5. Nola eragin arrazoibideetan?
Zergatik / Zertarako:
… aldarrikatu euskara?
… ikasi euskara?
… egin euskaraz?
…Bertakoa eta euskaldun sentitzen
naizelako… /
…Euskal kulturara hurbiltzeko…
…Gustukoa dudalako, …nahi
dudalako…
…Bilobekin hitz egiteko…
6. Nola eragin arrazoibideetan?
Zergatik / Zertarako:
… aldarrikatu euskara?
… ikasi euskara?
… egin euskaraz?
…Lanerako abantaila delako… /
…Gero eta gehiago eskatzen delako…
…Euskaldunei ulertzeko eta haiekin
«jokoz kanpo» ez sentitzeko…
…kultura- zein hizkuntza-aniztasuna
babesteko…
7. Motibazioen eta motibazio ezaren
kontzientzia / aitormen maila
Kontzientea
Ez-kontzientea
“Barne-bidaiaren premia “
8. Motibazioen eta motibazio ezaren
kontzientzia / aitormen maila
(Gemma Sanginés: Argia, 2013)
Katalanaren aldeko manifestazio baten
ondoren Estudiants per la Llengua
taldeko batzuk kafetegi batera sartu
eta erdaraz eskatzen aditu genituen.
Orduan ohartu ginen hizkuntza
mantendu nahi duten eta aldeko
jarrera duten hiztun batzuek, ez dutela
oso modu koherentean jokatzen.
...Hizkuntza ez da kontzientzia kontu
hutsa...
9. Nola eragin kontzientzia / aitormen mailan?
BORTIZKERIA
SINBOLIKOA (Bourdieu)
Euskaldun askok eta erdaldun
gehienek erdararen
nagusitasuna barneratua izatea
eta horren aurrean men egitea.
(Ferran Suay / Gemma Sanginés,
2011: 11)
10. Nola eragin kontzientzia / aitormen mailan?
BORTIZKERIA SINBOLIKOA:
"Edukazioa", "errespetua" eta "komunikazioa“ balioak
hizkuntza komun eta inor baztertzen ez duenari
bakarrik errekonozitzen zaizkio (gaztelaniari).
(Jausoro et al., 1998)
Heziketa txarrekoa da, parekoak ez badaki, euskaraz
egitea. (Amorrortu eta Ortega, 2011)
11. Nola eragin kontzientzia / aitormen mailan?
...erdaldunekiko errespetuz gure buruari
kristoren egurra ematen diogu.
Ez dugu gatazkarik sortu nahi inorekin,
beraz amore ematen dugu segituan eta
asimilazio prozesua ari gara elikatzen...
Unai Larreategi, EHE:
Argia 2012-03-04
12. Nola eragin kontzientzia / aitormen mailan?
ASERTIBITATE FALTA:
Euskaraz hitz egiterakoan akatsak egiteko beldurra eta
lotsa sentimenduak. (Siadeco-AED, 2010)
Gehienek txarto egiten dute (Amorrortu eta Ortega,
2011):
• euskaldun berriek, bantu, euskara berria,
eskolakoa;
• euskaldun zaharrek, etxekoa, landu gabekoa,
alfabetatugabea;
• gazteek, euskañola.
13. Nola areagotu gure asertibitate maila?
Koherenteak gara?
Ezezkotan, zergatik?
Ongi ezagutzen ditugu gure barruko trabak?
“Adimentsua izatea ez da adimen-kontziente altua soilik
edukitzea” (Gardner 1993).
ADIMEN EMOZIONALA (Salovey eta Mayer 1990):
1. Norberaren emozioak eta gainerakoenak hautematea.
2. Hauteman diren emozio horiek ulertzea, bai
norbanakoarengan bai gainerakoengan (enpatia).
3. Hauteman eta ulertu diren emozio eta afektu horiek
erregulatzeko gaitasuna.
14. Nola areagotu gure asertibitate maila?
NORBERAREN EZAGUTZA FALTA:
Euskararekiko motibazio afektiboaren eta motibazio
efektiboaren arteko desoreka. (Siadeco-AED, 2010: 63)
EZAGUTZA SOZIOLINGUISTIKO FALTA:
Euskararen ikasketa prozesua, prozesu jarraitua den
kontzientziarik ez dago.
Erabilerak duen garrantziaren inguruko kontzientzia praktikoa
falta da.
