SlideShare a Scribd company logo
1 of 10
Download to read offline
TOPOS FIELDS
POSTBUS 37
2740 AA WADDINXVEEN
T 0182 - 39 43 44
INFO@TOPOSFIELDS.NL
WWW.TOPOSFIELDS.NL
contactpersoon: dhr. J. van Leeuwen
BIM
BIM
wie - wat - waarom - hoe...
Topos Fields heeft jaren ervaring in het uitwerken van bouwprojecten met de
BIM methodiek. BIM staat hierbij voor ‘Bouw Informatie Model’. Nagenoeg
al onze projecten worden uitgewerkt volgens deze methodiek, ongeacht of dit
een specifieke wens is van onze opdrachtgevers. Maar wat betekent dit nu in de
praktijk?
BIM zingt overal rond, maar vrijwel nergens is een duidelijke uitleg te vinden
wat BIM concreet in de praktijk betekent en wat er momenteel wel en niet kan
met BIM. Met deze folder willen wij deze leegte invullen en u informeren over
wat BIM is en welke winst het kan opleveren in verschillende situaties. Ook wat
momenteel nog niet mogelijk is met BIM en wat het van de betrokken partijen
vraagt komt aan bod. Kortom een praktisch verhaal met een reële voorstelling
van zaken.
					 Waddinxveen, juni 2012
BIM nader verklaard
TOPOS FIELDS
POSTBUS 37
2740 AA WADDINXVEEN
T 0182 - 39 43 44
INFO@TOPOSFIELDS.NL
WWW.TOPOSFIELDS.NL
contactpersoon: dhr. J. van Leeuwen
MFA De Wielslag Rotterdam
BIM De Wielslag
Begin 2011 heeft Topos Fields de opdracht gekregen van bouwbedrijf Waal om voor het project De
Wielslag in Rotterdam een Bouw Informatie Model (BIM) op te zetten ten behoeve van de uitvoering van
het project. Er was een definitief ontwerp van de architect beschikbaar, maar aangezien dit niet in BIM
uitgewerkt was is het hele plan opnieuw opgezet als BIM, met als doel faalkosten tijdens de bouw te
minimaliseren en de uitvoering optimaal te ondersteunen.
De Wielslag is een multifunctionele accommodatie waarin opgenomen een VMBO school met twee
gymzalen, 71 huurwoningen, winkels, zorgvoorzieningen en een drielaags parkeerdek met 131
parkeerplekken. De totale omvang is circa 24.000 m2. De school bestaat uit een vierlaags volume en
het woongebouw varieert van 3 tot 11 laags, met daaronder 2 lagen met winkels en zorgvoorzieningen.
Traditioneel wordt gewerkt vanuit een 3D beeld van het gebouw, dat vervolgens
zo goed mogelijk wordt benadert middels 2D tekeningen en impressies van hoe
het er uit moet komen te zien. BIM werkt anders. In BIM wordt in aanvang
een virtueel 3D gebouwmodel opgezet, waarin alle belangrijke zaken
worden opgenomen en vroegtijdig knooppunten 3D worden oplost. In BIM
wordt informatie aan getekende elementen toegevoegd, waardoor ze intelligent
worden en relaties gelegd kunnen worden tussen elementen onderling. Vanuit
dit gebouwmodel worden de gewenste tekeningen gegenereerd, omdat alle
tekeningen uit hetzelfde model komen zijn deze tekeningen onderling altijd
consistent. Naast inzicht in de tekeningen hebben partijen (middels viewers) ook
inzicht in het model en kunnen daarin opmerkingen plaatsen of zelf bijvoorbeeld
doorsneden genereren.
Een situatie waarin de architect / het bouwkundig buro in BIM werken en andere
partijen alleen de tekeningen hieruit gebruiken, wordt ‘little BIM’ genoemd.
Nu vraagt u zich waarschijnlijk af of er ook ‘big BIM’ bestaat. Men noemt het
‘big BIM’ zodra andere adviseurs (constructeur en installatie-adviseur) in BIM
werken en vanuit hun discipline meewerken aan het gebouwmodel, zodat een
geïntegreerd gebouwmodel ontstaat. Dit brengt het BIM weer een stap verder,
omdat nu de constructies gedetailleerder worden ingevoerd en de installaties
worden toegevoegd. Door dit in BIM te doen en het uiteindelijke gebouw dus
vooraf virtueel te bouwen, los je in de uitwerkingsfase problemen op die anders
op de bouw zouden ontstaan.
Tot slot wordt er ook nog gesproken over ‘ultimate BIM’. U kunt zich wellicht
voorstellen dat een gebouwmodel waardevol is voor een bouwer. Op zich is het feit
dat knooppunten goed zijn opgelost en veel meer inzicht in het gebouw wordt
verschaft al van grote waarde voor de bouwer aangezien de faalkosten daarmee
tot aan minimum worden teruggebracht. Om echter echt met het gebouwmodel
aan het werk te kunnen gaan, moet het gebouwmodel opgebouwd zijn conform
de uitvoeringswijze van de bouwer. Bij een optimaal BIM-proces wordt de
bouwer eerder in het proces betrokken, zodat de uitvoeringsexpertise van de
bouwer kan worden gebruikt tijdens de uitwerking (o.a. het bouwsysteem). Door
hiernaast tevens de uitwerking af te stemmen op de wijze waarmee de bouwer
het gebouwmodel gaat gebruiken, kan enorme tijdwinst geboekt worden in de
bouwvoorbereidingsfase. Het vroegtijdig betrekken van de bouwer en deze laten
participeren in het BIM-proces wordt ‘ultimate BIM’ genoemd.
BIM is dus eigenlijk een proces, een wijze van samenwerken. Het
gebouwmodel is het product en dit kan op verschillende manieren tot
stand komen.
Wat is BIM?
MFA De Wielslag Rotterdam
Evaluatie ketenintegratie en BIM
In opdracht van bouwbedrijf Waal te Vlaardingen heeft Topos Fields een BIM model uitgewerkt ten behoeve van de
uitvoering van MFA De Wielslag te Rotterdam. Het proces is door Waal lean opgezet en er is sprake van ketenintegratie.
De bouw is inmiddels gestart en er heeft een evaluatie plaatsgevonden van het BIM uitwerkingsproces. Hieronder kort
een aantal leerpunten voor Topos Fields uit deze evaluatie, meer informatie hierover en over dit project vindt u op onze
website.
Bij de start van de uitwerking begin 2011, zijn afspraken
gemaakt over de samenwerking, de wijze van communicatie
en de wijze van modelleren. Terugkijkend is duidelijk dat
Topos Fields bij een volgend BIM project een meeromvattend
BIM protocol zal opstellen om nog gedetailleerder alle
belangrijke uitgangspunten en afspraken vast te leggen en
daarmee miscommunicatie te voorkomen.
Vanuit de gedachte zo geïntegreerd mogelijk te werken,
is eerst een constructiemodel opgezet en vervolgens de
bouwkundige schil en inbouw uitgewerkt. De uitwisseling
hiertussen vond plaats middels het uitwisselingsformaat
IFC. Het constructieve model werd ingeladen in het
bouwkundige model om hiermee verder te kunnen. In een
andere software omgeving verliest het constructieve model
echter zijn functionaliteit en in de laatste conversie ontstaan
discrepanties. Dit leverde zoveel nadelige bijwerkingen op
dat dit niet opweegt tegen de voordelen die het zou moeten
bieden.
Een ander punt in deze samenwerking betrof de uitwerking van geprefabriceerde betonnen bouwdelen, die volledig door
de constructeur zijn uitgewerkt. De bouwkundige aansluitingen (hekwerken etc.) zijn afhankelijk van de uitwerking van
het prefab beton. Het is daarom verstandig om het prefab beton bouwkundig uit te werken en de constructeur dit te laten
overnemen. Door het in één hand te houden worden coördinatieproblemen voorkomen en wordt tijdwinst geboekt.
Bij dit project zijn onderaannemers en leveranciers vroegtijdig betrokken om hun expertise in te brengen. Dit heeft
geresulteerd in een uitvoeringsmodel dat is afgestemd op de uitvoerende partijen. Het is van belang gebleken direct
de uitvoerder en de werkvoorbereider bij het proces te betrekken, zodat hun expertise vroegtijdig wordt ingezet om
wijzigingen aan het eind te voorkomen. Hiernaast dient altijd goed ingespeeld te worden op de informatiebehoefte in de
keten tot en met de werkvloer. Dit vergt een andere manier van denken.
Omdat het tijd vergt het BIM model vanaf de basis op te zetten, is het niet eenvoudig om snel goede tekeningen te genereren
waarop 2D informatie is toegevoegd. Deze (nieuwe) werkwijze resulteerde er echter wel in dat de opdrachtgever na een
paar maanden zich begon af te vragen waar de tekeningen bleven. In de aanloopfase van de uitwerking is het daarom
