Presentatie door Johan Polder (RIVM) op de expert meeting 'Ziel en zakelijkheid in de zorg'

1. Zorg, ziel en zaken
Johan Polder
Expertmeeting “Ziel en zakelijkheid
in de zorg”, 29 november 2012
Zeist, PGGM

3. Zorguitgaven, 1972-2011
CBS, Zorgrekeningen
Miljard euro
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010

7. 30% van de economische groei door
betere voeding en gezondheid

8. Robert Fogel (2004)
The Escape from Hunger and Premature Death, 1700–2100
“The increasing share of global income spent on healthcare
expenditures is not a calamity; it is a sign of the remarkable
economic and social progress of our age” (p. 107).
“Public policy should not be aimed at suppressing the demand
for health care. Expenditures on health care are driven by
demand, which is spurred by income and by advances in
biotech that make health interventions increasingly effective”
(p. 95).

10. Inhoud
1. Cure: De gouden en rotte eieren
van de zorg
2. Care: Baumol en het sociaal
contract van de zorg
3. Compassie: mens en
maatschappij

11. Vergrijzing een probleem?
"De stijging van de
levensverwachting
Willingness to pay & ability to pay
was een verdere
tegenvaller."
(www.cpb.nl/publicatie/nie
uw-pensioencontract-
onvermijdelijk)

12. Health Affairs, september 2011

13. Steeds meer mensen worden behandeld
Health Affairs, september 2011

14. Medische technologie slaat neer
bij hoge leeftijdsgroepen
Albert Wong, et al.
Social Science & Med
<2012>

15. Het onverzadigbare pakket….

16. NRC, 19 mei 2012

17. Gepast en Ongepast gebruik van zorg
Bron: Skinner, 2008
“Rotte eieren van de
Gezondheidszorg”

18. Groei ziekenhuisbehandelingen
(klinisch+dag) 1995-2010 (bron: CBS-LMR) + extrapolatie 2011- 2020
aanname: gebruik+comorbiditeit zorg 2011-2020 blijft op niveau 2010
niveau 1995: 1,74 miljoen niveau 2010: 2,79 milj,niveau *2020: 3,10 miljoen
behandelingen
1.600.000
comorbiditeit 1995-2010
behandelbeleid 2005-2010
1.400.000
behandelbeleid 2000-2005
behandelbeleid 1995-2000
1.200.000 demografie 1995-2020
1.000.000
800.000
600.000
400.000
200.000
0
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
*2011
*2012
*2013
*2014
*2015
*2016
*2017
*2018
*2019
*2020
-200.000
Bron: Slobbe, RIVM, 2012

19. Regionale verschillen (2008)

20. Groei uitgaven GGZ, 2000-2010
Gross Health Care Budget Framework (BKZ) Mental Health Care
7000
Expenditure Mental Health Care in Euros
6000
5000
x 1.000.000
Gross BKZ
4000 Budgeted
3000
Actual
2000 Expenditure
Gross BKZ
1000
0
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Year

21. Productie en verwijzingen GGZ
work in progress
Absolute production Mental Health Care Institutions
18.000
16.000
Absolute production x 1000
14.000
12.000
Hospital days
10.000 Part-time therapy
8.000 Sheltered housing
Ambulant contacts
6.000
4.000 0.07
2.000 0.06
0
0.05
*
00
01
02
03
04
05
06
08
09
07
20
20
20
20
20
20
20
20
20
20
0.04
Year
0.03
Total referral
0.02
Primary mental health care
0.01
Secondary mental health
care
0
2005 2006 2007 2008 2009 2010

22. We labellen mensen

23. Ritalin als consumptie artikel

24. Zorg en zaken: waar blijft de ziel?

25. Inhoud
1. Cure: De gouden en rotte eieren
van de zorg
2. Care: Baumol en het sociaal
contract van de zorg
3. Compassie: mens en
maatschappij

26. Augustinus en de “ziekte” van Baumol

27. Arbeidsproductiviteit
● Economische groei nodig om zorg te bekostigen
● Krimpende beroepsbevolking
– dus arbeidsproduciviteit omhoog
– Arbeidsproductiviteit zorg blijft achter, ziekte Baumol
● Zorg relatief duurder
● Verdere economische groei nodig …..
● …….

29. De babyboomers komen eraan….

30. De gezondheidseconomie van de
gezondheidsepidemie leidt tot
een zorginfarct
Hoogconjunctuur -
wel het geld, niet de mensen
Laagconjunctuur –
wel de mensen, niet het geld

31. Meer gezondheid, meer zorg

33. Het sociaal contract, 1985-2012
● Arbeidsparticipatie
● Sinds jaren tachtig sterk toegenomen
– 55+, en vooral: vrouwen
– Zorg en economie van geprofiteerd
– Zonder dat mantelzorg in de knel kwam
● Rek is er uit
– Vrouwen willen niet nog meer werken
– Communicerende vaten: week heeft 168 uur

34. Sociaal contract

35. Nieuw sociaal contract

36. Inhoud
1. Cure: De gouden en rotte eieren
van de zorg
2. Care: Baumol en het sociaal
contract van de zorg
3. Compassie: mens en
maatschappij

37. Beheersing zorguitgaven = NEE verkopen
● Tegen verstrekkingen
● Tegen aanbieders
● Tegen patiënten
● Zakelijkheid tegen de ziel?

38. Trechteren à la Dunning

39. (NRC, 10 april 2010)

42. Van ZZ en GG naar MM
● Mens en Maatschappij
● Mens
– Meer dan zijn leefstijl
– Jongeren met beperkingen versus competenties
– Ouderen meer dan optelsom relatieve risico’s, zorgpaden en
keten-DBC’s
– Matigen van verwachtingen
– Leren leven met kwetsbaarheid en sterfelijkheid

43. Wat is gezondheid?
“Beauty is in the eye of the beholder”
Shakespeare
● Lekker in je vel zitten
● De dingen kunnen doen, die je graag
wilt doen

44. Joris Slaets
● “Ik denk dat mensen nu vaak te
laat sterven.”
● “Mensen gaan uit van het eeuwige
leven, en de medische wereld
wakkert dat aan”
Volkskrant, 2 juni 2012

45. Van ZZ en GG naar MM
● Mens en Maatschappij
● Maatschappij
– Fysieke en sociale omgeving
– Oorzaak van gezondheid en ziekte
– Bepaalt wat we gezond en ziek noemen
– Aangrijpingspunt voor beleid

46. Zorgaanbieders
● Professionele verantwoordelijkheid
– Omvat ook maatschappelijke verantwoordelijkheid
● Nu of nooit
– Zorgaanbieders staan voor de keus:
– Of zelf gaan matigen
– Of steeds meer vrijheid kwijt raken

47. Orde en Wetenschappelijke Verenigingen, 2012

48. Stelselaspecten
● Productieprikkels verwijderen
● Geïntegreerde eerste lijn
– Inclusief delen ziekenhuiszorg
– En geriatrie
● Shared Savings
● Populatie contracten

50. Grootste uitdaging voor de zorg van morgen
● Scheiden van GOUDEN en ROTTE eieren
● Verbinden van COMMERCIE en COMPASSIE

51. De zorg van de toekomst
verbindt ziel met zaken.