(Siadeco-AED, 2010: 63)
15. Nola areagotu enpatia maila?
EUSKALDUN BERRIEKIKO ENPATIA FALTA:
Euskara hobetzeko egin behar den ahaleginaz ez dira jabetu
euskara “esfortzurik gabe” ikasi duten elebidunek. (Siadeco
AED, 2010)
Euskaldun ez osoek oztopo berezia dute euskaldun osoekin:
hauek ez dute euskarazko interakzioa bultzatzen aspergarria
zaielako. (Jausoro et al., 1998)
16. Motibazioen eta motibazio ezaren
ardatza: lehentasuna
Gure bizitzan,
zeri eman
lehentasuna?
Zein leku
egiten diogu
euskarari gure
bizitzan?
…Denborarik ez dut… /
…Nahiago dut ingelesa
ikastea…
EZ ZAIT INTERESATZEN !
17. Motibazioen eta motibazio ezaren
ardatza: lehentasuna
Konplexuz jositako gizarte azpikulturala gara;
ingelesa ikasteari pisu garrantzitsuagoa
aitortzen diogu, geurea hasieratik ongi
finkatzeari baino.
Iñaki Murua:
Argia, 2012-03-04
18. Nola eragin lehentasun mailan?
EUSKARAZKO BIZIPENAK:
Hizkuntza bat erabilia izan dadin
zenbait ezaugarri izan behar ditu;
adibidez:
1. Erosoa
2. Adierazkorra
3. Erakargarria
Euskara
erakargarri
bihurtzea !
19. Nola eragin lehentasun mailan?
Interesa piztea
“Euren intereseko gaiak agertzen direnean,
badute zeresana, eta, beraz, haurrek eta gazteek
egingo dute euskaraz" (Lorea Agirre )
Disonantzia kognitiboaren arriskua:
Euskararen sustapena ez da gizarte dinamikarekin eta
eguneroko bizimoduarekin lotzen;
euskararen sustapena, euskararekin bakarrik lotzen da:
“euskaraz gehiegi hitz egiten da euskarari buruz, eta ezer gutxi
bizitzari buruz”. (Siadeco-AED, 2010: 66)
Astindu bat
interesari:
Bagara ala
ez gara?
20. Motibazioen eta motibazio ezaren
sozializazioaren ardatza
1.- NORBANAKO MAILA
• Gaitasun erlatibo nahikoa.
• Motibazioa.
2.- MAILA MIKROSOZIALA
Egoerak eta gizarte-sareak:
• Solaskideen ageriko
gaitasuna.
• Harreman trinkoa.
• Hautua egiteko ahalmena.
3.- MAILA MAKROSOZIALA
Gizarte baldintza orokorrak:
• Gizartearen babesa.
• Estatus juridikoa.
• Hizkuntza-politika
HHiizzkkuunnttzzaarreenn
eerraabbiilleerraa
21. Nola eragin sozializazio mailan?
SOZIALIZAZIOA SOZIOLINGUISTIKO FALTA:
Ez dago euskara erabiltzeko beharraz kontzientzia-hartzea
eragiten duen “presio sozial naturalik”. (Siadeco-AED, 2010:
63)
SOZIALIZAZIO AGENTEAK
1. Pertsona eta talde erreferentzialak.
2. Input mediatikoak: IKTak, publizitatea,
hedabideak,
ZER IKUSI, HURA IKASI:
Euskalduntzea burutu dutenen irakaspena:
• Motibazioak, jarrerak…
• Baliatutako estrategiak…
• Gainditutako zailtasunak…
22. Nola eragin kontzientzia mailan?
EZAGUTZA
Zailena, erakargarria zer den jakitea da, ez baitugu talde
homogeneo bat osatzen. (Zabaleta, 2007)
IKERKETA:
Aproposena tokian tokiko ikerketa txikiak egitea litzateke eta
(gazteak) eskaintza horretan inplikatuta egotea. (Zabaleta
2007)
BIDE BERRIAK ASMATZEA
Inguru erdaldunaren eragin handia ezin dugu berehalakoan
aldatu.
Baina, posible zaigu Euskal Herri euskalduna den lekuetako
ezaugarriak inportatzen asmatzea. (Paya, 2007: 15)
23. Egiazko pasadizo bat
Sir Ernest Rutherford,
British Royal Society-ko
lehendakari eta 1908an
Kimikako Nobel
Saridunak honakoa
kontatzen zuen:
24. Egiazko pasadizo bat
Duela urte batzuk lankide batek dei
egin zidan, arazo bat zutela esanez:
Ikasle bati, fisikako azterketan
emandako erantzunagatik «ez gai»
jarri behar zioten.
Baina ikasleak, behin eta berriz, zioen
«erantzuna erabat zuzena zela».
Orduan, adostu zuten arbitraje-lana
niri eskatzea.
