Buku Program Pelancaran Nilam SMK Johor Bahru.pptx
Bab4pembiakan 140319232100-phpapp01
1.
2. Pembiakan ialah proses induk
menghasilkan individu baru atau
zuriat
Pembiakan Seks
(Sexual reproduction)
Pembiakan Aseks
(Asexual
reproduction)
Kepentingan – memastikan
kemandirian dan kesinambungan
sesuatu spesies
3. Pembiakan yang melibatkan proses
persenyawaan, iaitu proses percantuman
dua sel pembiakan yang setiap satunya
berasal daripada satu induk jantan dan satu
induk betina
Organ
lelaki
Organ
perempuan
Sperma
Ovum
Anak
Zigot
menghasilkan
menghasilkan
persenyawaan Embrio Fetus
4. Proses percantuman antara gamet
jantan dan gamet betina untuk
menghasilkan zigot
Persenyawaan dalam
(Internal fertilisation)
Persenyawaan luar
(External fertilisation)
5. Persenyawaan
berlaku di dalam
sistem pembiakan
betina
Mamalia, reptilia, buru
ng dan serangga
melakukan
persenyawaan dalam
Persenyawaan dalam
(Internal fertilisation)
Persenyawaan luar
(IExternal fertilisation)
Persenyawaan berlaku di luar sistem
pembiakan betina
Ovum dan sperma dihasilkan pada masa
yang sama di dalam air untuk proses
persenyawaan berlaku
Persenyawaan luar berlaku pada
ikan, katak dan kodok
Keburukan :
Sel pembiakan perlu dihasilkan dengan
banyak
Sel pembiakan akan mati sebelum
disenyawakan
Ovum dan sperma banyak membazir
Zigot atau embrio yang terhasil mungkin
akan dimakan oleh haiwan lain
6. Pembentukan individu-individu baharu
daripada 1 individu atau induk tanpa
melibatkan sel-sel pembiakan jantan atau
betina
5 jenis:
Belahan dedua (binary fission)
Pertunasan (budding)
Pembentukan spora (spore formation)
Pembiakan vegetatif (vegetatif reproduction)
Penjanaan semula (rejuvenation/regeneration)
7. Kebaikan:
Organisma boleh
menghasilkan
individu baru yang
banyak tanpa
bantuan daripada
individu yang lain.
(sel induk)
Keburukan:
Organisma baru
yang dihasilkan
adalah serupa
(ciri-ciri) dengan sel
induk
8. Belahan dedua
(Binary fission)
•Satu induk yang matang membahagi dan berpisah menjadi
dua sel yang baharu.
• contoh : ameba , paramesium, buran dan bacteria
10. Pembentukan spora
o Berlaku pada tumbuhan tak berbunga seperti
kulat, lumut dan paku pakis
o Dihasilkan di sporangium
o Setiap spora akan membentuk individu yang baru
12. Penjanaan semula
(Cacing pipih - Planarian)
Fragmentasi individu dewasa kepada beberapa bahagian badan
dan pertumbuhan semula bahagian-bahagian tersebut menjadi
individu baharu yang lengkap
Contoh : tapak sulaiman, cacing pipih
14. Perbandingan antara pembiakan seks dan
pembiakan aseks
Persamaan
Menghasilkan individu
baru untuk
mengekalkan spesis
Pembiakan
seks
Pembiakan
aseks
Bilangan individu
yang terlibat
Perbezaan
Penglibatan sel
pembiakan (gamet)
Ciri-ciri individu
baru
Dua
Ya
Berbeza
dengan sel
induk
Satu
Tidak
Sama dengan
sel induk
17. Fungsi organ pembiakan lelaki
Organ pembiakan Fungsi
Testis Menghasilkan sperma dan hormon
testosteron (hormon lelaki)
Duktus sperma
(sperm duct)
Menyalurkan sperma dari testis ke vesikel
simen
Kelenjar prostat
(Prostate gland)
Menghasilkan bendalir keputihan yang
melindungi sperma
