Een introductie tot Citizen Science / Burgerwetenschap

Over CS Lab
Wat is CS?
Waarom CS ?
Voorbeelden
Hoe doe je CS ?
Hulpmiddelen

SCIENCE for All
&
All for SCIENCE

Dissemination &Training
Citizen Science
Research
Transdisciplinary
Collaboration
Workshop
Facilitation
Development &
Coordination
Project
Incubation
Policy Advice
Education
PROJECT INCUBATOR KNOWLEDGE HUB

launched in 2018
Archaeology
Governance and
Global Affairs
Humanities
Law
Medicine / LUMC
Science
Social and Behavioural
Sciences

Leiden ✱ iSpex is een sexy experi-
ment, dat is na de meetdag van
gisteren wel duidelijk. Projectlei-
der Frans Snik moest gisteren voor
tientallen camera’s verschijnen en
hij heeft in letterlijk honderden
interviews moeten uitleggen hoe
dat opzetstukje voor de iPhone
nou eigenlijk werkt. Snik was daar
druk mee in het Utrechtse Cabau,
maar ook in Leiden, waar het idee
vandaan komt, was er een pr-mo-
ment georganiseerd.
Burgemeester Henri Lenferink en
rector magnificus Carel Stolker
verrichtten op deze officiële meet-
dag een waarneming op het Stad-
huisplein. Een keer voor het echt
en daarna nog een keer in een
richting die mooier uitkomt op de
foto’s. Aan hun zijde staan Huub
Röttgering van de Sterrewacht
Leiden en Geert de Snoo, decaan
van de faculteit wiskunde en na-
tuurkunde.
iSpex is meer dan alleen een me-
diahype en een aardige gimmick
met een smartphone, zeggen de
astronoom en de decaan. De lande-
lijke proefneming heeft wel dege-
lijk ook wetenschappelijke waarde.
Het is een simpele en goedkope
methode om een goed beeld te
krijgen op veel punten in het land.
,,Vroeger had je voor een fijnstof-
meting een koelkast nodig’’, zegt
De Snoo, ,,op aarde of in een satel-
liet. Dit opzetstukje voor de iPhone
maakt het veel simpeler. Natuur-
lijk is de kwaliteit van de metingen
minder dan met een groot appa-
raat, maar omdat er zoveel metin-
gen tegelijk worden gedaan, kun je
de ruis eruit halen.’’
Bovendien - dit is pas het begin
van burgerwetenschap, voorspelt
hij. Niet dat iSpex het allereerste
voorbeeld is van ’citizen science’ -
gewone mensen stelden al de re-
kenkracht van hun pc ter beschik-
king van de zoektocht naar buiten-
aards leven en ze telden sterren-
stelsels. Ze telden vogels in de
achtertuinen geplette vliegjes op
hun kentekenplaat. Maar iSpex,
gaat nog een stap verder. Er kun-
nen nog veel iSpex-meetdagen
volgen, zegt de decaan.
Hij heeft op deze meetdag al diver-
se waarnemingen gedaan op weg
naar de binnenstad. ,,Je kon echt
de verschillen zien. Op een druk
verkeersplein zag je meer fijnstof.’’
Op het Stadhuisplein zijn de meet-
omstandigheden tegen het mid-
daguur niet optimaal. Er hangen
witte plukken in wat een strak-
blauwe lucht zou moeten zijn.
Voorbijgangers blijven staan om te
zien waarom die heren hun tele-
foon naar de hemel richten. ,,Wat
doet u, burgemeester’’, vraagt een
fietser. ,,Eigenlijk zouden we voor
zo’n fijnstofmeting op de Bree-
straat moeten staan’’, merkt die op.
Leids iSpex meer dan alleen een gimmick
Cabauw ✱ Strikt genomen kan het
ook zonder iPhone.Kies op een zon-
nige dag positie in het open veld.
Kijk naar de horizon. Verkleurt de
hemel van blauw naar wit? Dan is de
lucht schoon, want de kleur van wa-
terdamp in de atmosfeer is wit. Ver-
kleurt de hemel naar geel of bruin?
Dan hangt er fijnstof in de atmo-
sfeer.Maar een waarneming met het
blote oog kan nooit meer geven dan
een algemene indruk.Met de app en
het opzetstukje van het iSpex-pro-
ject gaat het heel precies.