verstandig om toch momenten in te bouwen waarbij 2D tekeningen met de traditionele 2D informatie worden verstrekt.
Wie (moeten) participeren in het BIM proces?
Het optimale resultaat wordt verkregen indien alle partijen met BIM werken. Voor
een bouwproject levert het echter al voordeel op als er één participant is die gebruik
maakt van BIM. Momenteel komen allerlei samenwerkingsovereenkomsten voor
en dient steeds gezocht te worden naar de beste samenwerkingsvorm voor
ieder specifiek project. Partijen die niet met BIM werken gebruiken de 2D
tekeningen die uit het model gegenereerd worden, maar kunnen tevens met
gratis viewers het 3D model bekijken en bijvoorbeeld doorsneden genereren
op iedere gewenste plek. Uitvoerders op de bouw maken daar bij sommige
projecten al gebruik van. Partijen kunnen dus op verschillende manieren in het
BIM proces participeren en iedereen heeft inzicht in het BIM.
Waarom BIM?
BIM is samenwerken, het model is slechts een middel om werkelijk integraal
te kunnen samenwerken. Faalkosten ontstaan op de snijvlakken tussen de
verschillende disciplines. Als alle partijen in het BIM werken en dus gezamenlijk
een virtueel 3D gebouwmodel opzetten, moeten alle knooppunten tijdens het
ontwerp en de uitwerking worden opgelost. In het traditionele proces, waarin
gefragmenteerd wordt gewerkt en iedere discipline eigen (2D) tekeningen maakt
die onderling geen directe relatie hebben, ontstaan afstemmingsproblemen en
moeten vaak (3D) knooppunten tijdens de bouw worden opgelost. Hierdoor
ontstaan faalkosten, deze faalkosten worden met een goed BIM proces
voorkomen.
BIM is uitermate geschikt voor geïntegreerde contracten waarbij uitvoerende
partijen al in een vroeg stadium betrokken zijn. De bouwmethoden en de
wensen aangaande de werkvoorbereiding van de uitvoerende partijen kunnen
al in een vroeg stadium in het model verwerkt worden. Hierdoor ontstaat een
efficiënte bouwkundige uitwerking en wordt de voorbereidingstijd verkort. De
bouwtijd en daarmee de bouwkosten gaan dan dus omlaag.
Tot slot kan een BIM zeer waardevol zijn in de gebruiksfase. Tijdens de
levensduur van een gebouw kan het BIM dienen als centaal medium voor de
facilitaire dienst. Vanuit het model kan relevante informatie van bouwdelen
worden opgevraagd en bijgehouden. Ook het meerjarenonderhoud kan hierin
worden bijgehouden alsmede de aanwezigheid en inzetbaarheid van apparatuur
en hulpmiddelen (zoals in een ziekenhuis).
Wie
Waarom
MFA De Wielslag Rotterdam
BIM Brede School Lekboulevard
De nieuwe brede school aan de Lekboulevard in de wijk Hoog Zandveld in Nieuwegein zal gebouwd
gaan worden naar een ontwerp van Topos Architecten. In het ontwerp zijn drie scholen, een
kinderdagverblijf en buitenschoolse opvang ondergebracht. Er wordt gestreefd naar een oplevering
van de brede school in oktober 2013.
Voor dit project heeft Topos Fields een bouwkundig BIM model opgezet. Het constructieve model is
uitgewerkt door Pieters Bouwtechniek en het installatietechnische model door Valstar Simonis. Alle
partijen hebben daarbij gebruik gemaakt van Revit, waardoor een integraal BIM model ontstond.
Topos Fields verzorgde daarbij de coördinatie en het BIM management.
Hoe
Inzetbaarheid
Hoe kun je BIMmen?
BIMmen kan op verschillende manieren. Het verschil tussen BIMmen en 3D
tekenen is dat bij BIM de elementen intelligent zijn, ze bevatten informatie
omtrent de eigenschappen, de positie in het bouwwerk en de onderlinge relaties
met andere elementen. Ieder element, hoe klein ook, heeft een unieke code
waardoor ieder element te lokaliseren is.
Er zijn verschillende software pakketten waarin met BIM gewerkt kan worden.
Het meest gebruikt is Revit van Autodesk. Uitwisseling tussen verschillende
pakketten kan plaatsvinden middels een uitwisselingsbestand (IFC). De wijze
van samenwerken binnen een BIM project is wel sterk afhankelijk van de
software die partijen gebruiken. Indien er uitgewisseld moet worden middels een
uitwisselingsbestand stelt dit andere eisen aan de samenwerking dan wanneer
alle partijen binnen dezelfde softwarefamilie werken.
Wanneer is BIM inzetbaar?
BIM is altijd inzetbaar ongeacht het type project of dat het nu nieuwbouw,
uitbreiding of renovatie betreft of een onderwijsgebouw of een woning. Belangrijk
is wel dat partijen die met BIM een project gaan uitwerken een niet te grote
uitdaging aangaan en de wil hebben werkelijk integraal met alle partijen samen
te gaan werken. BIM is namelijk gedoemd te mislukken als partijen onvoldoende
kennis hebben en niet over hun eigen discipline heen willen kijken. In het 3D
model zijn namelijk zoveel raakvlakken dat een intensieve samenwerking
nodig is om alle knooppunten goed met elkaar op te lossen. Participanten moeten
zich reële doelen stellen en zorgen dat ze echt op één lijn zitten. Soms is het
moeilijk om competenties van partijen goed in te schatten. Op dat moment is
het goed er een onafhankelijke BIM manager bij te halen, die kijkt wat partijen
kunnen en samen met partijen een realistisch samenwerkingsprotocol opstelt.
Dit voorkomt een mogelijk fiasco tijdens de uitwerking.
Brede School Nieuwegein woningen Lekkerkerk
BIM protocol
Afgelopen jaar heeft Topos Fields samen met 32 bureaus onder leiding van Dik
Spekkink van Spekkink C&R, gewerkt aan een model BIM protocol en een
aanzet gemaakt voor de beschrijving van het gewenste detailniveau van een
BIM per fase. Door maandelijks een dag bij elkaar te komen, te brainstormen
en ervaringen te delen, zijn twee documenten ontstaan die een goede basis
leggen voor het maken van afspraken binnen de BIM methodiek.
Beide documenten zijn vrij beschikbaar en worden gebruikt als onderlegger
voor het maken van afspraken welke noodzakelijk zijn om tot een succesvolle
inzet van BIM binnen een bouwproject te komen. De documenten zijn te vinden op
www.BIMguide.nl en onder ‘downloads’ op www.ToposFields.nl. Terugkoppeling
van ervaringen en suggesties voor aanpassingen en verbeteringen worden
bijzonder op prijs gesteld. Zinvolle bijdragen worden verwerkt in updates, die
beschikbaar zijn op BIMguide.nl. Zodoende maken we er samen een Nederlandse
best practice van.
Topos Fields past het model BIM protocol al geruime tijd toe. Onze ervaringen
hiermee zijn zeer positief en de projectpartners zijn eveneens erg enthousiast
over dit protocol. Door voor aanvang van de uitwerking goede afspraken te
maken over de doelstellingen van het BIM, de demarcatie binnen de BIM
methodiek en de wijze van samenwerken, komt iedereen op dezelfde lijn en
kan een efficiënte uitwerking plaatsvinden. Links ziet u de inhoudsopgave van
ons eigen protocol, alsmede een fragment van de tabel waarin aangegeven wordt
wie welke elementen modelleert in welke fase en op welk detailniveau. Topos
Fields past dit protocol inmiddels altijd toe bij haar modelleerprojecten en bij BIM
management opdrachten.
Wilt u meer weten over onze ervaringen hiermee, neem dan contact op met
Topos Fields. Wij geven graag een toelichting.
Brede School Nieuwegein
Veel gehoorde stellingen,
sprookjes of realiteit?
Uit een BIM haal je heel gemakkelijk hoeveelheden die je zo kunt
gebruiken in een kostenraming.
Voordat gestart wordt met het uitwerken van een gebouwmodel is het van
belang de doelstellingen van het gebouwmodel vast te leggen. Als een
doelstelling is om hoeveelhedenstaten uit het gebouwmodel te genereren stelt
dit eisen aan de wijze van modelleren en aan de informatie die aan elementen
moet worden toegevoegd. Daarnaast is de gewenste gedetailleerdheid van de
hoeveelhedenstaten van belang en is de interpretatie van de hoeveelheden
anders dan traditioneel. De verkregen hoeveelheden sluiten namelijk veelal