Vesikel simen
(Seminal vesicle)
Menyimpan sperma dan menghasilkan
cecair semen untuk memudahkan
pergerakan sperma
Uretra (Urethra) Membebaskan sperma dan air kencing dari
badan
Skrotum (Scrotum) Melindungi testis
Penis Menghantar sperma dari lelaki ke vagina
perempuan
19. Pertumbuhan janggut dan jambang
Pembesaran tulang dan otot
Pertumbuhan bulu di bahagian
kemaluan dan ketiak
Suara kasar dan garau
Testis mula menghasilkan sperma
Mula membebaskan semen
Mula tertarik kepada perempuan
Perubahan lelaki apabila mencapai akil
baligh
21. Fungsi organ pembiakan perempuan
Organ pembiakan Fungsi
Ovari Menghasilkan ovum dan hormon
estrogen dan progesteron (hormon
perempuan)
Tiub Fallopio
(Fallopian Tube)
• Menolak ovum yang matang dari ovari
ke uterus
• Tempat persenyawaan berlaku
Uterus • Membenarkan fetus berkembang jika
persenyawaan ovum berlaku
• Melindungi fetus
Serviks
(Cervix)
• Menghasilkan cecair untuk pergerakan
sperma
• Menghubungkan uterus dengan vagina
Vagina • Menerima sperma dari penis
• Menghasilkan cecair untuk pelincir
23. Pembesaran payudara dan pelvis
Pengumpulan lemak dibawah kulit
Pertumbuhan bulu di bahagian
kemaluan dan ketiak
Mula menghasilkan ovum
Mula datang haid
Mula tertarik kepada lelaki
Perubahan perempuan apabila
mencapai akil baligh
24. Perbandingan antara sperma dan ovum
Persamaan
Gamet/Sel pembiakan
manusia
Sperma Ovum
Jantina yang
menghasilkan
Perbezaan
Jenis gamet
Organ yang
menghasilkan
Saiz
Kuantiti untuk
dihasilkan tujuan
persenyawaan
Kebolehan bergerak
Fungsi
Perempuan
Lelaki
Gamet jantan Gamet betina
Testis Ovari
Sel terkecil dalam
badan lelaki
Sel terbesar dalam
badan perempuan
Satu
Berjuta-juta
Boleh Tidak boleh
Bercantum dengan
sperma untuk
membentuk zigot
Bercantum dengan
ovum untuk
membentuk zigot
25. Pergeluaran Haid
(Mestruation)
Pendarahan atau darah keluar melalui
servik dan vagina perempuan.
Kitar Haid
(Menstrual Cycle)
Edaran perkembangan dan
kemerosotan dinding uterus yang
berkait dengan perkembangan ovum.
Satu kitar haid yang lengkap biasanya
mengambil masa 28 hari
29. Semasa persenyawaan, sperma yang
dihasilkan dalam testis akan bergerak untuk
bertemu dengan ovum yang dihasilkan dalam
ovari di Tiub Fallopio.
Testis
Duktus
sperma
Kelenjar
prostat
Uretra Zakar
Faraj
Serviks
Uterus
Tiub
Fallopio
30. Zigot terbentuk
daripada percantuman
antara nukleus sperma
dan ovum
Zigot membahagi
membentuk dua sel
Zigot membahagi
lagi membentuk
empat sel.
Zigot membahagi banyak kali
menghasilkan satu gumpalan
sel yang disebut embrio.
31.
32. Apabila sampai di uterus, zigot telah
berkembang menjadi embrio. Embrio
kemudian akan terbenam di dalam dinding
uterus.
Proses pelekatan embrio pada dinding uterus
disebut penempelan.
Plasenta menempelkan embrio pada dinding
uterus.
Tali pusat menghubungkan embrio kepada
plasenta.
Plasenta mengandungi banyak kapilari darah.
Embrio mendapat bekalan makanan dan
oksigen daripada plasenta ibunya melalui tali
pusat.
33. Bahan-bahan buangan seperti karbon dioksida
dan urea embrio disingkirkan ke dalam darah
ibu melalui tali pusat.