Sterrenkundige Frans Snik van de
Universiteit Leiden houdt de atmo-
sfeer nauwgezet in de gaten. Zijn
ene oog is gericht op een computer-
scherm, waarop te zien is hoe een
wolk fijnstof vanuit Frankrijk en
België onderweg is naar Noord-Bra-
bant. ,,Dat zullen we snel merken in
de metingen uit het zuiden’’, zegt
hij. Met zijn andere oog registreert
hij de lucht boven Cabauw, waar het
CESAR-meetstation van het KNMI
en het RIVM staat.Dit is het zenuw-
centrum van het iSpex-project. Een
paar hoge windveren trekken zijn
aandacht. ,,Vanmiddag brandt de
zon die wolken wel weg. Maar ze
mogen de meetresultaten van van-
ochtend niet vertroebelen’’, zegt hij.
Het iSpex-project is een ’citizen
science-project’. Het Rijksinstituut
voor Milieuhygiëne (RIVM) heeft
samen met het KNMI een eigen vast
net waarmee het de kwaliteit van de
lucht meet, maar een netwerk van
duizenden burgers overal in Neder-
land is natuurlijk veel fijnmaziger.
Het is echter onduidelijk
of een
iPhone met een opzetstukje even
betrouwbare gegevens oplevert als
het fijn afgestelde en geijkte net-
werk van het RIVM. De landelijke
iSpex-meetdag is opgezet om dit uit
te zoeken.
In totaal hebben 10.000 Nederlan-
ders de app gedownload en het spe-
ciale
opzetstukje
ontvangen. Zij
moesten wachten tot gisteren, toen
de atmosferische omstandigheden
eindelijk ideaal waren voor het ex-
periment. Vanaf het eerste begin
maakten de deelnemers druk ge-
bruik van de mogelijkheid. Zo druk
was het zelfs, dat de server de testre-
sultaten niet kon verwerken. De da-
tabase die de gegevens moest op-
slaan, deed het wel, maar de server
kon de resultaten niet zichtbaar ma-
ken op de kaart van ispex.nl. ’s Mid-
dagswarendeproblemenverholpen
en rond 17.30 uur kwamen de mel-
dingen rap binnen; dik 4500 metin-
gen. Hieruit bleek dat het een over-
wegend heldere dag was. Blauwe
balletjes (’heel helder’) overheersten
boven Leiden, de Haarlemmermeer
en Haarlem. Groene, gele en zelfs
bruine balletjes maakten duidelijk
dat het boven Alkmaar, Amsterdam
en Hilversum veel minder goed ge-
steld was met de lucht. Het autover-
keer, vooral dieselroet, is een be-
langrijke bron van fijnstof.
Lang niet alle fijnstof is gevaarlijk.
Saharazand, dat jaarlijks wel een
paar keer over Nederland waait, zee-
zout uit de Noordzee of de rook van
bosbranden uit Canada, die gisteren
vanuit Scandinavië hoog over Ne-
derland trokken,leveren amper risi-
coop.MaardeiPhoneregistreertdat
stof allemaal wel. Astronoom Snik
verwacht dan ook dat de analyse van
de meetgegevens nog wel enkele
maanden gaat duren. De resultaten
worden te zijner tijd gepubliceerd
via www.rivm.nl/ispex.
In de brandende zon bedienden astronomen gisteren de ’grote spexen’, de instrumenten waaraan de iPhones worden geijkt.
FOTO'S ANP
Goede dag voor
meting iSpex
Duizende
mensen ra
met de tele
telefoon rec
gen langzaam
. Daarna bewo
foon strak omh
een holle rug. E
leek wel tai chi. D
komt van deelnem
Heerhugowaard d
voor de iSpex-metin
foon volgde. ,,Het is
om aan zo’n groot ex
mogen meewerken. H
begrijp dat er veel ’fijns
nodig zijn, moet hun ro
dreven worden. Het echt
schappelijke werk moet n
gedaan worden. Maar zond
kunnen ze niet aan de slag.’
Hans Kortstee uit Zaanstad d
meting bij de Prins Bernhardb
in Zaandam. „Dat leek me een
waar we fijnstof zouden kunnen
meten. Dat viel vanmorgen mee,
meting geeft aan dat de lucht zee
helder was.”
Vlotjes
Wim
Nugteren deed rond kwart
over acht een eerste meting in
Broek op Langedijk bij Winkelcen-
trum Broekerveiling. ,,Daar is nu