niet meer aan op de beschikbare ‘traditionele’ kengetallen, hiervoor moeten dus
de hoeveelheden of de kengetallen worden aangepast. Een voorbeeld: traditioneel
neemt men voor de oppervlakte van de dakbedekking, de oppervlakte van het
dak horizontaal gemeten. Als de dakbedekking goed is gemodelleerd, is tevens
de opstaande verticale dakbedekking gemodelleerd en wordt dus een grotere
hoeveelheid verkregen. In de oorspronkelijke eenheidsprijs zijn de opstanden
verwerkt of worden deze per stekkende meter berekend, in beide gevallen moet
de verkregen oppervlakte dus worden gecorrigeerd om een juiste calculatie
te verkrijgen. Topos Fields heeft inmiddels ervaring met het calculeren vanuit
gebouwmodellen en een methode ontwikkeld waarbij de kengetallen afgestemd
zijn op de hoeveelheden die door het gebouwmodel worden gegenereerd.
Naast hoeveelheden kan allerlei informatie aan het BIM worden onttrokken.
Hiernaast een voorbeeld van een toets aan het programma van eisen, die altijd in
het model aanwezig is en steeds kan worden geraadpleegd. Een ander voorbeeld
is de hiernaast weergegeven deurenstaat, die diverse informatie geeft over de
toegepaste deuren in een project.
Het bestek zit in het BIM en kan zo worden gegenereerd.
Dat is momenteel nog niet mogelijk. Onlangs is de STABU elementmethode
gelanceerd. Deze methode zorgt voor een vertaling van de bekende STABU
codering naar Nl Sfb elementenniveau. Dit sluit beter aan op het BIM, waarbij
gewerkt wordt op elementen niveau. Er is inmiddels ook software beschikbaar
om een bestek op deze wijze op te zetten, wat nog ontbreekt is de koppeling
tussen dit bestek en het BIM. Topos Fields is met softwareleveranciers in
gesprek om deze koppeling tot stand te brengen. Wij verwachten dat dit eind
2012 werkbaar is. Het bestek zit dan niet in het BIM, maar wordt gekoppeld aan
het BIM. Een eerste stap is dan de informatie uit het BIM te exporteren naar
het bestekprogramma. In het bestekprogramma wordt dit verder opgewerkt en
wordt ontbrekende informatie toegevoegd.
St. Franciscusschool Bennebroek
Het heeft alleen zin om te BIMmen als de uitvoerende partijen veel
eerder in het proces betrokken worden.
Indien de uitvoerende partijen vroeg in het proces betrokken wordt, komen
de voordelen van BIM optimaal tot zijn recht, doordat er al rekening kan
worden gehouden met de uitvoeringswijze en de bouwmethodiek van de bouwer.
Indien de bouwer niet vroegtijdig betrokken wordt zal de gedetailleerdheid
van de uitwerking van het gebouwmodel minder op de uitvoering zijn afgestemd,
maar alle voordelen met betrekking tot consistentheid van tekeningen en het
integraal oplossen van alle knooppunten blijven van kracht.
Alle onderaannemers BIMmen mee.
De meeste onderaannemers kunnen (nog) niet in het BIM participeren,
ze kunnen echter wel in het BIM proces participeren. Door de essentiële
onderaannemers vroegtijdig te vragen naar hun uitvoeringsmethodiek en
randvoorwaarden kunnen deze meegenomen worden in het model. Deze
onderaannemers kunnen vervolgens (middels een viewer) in het model meekijken
en eventuele specifieke knelpunten vroegtijdig signaleren.
Middels de open standaard (IFC) kunnen alle modellen
gemakkelijk worden uitgewisseld en samengevoegd.
Het uitwisselen van geometrische informatie middels IFC is een geëigende
methode. IFC modellen kunnen goed met elkaar worden vergeleken, waarbij
probleemgebieden naar boven komen en kunnen worden opgelost. Er wordt
dan gewerkt met aspectmodellen, iedere partij heeft haar eigen model en
deze modellen worden regelmatig met elkaar vergeleken. Dit is een manier van
samenwerken die iets minder integraal is in vergelijking met een samenwerking
waarbij alle partijen met hetzelfde softwarepakket in hetzelfde model werken. Er
is hierbij echter wel een duidelijke scheiding tussen de verschillende disciplines
aanwezig. Sommige partijen zien dit als een voordeel. Topos Fields werkt in
allerlei samenwerkingsvormen en past de werkmethodiek en BIM protocol
hier steeds op aan.
uitsnede 3D model MFA Wielslag Rotterdam
zelfde uitsnede in model voorzien van aanvullende 2D informatie
BIM Referenties 	 fase
Nieuwbouw SOW school Alphen aan den Rijn 	 opgeleverd 2012
Nieuwbouw Zorghotel Zwijdrecht 	 opgeleverd 2011
Nieuwbouw MFA Wielslag Rotterdam	 in uitvoering
Nieuwbouw St. Paul College Den Haag	 in uitvoering
Nieuwbouw Willemsparkschool Den Haag	 start uitvoering
Nieuwbouw brede school Breda	 start uitvoering
Nieuwbouw brede school Nieuwegein	 bouwvoorbereiding
Nieuwbouw St. Franciscusschool Bennebroek	 bouwvoorbereiding
Vervangende nieuwbouw KDV Den Haag	 bouwvoorbereiding
Nieuwbouw MFA Oranjepoort Langbroek	 bouwvoorbereiding
Nieuwbouw Mariaschool Oudewater	 bouwvoorbereiding
Nieuwbouw 11 woningen Lekkerkerk	 bouwvoorbereiding
Nieuwbouw brede school Tiel	 definitief ontwerp
Revitalisatie en uitbreiding Hoge Kraats Ede	 definitief ontwerp
Nieuwbouw 72 appartementen Alphen aan den Rijn	 voorlopig ontwerp
Een BIM is altijd centraal bereikbaar via internet.
Een BIM kan centraal bereikbaar worden gemaakt via internet, maar in de
meeste gevallen gebeurt dit niet. Indien gewerkt wordt met aspectmodellen per
discipline zien we vaak dat alle partijen lokaal werken en dat er regelmatig
wordt uitgewisseld. Het beschikbaar stellen van elkaars modellen gebeurt dan
vaak wel via internet. Er zijn wel mogelijkheden om samen te werken via
internet, zoals middels de TNO BIM server. Deze werkt echter op basis van
IFC en biedt dus niet altijd de meest optimale oplossing. Topos Fields biedt de
mogelijkheid partijen op haar eigen server in te laten inloggen en daarmee in
het echte model gelijktijdig met ons te kunnen werken.
MFA Oranjepoort Langbroek
St. Paul College Den aag
Zorghotel Zwijndrecht
Topos BV
Topos BV opereert zowel onder de naam Topos Architecten als onder de naam
Topos Fields. Met een historie die teruggaat naar 1953 heeft het bureau
jarenlange ervaring in diverse sectoren in de bouw en architectuur. Topos is
een multidisciplinair bureau. Topos Architecten (voor 1994 Ingenieursbureau
Treffers en Polgar) is verantwoordelijk voor de architectonische ontwerpen van
het bureau. Bouwadvies en bouwtechniek worden op de markt gebracht onder
de naam Topos Fields.
Met een inspirerend team vindt Topos al jarenlang continuïteit door zich te
blijven ontwikkelen en vernieuwen. Met moderne technieken wordt gewerkt aan
eigentijdse ontwerpen, bestand tegen de tijd. Vakmanschap en daadkracht zijn
termen die hoog in het vaandel staan bij Topos.
TOPOS ARCHITECTEN
Topos Architecten is een modern architectenbureau die de klant centraal stelt.
Samen werken aan de ideale oplossing is de basis voor een optimaal resultaat.
Onze opdrachten concentreren zich op de volgende gebieden:
•	 woningbouw;
•	 gezondheidszorg projecten;
•	 onderwijs & welzijn;
•	 herbestemming en revitalisering.
TOPOS FIELDS
Topos Fields is gespecialiseerd in ondersteunende diensten tijdens alle fasen van
bouwprojecten. Er wordt gezorgd voor grip op het proces, deskundige adviezen
en een efficiënte uitwerking met oog voor detail. Onze ervaren professionele
adviseurs en bouwkundigen vormen een belangrijke schakel in het tot stand
brengen en begeleiden van vele soorten bouwprojecten.
De missie is doelgericht diepgaand inzicht te verschaffen waarmee bouwprojecten
echt verder gebracht kunnen worden. Kernwoorden hierbij zijn betekenis, focus,
duurzaamheid, nauwkeurigheid, grip en integraliteit.
Werkzaamheden Topos Fields:
•	 bouwkundige uitwerking en digitalisering van bouwprojecten;
•	 bouwkostenmanagement in alle ontwerpfasen;
•	 bouwprocesmanagement en BIM management;
•	 bouwdirectievoering en bouwtoezicht.
Kantoor Topos BV