Embrio mempunyai sistem peredaran darah
yang tersendiri dan tidak bercampur dengan
darah ibu.
Embrio dilindungi oleh dua lapisan membran
yang disebut membran embrio.
Cecair dalam membran embrio (bendalir
amnion) melindungi embrio daripada sebarang
gegaran atau renjatan.
37. Zigot Embrio Fetus Bayi
Tempoh
Masa
Sebaik sahaja
nukleus sperma
bercantum
dengan nukleus
ovum
0 – 2 bulan 2 – 9 bulan Fetus yang
telah
dilahirkan
Ciri khas Terdiri daripada
satu atau
beberapa sel
Terdiri
daripada satu
gumpalan sel
Menyerupai
manusia
dengan
anggota
badanya dapat
dikenal pasti
Semua
bahagian
badan telah
berkembang
dengan
lengkap
38.
39. Ibu yang mengandung perlu mengambil
makanan yang bernutrisi untuk menjamin
kesihatan diri sendiri dan fetus yang sihat.
Fetus mendapatkan zat makanan daripada
plasenta ibunya melalui tali pusat.
Gizi ibu mengandung harus mengandungi
makanan seperti ikan, telur, susu, daging,
buah-buahan dan sayur-sayuran.
40. Nutrisi / Zat
makanan
Fungsi / Kepentingan
Protein • Diperlukan untuk membina tisu fetus
Kalsium dan fosforus • Diperlukan untuk menguatkan tulang dan gigi
fetus
• Diperlukan untuk mengelakkan kerosakan gigi
pada ibu
Besi • Diperlukan untuk membina sel darah merah
untuk mengangkut oksigen pada fetus
• Diperlukan untuk mengelakkan ibu daripada
menghidapi penyakit anemia (kekurangan sel
darah merah)
Asid folik dan
vitamin
• Diperlukan untuk menguatkan sistem pertahanan
(sistem pengimunan) terhadap jangkitan penyakit
pada fetus dan ibu
41. Protein juga diperlukan untuk membina
antibodi dalam badan ibu. Antibodi ialah
bahan kimia yang membantu badan
memusnahkan mikroorganisma yang
memasuki badan.
Ibu mengandung harus mengurangkan
pengambilan makanan karbohidrat dan lemak.
Ibu perlu mengelakkan daripada pengambilan
alkohol, dadah, ubat dan merokok yang
menbahayakan atau mengakibatkan kecacatan
embrio atau fetus.
42. Risiko ibu
mengandung
yang merokok
Anak mati dalam
kandungan ibu
Keguguran anak
Bayi yang dilahirkan
bersaiz lebih kecil
berbanding dengan
bayi yang dilahirkan
oleh ibu yang tidak
merokok
Melahirkan bayi
dengan kecacatan
pada otaknya
Melahirkan anak
yang tidak cukup
bulan
43. Kemandulan
(Sterility)
Lelaki atau perempuan yang
tidak boleh mempunyai anak
Kemandulan lelaki mungkin
disebabkan:
tiada atau sedikit sperma
dihasilkan
sperma mati terlalu awal
sperma tidak matang
penis tidak dapat berfungsi
dengan baik
penyakit kelamin – gonorea atau
sifilis
kerosakan pada testis atau duktus
sperma
Kemandulan perempuan mungkin
disebabkan:
Ovulasi tidak berlaku spt ovari
tidak menghasilkan ovum
ovum mati terlalu awal
ovum tidak matang
kitar haid yang tidak teratur
kecacatan organ pembiakan spt
tiub fallopio tersekat
embrio gagal untuk menempel
sendiri di dinding uterus
ketidakseimbangan hormon
pembiakan
44. Kemandulan dan ketidaksuburan boleh diatasi melalui:
Pengambilan makanan yang berkhasiat dan nutrisi yang baik
Rawatan hormon - mengambil pil kesuburan yang
mengandungi hormon yang boleh merangsang ovari untuk
menghasilkan ovum
Pembedahan
Persenyawaan dalam tabung uji (in-vitro fertilisation)– sperma
dan ovum diletakkan bersama di dalam piring petri yang
mengandungi larutan kultur. Persenyawaan berlaku. Zigot
diletakkan didalam uterus perempuan. Bayi yang dilahirkan
dipanggil bayi tabung uji.
