1. Dr. Musli Vërbani
DUNJAJA
Dunja do të thotë ajo çka është e poshtme, e ulët.
Ahiret do të thotë ajo çka është e lartë, çka vjen pas.
Njeriu nga poshtë do të shkoj lartë, nga kjo botë do të shkoj në botën tjetër. Për
njeriun kjo botë është vetëm një stacion ku pret momentin për të hipur në autobusin
(arkivolin) për të shkuar në botën tjetër dhe asgjë tjetër.
1. Dunjaja sprovë
Dunjaja është vend prove për njerëzit dhe për t’i sprovuar ata, Zoti i Lartëmadhëruar thotë:
“Dhe, dijeni se pasuria e juaj dhe fëmijët tuaj janë vetëm një sprovë, dhe se te Allahu
është shpërblimi i madh.” (El Enfal, 28).
Në një ajet tjetër Zoti i Lartëmadhëruar thotë:
“Dhe mos i hedh sytë me lakmi për gjëra të cilat Ne ia kemi dhënë disave prej tyre për
kënaqësi të shkëlqimit (të përkohshëm) të jetës së kësaj bote me qëllim që Ne të mund t’i
provojmë me ta” (Taha: 131)
2. Dunjaja zbukurim
Dunjaja përpos që është sprovë është edhe zbukurim, mirëpo ai zbukurim duhet
shfrytëzuar pozitivisht e jo negativisht, jo për shfrenim dhe vetëm dëfrim. Allahu i Lartësuar
thotë:
“Burrave u është hijeshuar dashuria për gjërat e dëshiruara; për gratë, fëmijët,
arin dhe argjendin e grumbulluar, kuajt e bukur, bagëtitë dhe arat e lëruara. Këto janë
kënaqësitë e kësaj jete, por kthimi tek Allahu është shumë më i mirë” (Ali Imran, 14).
Edhe pse pasuria dhe fëmijët janë stoli, duhet ditur se qëllimi kryesor i njeriut duhet të
jenë veprat e mira dhe të përgjithmonshme, siç thotë Zoti i Lartëmadhëruar:
“Pasuria dhe djemtë janë stoli e jetës së kësaj bote. Por veprat e mira që mbeten
përherë, janë më të mira te Zoti yt sa i përket shpërblimit dhe, janë më të mira sa i
përket shpresës për shpëtim”.
Po kështu Allahu i drejtohet Muhamedit s.a.v.s. duke i thënë: “Dhe mos i heq sytë mënjanë
prej tyre duke dëshiruar vetëm bukurinë e kësaj bote” (El-Kehf : 28).
Në të vërtetë jeta e kësaj botë është zbukuruar, dhe është bërë qëllimi kryesor i njeriut.
Kjo dunja në vend se të bëhet bahçe e ahiretit, mund të jetë edhe shkatërrimtare për njeriun.
3. Dunjaja kalimtare
Jeta e kësaj bote do të largohet dhe do ta pason bota tjetër (Ahireti ) ajo që ishte e
largët do të bëhet e afërt Zoti i Lartëmadhëruar thotë: “Çka është me ju që tuboni pasuri
derisa t’i vizitoni varret”(et-Tekathur,1).
Njeriu në këtë dunja është vetëm kalimtarë dhe kalimtari nuk është i qëndrueshëm as
natën dhe as ditën. Udhëtari në të vërtetë ndoshta mund të zbresë në një vend dhe të pushojë e
të qetësohet, ndërsa udhëtari i kësaj jetë nuk pushon asnjëherë: ai gjithnjë është në udhëtim,
çdo moment që kalon ai pret një pengesë nga kjo jetë për t’iu afruar jetës tjetër, Ahiretit.
Ashtu siç për udhëtarin patjetër do të vijë dita që të mbarojë udhëtimi i tij ashtu edhe për ne
patjetër do të vijë dita që do të vdesim. Thotë Allahu i Lartësuar: “Gjithsecili do ta shijojë
vdekjen” (Ali Imran, 185).