More Related Content

What's hot

BIM bij Heembouw en Habeon Architecten
BIM bij Heembouw en Habeon ArchitectenBIM bij Heembouw en Habeon Architecten
BIM bij Heembouw en Habeon ArchitectenHeembouw
 
BIM en de rol van de opdrachtgever
BIM en de rol van de opdrachtgeverBIM en de rol van de opdrachtgever
BIM en de rol van de opdrachtgeverRuud van Tongeren
 
Prof presentatie woensdagvoormiddag boeckx bim
Prof presentatie woensdagvoormiddag boeckx bimProf presentatie woensdagvoormiddag boeckx bim
Prof presentatie woensdagvoormiddag boeckx bimPRoF Consortium
 
"Het gaat niet om de software, het gaat om het idee" CAD magazine 1-2014
"Het gaat niet om de software, het gaat om het idee" CAD magazine 1-2014"Het gaat niet om de software, het gaat om het idee" CAD magazine 1-2014
"Het gaat niet om de software, het gaat om het idee" CAD magazine 1-2014Sander Lijbers
 
BIM biedt bouw business - ABN AMRO
BIM biedt bouw business - ABN AMROBIM biedt bouw business - ABN AMRO
BIM biedt bouw business - ABN AMROWTT Insights
 
Cadac. 13 03-05 presentatie bam
Cadac. 13 03-05 presentatie bamCadac. 13 03-05 presentatie bam
Cadac. 13 03-05 presentatie bamDelano Kenepa
 
Voorstelling OOF 2011/24 Tour De Capital (7/2/2013)
Voorstelling OOF 2011/24 Tour De Capital (7/2/2013)Voorstelling OOF 2011/24 Tour De Capital (7/2/2013)
Voorstelling OOF 2011/24 Tour De Capital (7/2/2013)Stefan Boeykens
 
Open bim finale 19 juni 2012 forumdeelnemers (alle presentaties)
Open bim finale 19 juni 2012   forumdeelnemers (alle presentaties)Open bim finale 19 juni 2012   forumdeelnemers (alle presentaties)
Open bim finale 19 juni 2012 forumdeelnemers (alle presentaties)Delano Kenepa
 
Dura Vermeer bim college via persicope
Dura Vermeer bim college via persicopeDura Vermeer bim college via persicope
Dura Vermeer bim college via persicopeJasper De Mink
 
BIM State-of-the-Art (IE-Net Studiedag 16 Oktober 2013)
BIM State-of-the-Art (IE-Net Studiedag 16 Oktober 2013)BIM State-of-the-Art (IE-Net Studiedag 16 Oktober 2013)
BIM State-of-the-Art (IE-Net Studiedag 16 Oktober 2013)Stefan Boeykens
 
Dura Vermeer Open Standaarden
Dura Vermeer Open StandaardenDura Vermeer Open Standaarden
Dura Vermeer Open StandaardenDura Vermeer
 
BIMopen 2015 Planon - Waarom heeft niemand mij iets gevraagd?
BIMopen 2015 Planon - Waarom heeft niemand mij iets gevraagd?BIMopen 2015 Planon - Waarom heeft niemand mij iets gevraagd?
BIMopen 2015 Planon - Waarom heeft niemand mij iets gevraagd?2C management
 
Samenwerken in BIM
Samenwerken in BIMSamenwerken in BIM
Samenwerken in BIMRob Roef
 

What's hot (14)

BIM bij Heembouw en Habeon Architecten
BIM bij Heembouw en Habeon ArchitectenBIM bij Heembouw en Habeon Architecten
BIM bij Heembouw en Habeon Architecten
 
BIM en de rol van de opdrachtgever
BIM en de rol van de opdrachtgeverBIM en de rol van de opdrachtgever
BIM en de rol van de opdrachtgever
 
Prof presentatie woensdagvoormiddag boeckx bim
Prof presentatie woensdagvoormiddag boeckx bimProf presentatie woensdagvoormiddag boeckx bim
Prof presentatie woensdagvoormiddag boeckx bim
 
"Het gaat niet om de software, het gaat om het idee" CAD magazine 1-2014
"Het gaat niet om de software, het gaat om het idee" CAD magazine 1-2014"Het gaat niet om de software, het gaat om het idee" CAD magazine 1-2014
"Het gaat niet om de software, het gaat om het idee" CAD magazine 1-2014
 
BIM biedt bouw business - ABN AMRO
BIM biedt bouw business - ABN AMROBIM biedt bouw business - ABN AMRO
BIM biedt bouw business - ABN AMRO
 
Cadac. 13 03-05 presentatie bam
Cadac. 13 03-05 presentatie bamCadac. 13 03-05 presentatie bam
Cadac. 13 03-05 presentatie bam
 
Voorstelling OOF 2011/24 Tour De Capital (7/2/2013)
Voorstelling OOF 2011/24 Tour De Capital (7/2/2013)Voorstelling OOF 2011/24 Tour De Capital (7/2/2013)
Voorstelling OOF 2011/24 Tour De Capital (7/2/2013)
 
Open bim finale 19 juni 2012 forumdeelnemers (alle presentaties)
Open bim finale 19 juni 2012   forumdeelnemers (alle presentaties)Open bim finale 19 juni 2012   forumdeelnemers (alle presentaties)
Open bim finale 19 juni 2012 forumdeelnemers (alle presentaties)
 
2018feb26 Hoofdaannemerloos bouwen
2018feb26 Hoofdaannemerloos bouwen2018feb26 Hoofdaannemerloos bouwen
2018feb26 Hoofdaannemerloos bouwen
 
Dura Vermeer bim college via persicope
Dura Vermeer bim college via persicopeDura Vermeer bim college via persicope
Dura Vermeer bim college via persicope
 
BIM State-of-the-Art (IE-Net Studiedag 16 Oktober 2013)
BIM State-of-the-Art (IE-Net Studiedag 16 Oktober 2013)BIM State-of-the-Art (IE-Net Studiedag 16 Oktober 2013)
BIM State-of-the-Art (IE-Net Studiedag 16 Oktober 2013)
 
Dura Vermeer Open Standaarden
Dura Vermeer Open StandaardenDura Vermeer Open Standaarden
Dura Vermeer Open Standaarden
 
BIMopen 2015 Planon - Waarom heeft niemand mij iets gevraagd?
BIMopen 2015 Planon - Waarom heeft niemand mij iets gevraagd?BIMopen 2015 Planon - Waarom heeft niemand mij iets gevraagd?
BIMopen 2015 Planon - Waarom heeft niemand mij iets gevraagd?
 
Samenwerken in BIM
Samenwerken in BIMSamenwerken in BIM
Samenwerken in BIM
 

Viewers also liked

Sacudindo A Terra
Sacudindo A TerraSacudindo A Terra
Sacudindo A TerraIURD Tube
 
Moldova - Dis Ticaret Ulke Raporu - T.C. Ekonomi Bakanligi
Moldova - Dis Ticaret Ulke Raporu - T.C. Ekonomi BakanligiMoldova - Dis Ticaret Ulke Raporu - T.C. Ekonomi Bakanligi
Moldova - Dis Ticaret Ulke Raporu - T.C. Ekonomi BakanligiDisTicaretRaporlari
 
ENG.Sarea Lasheen 2014
ENG.Sarea Lasheen 2014ENG.Sarea Lasheen 2014
ENG.Sarea Lasheen 2014Saria Lashin
 
Optimize the Role of Medical Affairs in Health Economics & Outcomes Research ...
Optimize the Role of Medical Affairs in Health Economics & Outcomes Research ...Optimize the Role of Medical Affairs in Health Economics & Outcomes Research ...
Optimize the Role of Medical Affairs in Health Economics & Outcomes Research ...Best Practices
 
object Localization in intraoral radiographies
object Localization in intraoral radiographiesobject Localization in intraoral radiographies
object Localization in intraoral radiographieszohre rafi
 
Music contents codes and codes and conventions
Music contents codes and codes and conventionsMusic contents codes and codes and conventions
Music contents codes and codes and conventionsbs05067421
 
Materiales 1º y 2º eso 2015 2016
Materiales 1º y 2º eso 2015 2016Materiales 1º y 2º eso 2015 2016
Materiales 1º y 2º eso 2015 2016IES Heliche
 
Basics of pharmacoeconomics_and_outcomes_research (2)
Basics of pharmacoeconomics_and_outcomes_research (2)Basics of pharmacoeconomics_and_outcomes_research (2)
Basics of pharmacoeconomics_and_outcomes_research (2)Arlen Meyers, MD, MBA
 