nog een ruim
veld om te meten.
Om ongeveer half elf een tweede
meting gedaan. Het was eerst even
wennen, maar de instructie is goed
en de meting verliep ook vlotjes.
Beide keren was de uitslag: ’min-
der helder’, uitgedrukt in de kleur-
code geel.’’ Ger Welboren deed de
meting op het dak van de brand-
weerkazerne in Zandvoort waar hij
werkt. ,,Aangezien ik in de uitruk
zit en binnen anderhalve minuut
in de brandweerauto moet zitten,
was de enige optie voor veel ruimte
om je heen het dak van de brand-
weerkazerne. Uiteindelijk gaf het
apparaat zeer helder aan.’’ Tegen
de avond deed hij een meting in
zijn woonplaats Noorddorp (tussen
Heemskerk en Castricum). ,,Daar is
het voor mij belangrijker om te
weten, omdat Tata Steel mijn buur
is.’’ Het resultaat: Ook heel helder
b
, Zandvoort:
er tien jaar weten we
of deze tour schoon is.
J. den Boer, Heemstede: Oneens.
Pas over tien jaar weten we of
Froome echt schoon rijdt. Lance
Armstrong zei ook altijd dat hij
niets gebruikte. Ik hoop wel dat ze
nu naturel rijden maar de twijfel is
te groot.
Krijn Schoonderwoerd, Leiden:
Oneens. Wout Poels werd in een
zware etappe zevende, terwijl hij
een jaar geleden na een lelijke val
zijn nier en zijn milt scheurde, zijn
longen kneusde en gebroken rib-
ben had. Hij lag op de intensive
care, fietste 222 dagen geen wed-
strijd. En dan nog zevende worden,
een jaar later in een zware etappe.
Knap hoor, maar bij zo’n voorbeeld
blijf ik dan wel mijn vraagtekens
zetten. Met de tandpastaglimlach
van Michael Boogerd in m’n ach-
terhoofd die nog nooit van het
woord doping had gehoord. Maar
ondertussen door diezelfde doping
goed geboerd heeft en nooit meer
hoeft te werken.
Jan de Kwaaisteniet, Schagen:
Oneens. Dopinggebruik zal altijd
doorgaan, zeker bij dergelijke
lange ritten. Het blijft een constan-
te race tussen de gebruiker en de
opsporende organisatie waarbij de
laatste altijd een ronde achterloopt.
Dus laat de renners doping gebrui-
ken. Storten zij dan van de fiets af,
is het eigen schuld: men wil toch
ten koste van alles winnen. Het
enige wat hier tegen helpen kan, is
de desbetreffende sporter voor het
leven schorsen. Maar dán voor élke
sport! En het verdiende geld terug-
storten naar de organisaties van
deze evenementen.
Arie Pronk, Noordwijk: Oneens.
De verleiding blijft te groot voor
een aantal renners. Rotte appels
blijven er altijd tussen zitten, wat
dit betreft is het een afspiegeling
van de dagelijkse maatschappij die
hier
misp
einde
Mevor
Sassenh
procent s
voorlopig
mondeling
nutteloos in
hangt aan elk
vooral verbete
Die te pas en te
den gebruikt al
25%
eens
oneens
opool
De bediening van de iSpex-app is heel eenvoudig.
Heldere dag voor Leiden, Haarlemmermeer en Haarlem
✱ Analyse gegevens duurt ’enkele maanden’ ✱ server traag
Hans Ko
Wilfred Simons
w.simons@hdcmedia.nl
De Snoo, Lenferink en Stolker doen
hun meting.
FOTO PR
Silvan Schoonhoven
Massaalmetenmetje
Van onze verslaggever
Bard van de Weijer
lopikUitgeteldligteenrijtjeschapen
inhetflinterdunnereepjeschaduwdat
e 213 meter hoge meetmast van het
ver hun weiland werpt; het
aardezonmaandagniet
jnt. Iets verderop
tearmnaar
jl hij
beurtprecieshetzelfde.Ookhierwordt
fijnstof gemetendoornaardeluchtte
n,maardanmetkostbarespectro-
rs.Deze‘spexen’werkennet
itjesvoordeiPhone,
preciezer.De
alsijk-
-
een strakblauwe hemel nodig. En die
kwammaarniet.Nu,opdevalreep– de
vakanties zijn al begonnen, waardoor
het landelijke karakter van de meting
gevaar liep – schenken de weergoden
