2. Կենսագրություն
Գալիլեյը ծնվել է 1564 թվականի փետրվարի 15-ին
Իտալիայի Պիզա քաղաքում ազնվազարմ, սակայն
աղքատացած ազնվական, հայտնի լյութերական,
Վինչենցո Գալիլեյի ընտանիքում, ով երաժշտության
տեսաբան և վինահար էր։ Գալիլեո Գալիլեյի
ամբողջական անունը՝ Գալիլեո Դի Վինչենցո Բոնայուտի
դե Գալիլեյ էր ։ Նրա մայրը Ջուլիան՝ նախկին
Ամանատի, ամուսնացել էր Վինչեցոյի հետ 1562
թվականին: Գալիլեյը դարձավ հայտնի լյութերական և
իր հոր պես թերահավատորեն տրամադրվեց
հաստատված իշխանությունների դեմ: Գալիլեյի տոհմի
ներկայացուցիչները հիշատակվում են
փաստաթղթերում 14-րդ դարից սկսած։ Նրա որոշ
նախնիներ եղել են Ֆլորենցիայի Հանրապետության
կաթոլիկ վանահայրեր (կառավարող խորհրդի
անդամներ), իսկ նախապապը եղել է հայտնի բժիշկ և ևս
կրել է Գալիլեո անունը, ով 1445 թ. ընտրվել է
հանրապետության ղեկավար։
3. Կենսագրություն
Վինչենցո Գալիլեյի և Ջուլի Ամանատիի ընտանիքում
կար վեց երեխա, բայց ողջ մնալ հաջողվեց միայն չորսին՝
Գալիլեոյին (երեխաներից ավագին), աղջիկներին՝
Վիրջինիային, Լիվիին և կրտսեր որդուն՝
Միքելանջելոյին, վերջինս նույնպես հայտնի դարձավ
որպես կոմպոզիտոր-վինահար։ Միքելանջելոն երբեմն
պարտք էր վերցնում Գալիլեյից իր երաժշտական
գործունեության համար, որն էլ հավանաբար, առիթ
հանդիսացավ, որ Գալիլեյը վաղ հասակից սկսի զբաղվել
այնպիսի հայտնագործություններով, որոնք նրան
հավելյալ եկամուտ կբերեին: 1572 թվականին Վինչենցոն
տեղափոխվեց Ֆլորենցիա՝ Տոսկանյան դքսության
մայրաքաղաք։ Այնտեղ
կառավարող Մեդիչիների դինաստիան հայտնի էր
արվեստի և գիտության լայն և մշտական
հովանավորությամբ։
4. Գիտական
հայտնագործությունները
Առաջին մարդը, որը երկինք նայեց խոշորացնող օպտիկական
խողովակով՝ աստղադիտակով, իտալացի նշանավոր
գիտնական Գալիլեո Գալիլեյն էր։ 1608 թվ. Գալիլեյն իմացավ,
որ Հոլանդիայում դիտակ է ստեղծվել, այն ժամանակների
համար խիզախ մի միտք հղացավ՝ այդպիսի դիտակով դիտել
գիշերային երկինքը։ Եվ Գալիլիյն ինքը պատրաստեց
գիտության պատմության մեջ առաջին երկու
աստղադիտակները։ Նրանք դեռևս անկատար էին, փոքրը
խոշորացնում էր ընդամենը 3, իսկ մեծը՝ 32 անգամ։ 1609 թ
աշնանը նա առաջին անգամ աստղադիտակն ուղղեց դեպի
լուսին ու պարզորոշ տեսավ նրա մակերևույթի
անհարթությունները՝ «լեռներն» ու «հովիտները»։
Աստղադիտակով նա տեսավ,
որ Վեներա մոլորակը, Լուսնի նման, փոխում է իր տեսանելի
ձևը, կամ ինչպես ասում են փուլերը։ Դա կարելի էր բացատրել
միայն նրանով, որ Վեներան պտտվում է ոչ թե երկրի, այլ
Արեգակի շուրջը, ինչպես և պնդում էր Նիկոլայ Կոպեռնիկոսը։
Արեգակի վրա Գալիլեյը նշմարեց մութ բծեր։ Դրանց
տեղափոխությունից ելնելով՝ գիտնականն ապացուցեց,
որ Արեգակը պտտվում է իր առանցքի շուրջը։
5. Մահ
Գալիլեյը շարունակում էր
այցելուներ ընդունել մինչ
1642 թվականը, երբ 1642
թվականի հունարի 8-ին
թոքաբորբ տարավ և
սրտխփոցը դանդաղելով,
մահացավrՏոսկանիայի մեծ
դուքս Ֆերդինանդո II-ը,
ցանկացավ
հուղարկավորել նրան
Սանտա Կրոչեյի
բազիլիկայի հիմնական
մասում՝ նրա հոր
գերեզմանի կողքին,
ինչպես նաև մարմարյա
հուշարձան կանգնեցնել
Գալիլեյի պատվին:
