Enerji alanında siyasal risk

1. Enerji Alanında Siyasal Risk

2. Değişken Enerji Politikaları
• Genel olarak değişken olan enerji kullanımı yıllara ve yüzyıllara
göre farklılık göstermiştir ve göstermektedir.
• Bu değişkenliğin sebebini devletlerin arz ve talep dengesi
dikkate alınarak belirlendiği konusu su götürmeyecektir.
• Dünya devletleri değişken enerji politikalarını kolay elde
edilebilir yani maliyeti az enerji kullanımını sağlayabilmek
adına yapmaktadır.
• Eğer enerji kendini yenileyebilir,maliyeti diğer enerji
kaynaklarını elde etmekten daha az ve kullanma alanının
genişliği daha çok ise tercih edilebilir bir enerji kaynağı
olacaktır.

4. Değişken Enerji Politikaları
• Bununla birlikte ülkelerin enerji sağlamak için kullandığı kaynakların
değişkenliği coğrafi,teknoloji gibi faktörler doğrultusunda
birbirinden ayrılmaktadır. ( Örn: Rüzgar enerjisini kullanabilen bir
ülkenin dağlık alanlara sahip olması ve rakımca yüksek bulunması
enerjinin ortaya çıkmasını sağlayabilecektir.)
• Küresel manada enerji politikasına yön veren en önemli
faktörlerden biriside rekabet koşullarının hüküm sürmesi olacaktır.
Çok fazla talep edilen bir enerji ihtiyacının devletler tarafından arzı
daha kolay ve kazançlı olacaktır.
• Talep edilen bu enerjinin arzı sağlanırken enerji güvenliğinin de
sağlanabilmesi gerekmektedir. Bunu uluslar arası anlaşmalar ve
devletlerin iç hukukunda düzenlenebilir şekillerini görebilmekteyiz.

6. Enerji Alanındaki Siyasi Serüven
• Enerji alanında gelişmelerin başlangıcı olarak İngiltere’de
gerçekleşmiş olan Sanayi Devrimi’ni baz almak yanlış
olmayacaktır.
• Makinelerin yapım ve kullanımı için gerekli olan enerji
kaynakları fosil yakıtlardan sağlanılabilmekteydi.
Makineleşmenin yaygınlaşması sonucunda döneminin devasa
güçlere sahip ülkeleri ortaya çıkmaya başlamıştır. Sanayisi
güçlü olan devlet diğer devletlere karşı daha güçlü ve siyasi
olarak baskın olduğunu tarih sayfalarını araladığımızda
görmekteyiz.

8. Enerji Alanındaki Siyasi Serüven
• 18. Y.Y. Olarak nitelendirilen Sanayi Devrimi ile
hammadde açlığı ve pazarı ortaya çıkmıştır.
• Daha öncede değindiğim üzere o dönemin
kullanılan enerji kaynağı fosil enerji kaynakları
idi. Hatta Fransa’daki kömür madenlerinin
hakimiyeti için devletlerin birbiri ile nasıl bir
siyasi mücadeleye girmiş oldukları
görülmüştür.

10. Enerji Alanındaki Siyasi Serüven
• Daha sonra Ortadoğu’da bulunan eski adıyla “Neft” olarak
nitelendirilen maden yataklarının keşfi ile tarihe damgasını
vuran ve günümüzde halihazırda kullanılmaya ve siyasi
hareketlenmelere sebebiyet veren fosil yakıtlardan Petrol
ülkelerin siyasi ve stratejik planlarını düzenlerken göz önünde
bulundurduğu en önemli enerji kaynağı olmuştur.
• Neft yataklarına hakimiyet kurulabilmesi için bir çok
İngiliz,Fransız, Alman Petrol şirketleri gizli veya alenen
Ortadoğu’da yapılacak değişimlerde rol oynaması en önemli
enerji alanındaki siyasi menfaat güdülmesinin
örneklerindendir. ( Hicaz demiryollarının kurulması sırasında ki
Turkish Petrolium şirketinin faaliyetleri buna en bariz örnek
teşkil etmektedir.)

