3. კახეთში, სოფლად,
შემოდგომაზე ყველა ოჯახში
აკეთებენ თათარას და ავლებენ
ჩურჩხელას.
როცა ყურძენს დაწურავენ
მაშინვე გამოაცლიან წვენს,
დადგავენ ცეცხლზე და
ადუღებენ. ნიგოზს დაჭრიან და
აასხავენ ძაფზე, 10-12 სმ
სიგრძეზე, დაუტოვებენ სათაურს.
წინასწარ გამზადებულ ტკბილს
ჩაასხავენ ქვაბში, მოუკიდებენ 4
ლიტრ ტკბილზე 1 კგ ფქვილს,
კარგად გახსნიან და ნელ
ცეცხლზე ადუღებენ, რიგრიგობით მუდმივად ურევენ ხის
კოვზს, სანამ გასქელდება და
დუღილს დაიწყებს.
ადუღებენ 2 საათს და შემდეგ იწყება ნამდვილი ზეიმი; ასხმული ნიგვზის
გავლება თათარაში. გავლებულ ჩურჩხელებს კიდებენ ჯოხზე და აშრობენ. თუ
ტკბილი დიდხანს და კარგად ნადუღია ერთი თვის შემდეგ ჩურჩხელა შაქრდება
და უფრო გემრიელია.
4. მეთუნეობა ხალხური რეწვის ერთ–ერთი
უძველესი დარგია. სამწუხაროდ იგი ახლა
მივიწყებულია და დღითიდღე თითზე
ჩამოსათვლელი ხდება იმ ოსტატთა სახელები,
რომლებიც ქართული “თიხის
სურნელს” თაობიდან თაობას გადასცემენ.
მეთუნეობა საკმაოდ შრომატევადია, დიდ
ენერგიასა და მოთმინებას მოითხოვს. ჯერ
თიხა (აყალო მიწა) უნდა მოიზილოს,
დამუშავდეს, შემდეგ ოსტატი მას ნელ–ნელა
სასურველ ფორმას აძლევს და ჭურჭელს
სპეციფიურ შენობაში აწყობს გასაშრობად.
ნორმალურ ტემპერატურაზე გაშრობას თითქმის ორი თვე სჭირდება, კარგად
გამშრალი ჭურჭელი უკვე მზადაა გამოსაწვავად, იგი დაახლოებით 900 გრადუს
(ცელსიუსით) ტემპერატურაზე უნდა გამოიწვას. მხოლოდ ამის შემდეგ იცის
ოსტატმა როგორია მისი შრომის შედეგი, ანუ შეიძლება ყველა არ გამოვიდეს.
გამომწვარი თიხის ნაკეთობებს კერამიკული ეწოდება (ბერძნული სიტყვიდან
“კერამონ”–თიხა). კერამიკული ნაწარმი უძველესი დროიდან გამოიყენებოდა
(VIII-VIIათასწლეული) ქართველური ტომების ყოფა–ცხოვრებაში. საუკუნეთა
განმავლობაში დამზადებულ იქნა მეღვინეობასთან დაკავშირებული თიხის
ჭურჭლის დიდი ნაირსახეობა.
5. მრავალფეროვნებითა და ფორმების
დახვეწილობით გამოირჩევა ქართული
კერამიკა, რომელიც დამშვენებულია
ტრადიციული, ეროვნული ორნამენტით
და სხვადასხვა ფიგურებით.
XVIIს. შედგენილ ქართული ენის
ლექსიკონში დამოწმებულია ღვინის
სმისათვის განკუთვნილი ჭურჭლის
30 ქართული სახელწოდება. მათგან
განსაკუთრებული ადგილი დოქს
(კოკას) უკავია.
6. ამფორები, თიხის დოქები, კოკები და
ქვევრი ფართოდ იყო გავრცელებული
საქართველოში უძველესი დროიდან.
გამოიყენებოდა ღვინის დასადუღებლად
და ხანგრძლივად შესანახად.