Slovenia Presentation
Slovenia PresentationSlovenia Presentation
Slovenia PresentationMBRANK
 

Viewers also liked (12)

Florante calos barasi jr
Florante calos barasi jrFlorante calos barasi jr
Florante calos barasi jr
 
Sacudindo A Terra
Sacudindo A TerraSacudindo A Terra
Sacudindo A Terra
 
Moldova - Dis Ticaret Ulke Raporu - T.C. Ekonomi Bakanligi
Moldova - Dis Ticaret Ulke Raporu - T.C. Ekonomi BakanligiMoldova - Dis Ticaret Ulke Raporu - T.C. Ekonomi Bakanligi
Moldova - Dis Ticaret Ulke Raporu - T.C. Ekonomi Bakanligi
 
ENG.Sarea Lasheen 2014
ENG.Sarea Lasheen 2014ENG.Sarea Lasheen 2014
ENG.Sarea Lasheen 2014
 
Magazine TwentseWelle mei 2014
Magazine TwentseWelle mei 2014Magazine TwentseWelle mei 2014
Magazine TwentseWelle mei 2014
 
Optimize the Role of Medical Affairs in Health Economics & Outcomes Research ...
Optimize the Role of Medical Affairs in Health Economics & Outcomes Research ...Optimize the Role of Medical Affairs in Health Economics & Outcomes Research ...
Optimize the Role of Medical Affairs in Health Economics & Outcomes Research ...
 
Endonezya
EndonezyaEndonezya
Endonezya
 
object Localization in intraoral radiographies
object Localization in intraoral radiographiesobject Localization in intraoral radiographies
object Localization in intraoral radiographies
 
Music contents codes and codes and conventions
Music contents codes and codes and conventionsMusic contents codes and codes and conventions
Music contents codes and codes and conventions
 
Materiales 1º y 2º eso 2015 2016
Materiales 1º y 2º eso 2015 2016Materiales 1º y 2º eso 2015 2016
Materiales 1º y 2º eso 2015 2016
 
Basics of pharmacoeconomics_and_outcomes_research (2)
Basics of pharmacoeconomics_and_outcomes_research (2)Basics of pharmacoeconomics_and_outcomes_research (2)
Basics of pharmacoeconomics_and_outcomes_research (2)
 
Slovenia Presentation
Slovenia PresentationSlovenia Presentation
Slovenia Presentation
 

Similar to BIM folder Topos Fields juni 2012

09. bim, introductie voor managers
09. bim, introductie voor managers09. bim, introductie voor managers
09. bim, introductie voor managersDamienne_Leijen
 
Icb Nieuwsbrief Maart 2011
Icb Nieuwsbrief Maart 2011Icb Nieuwsbrief Maart 2011
Icb Nieuwsbrief Maart 2011Joost Hekkelman
 
Open Bim tijdens Betondag 2010
Open Bim tijdens Betondag 2010Open Bim tijdens Betondag 2010
Open Bim tijdens Betondag 2010Rob Roef
 
Pres 120329 3 d bim de praktijk van het bimmen
Pres 120329 3 d bim de praktijk van het bimmenPres 120329 3 d bim de praktijk van het bimmen
Pres 120329 3 d bim de praktijk van het bimmenJ.P. Eelants
 
BIM - Statusreport Belgium 2016 - Cloudalize
BIM - Statusreport Belgium 2016 - CloudalizeBIM - Statusreport Belgium 2016 - Cloudalize
BIM - Statusreport Belgium 2016 - CloudalizeDaan Moreels
 
BIM woordenboek (2e druk)
BIM woordenboek (2e druk)BIM woordenboek (2e druk)
BIM woordenboek (2e druk)Léon Berlo
 
Stumico BIM+GIS 24-04-2014 Hein corstens bim en gebiedsmodel
Stumico BIM+GIS 24-04-2014 Hein corstens  bim en gebiedsmodelStumico BIM+GIS 24-04-2014 Hein corstens  bim en gebiedsmodel
Stumico BIM+GIS 24-04-2014 Hein corstens bim en gebiedsmodelStumico
 
bim open - bim in uitvoerende bouw
bim open - bim in uitvoerende bouwbim open - bim in uitvoerende bouw
bim open - bim in uitvoerende bouwRob Roef
 
Alle BIM is moeilijk
Alle BIM is moeilijkAlle BIM is moeilijk
Alle BIM is moeilijkRob Roef
 
Factsheet/FAQ open source BIMserver
Factsheet/FAQ open source BIMserverFactsheet/FAQ open source BIMserver
Factsheet/FAQ open source BIMserverLéon Berlo
 
10 09-20 presentatie collectief project bim
10 09-20 presentatie collectief project bim10 09-20 presentatie collectief project bim
10 09-20 presentatie collectief project bimElly van Wattingen
 
[NL] OpenBIM Roadshow (KUBUS)
[NL]  OpenBIM Roadshow (KUBUS) [NL]  OpenBIM Roadshow (KUBUS)
[NL] OpenBIM Roadshow (KUBUS) Léon van Berlo
 

Similar to BIM folder Topos Fields juni 2012 (20)

Od 2015 08-lr-006-008
Od 2015 08-lr-006-008Od 2015 08-lr-006-008
Od 2015 08-lr-006-008
 
09. bim, introductie voor managers
09. bim, introductie voor managers09. bim, introductie voor managers
09. bim, introductie voor managers
 
BIM integratie vNext door Nathalie De Naeyer
BIM integratie vNext door Nathalie De NaeyerBIM integratie vNext door Nathalie De Naeyer
BIM integratie vNext door Nathalie De Naeyer
 
Icb Nieuwsbrief Maart 2011
Icb Nieuwsbrief Maart 2011Icb Nieuwsbrief Maart 2011
Icb Nieuwsbrief Maart 2011
 
Open Bim tijdens Betondag 2010
Open Bim tijdens Betondag 2010Open Bim tijdens Betondag 2010
Open Bim tijdens Betondag 2010
 
Lezing Ipd nat. Bimplatform
Lezing Ipd nat. BimplatformLezing Ipd nat. Bimplatform
Lezing Ipd nat. Bimplatform
 
Booosting 24sept13 bim nieuwe samenwerkings en contractvormen - dik spekkink
Booosting 24sept13 bim nieuwe samenwerkings  en contractvormen - dik spekkinkBooosting 24sept13 bim nieuwe samenwerkings  en contractvormen - dik spekkink
Booosting 24sept13 bim nieuwe samenwerkings en contractvormen - dik spekkink
 
Booosting BIM II - BIR en EGM architecten - 15 december 2014
Booosting BIM II - BIR en EGM architecten - 15 december 2014Booosting BIM II - BIR en EGM architecten - 15 december 2014
Booosting BIM II - BIR en EGM architecten - 15 december 2014
 
Pres 120329 3 d bim de praktijk van het bimmen
Pres 120329 3 d bim de praktijk van het bimmenPres 120329 3 d bim de praktijk van het bimmen
Pres 120329 3 d bim de praktijk van het bimmen
 
BIM - Statusreport Belgium 2016 - Cloudalize
BIM - Statusreport Belgium 2016 - CloudalizeBIM - Statusreport Belgium 2016 - Cloudalize
BIM - Statusreport Belgium 2016 - Cloudalize
 
BIM@Tauw
BIM@TauwBIM@Tauw
BIM@Tauw
 
BIM@Tauw
BIM@TauwBIM@Tauw
BIM@Tauw
 
BIM woordenboek (2e druk)
BIM woordenboek (2e druk)BIM woordenboek (2e druk)
BIM woordenboek (2e druk)
 
Booosting 2017 - Column 19 van Joost Heijnis - VMRG Bright Inspirations: Blind
Booosting 2017 - Column 19 van Joost Heijnis - VMRG Bright Inspirations: BlindBooosting 2017 - Column 19 van Joost Heijnis - VMRG Bright Inspirations: Blind
Booosting 2017 - Column 19 van Joost Heijnis - VMRG Bright Inspirations: Blind
 
Stumico BIM+GIS 24-04-2014 Hein corstens bim en gebiedsmodel
Stumico BIM+GIS 24-04-2014 Hein corstens  bim en gebiedsmodelStumico BIM+GIS 24-04-2014 Hein corstens  bim en gebiedsmodel
Stumico BIM+GIS 24-04-2014 Hein corstens bim en gebiedsmodel
 
bim open - bim in uitvoerende bouw
bim open - bim in uitvoerende bouwbim open - bim in uitvoerende bouw
bim open - bim in uitvoerende bouw
 
Alle BIM is moeilijk
Alle BIM is moeilijkAlle BIM is moeilijk
Alle BIM is moeilijk
 
Factsheet/FAQ open source BIMserver
Factsheet/FAQ open source BIMserverFactsheet/FAQ open source BIMserver
Factsheet/FAQ open source BIMserver
 
10 09-20 presentatie collectief project bim
10 09-20 presentatie collectief project bim10 09-20 presentatie collectief project bim
10 09-20 presentatie collectief project bim
 
[NL] OpenBIM Roadshow (KUBUS)
[NL]  OpenBIM Roadshow (KUBUS) [NL]  OpenBIM Roadshow (KUBUS)
[NL] OpenBIM Roadshow (KUBUS)
 

BIM folder Topos Fields juni 2012

  • 1. TOPOS FIELDS POSTBUS 37 2740 AA WADDINXVEEN T 0182 - 39 43 44 INFO@TOPOSFIELDS.NL WWW.TOPOSFIELDS.NL contactpersoon: dhr. J. van Leeuwen BIM BIM wie - wat - waarom - hoe...
  • 2. Topos Fields heeft jaren ervaring in het uitwerken van bouwprojecten met de BIM methodiek. BIM staat hierbij voor ‘Bouw Informatie Model’. Nagenoeg al onze projecten worden uitgewerkt volgens deze methodiek, ongeacht of dit een specifieke wens is van onze opdrachtgevers. Maar wat betekent dit nu in de praktijk? BIM zingt overal rond, maar vrijwel nergens is een duidelijke uitleg te vinden wat BIM concreet in de praktijk betekent en wat er momenteel wel en niet kan met BIM. Met deze folder willen wij deze leegte invullen en u informeren over wat BIM is en welke winst het kan opleveren in verschillende situaties. Ook wat momenteel nog niet mogelijk is met BIM en wat het van de betrokken partijen vraagt komt aan bod. Kortom een praktisch verhaal met een reële voorstelling van zaken. Waddinxveen, juni 2012 BIM nader verklaard TOPOS FIELDS POSTBUS 37 2740 AA WADDINXVEEN T 0182 - 39 43 44 INFO@TOPOSFIELDS.NL WWW.TOPOSFIELDS.NL contactpersoon: dhr. J. van Leeuwen MFA De Wielslag Rotterdam
  • 3. BIM De Wielslag Begin 2011 heeft Topos Fields de opdracht gekregen van bouwbedrijf Waal om voor het project De Wielslag in Rotterdam een Bouw Informatie Model (BIM) op te zetten ten behoeve van de uitvoering van het project. Er was een definitief ontwerp van de architect beschikbaar, maar aangezien dit niet in BIM uitgewerkt was is het hele plan opnieuw opgezet als BIM, met als doel faalkosten tijdens de bouw te minimaliseren en de uitvoering optimaal te ondersteunen. De Wielslag is een multifunctionele accommodatie waarin opgenomen een VMBO school met twee gymzalen, 71 huurwoningen, winkels, zorgvoorzieningen en een drielaags parkeerdek met 131 parkeerplekken. De totale omvang is circa 24.000 m2. De school bestaat uit een vierlaags volume en het woongebouw varieert van 3 tot 11 laags, met daaronder 2 lagen met winkels en zorgvoorzieningen. Traditioneel wordt gewerkt vanuit een 3D beeld van het gebouw, dat vervolgens zo goed mogelijk wordt benadert middels 2D tekeningen en impressies van hoe het er uit moet komen te zien. BIM werkt anders. In BIM wordt in aanvang een virtueel 3D gebouwmodel opgezet, waarin alle belangrijke zaken worden opgenomen en vroegtijdig knooppunten 3D worden oplost. In BIM wordt informatie aan getekende elementen toegevoegd, waardoor ze intelligent worden en relaties gelegd kunnen worden tussen elementen onderling. Vanuit dit gebouwmodel worden de gewenste tekeningen gegenereerd, omdat alle tekeningen uit hetzelfde model komen zijn deze tekeningen onderling altijd consistent. Naast inzicht in de tekeningen hebben partijen (middels viewers) ook inzicht in het model en kunnen daarin opmerkingen plaatsen of zelf bijvoorbeeld doorsneden genereren. Een situatie waarin de architect / het bouwkundig buro in BIM werken en andere partijen alleen de tekeningen hieruit gebruiken, wordt ‘little BIM’ genoemd. Nu vraagt u zich waarschijnlijk af of er ook ‘big BIM’ bestaat. Men noemt het ‘big BIM’ zodra andere adviseurs (constructeur en installatie-adviseur) in BIM werken en vanuit hun discipline meewerken aan het gebouwmodel, zodat een geïntegreerd gebouwmodel ontstaat. Dit brengt het BIM weer een stap verder, omdat nu de constructies gedetailleerder worden ingevoerd en de installaties worden toegevoegd. Door dit in BIM te doen en het uiteindelijke gebouw dus vooraf virtueel te bouwen, los je in de uitwerkingsfase problemen op die anders op de bouw zouden ontstaan. Tot slot wordt er ook nog gesproken over ‘ultimate BIM’. U kunt zich wellicht voorstellen dat een gebouwmodel waardevol is voor een bouwer. Op zich is het feit dat knooppunten goed zijn opgelost en veel meer inzicht in het gebouw wordt verschaft al van grote waarde voor de bouwer aangezien de faalkosten daarmee tot aan minimum worden teruggebracht. Om echter echt met het gebouwmodel aan het werk te kunnen gaan, moet het gebouwmodel opgebouwd zijn conform de uitvoeringswijze van de bouwer. Bij een optimaal BIM-proces wordt de bouwer eerder in het proces betrokken, zodat de uitvoeringsexpertise van de bouwer kan worden gebruikt tijdens de uitwerking (o.a. het bouwsysteem). Door hiernaast tevens de uitwerking af te stemmen op de wijze waarmee de bouwer het gebouwmodel gaat gebruiken, kan enorme tijdwinst geboekt worden in de bouwvoorbereidingsfase. Het vroegtijdig betrekken van de bouwer en deze laten participeren in het BIM-proces wordt ‘ultimate BIM’ genoemd. BIM is dus eigenlijk een proces, een wijze van samenwerken. Het gebouwmodel is het product en dit kan op verschillende manieren tot stand komen. Wat is BIM? MFA De Wielslag Rotterdam
  • 4. Evaluatie ketenintegratie en BIM In opdracht van bouwbedrijf Waal te Vlaardingen heeft Topos Fields een BIM model uitgewerkt ten behoeve van de uitvoering van MFA De Wielslag te Rotterdam. Het proces is door Waal lean opgezet en er is sprake van ketenintegratie. De bouw is inmiddels gestart en er heeft een evaluatie plaatsgevonden van het BIM uitwerkingsproces. Hieronder kort een aantal leerpunten voor Topos Fields uit deze evaluatie, meer informatie hierover en over dit project vindt u op onze website. Bij de start van de uitwerking begin 2011, zijn afspraken gemaakt over de samenwerking, de wijze van communicatie en de wijze van modelleren. Terugkijkend is duidelijk dat Topos Fields bij een volgend BIM project een meeromvattend BIM protocol zal opstellen om nog gedetailleerder alle belangrijke uitgangspunten en afspraken vast te leggen en daarmee miscommunicatie te voorkomen. Vanuit de gedachte zo geïntegreerd mogelijk te werken, is eerst een constructiemodel opgezet en vervolgens de bouwkundige schil en inbouw uitgewerkt. De uitwisseling hiertussen vond plaats middels het uitwisselingsformaat IFC. Het constructieve model werd ingeladen in het bouwkundige model om hiermee verder te kunnen. In een andere software omgeving verliest het constructieve model echter zijn functionaliteit en in de laatste conversie ontstaan discrepanties. Dit leverde zoveel nadelige bijwerkingen op dat dit niet opweegt tegen de voordelen die het zou moeten bieden. Een ander punt in deze samenwerking betrof de uitwerking van geprefabriceerde betonnen bouwdelen, die volledig door de constructeur zijn uitgewerkt. De bouwkundige aansluitingen (hekwerken etc.) zijn afhankelijk van de uitwerking van het prefab beton. Het is daarom verstandig om het prefab beton bouwkundig uit te werken en de constructeur dit te laten overnemen. Door het in één hand te houden worden coördinatieproblemen voorkomen en wordt tijdwinst geboekt. Bij dit project zijn onderaannemers en leveranciers vroegtijdig betrokken om hun expertise in te brengen. Dit heeft geresulteerd in een uitvoeringsmodel dat is afgestemd op de uitvoerende partijen. Het is van belang gebleken direct de uitvoerder en de werkvoorbereider bij het proces te betrekken, zodat hun expertise vroegtijdig wordt ingezet om wijzigingen aan het eind te voorkomen. Hiernaast dient altijd goed ingespeeld te worden op de informatiebehoefte in de keten tot en met de werkvloer. Dit vergt een andere manier van denken. Omdat het tijd vergt het BIM model vanaf de basis op te zetten, is het niet eenvoudig om snel goede tekeningen te genereren waarop 2D informatie is toegevoegd. Deze (nieuwe) werkwijze resulteerde er echter wel in dat de opdrachtgever na een paar maanden zich begon af te vragen waar de tekeningen bleven. In de aanloopfase van de uitwerking is het daarom verstandig om toch momenten in te bouwen waarbij 2D tekeningen met de traditionele 2D informatie worden verstrekt. Wie (moeten) participeren in het BIM proces? Het optimale resultaat wordt verkregen indien alle partijen met BIM werken. Voor een bouwproject levert het echter al voordeel op als er één participant is die gebruik maakt van BIM. Momenteel komen allerlei samenwerkingsovereenkomsten voor en dient steeds gezocht te worden naar de beste samenwerkingsvorm voor ieder specifiek project. Partijen die niet met BIM werken gebruiken de 2D tekeningen die uit het model gegenereerd worden, maar kunnen tevens met gratis viewers het 3D model bekijken en bijvoorbeeld doorsneden genereren op iedere gewenste plek. Uitvoerders op de bouw maken daar bij sommige projecten al gebruik van. Partijen kunnen dus op verschillende manieren in het BIM proces participeren en iedereen heeft inzicht in het BIM. Waarom BIM? BIM is samenwerken, het model is slechts een middel om werkelijk integraal te kunnen samenwerken. Faalkosten ontstaan op de snijvlakken tussen de verschillende disciplines. Als alle partijen in het BIM werken en dus gezamenlijk een virtueel 3D gebouwmodel opzetten, moeten alle knooppunten tijdens het ontwerp en de uitwerking worden opgelost. In het traditionele proces, waarin gefragmenteerd wordt gewerkt en iedere discipline eigen (2D) tekeningen maakt die onderling geen directe relatie hebben, ontstaan afstemmingsproblemen en moeten vaak (3D) knooppunten tijdens de bouw worden opgelost. Hierdoor ontstaan faalkosten, deze faalkosten worden met een goed BIM proces voorkomen. BIM is uitermate geschikt voor geïntegreerde contracten waarbij uitvoerende partijen al in een vroeg stadium betrokken zijn. De bouwmethoden en de wensen aangaande de werkvoorbereiding van de uitvoerende partijen kunnen al in een vroeg stadium in het model verwerkt worden. Hierdoor ontstaat een efficiënte bouwkundige uitwerking en wordt de voorbereidingstijd verkort. De bouwtijd en daarmee de bouwkosten gaan dan dus omlaag. Tot slot kan een BIM zeer waardevol zijn in de gebruiksfase. Tijdens de levensduur van een gebouw kan het BIM dienen als centaal medium voor de facilitaire dienst. Vanuit het model kan relevante informatie van bouwdelen worden opgevraagd en bijgehouden. Ook het meerjarenonderhoud kan hierin worden bijgehouden alsmede de aanwezigheid en inzetbaarheid van apparatuur en hulpmiddelen (zoals in een ziekenhuis). Wie Waarom MFA De Wielslag Rotterdam
  • 5. BIM Brede School Lekboulevard De nieuwe brede school aan de Lekboulevard in de wijk Hoog Zandveld in Nieuwegein zal gebouwd gaan worden naar een ontwerp van Topos Architecten. In het ontwerp zijn drie scholen, een kinderdagverblijf en buitenschoolse opvang ondergebracht. Er wordt gestreefd naar een oplevering van de brede school in oktober 2013. Voor dit project heeft Topos Fields een bouwkundig BIM model opgezet. Het constructieve model is uitgewerkt door Pieters Bouwtechniek en het installatietechnische model door Valstar Simonis. Alle partijen hebben daarbij gebruik gemaakt van Revit, waardoor een integraal BIM model ontstond. Topos Fields verzorgde daarbij de coördinatie en het BIM management. Hoe Inzetbaarheid Hoe kun je BIMmen? BIMmen kan op verschillende manieren. Het verschil tussen BIMmen en 3D tekenen is dat bij BIM de elementen intelligent zijn, ze bevatten informatie omtrent de eigenschappen, de positie in het bouwwerk en de onderlinge relaties met andere elementen. Ieder element, hoe klein ook, heeft een unieke code waardoor ieder element te lokaliseren is. Er zijn verschillende software pakketten waarin met BIM gewerkt kan worden. Het meest gebruikt is Revit van Autodesk. Uitwisseling tussen verschillende pakketten kan plaatsvinden middels een uitwisselingsbestand (IFC). De wijze van samenwerken binnen een BIM project is wel sterk afhankelijk van de software die partijen gebruiken. Indien er uitgewisseld moet worden middels een uitwisselingsbestand stelt dit andere eisen aan de samenwerking dan wanneer alle partijen binnen dezelfde softwarefamilie werken. Wanneer is BIM inzetbaar? BIM is altijd inzetbaar ongeacht het type project of dat het nu nieuwbouw, uitbreiding of renovatie betreft of een onderwijsgebouw of een woning. Belangrijk is wel dat partijen die met BIM een project gaan uitwerken een niet te grote uitdaging aangaan en de wil hebben werkelijk integraal met alle partijen samen te gaan werken. BIM is namelijk gedoemd te mislukken als partijen onvoldoende kennis hebben en niet over hun eigen discipline heen willen kijken. In het 3D model zijn namelijk zoveel raakvlakken dat een intensieve samenwerking nodig is om alle knooppunten goed met elkaar op te lossen. Participanten moeten zich reële doelen stellen en zorgen dat ze echt op één lijn zitten. Soms is het moeilijk om competenties van partijen goed in te schatten. Op dat moment is het goed er een onafhankelijke BIM manager bij te halen, die kijkt wat partijen kunnen en samen met partijen een realistisch samenwerkingsprotocol opstelt. Dit voorkomt een mogelijk fiasco tijdens de uitwerking. Brede School Nieuwegein woningen Lekkerkerk
  • 6. BIM protocol Afgelopen jaar heeft Topos Fields samen met 32 bureaus onder leiding van Dik Spekkink van Spekkink C&R, gewerkt aan een model BIM protocol en een aanzet gemaakt voor de beschrijving van het gewenste detailniveau van een BIM per fase. Door maandelijks een dag bij elkaar te komen, te brainstormen en ervaringen te delen, zijn twee documenten ontstaan die een goede basis leggen voor het maken van afspraken binnen de BIM methodiek. Beide documenten zijn vrij beschikbaar en worden gebruikt als onderlegger voor het maken van afspraken welke noodzakelijk zijn om tot een succesvolle inzet van BIM binnen een bouwproject te komen. De documenten zijn te vinden op www.BIMguide.nl en onder ‘downloads’ op www.ToposFields.nl. Terugkoppeling van ervaringen en suggesties voor aanpassingen en verbeteringen worden bijzonder op prijs gesteld. Zinvolle bijdragen worden verwerkt in updates, die beschikbaar zijn op BIMguide.nl. Zodoende maken we er samen een Nederlandse best practice van. Topos Fields past het model BIM protocol al geruime tijd toe. Onze ervaringen hiermee zijn zeer positief en de projectpartners zijn eveneens erg enthousiast over dit protocol. Door voor aanvang van de uitwerking goede afspraken te maken over de doelstellingen van het BIM, de demarcatie binnen de BIM methodiek en de wijze van samenwerken, komt iedereen op dezelfde lijn en kan een efficiënte uitwerking plaatsvinden. Links ziet u de inhoudsopgave van ons eigen protocol, alsmede een fragment van de tabel waarin aangegeven wordt wie welke elementen modelleert in welke fase en op welk detailniveau. Topos Fields past dit protocol inmiddels altijd toe bij haar modelleerprojecten en bij BIM management opdrachten. Wilt u meer weten over onze ervaringen hiermee, neem dan contact op met Topos Fields. Wij geven graag een toelichting. Brede School Nieuwegein
