Patient Education Centre, In Community Medicine dept at KEM Hospital established since 2003. Aims to create awareness among the patient, their families & the community about various health problems, Their causation & ways to prevent and treat the diseases. This information enables them become more responsible towards their own health and adopt healthy lifestyles. The centre is engaged in developing health education material in various visual format (posters, flip-chart, digital panels, booklets.) Based on the needs assessment of beneficiary groups, the educational material is designed in user –friendly, easy to understand, pictorial format, in a series of 8-10 posters for each topic.

1. MOTO
MCGM’S ORGAN TRANSPLANT
ORGANISATION
बृहन्मुंबई ्हानगर पालिकेचा अवयव दान उपक्र्
डॉ. का्ाक्षी भाटे
रुग्ण लिक्षण केंद्र , के ई ए् रुग्णािय

2. का करायचे अवयव दान?

3. या तीस वर्षिय तरुणाच्या दोनही ककडनी फे ि आहेत
दर आठवड्यािा डायािीसीस
केल्यालिवाय लिवुंत राहू िकत
नाही.
तो बेनकेत नोकरीिा आहे.
का्ावर िाण्या अगोदर
सकाळी िौकर डायािीसीस
करून घेतो
या यमवकािा ककडनीची
गरि आहे

4. लिवर फे ि झािेिा रुग्ण
या रुग्णािा औिध उपचार
लनरुपयोगी
डोनेिनने लिवर
ल्ळाल्यावर तोच रुग्ण

5. िळीताच्या ्ोठ्या िख्ा त्वचारोपणाने िौकर बऱ्या होतात
्ोठी िख् भरून आिी
त्वचा रोपण भरून आिेिी
िख्

6. तमम्हािा हे ्ालहत आहे का ?
१० दििक्ष पेक्षा िास्त
भारतीय दृलिहीन आहेत
त्या पैकी १/५ दृिी हीन
कोर्षनया अपारदिशक
झाल्याने अुंध आहेत
या १/५ पैकी ६०% हे
१२ विाश खािीि ्मिे
आहेत, याुंना दृिी ल्ळू
िकते

7. या दृलिहीन ्मिीिा कोर्षनया
आवश्यक आहे

8. या सवश व्यक्तींना लिवुंत राहण्यासाठी,
दृिी साठी
अवयवाची गरि आहे!
कोठून येणार हे अवयव ?
अर्ाशत
अवयवदानाने

9. १ लिवुंत व्यक्ती आपल्या नातेवाईकाुंसाठी
आलण इतराुंसाठी
२ नैसर्षगक पणे ्ृत्यू झाल्यानुंतर
३ ्ेंदमस्तुंभ ्ृत्यू झाल्या नुंतर
अवयव दान कधी करता येते ?

10.  रक्त
 ्ूत्रपपड
 यकृताचा ( Liver) छोटा तमकडा
 स्वादमपपडाचा ( Pancreas) तमकडा ??
 बोन ्ेरो (अलस्त्ज्जा )
इदुं िरीरुं परोपकारार्श्
- आदी िुंकराचायश
१ लिवुंतपणी कोणते अवयव दान करता येतात ?
अलस्त्ज्जा

11.  डोळे
 त्वचा
 त्वचेखािीि आवरण
 हाडे
 स्नायू बुंध
 काटीिेि
 रक्त वालहनया ( नीिा , रोलहणी )
 ्ध्य कानातीि हाडे
्ृत्यू घरात झािा तरीही हे अवयव दान िक्य आहे.
२ - नैसर्षगक पणे ्ृत्यू झाल्यानुंतर कोणते
अवयव दान करता येतात ?
्मख्यत्वे दान
केिे िातात