45. Pengawalan kelahiran
(birth control)
Biasanya berlaku apabila:
Pasangan tidak bersedia untuk memiliki anak
Sudah mempunyai anak yang ramai
Ingin jarak kelahiran antara anak
Prinsip yang digunakan
dalam kawalan kelahiran:
menghalang ovum dari
disenyawakan oleh sperma
menghalang embrio
terbentuk dari penempelan ke
dinding uterus
Kaedah yang digunakan:
Lelaki:
Menggunakan kondom
Vasektomi
Perempuan:
Kaedah semulajadi
i. Rhythm method
ii. Temperature method
iii. Mucus method
Pil perancang
Alat intrauterus (IUD)
Menggunakan spermicide
Menggunakan diafragma
Ligasi (Ligation)
49. Bahagian bunga Fungsi
Sepal • Melindungi bunga semasa peringkat kudup
Petal • Menarik perhatian serangga bertujuan
pendebungaan
• Melindungi stamen dan pistil
Penyangga (Stalk) • Menyokong bunga
Stamen • Organ pembiakan jantan
Filamen • Memegang anter
Anter • Menghasilkan butir debunga
Butir debunga
(Pollen grain)
• Mengandungi sel gamet jantan
Pistil • Organ pembiakan betina
Stigma • Menerima butir debunga semasa pendebungaan
Stil (Style) • Penyokong stigma dan menerima butir debunga
Nektar (Nectary) • Menghasilkan cecair manis (nektar) untuk menarik
serangga atau burung
Ovari • Menghasilkan ovul
Ovul • Mengandungi sel gamet betina
50. Sel pembiakan jantan tumbuhan
berbunga adalah di dalam butir
debunga
Sel pembiakan betina tumbuhan
berbunga adalah di dalam ovul
Butir debunga dan ovul dari
bunga yang berbeza dari segi
saiz, bentuk, susunan dan
bilangan.
Sel pembiakan tumbuhan berbunga
Butir debunga
51. Pendebungaan
(Pollination)
• Proses pemindahan butir debunga
dari anter ke stigma bunga
Agen Pendebungaan
(Pollination agen)
• Agen atau organisma yang
membawa/memindahkan butir
debunga dari anter ke stigma bunga
Tiga jenis agen
pendebungaan:
haiwan
angin
air
52. Perbandingan ciri-ciri debunga dibawa oleh
serangga dan angin
Persamaan
Pendebungaan oleh
serangga
Pemindahan butir
debunga ke stigma
Pendebungaan oleh
angin
Perbezaan dalam ciri-ciri
bunga
Kuantiti yang kecil dan
melekit
Kuantiti dan ciri-ciri
butir debunga
Kuantiti yang besar dan
ringan
Berbau Bau Tiada bau
Terang Warna Biasanya warna putih
Pendek Filamen Panjang dan terjuntai
Melekit Stigma Berbulu
Pendek Stil Panjang
Kecil Anter Besar
53. Pendebungaan oleh
serangga
Perbezaan dalam ciri-ciri
bunga
Pendebungaan oleh
angin
Pendek Tangkai Panjang
Ada Nektar Tiada
Besar Saiz bunga Kecil
Bunga matahari,
rambutan
Contoh bunga Lalang, Bunga jagung
55. Berlaku apabila butir debunga
dari anter sekuntum bunga
berpindah ke atas:
a) Stigma pada bunga yang
sama, atau
b) Stigma pada bunga yang
lain pada pokok yang sama
•Lebih mudah berlaku selagi anter
dan stigma matang pada masa
yang sama.