25. Egiazko pasadizo bat
Azterketako galderak horrela zioen:
«Nola neur daiteke eraikin baten
altuera barometro baten bidez.»
Ikasleak zera erantzun zuen:
«Lotu barometroa soka batekin eta
eraikinaren azoteatik lotuta jaitsi
kaleraino, markatu eta neurtu sokaren
luzera.
Hori da eraikinaren altuera»
26. Egiazko pasadizo bat
Ikasleak arazo bat sortu zuen horrekin:
Erantzuna balekoa bazen ere, ezin zen ontzat eman,
ez baitzuen erakutsi fisikako ezagutzarik.
Zer egin?
27. Egiazko pasadizo bat
Proposatu nuen beste aukera bat ematea ikasleari :
«Sei minututan galdera berari beste erantzun bat ematea,
oraingoan fisikako ezagutzan oinarrituta.»
Bost minutu igarota, ikasleak orria zuri zeukan.
Galdetu nion azterketa utzi nahi ote zuen, baina zera
erantzun zidan:
«Arazoa ez zela erantzun falta, erantzun guztietatik
hoberena aukeratzea baizik.»
28. Egiazko pasadizo bat
Azken minutuan, hauxe idatzi zuen ikasleak:
“Bota barometroa eraikinaren azoteatik beheraino,
neurtu erortzeko denbora eta [Altuera = 0,5 x A x
T2] formula baliatuz, altuera ezagutuko dugu.»
Beste irakasleek erantzuna ontzat eman eta notarik
altuena jarri zioten.
29. Egiazko pasadizo bat
Irtetean, ikaslearekin egin nuen topo, eta galdetu nion
ea bestelako erantzunik ez zuen ezagutzen.
«Bai, hainbat», erantzun zidan.
«Adibidez, egun eguzkitsu batean barometroaren
altuera eta bere itzalarena neur ditzakezu, eta bien
arteko proportzioa kalkulatu.
Ondoren, eraikinaren itzala ere neurtu eta horri
barometroarekin izandako proportzioa aplikatzen
badiogu, jakingo dugu eraikinaren altuera.»
30. Egiazko pasadizo bat
«Beste bat, oso oinarrizkoa,
eskailerak igo ahala, barometroarekin
horman markatzen joatea da.
Bukatzean, marken kopurua zenbatu eta
datu hori barometroaren altuerarekin
biderkatu.
Emaitza eraikinaren altuera da.»
31. Egiazko pasadizo bat
«Sofistikatuagoa den beste bat:
Barometroa soka batez lotu eta pendulu gisa
mugitu terrazatik.
Pendulua terraza parean dagoenean
grabitatea zero izanik, eta ibilbide zirkularrean
jaistean grabitate-indarraren eraginez hartzen
duen azelerazioa aintzat hartuz,
bi balio horien arteko aldeari formula
trigonometriko erraz bat aplikatuta ezagutuko
dugu eraikinaren altuera.»
32. Egiazko pasadizo bat
«Beno, beste modu asko ere badago,
eta errazena hauxe litzateke:
Atezainaren atean jo eta, zabaltzean, hau
proposatzea:
Eraikin honen altuera esaten badidazu, barometro
polit hau oparituko dizut.»
33. Egiazko pasadizo bat
Une horretan, galdetu nion ea erantzun
konbentzionala ez ote zuen ezagutzen.
«Bai, barometroak altueraren arabera markatzen
duen presio ezberdinekin eraikinaren altuera
kalkula daiteke»
«Baina, irakasleek, beste ezeren gainetik,
pentsatzen irakatsi didate.»
34. Egiazko pasadizo bat
Ikaslea Niels Bohr zen,
1922an Nobel Saria jaso zuen fisiko
daniarra,
atomoaren protoiak, neutroiak eta
elektroiak landu zituen lehenbizikoa.
35. Nola garatu diskurtsoa
mintzapraktika egitasmoetako partaideen artean
???
1. Ongi ezagutzen ditugu motibazioak,
egoerak, aukerak?
2. Motibatzeko ahaleginetan,
betiko ideia eta topikoekin dihardugu?
3. Ez dugu bide berririk bilatu eta arakatu
beharko?
4. Aukerak egon badaude, beraz…?
36. Nola garatu diskurtsoa
mintzapraktika egitasmoetako partaideen artean
....gogoan izan ikusitako pasadizoaren muina:
«Pentsatzeak zenbat balio duen»
Alegia,
errealitatea, ezagutu, ikertu eta bide
berriak asmatzea.
Hori da-eta hagaxka magiko bakarra !