12. २ डोळे
२ ्ूत्रपपडे
१ यकृ त
१स्वादमपपड
२ फम फम से
१िहान आतडे
१स्वरयुंत्र
२हात
२ ्ध्यकानातीि हाडे
सवश त्वचा ,
सवश फे लिया
सवश हाडे
काटीिेि
खूप स्नायमबुंध
रक्तवालहनया ( नीिा रोलहणी)
हृदयाच्या झडपा
्ज्जा तुंतू
२० हाताची आलण पायाची
बोटे
३- ्ेंदू स्र्ुंभ ्ृत्यू नुंतर अवयव दान
्ेंदमस्र्ुंभ ्ृत्यमनुंतर सवाशत िास्त अवयव दान िक्य आहे.
कारण ती अिी लस्र्ती आहे - हृदय चािू असते पण श्वसन
काय्चे बुंद झािेिे असते !

13. a. रक्त - लिवुंतपणी सुंबुंलधताना आलण सुंबुंलधत नसणाऱ्या
व्यक्तीच्या साठी
b. ्ूत्रपपडे - लिवुंत पणी सुंबुंलधताना ककवा इतराुंसाठीही
c. डोळे - ्ृत्यू नुंतर
d. त्वचा - ्ृत्यमनुंतर
भारतात कोणत्या अवयवाुंचे दान ्मख्यत्वे होते?

14. नेत्रदान म्हणिे काय ?
नेत्रदान कोण करू िकते ?
कोणािा नेत्रदानाची गरि भासते ?
नेत्रादात्याचा ्ृत्यू झाल्या नुंतर आरोग्य सेवकाुंचे/
नातेवीकाुंचे कतशव्य
नेत्र दान बद्दि या गोिी तमम्हािा
्ालहत आहेत का ?
फक्त ्ृत्यू नुंतरच नेत्रदान करता येते.

15. डोळ्याची रचना आलण अुंधत्व
कोर्षनआ अपारदिशक
झािे आलण अुंधत्व आिे
लवकसनिीि देिाुं्ध्ये ३५ दििक्ष िोक कोर्षनया
अपारदिशक झाल्याने अुंध आहेत. नेत्रदानाची गरि भासते
डोळ्यावरीि पारदिशक
आवरण ( कोर्षनआ )
डोळ्यावरीि पारदिशक
आवरण ( कोर्षनआ )
डोळ्याच्या आतीि पभग

16.  ३ दििक्ष िोक भारता्ध्ये
कॉर्षनया अपारदिशक झाल्याने अुंध होतात.
 ६०% अुंध १२ विाश खािीि ्मिे सतात.
 नेत्रदानाने कॉर्षनया बदििी िाऊन याुंना दृिी
ल्ळू िकते.
 प्रत्येक विाशिा के वळ दीड िाख कॉर्षनयाचे दान होते
नेत्रदानाची आवश्यकता

17. रुग्णाच्या डोळ्यातीि
अपारदिशक कोर्षनया
काढून टाकिी िाते
्ृतकाच्या डोळ्यातीिपारदिशक
कोर्षनया रुग्णाच्या डोळ्यात
िाविी िाते
कोर्षनया प्रत्यारोपणा आधी
प्रत्यारोपण नुंतरकोर्षनअि प्रत्यारोपना ने दृिी दान

18. दृिी दान
कोर्निअल
कोर्षनअि ट्रानस पिाुंट ने दृिी दान

19. तमझे वापरून झाल्यावर ्िा देिीि का ?
कोणत्याही वयात, चष््ा असेि, ्ोतीपबदूचे ऑपेरेिन
झािे असेि तरीही , ्ृत्यू नुंतर नेत्रदान करता येते.