2. 4. Dunjaja kënaqësi e përkohshme
Allahu i Lartësuar në Kuran thotë: “… Por në të vërtetë e vogël është kënaqësia e jetës së
kësaj bote e krahasuar me Jetën e Ahiretit” [Et-Teube:38].
Dhe thotë Allahu duke treguar për njeriun që besoi nga populli i Firaunit: “Nuk ka
dyshim se kjo jetë e kësaj bote (dunjaja) nuk është veçse një kënaqësi (e përkohshme)
dhe sigurisht se Jeta e Fundit (Ahireti) ajo është banesa që do të mbetet përgjithmonë”
(El-Gafir: 39).
Pasi që dunjaja është e përkohshme nuk duhet lakmuar në ata të cilët kanë shumë
pasuri, sepse pasuria e tyre për ta është sprovë e ku e di ti a mos vallë do të kishe mundur ta
kalosh atë provim.
“Dhe mos i hedh sytë me lakmi për gjëra të cilat Ne ia kemi dhënë disave prej tyre për
kënaqësi të shkëlqimit (të përkohshëm) të jetës së kësaj bote me qëllim që Ne të mund t’i
provojmë me ta” (Taha: 131).
5. Dunjaja të largon nga përkujtimi ndaj Zotit
Dunjaja e largon vëmendjen në përkujtimin e Zotit, për këtë arsye Allahu i
Lartëmadhëruar na ka tërhequr vërejtjen kur ka thënë: “O ju që keni besuar mos t’jua
largojnë vëmendjen nga kujtimi i Allahut as pasuritë tuaja dhe as fëmijët tuaj. Dhe
kushdo që e bën këtë, atëherë ata janë të humburit” (El- Munifukunë: 9).
Dashuria e kësaj dunjaje sjell shpresën e gjatë që hedh tek njeriu harresën, kështu që
harron Krijuesin e tij ,e harron Zotin e tij duke mos e llogaritur që ai do te vdesë dhe do të
dalë para Tij.
6. Dunjaja është rivalitet në mes njerëzve
Rivaliteti i njerëzve në këtë botë është i pandalshëm dhe në të gjitha fushat e jetës por
të gjitha rivalitetet përmblidhen në tubim të pasurisë
Këtë fakt e ka përmendur edhe Allahu i Lartësuar në Kur’anin Famëlartë: “Ju ka
hutuar rivaliteti për të shtuar derisa të shkoni në varre” që do të thotë se: Ju ka hutuar
rivaliteti për të pasur sa më shumë pasuri, fëmijë, duke e harruar bindjen ndaj Allahut. Pastaj
vazhduat të ishit në këtë gjendje, derisa ju erdhi vdekja dhe u varrosët nëpër varre.
Ndalimi i rivalitetit për të mbledhur sa më shumë pasuri nuk do të thotë urrejtje ndaj
pasurisë. Por qëllimi i vërtetë i ndalimit është, se njeriu duhet ta kërkojë pasurinë në rrugë të
ligjshme dhe duhet ta shpenzojë atë po në rrugë të ligjshme, dhe ta ketë në shërbim të tij e jo
të bëhet shërbyes i saj.
Po ashtu, pasuria nuk duhet të zotërojë zemrën e njeriut, por njeriu duhet ta zotërojë
atë në dorën e tij, sepse edhe pasuria në momentet ë caktuara nuk e kryen detyrën e saj sepse e
humb vlerën.Thotë Zoti i Lartëmadhëruar:
“Dijeni se jeta e kësaj bote është vetëm lojë, dhe qejf, dhe mburrje e ndërsjellë mes jush
dhe rivalitet për pasuri e fëmijë taman si bimësia pas shiut ku rritja e saj e kënaq
bujkun; më pas ajo thahet dhe e sheh të zverdhet, pastaj ajo bëhet kashtë. (ElHadidë,20).