alsnogeenpaarmooiedagen.
Dus trekken overal in het land bur-
gers er met hun smartphone op uit.
et opzetstukje dat zij gebruiken
lgenshetzelfdeprincipealsde
n in het weiland bij Lo-
tellensjesdateen
opdelens
stel-
Sterrenkundige Stephanie Heikamp van de Universiteit Leiden doet een fijnstofmeting met haar iSpex. Links
Reportage
Fijnstofonderzoek
Hetwaslangwachten,op
eenzostrakblauwelucht
datfijnstofmetenmet
duizendensmartphones
tegelijkzinzouhebben.
Maandagwashetzover.
090713 © de Volkskrant. Bron: ispex.nl
Hoe werkt de iSpex?
iSpex registreert die vingerafdruk
en stuurt de meting naar een
centrale database. Op basis van
duizenden metingen door
vrijwilligers hopen onderzoekers
een nieuwe methode te vinden
om de samenstelling van fijnstof
beter te meten.
Met een opzetstukje kan een iPhone worden veranderd in een
instrument om fijnstof te meten: de iSpex. Zo werkt het:
fijnstof verandert de kleursamenstelling van het licht.
Elk type fijnstof verstrooit het licht net even anders,
waardoor het een unieke 'vingerafdruk' achterlaat.
Advertentie
Van o
Ianthe Sah
amsterdam Bijeeng
peratuurvanmin10graden
deHaagsetimmermanEddy(35)
metzijnmoederWilma(56)opde
avondvan19februariditjaarin
Düsseldorftepinnen,toenhet
tweetaldoordeDuitsepolitiein
dekraagwerdgevat.Eenoogge-
tuigehaddepolitieingeseind.
Moederenzoonstondennamelijk
nietzomaartepinnen;zevulden
alurenlangeenrugtasmetbank-
biljettendiezemetvalsebankpas-
jesdoordehelestaduitdemuur
trokken.Detasbevatteinmiddels
zo’n170 duizendeuroaancash.
EddyenWilmablekennietal-
leentehandelen,ontdektedepo-
litie.Zemaaktendeeluitvaneen
wereldwijdnetwerkaanneppin-
ners,datdiedaginfebruaritoe-
sloeg.Intotaalwerdvoor30 mil-
joeneurogepinddoortientallen
mensenin23 landen.
30miljoenisveelgeld;alleRoe-
meenseskimmersinNederland
hebbenzekereenjaarnodigom
hetbijeenteroven.Dewoordvoer-
dervandeHaagsepolitiediesinds
dezeweekbetrokkenisbijdezaak
noemtheteen‘triesthoogtepunt
inbankcomputerkraken’.
MaandagmelddedeHaagsepo-
litiedateendeelvandeverdach-
tenvandepinbendevermoedelijk
afkomstigisuitNederland.De
Duitsepolitievroeghunomhulp
bijdeopsporing.Daaromzijn
maandagookcamerabeeldenvrij-
gegevenvanzevenNederlandse
verdachtendiediebewustedagin
februariinDuitslandpinden.Een
GriekseverdachtedienaarNeder-
landvluchtte,isinmiddelsopver-
zoekvandeDuitseautoriteitenin
DenHaaggearresteerd.Indiere-
giozijnaldiversehuiszoekingen
verricht.Tweeverdachtenzijnin-
middelsgeïdentificeerdalseen51-
jarigeeneen32-jarigeHagenees.
ZodradeDuitsepolitieerom
vraagt,wordenzeopgepakt.
Hetgeldwerdgestolenvanreke-
ninghoudersbijtweebankenuit
deVerenigdeArabischeEmiraten
(Rakbank)enOman(BankofMus-
cat).Deneppinnersmaaktenge-
bruikvanwhiteplastics,onbe-
druktebankpassenwaaropgesto-
lengegevenswordengekopieerd.
Dedadershaddendebenodigde
gegevensverkregendoordebevei-
ligdesystemenvanbedrijvendie
voordebankenwerkentehacken.
Zoschakeldenzedekaartlimieten
vanbestaandecreditcardrekenin-
genuitenkopieerdenmagneet-
strippenenpincodes.
DeNederlandsepolitieraakte
bijdezaakbetrokkentoende
Haagsetimmermanenzijnmoe-
deralsvermistwerdenopgege-
ven.Eddyzouzijnmoederbegelei-
denbijeenbezoekaanDuitsland
vooreenmedischeingreep,maar
zekeerdennietterug.DeNeder-
landsepolitieontdektetoendat
zeineenDuitsecelzaten.
smartphone
de professionele meetapparatuur.
Foto Raymond Rutting / de Volkskrant
OverdagwasopdewebsitevaniSpex
al te zien waar alle metingen zijn ver-
richt.Omtienuur’s ochtendswarener
al1.800uitgevoerd,vooralindesteden
– een aanwijzing dat het onderwerp