20. नेत्रदानाची इच्छा असणाऱ्या व्यक्तीचा ्ृत्यू झाल्यावर
 िवळच्या नेत्रपेढी (Eye Bank) िी सुंपकश करा
 एअर कॅंडीिन चािू ठेऊन पुंखे बुंद करावेत .
 ्ृत व्यक्तीचे डोके र्ोडेसे उुंच ठेवावे .
 ्ृतकाच्या पापण्या बुंद कराव्यात आलण डोळ्यावर सिाइन ्ध्ये
बमडविेिे कापसाचे ओिे बोळे ठेवावेत
 िुंतू सुंसगश रोखण्य साठी र्ोड्या -र्ोड्या वेळात डोळ्यात
एनटीबायोटटक्स चे र्ेंब टाकावेत .
 नेत्र काढण्याची प्रकक्रया २०-२५ ल्लनटे चािते
९६ तासात कोर्षनया िाव नया ची प्रकक्रया पूणश झािी पालहिे .
्ृत्यू नुंतर सहा तासात नेत्रदानाची प्रकक्रया पूणश झािी पालहिे.
घरात ्ृत्यू झािा तर काय करावे ?

21. भारतात १२५ कोटी िोक राहतात
रोि ६२३८९ ्ृत्यू होतो
१००% म्हणिे या सवश ्ृत व्यक्तींनी नेत्रदान के िे तर ....
केवळ ११ कदवसात देिातीि सवशच कोर्षनया
अपारदिशक अुंधाुंना दृिी ल्ळू िकते.
के वळ ५% ्ृतकाुंच्या डोळ्याचे दान झािे
२२० कदवसात सवशच कोर्षनअि अुंधाुंना दृिी ल्ळेि.
वापरून झाल्यावर नेत्रदान

23. त्वचा (skin ) हा िरीरातीि सवाशत ्ोठा अवयव आहे,
्ोठ्या प्र्ाणावर त्वचा िळून िाते तेव्हा रुग्णाच्या
िरीरातीि पाणी, प्रलर्ने, पोिक तत्वे गळू िागतात. म्हणूनच
त्वचा प्रत्यारोपणाची गरि िागते.
त्वचा हे आपिे िुंतू सुंसगाशपासून रक्षण करते. िरीराचे
ताप्ान राखते, आलण प्रलर्ने व इतर पोिक द्रवपदार्ाांना
िरीरातून वाहून िाऊ देत नाही.
्ृत व्यलक्तची त्वचा हे अत्युंत ्हत्वाचे अवयव आहे कारण
्ृताच्या िरीरावरीि त्वचा ्ोठ्या प्र्ाणावर ल्ळू िकते.
त्वचा दान किासाठी ?

24.  िळीत रुग्णािा िौकर बरे होण्यासाठी ्ृतकाची दान
के िेिी त्वचा सुंिीवनीचे कायश करते.
 ८०% िळीत हे ्लहिा आलण िहान ्मिे असतात.
भारतात ६०% इतक्या प्र्ाणात िळिे तरी १००%
्ृत्यू येऊ िकतो.
त्वचा दानाचे ्हत्व
परुंतम ्ृतकाची त्वचा हे ्ृत्यूचे
प्र्ाण चे प्र्ाण क्ी करू िकते.
्ृतकाची त्वचा िीवन दाई!

25. ्ृतकाची त्वचा िीवनदाई
सा्ानयपणे येर्ून ्ृतकाची
त्वचा घेतिी िाते.
काहीवेळा या भागातूनही
त्वचा घेतिी िाते.
्ृत्यू नुंतरच त्वचादान
करता येते. .
्ृत्यम नुंतर दोन तासात त्वचा दान व्हावे,
परुंतम १२-२४ तासा पयांत त्वचा घेता येते.