7. Dunjaja është mashtruese
Dunjaja edhe pse është bahçe me të cilën fitohet bota tjetër, ajo është mashtruese.
Dashuria e kësaj dynjaje sjell shpresën e gjatë që hedh tek njeriu harresën, kështu që
harron Jetën tjetër dhe nuk përpiqet për të duke mos e llogaritur që ai do te vdesë.
Sado që njeriu angazhohet të mbledhë sa më shumë pasuri nga kjo dynja , vazhdon të ndjejë
nevojë dhe varfëri.

3. Sado që mbledh nga pasuria e dynjasë gjendja shpirtërore i shqetësohet saqë arrin në
sëmundje nervore: tensioni apo stresi apo sëmundje të depresionit, thotë Zoti i
Lartëmadhëruar:
“E jeta e kësaj bote është vetëm kënaqësi mashtruese” (El-Hadid: 20)
8. Dunjaja dhe tubimi i pasurisë
Pasuria nuk duhet të zotërojë zemrën e njeriut, por njeriu duhet ta zotërojë atë në dorën
e tij.
Njeriu është gatuar që ta dojë pasurinë, ai ka dëshirë të zjarrtë për të pasur pasuri dhe
për këtë arsye ai përpiqet që ta mbledhë atë, Ibnu Abasi dhe Enes ibnu Malik transmetojnë, se
Muhamedi a.s. ka thënë:
“Në qoftë se i biri i Ademit do të kishte një luginë me flori, do të dëshironte të
kishte dy lugina (flori). Mirëpo barkun e tij nuk e mbush asgjë tjetër përveç dheut.
Allahu ia pranon pendesën atij njeriu që pendohet”.
Biri i Ademit asnjëherë nuk ngopet me pasuri, nëse ai ka një luginë me flori do të
kërkojë dy lugina. Po nëse i jepen dy lugina flori i dëshiron tri lugina. Ndërkaq barkun e tij
nuk e mbush asgjë tjetër përveç dheut. Kjo do të ndodhë atëherë kur ai të vdesë, të varroset
dhe do ta lërë këtë botë e gjithçka që ka në të”.
Tregohet se njëherë një mbret që zotëronte shumë toka, i thotë një plaku të vjetër: Ti
do të nisesh nga pallati im nga ky drejtim. Do të vazhdosh të ecësh sa të duash. Në momentin
që do të ndalosh, do të masim distancën nga pallati im deri tek vendi ku ke ndaluar dhe unë do
të të jap aq pronë nga tokat që unë zotëroj. Plaku i kënaqur nga oferta bujare e mbretit, filloi të
vraponte që të kishte sa më shumë pronë. Vrapoi e vrapoi derisa u lodh, më pas filloi të ecte,
ec e ec derisa u lodh. Më në fund ndaloi, por nga lodhja e tepërt u shtri barkas dhe duke qenë
se ishte lakmitar i madh i shtriu edhe duart që të përfitonte sa më shumë. Mirëpo ngaqë ishte
lodhur shumë zemra i pushoi në vend dhe vdiq. Mbreti që po e ndiqte nga mbrapa me kalë, i
tha shoqëruesve: “Matni gjatësinë e tij, përgatitini një arkivol dhe pastaj varroseni, sepse
njeriu nuk merr nga kjo botë më tepër se masa e gjatësisë së tij”.
Po të ishte përfundimi me vdekjen do të ishte lehtë por pas vdekjes vazhdon
vështirësia edhe më e madhe këtë e tregon Kur’ani kur tregon për ata të cilët depozitojnë
pasuri:
“Atë ditë kur ajo (pasuri e deponuar) fërgohet në prushin e xhehenemit, e me të (ashtu
zharavë) lyhen ballët, anët dhe shpinat e tyre (do t'u thuhet): “Kjo është ajo që e
depozituat për veten tuaj, pra shijoni atë që e depozitonit!” (et-Tevbe, 35).