fijnstof daarmeerleeftdanindemin-
der dichtbevolkte regio’s. De drukte
waszogrootdatdeserverswaarophet
kaartjegetoondwerdenigetijdbezwe-
ken onder de toeloop. Maar de onder-
zoekers bezwoeren dat alle gegevens
gewoon zijn opgeslagen. Om zes uur
waren4.957metingenbinnen.
Wereldwijd netwerk
Snikenzijncollega’szullenhunvakan-
tiedoordelatelandelijkemetingmoe-
tstellen. De komende maanden
data vergelijken met de
ofessioneleappara-
tuurheeftgedaan.Doelisuittevinden
of aldietelefoonseenbetrouwbarein-
dicatie kunnen geven van de hoeveel-
heid en vooral het soort fijnstof in de
atmosfeer. De droom is het uitrollen
van een Europees of misschien zelfs
eenwereldwijdmeetnetwerk.
Het Longfonds, partner in het pro-
ject,hooptdatdeappoptermijnmen-
senmetlongklachtenhelptbijhetbe-
palenvandeluchtkwaliteitinhunom-
geving. Ze kunnen dan besluiten bin-
nen te blijven, het wat rustiger aan te
doen of hun medicatie aan te passen.
Maar zo ver is het nog lang niet. Het
duurtvermoedelijknogjarenvoorde
iSpexmethode goed genoeg is om de
preciezesamenstellingvanhetfijnstof
tekunnenbepalen,verwachthetRIVM.
Maandagisalvasteeneerstestapgezet.
‘De term fijnstof is nogal een ver-
gaarbak’,zegt HesterVolten van
het RIVM,dat landelijk fijnstofni-
veaus meet met vijftig stations.Bij
deze meetpunten wordt gekeken
hoe veel fijnstof er in de atmosfeer
zit.Alles kleiner dan 10 microme-
ter (een 1000ste millimeter) telt
mee.Maar het ene fijnstof is het
andere niet.Kleine roetdeeltjes
zijn schadelijker dan rondzwevend
zeezout.Uit de metingen van het
RIVM is lastig te achterhalen waar-
uit fijnstof precies bestaat.Ster-
renkundigen van de Universiteit
Leiden hebben mogelijk de oplos-
sing voor dit probleem bedacht.Zij
hadden spectropolarimeters ont-
wikkeld om te onderzoeken wat er
zoal rondzweeft in de atmosfeer
van verre planeten.Hun techniek
bleek ook op aarde goed bruik-
baar.Anderhalf jaar geleden be-
dacht de Leidse sterrenkundige
Frans Snik dat er misschien wel
een goedkoop instrumentje voor
een smartphone gemaakt kon wor-
den.Hij krabbelde wat op een pa-
piertje en de iSpex was geboren,
een simpel meetinstrument voor
de iPhone.Masterstudent Stepha-
nie Heikamp ontwierp het voorzet-
stukje.Ze wonnen er deAcademi-
scheJaarpijs mee,plus 100 dui-
zend euro.Daarmee kon de iSpex
massaal geproduceerd worden.
Eenvoudigapparaatjevoorgrootschaligmeten
België, Canada, Colombia, Dominicaanse Republ
Egypte, Estland, Groot-Brittannië, Indonesië, Italië, Jap
Maleisië, Mexico, Oekraïne, Pakistan, Roemenië, Rusland, Sp
Sri Lanka, Thailand, de Verenigde Arabische Emiraten en de VS.
090713 © de Volkskrant
BN DESTEM DINSDAG 9 JULI 2013
VANDAAG 3
door Maartje Huijben
BREDA – Nee, eerlijk gezegd had
hij meer fijnstof verwacht dan dat
hij tot dusver heeft gemeten. „Ik
woon relatief dicht bij de snelweg
en de spoorlijn. Ik ging ervan uit
dat er daarom meer fijnstof in de
lucht zou zitten. De hoeveelhe
die ik tot nu heb
me
fijnstof van weinig tot veel. In de
rest van West-Brabant is het ver-
gelijkbaar, zij het dat op sommige
plekken ook schone lucht wordt
gemeten.
„Ik ben geïnteresseerd in de we-
tenschap”, verklaart Ma
deelname
De overheid heeft de maximaal toelaatbare hoeveelheid
fijnstof per kubieke meter in de atmosfeer vastgesteld.
De dagelijkse norm is 50 microgram en die mag hooguit
35 dagen per jaar worden overschreden.
50
gaan de lucht in
‘Minder fijnstof in
Breda dan verwacht’
! René Martens had verwacht een hogere concentratie fijnstof te meten.
foto Ron Magielse/het fotoburo