26. त्वचा िी के डेवर वरून घेतिी िाते. ती िाळीच्या युंत्रातून
कफरलविी िाते, त्या्मळे त्वचे भोवती िाळीचे आवरण तयार
होते.
 िाळीसलहत रोि के िेिी त्वचा :- हे रोि राखणे, साुंभाळणे
सोपे िाते
त्वचा बेनके च्या, फ्रीझर
्ध्ये ५ विश पयांतही
उपयमक्त राहू िकते.
्ृतकाची त्वचा अत्युंत उपयमक्त
िाळीच्या युंत्रातून
्ृतकाची त्वचा
्ृत व्यक्तीची त्वचा

27. ्ृतकाची त्वचा रुग्णािा िीवनदाई
्ृतकाची त्वचा िीवनदाई कायश
करते. ्ोठ्या िख्ाुंना िुंतू
सुंसगश पासून वाचवते, वेदना
क्ी करते आलण िरीराचे
ताप्ान राखण्यास ्दत
करते, घाव िवकर भरून
येतात.

29.  ्ूत्रपपडाचे (Kidney) आिार आलण अवयव
प्रत्यारोपणाची लस्र्ती :
१५०००० ्ूत्रपपडे लनका्ी
के वळ ५००० ्ूत्रपपडाचे प्रत्यारोपण होते.
 यकृ त आिाराुंची आलण अवयव प्रत्यारोपणाची
लस्र्ती
५ दििक्ष िोकाुंचे यकृ त लनका्ी होतात
के वळ १००० िोकाुंचे अवयव प्रत्यारोपण
होते
्ूत्रपपड आलण यकृत प्रत्यारोपणाची
काय पटरलस्र्ती आहे ?
्ूत्रपपडा चे प्रत्यारोपण
प्रत्यारोलपत
्ूत्रपपडा
लनका्ी
्ूत्रपपडे
यकृताचे प्रत्यारोपण
यकृताचा
प्रत्यारोलपत तमकडा

30. ्ेंदमस्र्ुंभ ्ृत्यू नुंतर केिेल्या अवयव दानाने
झािेिी िादू – िीवन दान द्या !
कार्िक्षमलिवर फे ि झािेिा रुग्ण
रोगी लिवरच्या िागी ्ेदमस्र्ुंभ
्ृताचा कायशरत लिवर
आि प्रत्यारोपण झाल्या
नुंतर तोच रुग्ण

31. ्ेंदूस्तुंभ्ृत्यू ही नवीन सुंकल्पना आहे
हृदय चािू असताना श्वसन पूणशपणे बुंद, ते पण काय्चे !!
 हा एक प्रकारे ्ृत्यू आहे अिी सुंकल्पना हारवडश यमलनवरलसटीने १९६८
सािी ्ानय केिीआलण अ्ेटरकन कायदा झािा .
 भारतात त्या बद्दि ्ानयता १९९४ ्ध्ये ल्ळािी आलण त्या अनमिुंगाने
कायदा झािा “ह्यम्न ऑगशन ट्रानसपिाुंट अक्ट” ( HOTA).
 आलण कायद्यात समधारणा २०११ सािी झािी.
अवयव दानािा वयाची कोणतीच अट नाही.
अवयवदाना ्ध्ये पैश्याची देवाण घेवाण नसते.
्ानवी अवयव दान बद्दिचा कायदा

32. ्ेंदमस्तुंभ म्हणिे काय ?
्ोठा ्ेंदू
िहान ्ेंदू
्ेंदू स्तुंभ - Brain Stem
श्वसनाची केंद्रुं, डोळ्याच्या बमब्बमळाचे लनयुंत्रण,
हािचािीचे आलण वेदनेचे लनयुंत्रण
्ेंदूस्र्ुंभा ्ध्ये असते.
श्वसन, वेदना, आलण डोळ्याची हािचाि
्ेंदमस्तुंभ ्ृत्यू नुंतर काय्चे बुंद होतात

33. ्ेंदमस्र्ुंभ ्ृत्यूचे लनदान झाल्यानुंतर त्यािा
रुग्ण न म्हणता केडेवर म्हणतात
्ेंदमस्र्ुंभ ्ृत्यू किा्मळे होतो
्ेंदूत गाठ
्ेंदूिा इिा ्ेंदूत रक्तस्त्राव
्ेंदूचा रक्तपमरवठा
बुंद होतो