Tregimi i Karunit, njeri nga njerëzit e profetit Musa, rrëfehet në Kur’an si shembull
tipik i një karakteri me pasuri të kësaj bote. Së bashku Karuni dhe ata që vrapojnë pas
pasurisë dhe që largohen nga feja për shkak të pasurive dhe në këtë mënyrë e humbin edhe
dunjanë edhe ahiretin
Karuni ishte nga populli i Musait dhe ai shtypte atë popull ngase Ne i patëm dhënë aq
shumë pasuri sa që një grup i fuqishëm mezi bartin çelësat e (pasurisë së) tij, e kur populli i
vet i tha: "Mos u kreno aq fortë sepse All-llahu nuk i do të shfrenuarit!"
Kur’ani e nxit njeriun, që të kërkojë riskun e tij e të mbledhë pasuri, por me kusht që
pasuria të mos e shmangë nga adhurimi i Allahut. Allahu i Lartësuar thotë: “Përpiqu me atë
që të ka dhënë Allahu të fitosh jetën e botës së ardhshme, duke mos harruar pjesën
tënde në këtë botë. Bëju mirë të tjerëve, ashtu si të ka bërë mirë Allahu ty. Mos kërko
ngatërresa në Tokë, sepse Allahu nuk i do ngatërrestarët”.
Po Ne atë dhe pallatin e tij i shafuam në tokë dhe, veç All-llahut nuk pati që ta mbrojë
e as vetë nuk pati mundësi të mbrohet.
Karuni dhe ata që kanë aspirata që të bëhen sikur ai, e kuptojnë se veprat e liga që
ata i bëjnë i kujtojnë vetëm kur ndeshen me fatkeqësi. Pas të gjitha të këqijave që bie mbi ta,

4. nëse ende vazhdojnë me të njëjtin avaz që ngre neveri ndaj Allahut, ata janë plotësisht të
shkatërruar. Fundi i tyre do të jetë i pashmangshëm: ferri (xhehenemi), një vend i lig në të
cilin do të mbesin përgjithmonë!
Tregohet një tregim se si dunjaja është vrasëse e vet njeriut nëse nuk është i
kujdesshëm dhe i vëmendshëm të cilin po e tregojmë në përfundim të kësaj teme:
Një ditë prej ditëve Isa a.s. del të shëtisë nëpër tokë, Gjatë udhëtimit atë e shoqëron
një jehudi i cili me vete i kishte dy bukë , ndërsa Isa a.s. vetëm një.
Isa a.s. i thotë : “T’i bashkojmë ushqimet tona?”
Po - ia kthen jehudija.
Mirëpo, më vonë, kur e kupton se Isa a.s. e kishte vetëm një bukë, u pendua.
Isa a.s. u ngrit dhe filloi të falej. Deri sa Isa a.s. falej Jehudia, i cili ishte bashkudhëtar,
e ha njërën bukë
Pasi që e përfundon Isa a.s. të falurit, fillojnë ta shtrojnë ushqimin në tryezë.
Isa a.s. i thotë: “Ku është buka tjetër?”-Jo, ka qenë (e kam pasur) vetëm një bukë i përgjigjet.
Isa a.s. e ha njërën bukë, shoku i tij bukën tjetër dhe e vazhdojnë rrugën.
Gjatë rrugës ndalen nën hijen e një lisi.
Isa a.s. i thotë:“Ta kalojmë natën dhe të flemë sonte nën këtë lis”.
Jehudia pranon. Dhe ranë në gjumë që ta kalonin natën aty.
Në mëngjes jehudia, kur u zgjua, ishte verbëruar.
Isa a.s. i tha: “Çka mendon sikur të ta kthejë shikimin, a do të më falënderoje?”
Po - i tha jehudia.
Isa a.s. ia lëmoi sytë e tij dhe atij i vjen shikimi.
Pastaj Isa a.s. i thotë: “Pashë Atë që ta ktheu shikimin! A e ke pasur edhe një bukë?”
Jahudia i përgjigjet: - Betohem në Zotin se e kam pasur vetëm një bukë.