Maps in the Crowd
Oeverplanten
De Grote Griepmeting
iSpex
Plastic Spotter
Erfgoed Gezocht
COVID Radar
The Global
Microplastic Project

1.
Call for
Research
Questions
3.
Stakeholders
Workshops
4.
CSLab
Incubation
5.
Public
Project
2-4 months 1-2 months 3-4 months
2.
Stakeholders
Involvement
Co-creation with the City

https://zenodo.org/record/4100587

https://doi.org/10.3390/geosciences10090342

Er bestaan veel verschillende termen die allemaal onder
de ‘brede paraplu’ van Citizen Science vallen
Public participation in scientific research
Volunteer mapping
Volunteered geographic information
Volunteer Monitoring
Public Participation in Scientific Research
Community Science
Crowdsourcing
Community-based monitoring
Participatory monitoring
Patient-led research
Burgerparticipatie
Burgerwetenschap
Patiëntenparticipatie
Co-onderzoek
Publieke participatie in onderzoek

https://doi.org/10.1371/j
ournal.pone.0147152

De ‘10 Principes van de Burgerwetenschap’
De 10 principes zijn geformuleerd door de werkgroep ‘Sharing best practice and
building capacity’ van de European Citizen Science Association (ECSA) met de input
van vele leden van de ECSA.
Ze zetten een aantal van de belangrijkste principes uiteen die volgens de ECSA
community ten grondslag liggen aan goede burgerwetenschap.

1
Burgers kunnen fungeren als: bijdragers, medewerkers of
projectleiders en hebben een betekenisvolle rol in het
project.
Burgerwetenschappelijke projecten betrekken
burgers actief bij wetenschappelijk onderzoek
dat nieuwe kennis of inzichten oplevert

2
Bijvoorbeeld het beantwoorden van een onderzoeksvraag of
het informeren over maatregelen voor natuurbehoud, over
beleidsbeslissingen of over het milieubeleid.
Burgerwetenschappelijke projecten leiden tot
een wetenschappelijk
of maatschappelijk resultaat.

3
Voordelen kunnen zijn:
de publicatie van onderzoeksresultaten, mogelijkheden om
bij te leren, persoonlijk plezier, voordelen op sociaal vlak,
voldoening dat men bijdraagt aan wetenschappelijk bewijs
voor bijv. lokale, nationale en internationale kwesties en,
daardoor, mogelijk het beleid kan beïnvloeden.
Zowel beroepswetenschappers als
burgerwetenschappers hebben baat bij
hun deelname

4
Dit kan onder meer het formuleren van de onderzoeksvraag
zijn, het uitwerken van de methode, het verzamelen en
analyseren van data en het communiceren van de resultaten
Burgerwetenschappers kunnen, als ze dat
willen, deelnemen aan verschillende fases van
het wetenschappelijk proces

Citizen Science kan toegepast worden in elke fase van
onderzoek.