34. ्ेंदूचे का् पूणशपणे आलण
काय्चे र्ाुंबिे आहे पण हृदय
चािू असल्याने अवयवाुंचा रक्त
पमरवठा चािू राहतो.
प्राणवायू पमरवण्यासाठी
के डेवर िा ICU ्ध्ये रेस्पीरेटर
वर ठेविे िाते .
केडेवारिा
रेलस्परेटरवर
ठेविे
्ेंदमस्र्ुंभ ्ृत्यू नुंतर

35. 24.25
21.7
21.65
21.5
20
18.1
13.15
12.96
12.18
10.62
6.1
4.3
2.7
0.75
0.12
0.05
33.68
0 5 10 15 20 25 30 35
Spain
Austria
Portugal
Beligium
USA
France
Italy
Canada
United Kingdom
Germany
Australia
HK
Singapore
Taiwan
Korea
Philippines
Japan
जपान
फिललपपन्स
कोरिर्ा
तैवान
लसिंगापूि
होण्ग्कोंग
ऑस्ट्रेललर्ा
जमिनी
र्ु के
के नडा
इटली
फ्ािंस
अमेरिका
बेल्जजर्म
पोतुिगाल
स्ट्पेन
ऑल्स्ट्रर्ा
प्रत्येक दििक्ष िोकसुंख्ये्ागे
िगातीि अवयव दानाची लस्र्ती
भारतातीि ्ृत्यू पश्चात अवयव दान प्र्ाण
प्रती दििक्ष िोक सुंख्येत केवळ ०.१६ आहे.

36. भारतात रोि ६००० व्यक्तींचा अवयव न ल्ळाल्याने
्ृत्यू होतो. म्हणिे दर ल्नटािा १५ िोकाुंचा ्ृत्यू
दर ११ ल्लनटाुंनी एका व्यक्ती ची भर पडते
विाशिा ५००००० िोकाुंचा अवयव न ल्ळाल्याने ्ृत्यू
होतो
कारण के डेवर अवयवाचे प्रत्यारोपण बद्दद्दि िागृती नाही
भारतात केडेवर प्रत्यारोपणाची
पटरलस्र्ती काय आहे ?

37. को्ा म्हणिे ्ेंदूस्तुंभ ्ृत्यू
नव्हे!

38. ्ेंदूस्तुंभ ्ृत्यू
 ्ेंदूचे कायश पूणशपणे र्ाुंबिेिे असते.
 श्वासोसास पूणशपणे बुंद असतो के वळ
्िीनने (रेसपीरेटर) िरीरािा
ऑलक्सिन ल्ळतो. हािचािीचे
लनयुंत्रण लतर्े असते
 हािचाि पूणश बुंद असते, चािना
देऊनही कोणतीच हािचाि होत
नाही
 ही काय्लस्र्ती आहे,
 व्यक्ती बरी होऊच िकत नाही कारण
श्वसन के वळ युंत्राच्या सहाय्याने
चािू असते
कॉ्ा
्ेंदूचे कायश पूणशपणे बुंद झािेिे नसते.
 श्वासोसास पूणश बुंद नसतो, परुंतम
लनयल्त नसण्याची िक्यता असते.
 ककलचत िरीराची ककवा डोळ्याची
हाहािचाि असते
 चािना कदल्यावर त्यािा र्ोडा
प्रलतसाद असतो
 लह तात्पमरती लस्र्ती असू िकते,
को्ाची लस्र्ती क्ी िास्र् असू
िकते,
 ती व्यक्ती पमनहा बरी होऊ िकते.
्ेंदूस्तुंभ ्ृत्यू आलण को्ा या ्धीि फरक
आपल्या देिात ्ेंदमस्तुंभ ्ृत्यू नुंतर अवयव दानाची लस्र्ती अत्युंत दयनीय आहे