Isa a.s. hesht.
Duke udhëtuar e sheh një kaproll duke kullotur. Isa a.s. e thërret, e ai vjen. E prenë, e
përgatisin dhe e hanë.
Pastaj Isa a.s. i thotë kaprollit: “Me emrin e Allahut ngjallu!”.Kaprolli ngjallet dhe
merr rrugën e tij
Ai thotë:“SubëhanAllah!”(Qoftë i Lartësuar Zoti).
Isa a.s. i thotë: “Pashë këtë argument që po e sheh! Kush e hëngri bukën e tretë.
Ai u përgjigj se nuk ka qenë, pos një bukë!
Vazhdojnë rrugën , gjatë rrugës nevojitej të kalohet një lumë i madh, i cili nuk e kishte
urën.
Isa a.s. e merr për dore jehudinë dhe e kalojnë lumin pa u lagur.
Ai thotë:“SubëhanAllah!”(Qoftë I Lartësuar Zoti)
Isa a.s. i thotë: “Pash këtë argument që po e sheh, kush e hëngri bukën e tretë?”
Ai thotë: “Për Zotin nuk ka qenë, pos një bukë”.
Vazhdojnë rrugën, derisa arrijnë në një fshat të madh, ku në periferi të atij fshati i
gjejnë tre thasë të mëdhenj të mbushur me flori.
Isa a.s. tha: “Një thes flori më takon mua, një thes flori ty dhe një thes flori i takon atij,
i cili e ka ngrënë bukën e tretë.”
Jehudia thotë: “Po unë e kam ngrënë bukën e tretë derisa ti flije”.
Isa a.s. i thotë: “Po t’i jap që të tre thasët me flori”, dhe largohet e ndahet prej tij.
Pasi që thasët me flori ishin të rëndë, ai nuk mundi t’i barte. Aty pranë kalojnë tre
njerëz të cilët e mbytin atë, dhe ia marrin thasët me flori.
Dy prej tyre i thonë të tretit: “Shko në qytet dhe na sill ushqim”.
Ai shkon në qytet për të sjell ushqim

5. Ata dy që mbetën merren vesh, që kur ai të kthehet, ta mbysin dhe t’ia marrin hisen e
tij të floririt.
Ai, i cili kishte shkuar të merrte ushqim në qytet mendon në vetvete: “Ushqimin do ta
helmoj dhe do t’i mbys që të dy, kështu do t’i marr që të tre thasët me flori”. Dhe ashtu
vepron, siç e kishte mësuar shejtani.
Kur u kthye me ushqim të helmuar, ata e hanë pasi që e mbysin, ndërsa, pastaj, edhe
vetë vdesin pranë thasëve të floririt.
Isa a.s. shkon aty dhe kur i sheh që të katërt të mbytur pranë arit. Sinjalizoi me gisht te
ata katër persona dhe havarijunëve, të cilët ishin me të u thotë: “Kështu lakmia e kësaj bote
ju bën juve, andaj kini kujdes dhe ruajuni!”.

6. Ata dy që mbetën merren vesh, që kur ai të kthehet, ta mbysin dhe t’ia marrin hisen e
tij të floririt.
Ai, i cili kishte shkuar të merrte ushqim në qytet mendon në vetvete: “Ushqimin do ta
helmoj dhe do t’i mbys që të dy, kështu do t’i marr që të tre thasët me flori”. Dhe ashtu
vepron, siç e kishte mësuar shejtani.
Kur u kthye me ushqim të helmuar, ata e hanë pasi që e mbysin, ndërsa, pastaj, edhe
vetë vdesin pranë thasëve të floririt.
Isa a.s. shkon aty dhe kur i sheh që të katërt të mbytur pranë arit. Sinjalizoi me gisht te
ata katër persona dhe havarijunëve, të cilët ishin me të u thotë: “Kështu lakmia e kësaj bote
ju bën juve, andaj kini kujdes dhe ruajuni!”.