Haklay, M., 2013, DOI: 10.1007/978-94-007-4587-2_7
• 'Extreme’ citizen science:
vrijwilligers kunnen bij het
gehele onderzoeksproces
betrokken zijn, van
probleemstelling tot analyse en
interpretatie van de resultaten.
• Participatory science:
vrijwilligers denken mee over
het onderzoeksobject en de
onderzoeksmethode en werken
mee aan de uitvoering;
• Distributed intelligence:
vrijwilligers verzamelen
informatie c.q. interpreteren
onderzoekgegevens;
• Crowdsourcing: verkrijgen van
gegevens via middelen die
onder beheer van vrijwilligers
vallen
Er zijn verschillende niveaus van betrokkenheid

Haklay, M., 2013, DOI: 10.1007/978-94-007-4587-2_7

https://data-blog.gbif.org/post/citizen-science-on-gbif-2019/

Eind 2014 onderzochten heel wat buurtgenoten de speel- en sportplekken in Slotermeer in het
project ‘Kijk! Een gezonde wijk’. Met een mobieltje in de hand liepen mensen rond en beoordeelden
als buurtonderzoekers de omgeving.
Het onderzoek werd gericht op het beoordelen van bestaande speel- en sportplekken. De
onderzoekers wilden ontdekken wat bewoners belangrijke elementen vinden in hun eigen wijk als
het gaat om hun gezondheid. Zoals bijvoorbeeld de kwaliteit van de huizen en de omgeving, maar
ook de sociale kanten van een wijk, zoals gezelligheid en veiligheid.
PROJECT: Kijk! een gezonde wijk
Lees meer over dit project:
http://kijkeengezondewijk.nl
den Broeder, L., Devilee, J., van Oers, H., Schuit, A.J. and Wagemakers, A.
(2016). Citizen science for public health. Health Promotion International, :
daw086.DOI: https://doi.org/10.1093/heapro/daw086

Padlet Activiteit
https://padlet.com/CS_LAB/CSinResearchCycle

Society
Impact
society and
individuals
collective (societal)
values,
understanding,
actions and well-being
Environment
Impact
the bio-chemical-
physical environment,
the quality or quantity
of specific natural
resources or
ecosystems.
Science &
technology
Impact
the scientific process
(method) as well as
research more
broadly
the scientific system
(institutions; science
policy; incentive
structures),
technological artefacts
(such as apps) and
standards.
Governance
Impact
processes and
institutions through
which decisions are
made (both informal
and formal)
Relationships and
partnerships
the governance of
data generated.
Wehn, U., Gharesifard, M., Ceccaroni, L. et al. Impact assessment of citizen science: state of the art
and guiding principles for a consolidated approach. Sustain Sci 16, 1683–1699 (2021).
https://doi.org/10.1007/s11625-021-00959-2
Burgerwetenschap heeft impact

open
science
citizen
science
open data
(FAIR)
open access
transparent
project definition
“top-down” projects
“bottom-up” projects
co-creation
complete
collaboration
interdisciplinary
citizen science
inclusion
transdisciplinary
research

tinyurl.com/nposreport https://zenodo.org/record/5495589

Kwaliteitsbevordering & succesfactoren voor
Citizen Science
De enorme variatie die er bestaat in Citizen Science projecten betekent een weelde aan
mogelijkheden om wetenschappers en Citizen Scientists bij elkaar te brengen, maar maakt het
beoordelen van projecten niet makkelijker. Tevens hebben initiatiefnemers van nieuwe projecten
expliciet behoefte aan handvatten voor het opzetten van zo’n project.
De NPOS Citizen Science werkgroep heeft daarvoor een instrument ontwikkeld dat is geënt op de
Tien Principes of Citizen Science van de ECSA, in de vorm van succesfactoren waarmee rekening
gehouden dient te worden bij het vormgeven van projecten en bij de beoordeling ervan. Ze geven
daarbij aan in welke fase van het wetenschappelijke proces deze factoren vooral een rol kunnen
spelen, en omschrijven telkens een aantal criteria waarmee in ieder project rekening gehouden
moet worden.