• Kelemahan:
• anak pokok yang terhasil
mempunyai sifat yang sama
• daya tahan terhadap
penyakit lebih rendah
56. Berlaku apabila butir debunga
dari anter sekuntum bunga
dipindahkan ke stigma bunga
pada pokok yang berlainan.
Kelebihan:
Mempunyai sifat kedua-
dua tumbuhan induk
Lebih sihat
Menghasilkan buah yang
banyak dan bermutu
Menghasilkan bijih benih
yang bermutu tinggi
57. Perbandingan antara pendebungaan sendiri
dengan pendebungaan kacuk
PERSAMAAN
Proses pemindahan butir
debunga ke stigma
PERDEBUNGAAN
SENDIRI
PERDEBUNGAAN
KACUK
PERBEZAAN
Tempat berlaku
Biji benih yang terhasil
Rintangan terhadap jangkitan
penyakit pada anak pokok yang
terhasil
Bunga atau pokok yang
sama
Kurang bermutu
Rendah
Pokok yang berlainan
Lebih bermutu
Lebih tinggi
58. Pokok Pokok induk Pokok
kacukan
Sifat pokok kacukan
Padi • Jenis siam-29 dengan jenis
Pebifun
• Jenis Taichung 65 dengan
Mayang Ebos 80
• Malinja
• Mahsuri
Buah lebih banyak dan
masak dengan lebih cepat
Kelapa
sawit
Pisifera dengan Dura Tenera Buah lebih banyak dengan
tempurung yang nipis
dan isi yang lebih banyak
Betik Subang 6 dengan Sunrise
Solo (Hawaii)
Eksotika Buah lebih manis dan
berisi
Jagung Jagung manis dari Taiwan
dengan dari Mexico
Jagung
Masmadu
Buah lebih manis, lebih
besar, lebih tahan
terhadap penyakit dan
kemarau
Aplikasi pendebungaan kacuk dalam pertanian
60. Pembiakan seks bagi tumbuhan berbunga dan
perkembangan ovul dan ovari
Pokok
berbunga
Debunga
Ovul
Persenyawaan Zigot
Embrio
Anak benih
Anak pokok
61. Bijih benih terdiri daripada tiga bahagian iaitu testa,
kotiledon dan embrio.
Testa – kulit luar biji benih yang melindungi biji benih
Hilum – tempat perlekatan biji benih pada testa
Mikropil – liang seni yang terdapat pada testa
Kotiledon – bahagian biji yang menyimpan makanan
Embrio – terletak antara dua kotiledon dalam biji
kacang – (plumul,radikel dan kotiledon)
Plumul – membesar menjadi pucuk
Radikel – membesar menjadi akar
62. Struktur biji benih
(Biji benih dikotiledon)
Struktur luar biji kacang
panjang
Keratan memanjang biji kacang
panjang
63. Struktur biji benih
(Biji benih monokotiledon)
Struktur luar biji jagung Keratan memanjang biji
jagung
64. Bahagian
biji benih
Fungsi
Testa Melindungi biji benih
Mikropil Membenarkan udara dan air masuk
ke dalam biji semasa percambahan
Hilum Melekatkan biji benih pada dinding
ovari (buah)
Kotiledon Membekalkan makanan untuk
percambahan
Fungsi bahagian-bahagian biji benih
65. Percambahan – proses pertumbuhan embrio dalam
biji benih menjadi anak benih
Terdapat dua percambahan biji benih:
i. Percambahan epigeal
(Kotiledon turut dibawa keluar di atas tanah apabila pucuk bertumbuh)
ii. Percambahan hipogeal
(kotiledon kekal dalam tanah)
69. Biji benih akan bercambah jika berada
dalam keadaan yang sesuai.
Syarat-syarat yang diperlukan untuk
percambahan ialah dengan adanya:
a) Air
b) Udara
c) Suhu (haba) yang sesuai
Syarat-syarat percambahan biji
benih
70. Pengertian: Sejenis pembiakan aseks yang
menghasilkan tumbuhan baru dari bahagian
tertentu pada tumbuhan induk tanpa
melibatkan biji benih.