12. Enerji Alanındaki Siyasi Serüven
• Teknolojinin gelişmesi ve yer altı madenlerinin çıkartılabilir
hale gelmesi ile birlikte işlenebilme durumuyla enerji alanı
bambaşka olaylara tanık olmuştur.
• Gelişen enerji alanındaki en önemli enerji kaynakları
radyoaktif maddelerin kullanılması ile ortaya çıkan Nükleer
Enerji alanıdır.
• Nükleer enerji savaş,savunma,silah sanayi gibi alanlarda
ülkelerin cazibesini kabartan bir enerji kaynağıdır.
• Nükleer Enerjinin kontrolünü sağlamak üzere bir çok uluslar
üstü kuruluş bu bağlamda mücadele etmektedir. Fakat
görüldüğü üzere güçlü olan ülkelerde nükleer silah
depolanması azalmak yerine artmaktadır.

14. Enerji Alanındaki Siyasi Serüven
• Nükleer enerji alanındaki alınması gereken önlemler diğer enerji
kaynaklarını baz aldığımızda üst düzey olması gereken bir alan olup,
güvenliğin ve kontrolün sağlanamadığı ülkelerde mevcut olan
nükleer yapılanmanın vereceği hasarlar ciddi olup hatta genetik
bozulmalara sebebiyet verebilmesinden dolayı ülkenin gelecekteki
bireylerine dahi bu olumsuz etkilerini yansıtabilmektedir. ( Çernobil
vakası)
• Silah sanayinde kullanılması sonucunda insanlık dışı manzaraları
ortaya çıkarabildiğini biliyoruz. (Örn: Nagazaki ve Hiroşima’ya atılan
atom bombaları)
• Nükleer silaha sahip devletler listesi,Nükleer Silahların Yayılmasının
Önlenmesi Antlaşması,Stratejik Silahların Sınırlandırılması
Görüşmeleri gibi faaliyetler ile nükleere olan eğilimin önüne
geçilmeye çalışılmaktadır.

16. Enerji Alanındaki Siyasi Serüven
• Ayrıca günümüzde kullanılan Rüzgar, Güneş gibi
biyoenerjilerde mevcuttur. Rüzgar enerjisi ve güneş enerjisi ile
elektrik elde edilebilmektedir örneğin. Bunun kullanımı diğer
saydığımız enerji türleri yanındaki kullanımı pek fazla
olmamakla birlikte küresel anlamda henüz çok yaygın değildir.
Bu durum enerji alanı ile pekiştirilmiş olmakla siyasi strateji ve
manevraların kurulması ve planlanmasına ön ayak olabilecek
bir etmen olmadığı için büyük ve güçlü devletlerin sadece
çevreyi koruma yani açıkçası kendi ülkelerini koruma
düşüncesi ile dünyaya göstermelik olarak desteklediklerini
gösterdikleri enerji türleridir.

18. Enerji Alanındaki Siyasi Serüven
• M.Ö.’den beri kullanılan bir enerji çeşidi ise termal enerjidir.
Termal enerji ile yeraltındaki sıcak suyun kullanımı
sağlanılmaktadır. Günümüzde termal sağlık amaçlı olarak
kullanılmaktadır.
• Termal enerjiye başka bir göz ile baktığımızda ise soğuk bir
ülkede termal enerjinin kullanılması o ülke için nasıl önemli bir
faktör oluşturabileceğini ve komşu devletlerinin siyasi olarak
bu güce sahip olmak adına yaptırımlar uygulama veya
stratejiler oluşturma yollarına başvurabileceklerini düşünmek
gayet tabi ve doğal olacaktır.

20. Enerjinin Oluşturduğu Siyasi Risk
• Enerji alanında gelişen ülkeler geleceğe hükmedecekleri
düşüncelerine haiz olmakla birlikte bu alanlarda stratejik ve
siyasi planlamalarını yaparlar.
• Bir çok büyük devletin enerji kaynakları hakkındaki koruma
ve güvenliği sağlama, doğal kaynakların dengeli kullanımı
gibi şartları sağlamak adına bir çok girişimlerde
bulunmaktadırlar. Çünkü enerjinin dengesiz ve orantısız
şekilde bir devlet tarafından kullanılması diğer devletlerin
siyasi menfaatlerine ve devletlerin devamlılığını
zedeleyecek hasarlara sebebiyet verebilecektir.
• Siyasi olarak devletlerin Risk oluşturabilme imkanına sahip
gördükleri enerji alanı millet ve devletlerinin bekasını
korumak için dengeli ve kullanımının kontrol altında
tutularak yapılması için birbirlerine uluslar arası anlaşmalar
ve yaptıkları siyasi manevralar ile baskı kurmaktadırlar.