39. 1985 1986 1987 1988 1990 1991 1992
0
5000
10000
15000
20000
25000
Kidneys - Cadaver
kidneys - Living
Liver
Heart
पालश्च्ात्य देिातीि अवयव दानाची लस्र्ती
के डेवि
ल्जविंत व्र्क्ती

40. अवयव दानाची भारतातिी दयलनय लस्र्ती
भारतात केवळ दरविी ५० केडेवर ट्रानसपिाुंट होतात .
के डेवि
ल्जविंत

41. भारतात ्ेंदमस्तुंभ ्ृत्यू झािेल्या ची सुंख्या ककती असेि ?
 एखाद्या िहरातीि ्ोठ्या रुग्णाियात रोि २०- २२
अपघाताच्या रुग्णाुं्ध्ये एक तरी ्ेंदमस्तुंभ ्ृत्यू झािेिा
रुग्ण असतो.
 अिूनही सवशत्र ्ेंदमस्तुंभ ्ृत्यूचे लनदान करणारी प्रलिलक्षत
युंत्रणा आपल्याकडे नाही.
 ्ृत्यू नुंतर अवयव दानाची िाणीव िागृती आपल्या देिात
नाही.
आवश्यकता आहे ती िागृतीची आलण प्रलिक्षणाची !
अवयव दानाची लस्र्ती समधारण्या कटरता देिात
्ेंदमस्तुंभ ्ृत्यू पमरसे आहेत का ?

42. .
अवयवदाता
आपल्या देिात
अपघाताचे प्र्ाण
आलण ्ृत्यूचे प्र्ाण
िास्त असूनही
अवयव
दानाचे प्र्ाण नगण्य
आहे.
असे का ?
आपल्या देिात
अवयव दानाबद्दि
िागृती नाही
िनिागृती ची अत्युंत
आवश्यकता आहे

43. अपघाताच्या
रुग्णाियात
येणाऱ्या केस
वाडश
लविेि
दक्षता वाडश
• कमटमुंलबयाुंना ्ेदमस्तुंभ ्ृत्यू
बद्दि ्ालहती देणे
• त्याुंचे साुंत्वन करणे
• अवयव दानाची ्ालहती
• देणे स्मपदेिन करणे
• प्रत्यक्ष ्दत करणे
• कमटमुंबाचा गौरव करणे
अलतदक्षता
लवभाग (ICU)
को्ा
प्रार्ल्क
लनणशय :
अलतदक्षता
्ेदमस्तुंभ ्ृत्यू
डॉक्टराुंच्या
टी्चा
अुंलत् लनणशय :
्ेदमस्तुंभ ्ृत्यू
रुग्णाियात अपघाताची केस

44. कमटमुंलबयाुंना ्ालहती
आलण स्मपदेिन
प्रार्ल्क लनदान टी्
्ेदमस्तुंभ ्ृत्यूचे
लनदान
टी्
घेतली जाते
अवयव
प्राप्तकताश
उपचार टी्
केडेवरची काळिी
अलतदक्षता लवभागात
घेतिी िाते
अलतदक्षता
लवभाग
्ेंदमस्र्ुंभ
्ृत्यू
अवयव दात्या कडून
प्राप्तकत्याश ्ध्ये
प्रत्यारोपण करणारी
टी्
अवयव दात्या कडून
प्राप्तकत्याश ्ध्ये
प्रत्यारोपण करणारी
टी्

45. िन िागृती कोण करू िकेि
आपण सावशिण काय करू िकतो ?
वारकरी आहे
लवठ्ठिाच्या नावाने अवयव
दानाचे ्हत्व पटवून देईन
लिवुंत रुग्णाची काळिी हे
कतशव्य आहे, ्ृत्यू नुंतर
अवयवाची नासाडी न होऊ देणुं
ही तपश्चयाश
लिलक्षका आहे, िाळकरी ्मिाुंच्या
्नावर अवयव दानाचे ्हत्व
ठसवणे ्िा िक्य होईि
्ी ्ालहती करून घेऊन,
्ालहती ल्त्र ्ैलत्रणीना
देईन
इदुं िरीरुं
परोपकारार्श्