  • 7. Veel gehoorde stellingen, sprookjes of realiteit? Uit een BIM haal je heel gemakkelijk hoeveelheden die je zo kunt gebruiken in een kostenraming. Voordat gestart wordt met het uitwerken van een gebouwmodel is het van belang de doelstellingen van het gebouwmodel vast te leggen. Als een doelstelling is om hoeveelhedenstaten uit het gebouwmodel te genereren stelt dit eisen aan de wijze van modelleren en aan de informatie die aan elementen moet worden toegevoegd. Daarnaast is de gewenste gedetailleerdheid van de hoeveelhedenstaten van belang en is de interpretatie van de hoeveelheden anders dan traditioneel. De verkregen hoeveelheden sluiten namelijk veelal niet meer aan op de beschikbare ‘traditionele’ kengetallen, hiervoor moeten dus de hoeveelheden of de kengetallen worden aangepast. Een voorbeeld: traditioneel neemt men voor de oppervlakte van de dakbedekking, de oppervlakte van het dak horizontaal gemeten. Als de dakbedekking goed is gemodelleerd, is tevens de opstaande verticale dakbedekking gemodelleerd en wordt dus een grotere hoeveelheid verkregen. In de oorspronkelijke eenheidsprijs zijn de opstanden verwerkt of worden deze per stekkende meter berekend, in beide gevallen moet de verkregen oppervlakte dus worden gecorrigeerd om een juiste calculatie te verkrijgen. Topos Fields heeft inmiddels ervaring met het calculeren vanuit gebouwmodellen en een methode ontwikkeld waarbij de kengetallen afgestemd zijn op de hoeveelheden die door het gebouwmodel worden gegenereerd. Naast hoeveelheden kan allerlei informatie aan het BIM worden onttrokken. Hiernaast een voorbeeld van een toets aan het programma van eisen, die altijd in het model aanwezig is en steeds kan worden geraadpleegd. Een ander voorbeeld is de hiernaast weergegeven deurenstaat, die diverse informatie geeft over de toegepaste deuren in een project. Het bestek zit in het BIM en kan zo worden gegenereerd. Dat is momenteel nog niet mogelijk. Onlangs is de STABU elementmethode gelanceerd. Deze methode zorgt voor een vertaling van de bekende STABU codering naar Nl Sfb elementenniveau. Dit sluit beter aan op het BIM, waarbij gewerkt wordt op elementen niveau. Er is inmiddels ook software beschikbaar om een bestek op deze wijze op te zetten, wat nog ontbreekt is de koppeling tussen dit bestek en het BIM. Topos Fields is met softwareleveranciers in gesprek om deze koppeling tot stand te brengen. Wij verwachten dat dit eind 2012 werkbaar is. Het bestek zit dan niet in het BIM, maar wordt gekoppeld aan het BIM. Een eerste stap is dan de informatie uit het BIM te exporteren naar het bestekprogramma. In het bestekprogramma wordt dit verder opgewerkt en wordt ontbrekende informatie toegevoegd. St. Franciscusschool Bennebroek
  • 8. Het heeft alleen zin om te BIMmen als de uitvoerende partijen veel eerder in het proces betrokken worden. Indien de uitvoerende partijen vroeg in het proces betrokken wordt, komen de voordelen van BIM optimaal tot zijn recht, doordat er al rekening kan worden gehouden met de uitvoeringswijze en de bouwmethodiek van de bouwer. Indien de bouwer niet vroegtijdig betrokken wordt zal de gedetailleerdheid van de uitwerking van het gebouwmodel minder op de uitvoering zijn afgestemd, maar alle voordelen met betrekking tot consistentheid van tekeningen en het integraal oplossen van alle knooppunten blijven van kracht. Alle onderaannemers BIMmen mee. De meeste onderaannemers kunnen (nog) niet in het BIM participeren, ze kunnen echter wel in het BIM proces participeren. Door de essentiële onderaannemers vroegtijdig te vragen naar hun uitvoeringsmethodiek en randvoorwaarden kunnen deze meegenomen worden in het model. Deze onderaannemers kunnen vervolgens (middels een viewer) in het model meekijken en eventuele specifieke knelpunten vroegtijdig signaleren. Middels de open standaard (IFC) kunnen alle modellen gemakkelijk worden uitgewisseld en samengevoegd. Het uitwisselen van geometrische informatie middels IFC is een geëigende methode. IFC modellen kunnen goed met elkaar worden vergeleken, waarbij probleemgebieden naar boven komen en kunnen worden opgelost. Er wordt dan gewerkt met aspectmodellen, iedere partij heeft haar eigen model en deze modellen worden regelmatig met elkaar vergeleken. Dit is een manier van samenwerken die iets minder integraal is in vergelijking met een samenwerking waarbij alle partijen met hetzelfde softwarepakket in hetzelfde model werken. Er is hierbij echter wel een duidelijke scheiding tussen de verschillende disciplines aanwezig. Sommige partijen zien dit als een voordeel. Topos Fields werkt in allerlei samenwerkingsvormen en past de werkmethodiek en BIM protocol hier steeds op aan. uitsnede 3D model MFA Wielslag Rotterdam zelfde uitsnede in model voorzien van aanvullende 2D informatie
  • 9. BIM Referenties fase Nieuwbouw SOW school Alphen aan den Rijn opgeleverd 2012 Nieuwbouw Zorghotel Zwijdrecht opgeleverd 2011 Nieuwbouw MFA Wielslag Rotterdam in uitvoering Nieuwbouw St. Paul College Den Haag in uitvoering Nieuwbouw Willemsparkschool Den Haag start uitvoering Nieuwbouw brede school Breda start uitvoering Nieuwbouw brede school Nieuwegein bouwvoorbereiding Nieuwbouw St. Franciscusschool Bennebroek bouwvoorbereiding Vervangende nieuwbouw KDV Den Haag bouwvoorbereiding Nieuwbouw MFA Oranjepoort Langbroek bouwvoorbereiding Nieuwbouw Mariaschool Oudewater bouwvoorbereiding Nieuwbouw 11 woningen Lekkerkerk bouwvoorbereiding Nieuwbouw brede school Tiel definitief ontwerp Revitalisatie en uitbreiding Hoge Kraats Ede definitief ontwerp Nieuwbouw 72 appartementen Alphen aan den Rijn voorlopig ontwerp Een BIM is altijd centraal bereikbaar via internet. Een BIM kan centraal bereikbaar worden gemaakt via internet, maar in de meeste gevallen gebeurt dit niet. Indien gewerkt wordt met aspectmodellen per discipline zien we vaak dat alle partijen lokaal werken en dat er regelmatig wordt uitgewisseld. Het beschikbaar stellen van elkaars modellen gebeurt dan vaak wel via internet. Er zijn wel mogelijkheden om samen te werken via internet, zoals middels de TNO BIM server. Deze werkt echter op basis van IFC en biedt dus niet altijd de meest optimale oplossing. Topos Fields biedt de mogelijkheid partijen op haar eigen server in te laten inloggen en daarmee in het echte model gelijktijdig met ons te kunnen werken. MFA Oranjepoort Langbroek St. Paul College Den aag Zorghotel Zwijndrecht
  • 10. Topos BV Topos BV opereert zowel onder de naam Topos Architecten als onder de naam Topos Fields. Met een historie die teruggaat naar 1953 heeft het bureau jarenlange ervaring in diverse sectoren in de bouw en architectuur. Topos is een multidisciplinair bureau. Topos Architecten (voor 1994 Ingenieursbureau Treffers en Polgar) is verantwoordelijk voor de architectonische ontwerpen van het bureau. Bouwadvies en bouwtechniek worden op de markt gebracht onder de naam Topos Fields. Met een inspirerend team vindt Topos al jarenlang continuïteit door zich te blijven ontwikkelen en vernieuwen. Met moderne technieken wordt gewerkt aan eigentijdse ontwerpen, bestand tegen de tijd. Vakmanschap en daadkracht zijn termen die hoog in het vaandel staan bij Topos. TOPOS ARCHITECTEN Topos Architecten is een modern architectenbureau die de klant centraal stelt. Samen werken aan de ideale oplossing is de basis voor een optimaal resultaat. Onze opdrachten concentreren zich op de volgende gebieden: • woningbouw; • gezondheidszorg projecten; • onderwijs & welzijn; • herbestemming en revitalisering. TOPOS FIELDS Topos Fields is gespecialiseerd in ondersteunende diensten tijdens alle fasen van bouwprojecten. Er wordt gezorgd voor grip op het proces, deskundige adviezen en een efficiënte uitwerking met oog voor detail. Onze ervaren professionele adviseurs en bouwkundigen vormen een belangrijke schakel in het tot stand brengen en begeleiden van vele soorten bouwprojecten. De missie is doelgericht diepgaand inzicht te verschaffen waarmee bouwprojecten echt verder gebracht kunnen worden. Kernwoorden hierbij zijn betekenis, focus, duurzaamheid, nauwkeurigheid, grip en integraliteit. Werkzaamheden Topos Fields: • bouwkundige uitwerking en digitalisering van bouwprojecten; • bouwkostenmanagement in alle ontwerpfasen; • bouwprocesmanagement en BIM management; • bouwdirectievoering en bouwtoezicht. Kantoor Topos BV