1. Chương 3.
KÉO (NÉN) ĐÚNG TÂM
3.1. Khái niệm về kéo (nén) đúng tâm, lực dọc và biểu đồ lực dọc
3.1.1. Khái niệm về kéo ( nén) đúng tâm
Trong chương này ta sẽ nghiên cứu trường
hợp chịu lực đơn giản nhất của thanh thẳng là khi
thanh chịu kéo hoặc nén đúng tâm.
Khi ta tác dụng vào các đầu thanh hai lực
song song ngược chiều, có phương trùng với
phương của trục thanh và có trị số giống nhau, ta
sẽ có:
a)
P P
P P
- Hoặc thanh chịu kéo đúng tâm nếu lực hướng ra khỏi mặt cắt (hình 3.1a).
- Hoặc thanh chịu nén đúng tâm nếu lực hướng vào mặt cắt hình (3.1b).
Từ đó ta có định nghĩa: “Thanh chịu kéo (nén) đúng tâm khi trên mọi mặt cắt ngang
của thanh chỉ có một thành phần lực dọc Nz”.
Dưới đây ta sẽ nghiên cứu nội lực phát sinh trong thanh chịu kéo (nén) đúng tâm.
3.1.2. Lực dọc - biểu đồ lực dọc
a). Lực dọc:
Giả sử xét một thanh chịu kéo đúng tâm bởi lực P. Để tính nội lực tại mặt cắt bất kỳ
của thanh ta thường dùng phương pháp mặt cắt (hình 3.2).
Tưởng tượng cắt thanh tại mặt cắt 1-1, xét cân bằng phần A.
Muốn cho phần A cân bằng, thì hợp các nội lực trên mặt phải là nội lực N đặt tại
trọng tâm mặt cắt và trùng với trục thanh. Lực N
đó gọi là lực dọc.
Trị số lực dọc N được xác định từ điều kiện cân
bằng tĩnh học của phần A (hoặc phần B), là tổng
hình chiếu của các lực tác dụng lên phần đang xét
xuống phương trục thanh (trục z) phải bằng không:
b)
H×nh 3.1
P P
a)
b)
1
A B
1
P Nz z
A F
H×nh 3.2