De enorme variatie die er bestaat in citizen science
projecten betekent een weelde aan mogelijkheden
om wetenschappers en citizen scientists bij elkaar te
brengen, maar maakt het beoordelen van projecten
niet makkelijker.
Tevens hebben initiatiefnemers van nieuwe citizen
science projecten expliciet behoefte aan handvatten
voor het opzetten van zo’n project.
De NPOS werkgroep voor CS heeft daarvoor een
instrument ontwikkeld dat is geënt op de Ten
Principles of Citizen Science van de ECSA.
Daarbij maakte zij gebruik van wetenschappelijke
kennis over het ontwikkelen en uitvoeren van
projecten en van de expertise en ervaring van de
werkgroepleden.
Deze matrix geeft aan in welke fase van het
wetenschappelijke proces, welke succesfactoren een
rol kunnen spelen, en omschrijft telkens een aantal
criteria waarmee in ieder project rekening gehouden
moet worden.

Het ontwikkelen van Citizen Science-projecten
Wat zijn de principes en kwaliteitsfactoren
van Citizen Science?
Waar moet u aan denken als u een plan
schrijft voor een CS project?
Tijdens de planningsfase, moet u natuurlijk
aan alle projectfases denken...in Onderdeel 3
gaan wij dieper in op de uitvoeringsaspecten
daarvan.
Planningsfase
Start van het
project
Looptijd van het
project
Afrondingsfase

SUCCESFACTOREN #1:
Actief betrekken van burgerwetenschappers
Definitie en inventarisatie van: projectdoel, doelgroep (type
citizen scientists en hun motivaties), mediakanalen, citizen
scientists (andere platforms, organisaties)
Er wordt moeite gedaan om mensen van verschillende
achtergronden bij het project te betrekken. Aandacht wordt
besteed aan opleiding en begeleiding
Tijdens het project wordt gemonitord welke behoeftes bij
citizen scientists leven m.b.t. hun rol in het project en wordt
zo mogelijk recht gedaan aan die behoeftes.
Communicatieplan omvat minimaal te nemen acties om
interactie en communicatie tussen citizen scientists en
wetenschappers vorm te geven
Planningsfase
Start van het
project
Looptijd van het
project
Afrondingsfase

Padlet Activiteit
https://padlet.com/CS_LAB/10Principes

Professionalisation of
Citizen Science
CS Platforms &
Knowledge Exchange

De ‘10 Principes van de Burgerwetenschap’

https://www.jstor.org/stable/j.ctv550cf2.9

Contours of citizen science: a vignette study –
will be published in Royal Society August 25th, currently
In pre-print here: https://osf.io/preprints/socarxiv/6u2ky
The Characteristics of Citizen Science

https://www.springer.com/
gp/book/9783030582777

https://link.springer.com/article/10.1007/s11625-020-00833-7
https://www.nature.com/articles/s41893-019-0390-3

Statement of the Citizen Science & Open Science Community of Practice
(under the CSGP) on the REVISED UNESCO Recommendation on Open
Science
Citizen Science is a significant global movement fostering the participation of members of the public, including
communities and civil society organisations, throughout various stages in research and innovation processes.
The Citizen Science & Open Science Community of Practice (CoP) shares insights from the vast global community of
citizen science practitioners and open science practitioners. We recognize that “citizen science” is a contested term,
and many prefer and use alternatives in specific contexts.
Opening access to data, publications, and other research products is necessary but not sufficient to transition
science fully towards Open Science. Citizen science is an essential part of realising open science, providing
opportunities for open, inclusive and participatory processes for knowledge creation.
Therefore, the Recommendation should promote building on the vast existing experience and collaboration
practices of Citizen Science initiatives, especially for the 2 key pillars “Open engagement of societal actors” and
“Open dialogue with other knowledge systems”.
http://citizenscienceglobal.org/projects.html#csos

Een introductie tot Citizen Science / Burgerwetenschap

Recommended

Recommended

More Related Content

More from Margaret Gold

More from Margaret Gold (20)

Een introductie tot Citizen Science / Burgerwetenschap