46. डॉ .का्ाक्षी प्रतापपसह भाटे
समधींद्र कमिकणी ५४ विे
२१५ कद २ क्श क्षेत्र सायन कोळीवाडा, ्मुंबई ३७
१ मे २०१२

47. अवयवाुंची खरीदी- लवक्री होऊ नये म्हणून ्हाराष्ट्र सरकारने उपाय
योिना के ल्या-
राज्यातीि प्रत्येक अवयव याचकाची एक यादी होऊ िागिी.
रुग्णािय अवयव प्रत्यारोपणासाठी रलिस्टर असते त्या रुग्णाित अवयव
काढता येतात.
अवयवाुंचे लवतरण के वळ वय आलण ईतर आवश्यकता िक्षात घेऊनच
चािते. ्ग दाता गरीब असेि ककवा श्री्ुंत आलण घेता लह त्याच प्र्ाणे
श्री्ुंत ककवा गरीब असू िकतो.
झोनि ट्रानस्पिाुंत कॉओडीनेिन कल्टी
(ZTCC) म्हणिे काय ?

48. FUNCTIONS OF ZTCC
•Maintains list of hospitals registered for
organs retrieval and transplantation.
•Maintains waiting list of patients who are
desirous for organs.
• carries fair distribution of organs based on
waiting list.
• waiting list is prepared on the basis of-
-Age
-Severity of disease
-Prognosis/expected survival after transplant
Organ
Retrieving
Hospitals
Organs
transplanting
hospitals
Multi-organs
transplant
centres
Government control
(As per HOTA act-1994)
ZTCC
No hospital can transplant organ without prior information or permission of ZTCC.
Working since
2000 in Mumbai

49. एखाद्या व्यक्तीने नेत्रदानाची िपर् घेतिी नसेि तरीही त्याचे
िवळचे नातेवाईक ्ृत्यू नुंतर त्याचे नेत्रदान करू िकतात .
्ेंदू स्र्ुंभ ्ृत्यू नुंतर अवयव दानही करू िकतात.
कोणीही व्यक्ती अवयव दान करु िकेि-
 डायबेटीस
 उच्च रक्तदाब
 ककवा इतर कोणत्याही रोगाने लपडीत व्यक्ती ्ृत्यमनुंतर
नेत्रदान करू िकेि .
्ेंदमस्तुंभ ्ृत्यू बद्दि िास्त ्ालहती िाणून घ्या
नेत्रदान / अवयव दाना बद्दि हे िाणून घ्या

50. ज्याुंचा ्ृत्यू
 रेबीस
 एच आय व्ही एड्स
 सेलपटक झाल्याने
 बमडून
 केनसर ने ्ृत्यू झािा असेि
अश्या व्यक्ती नेत्रदान/ देहदान करू िकत नाहीत
असे कोणी िोक आहेत का िे नेत्रदान/ देहदान
करू िकणार नाहीत ?

52. एक अत्युंत हुिार पराक्र्ी रािा
खूप ्हाि खूप
दालगने खूप ऎश्वयश
असिेिा,
त्यािा आपल्या सवश
वस्तूुंची खूपच काळिी
होती . त्याने आपिे
्ृत्यमपत्र करायचे ठरलविे.

53. रािाचे ्ृत्यू पत्र
मृत्यू पत्र

54. रािाचे ्ृत्यू पत्र
वेडा रािा
्ृत्यू पत्र

55. रािाचे ्ृत्यू पत्र
वेडुं कोण ?
्ृत्यू पत्र

56. िे प्रत्यक्ष ्हादेवािाही िक्य झािुं नसतुं
ते अवयव दाना ने िक्य झािे