseeroplossing.
11. www.Qimarox.nl
• Veiligheidsafscherming • Verticaal transporteurs • Palletiseermodules
Pagina - 11
‘‘ Naast al deze aandachtspunten geldt natuurlijk dat de kosten van de verschillende palletiseeroplossingen een
belangrijke overweging vormen. Die kosten bestaan uit aanschafkosten, installatiekosten, gebruikskosten en on-
derhoudskosten. Vrijwel alle genoemde aandachtspunten hebben in meer of mindere mate impact op deze kosten.
De vraag is wat de baten zijn die tegenover deze kosten staan. Met andere woorden: wat is de terugverdientijd van
elke mogelijke oplossing? „
Plussen en minnen
In onderstaande tabel zijn de voor- en nadelen van de verschillende palletiseeroplossingen nog eens naast elkaar gezet.
Overzicht Eigenschappen
Gewenste resultaat
Snelheid / Capaciteit ++ +/- - ++ ++
Flexibiliteit (stapelpatronen, ++ +/- - ++ ++
palletformaten, spatiëring etc.)
Kwaliteit van kartonnen verp. ++ +/- - ++ ++
Integratie
Ruimtebeslag
Aanvoermogelijkheden van
Besturing
Opleidingsniveau operator
Extra opties
Tussenlegvellen *
Omsnoeren
Wikkelen
Dubbelen van pallets
Operatie
Nieuwe patronen
programmeren / configureren
Omsteltijden
Onderhoud
Levensduur
Bereikbaarheid
Kosten
Aanschafkosten
Installatiekosten
Gebruikskosten (energiekosten)
Onderhoudskosten
Reservedelen
Schaderisico machine
Schaderisico product
Conventionele
Palletiseermachine
Knikarmrobot Portaalrobot Highrunner Mk7 Crossrunner Mk7
+/- +/- + + ++
- ++ +/- - -
+ - - + +
+/- - - + +
+/- - - + +
+
-
+/-
+
++
+
++
++
+
-
+
+
-
-
+/-
+/-
++
+/-
+/-
-
-
-
++
++
+
++
-
+/-
-
+
-
+
++
++
+
++
+/-
-
-
+
+
+/-
+/-
+
++
+
++
+
+
-
*in combinatie met capaciteit
-
++
+
+
+
+/-
+
+
+
+
+/-
+/-
-
+/-
-
+/-
+
+/-
-
-
+/-
+/-
+
+
+