1. Our Common City
Het metabolisme van de stad
Karel Mulder

3. Systeem innovatie is lastig:
 bedragen geïnvesteerd in bestaande systemen
 organisaties met eigen cultuur, opleidingen, certificering en
eigen politieke invloed.
 kennis: De stedelijke systemen zijn complex, overzicht
ontbreekt.
 Innovaties zijn ‘onbekend’ of ‘niet bewezen’. Wie durft risico
aan? Risicomijdend gedrag..

4. ‘Lock in’ in Afvalwater: Hoe Amsterdam en Den
Haag in de 19e en 20e eeuw verschillende keuzes
maakten, en hoe dat nu nog doorwerkt

11. Provinciale Noordbrabantsche en 's Hertogenbossche courant, 19 juni 1889

14. `
(Von Alexrk2 - own work,
usingOpenstreetmap
datahttp://www.stadtentwicklung.berlin.de/
umwelt/umweltatlas/i110.htmBrockhaus
14. Auflage von 1894, CC BY-SA 3.0,
https://commons.wikimedia.org/w/index.ph
p?curid=10050032)

15. 1900 dominant paradigma
Rioolsystemen voeren het afvalwater en het hemelwater tesamen
uit de stad af

17. De eerste waterzuivering
 Voorgenomen afsluiting Zuiderzee
 Succesvolle experimenten met zuiveringsinstallaties in de VS en
het VK.
 Afspraken polderbestuur Watergraafsmeer.
 Een nieuwe wijk bood nieuwe kansen…..

20. De Tijd/De Maasbode, 22 juni 1963

21. 2e paradigmawisseling
Van:
verwijdering van afvalwater en hemelwater uit de gebouwde
omgeving
in de 19e eeuw, naar:
het op efficiënte wijze onschadelijk maken van afvalwater.

23. 3e paradigmawisseling
Van (19e eeuw)
‘verwijdering van afval- en hemelwater’
naar (nu)
het op efficiënte wijze onschadelijk maken van afvalwater
Naar (toekomst)
‘optimaal hergebruik van de grondstoffen uit afvalwater (door
winning van energie, mineralen en hergebruik effluent).

24. De Volkskrant, 12 september 2014

25. Verandering:
 Hou terdege rekening te houden met ‘helpende’ of
‘tegenwerkende’ externe factoren.
 Ontwikkel alternatieve toekomstbeelden en
ontwikkelingsscenario's van stedelijk infrastructuur en neem
implicaties met betrokkenen door.
 Creëer meer ruimte voor praktijk experimenten, zowel
technische, maatschappelijk, en de meest interessante: de
combinatie van beide.

26. Mogelijkheid…………. symbiose

28. Kenniskring
 Afvalwater zuivering en biogaswinning. Johan Krop
 Terugwinning van mineralen uit afvalwater. Maikel Maloncy
 Warmte onttrekking aan het riool: Fred Zoller
 De voedselketen. Ben Bonekamp
 Het rioolsysteem. Rob Weersink
 Gebiedsontwikkeling. Cees Verweij
 Herkenbare toekomst scenarios (Sabine Eijlander)
andere onderwerpen:
 Pv versus Groene daken (Sita van der Meulen),
 drinkwaterzuivering in een ontwikkelingscontext (Damon Golriz)
 innovatie in toeleverketens (Walter van der Es)