Berlaku apabila bahagian tertentu pada
tumbuhan seperti batang, akar, atau daun,
yang ada mata tunas bertumbuh menjadi
pokok baru.
Berlaku melalui bahagian tertentu tumbuhan
seperti rizom, batang, batang rayap dan
bebawang.
71. Rizom ialah batang yang tumbuh
di bawah tanah
Rizom mengandungi makanan
simpanan.
Lalang, kunyit, halia, serai
Mata tunas yang kecil dihasil
pada dapat berkembang menjadi
tumbuhan
Lidah buaya, Bryohyllum
72. Tuber ialah batang bawah tanah
dengan hujung yang bengkak
Tuber mengandungi makanan
simpanan
Tuber mengandungi beberapa
mata tunas yang dapat tumbuh
menjadi pokok baru.
Ubi kentang
Sesetengah tumbuhan membiak
melalui batang yang mempunyai
beberapa mata tunas.
Ubi kayu, tebu, pokok bunga
raya, pokok bunga mawar
73. Batang rayap ialah batang yang
berjalar di permukaan tanah.
Nodus pada batang akan
mengeluarkan mata tunas
Batang rayap tidak menyimpan
makanan.
Pegaga, rumput, ubi
keledek, kangkung
Bebawang terdiri daripada
berlapis-lapis daun berlendir yang
bengkak.
Mata tunas bertumbuh menjadi
tumbuhan baru.
Bebawang mengandungi
makanan simpanan.
Bawang merah, pokok bunga lili
74. Umbisi ialah batang bengkak
dengan mata tunas yang tumbuh
menegak di bawah tanah.
Umbisi menyimpan makanan.
Keladi
Anak pokok tumbuh daripada
batang pendek dalam tanah.
Pokok pisang, pokok buluh
75. KEBAIKAN KEBURUKAN
1. Anak tumbuhan tumbuh lebih cepat
daripada melalui biji benih.
1. Anak tumbuhan tidak
mempunyai sifat-sifat baru yang
dapat menyesuaikan diri jika
persekitaran berubah.
2. Tidak memerlukan bantuan agen
pendebungaan
2. Anak tumbuhan tumbuh di
kawasan yang sama dengan induk.
Hal ini menimbulkan masalah
kesesakan.
3. Anak tumbuhan mempunyai sifat
yang sama dengan tumbuhan induk.
3. Sifat yang tidak diingini
diturunkan daripada induk kepada
anak tumbuhan
4. Anak tumbuhan dapat memperoleh
makanan daripada induk sebelum
bemandiri.
77. Keratan batang atau dahan dikerat
daripada tumbuhan induk dan ditanam ke
dalam tanah
Keratan batang yang digunakan perlu
mengandungi ruas berdekatan dengan
pangkalnya.
Tumbuhan seperti ubi kayu, bunga
mawar, bunga raya, tebu, dan kangkung
dapat dibiak dengan cara ini
78. Kulit suatu dahan yang sihat yang mempunyai ruas serta tunas
digelang (dibuang kulit).
Bahagian dahan itu ditutupi dengan tanah lembap dan dibalut dengan
bahan plastik kain, atau sabut kelapa.
Apabila akar-akar kelihatan tumbuh keluar daripada bahagian dahan
itu, dahan itu dipotong dan ditanam di dalam tanah.
Kaedah ini biasanya digunakan untuk membiak pokok buah-buahan
seperti durian, ciku, limau, rambutan dan jambu batu.
79. Suatu dahan yang rendah digelangi kulit luarnya dan dibenam dalam
tanah lembap.
Apabila akar-akar kelihatan muncul, bahagian dahan itu dipotong
daripada tumbuhan induk dan ditanam.
Keadaan ini digunakan untuk membiak tumbuhan seperti bunga
kertas, bunga mawar, bunga melur dan limau.
80. Mata tunas suatu pokok
disisipkan pada kulit luar
suatu pokok lain yang
dihiris dalam bentuk T
Batang satu pokok dipotong
dan dilekatkan pada satu
batang pokok yang lain
