Emaitza nagusiak. 2019ko irailaren 5a Enpleguko eta Gizarte Politiketako Saila Estatistika Organo Espezifikoa

1. 1
[Seleccionar fecha]
[Aukeratu data]
EUSKAL AUTONOMIA
ERKIDEGOA
GIZARTE ZERBITZUEN
ESKARIAREN ESTATISTIKA
Gizarte Premiei buruzko
Inkesta 2018
Modulu orokorra
Emaitza nagusiak
2019ko irailaren 5a
Enpleguko eta Gizarte Politiketako sailburua
Estatistika Organo Espezifikoa

2. 2

3. 3
AURKIBIDEA OROKORRA
SARRERA 7
EMAITZA NAGUSIAK 15
1. GIZARTE ARAZOAK ESKOLATZE PROZESUAN 15
1.1. 0-5 urteko adingabeekiko arreta 15
Berriz gutxiago sartzen dira 0-5 urteko biztanleak haurtzaindegien eta ikastetxeen
sisteman. Dinamika hori bi urtetik beherakoen kolektiboari lotuta dago 15
Bi urtetik beherakoen artean, bai eta oinarrizko gabeziarik gabeko etxeetan ere, zentro
batean sartzea mugatzen duten faktoreek zerikusia dute garrantzi handiagoa izatearekin
bai familia-lehentasunek bai jokoan dauden eta plazarik ez izatea ez diren beste faktore
batzuek ere 16
1.2. Gizarte-hezkuntzazko arazoak, nahitaez eskolatzeko adina duten adingabeen artean 18
Eskolatutako 6-16 urtekoen artean, alderdi soziala duten eskola arazo larrien eragina
gutxitzeko dinamika sendotu da 18
Atzerritar adingabeei dagozkien adierazleek hobera egiten dute, baina ez alderdi
arazotsuenetan, eta dinamika bera agertzen da atzerritar ez diren adingabeen artean ere.
Nolanahi ere, egoera ez da 2006koa bezain problematikoa 19
Izandako dinamika konplexuak gabezia ekonomikoko arazoak dituzten eskola-umeak
ezaugarritzen ditu 22
2. LANERATZEKO ARAZO BEREZIAK 23
Joera hobetzekoa bada ere, 2018an oraindik ere garrantzitsua da egiturazko lan-
bazterketaren fenomenoa 23
Eragindako kolektiboan, gutiz gehienak nazionalak eta 25 eta 54 urte artekoak dira, baina
begi-bistakoa da zahartzeko joera, eta emakumeen presentzia handiagoa da 25
Oraindik ere oso handiak dira eragindako biztanleen artean lan normalizatuaren mundutik
baztertutakoen berri ematen diguten adierazleak. Biztanle horietan, handiagoa da lan-
merkatuaren ertzetan dagoen zatia 27
Egiturazko lan-bazterketak lotura estua du gabezia ekonomikoarekin 30
3. URRITASUNA ETA MENDEKOTASUNA DITUZTEN PERTSONAK 32
Urritasunaren eta mendekotasunaren inpaktuak behera egiten du oro har, gutxienez
moderatua den mendekotasunari dagokionez izan ezik, 75 urtetik gorako taldeetan
bereziki 32
Mendekotasun berezia duten biztanleen artean, kanpo-arretaren erabilera-mailak
berrekuratu dira, 2010eko mailetara iritsi gabe bada ere, batez ere arreta pribatuan edo
partikularrean oinarrituta 34
Mendekotasun arina duten edo autonomoak diren pertsonen artean izan ezik, kanpo-
baliabideen erabilerak arreta-orduen goranzko ildoa adierazten jarraitzen du, eta hori
mendekotasun guztizkoa edo larria dagoenean da bereziki deigarria 40

4. 4
Emendatzen jarraitzen du, mendekotasun moderatuan izan ezik, mendekotasunerako
arreta-sistemako prestazioen erabilerak 41
Mendekotasuna duten biztanleen eguneroko bizitzako beharren estaldurarekiko
asegabetasun-mailek zertxobait egin dute gora 2014 eta 2018 artean, baina,
mendekotasunaren adierazpide larrienen barruan, mendekotasun guztizkoa edo larria
duten biztanleen kasuan baino ez 42
Mendekotasun berezi guztizkoa edo larria duten pertsonen artean, etxebizitzako
arkitektura-oztopoen inpaktuaren murrizketa-ildoa finkatu da, baina nabarmenago
hautematen da beste kasu batzuetan 44
Okupazio-ehunekoak ez du okerrera egin mendekotasun berezia duten pertsonen artean;
bai, ordea, urritasun funtzionalek soilik eragindakoen artean; baina jarduerarako joera
handiagoak berekin dakar langabezia-mailak handitzea eta laneratzeko arazo bereziak
izatea. 45
4. MENDEKOTASUNA DUTEN PERTSONAK ZAINTZEA 49
4.1. Mendekotasun-egoerei lotutako aparteko gastuak 49
Mendekotasun-egoerei lotutako aparteko gastuak murrizteko prozesua luzatu da Baina
horrelako gastuen beharraren murrizketa mendekotasuna duten eta etxetik kanpo dauden
pertsonen kasuetara mugatzen da, eta, etxean bertan, mendekotasun gutxienez
moderatuko bi kasu edo gehiago izatera 49
Aparteko gastuak daudenean, etxeei dakarkieten zamak gora egiten du, eta oinarrizko
gastuetan gertatzen da murrizketen proportziorik handiena, eragina izateaz
mendekotasuna duten pertsonenganako arreta zuzenean 51
4.2. Zaintzaileak 54
Behera egiten jarraitzen du mendekotasuna duten pertsonak etxean zaintzen diharduten
pertsonen proportzioak 54
Zaintzaileen kopurua jaitsi arren, konparatiboki handiagoa da pertsona horiek gaur egun
beren gain hartzen dituzten zaintza-lanei lotutako zama 56
5. ARAZOAK HARREMAN PERTSONALETAN ETA SOZIALETAN 60
2018an, nabarmen murriztu da portaera- edo jarrera-arazoen eragina 60
Bakardade- eta tristezia-arazoen inpaktua zertxobait jaitsi da 62
Gorakada deigarria izan dute familiako arretarik ezari/bazterketari, tratu txarrari,
jazarpenari edo indarkeriari lotutako arazoek, bereziki emakumeen artean eta oinarrizko
gabezia duten etxeetan 65
Jatorrian, arrazan edo erlijioan oinarritutako gizarte-bazterketaren pertzepzioak gora egin
du 66
Oro har ikusita, kontuan hartutako gizarte-arazo larrien inpaktuak 2010. urtetik izandako
murrizketa apaleko ildoari eutsi dio. Baina problematikek gorantz egin dute kolektibo
batzuetan 67

5. 5
6. ARAZOAK EMANTZIPAZIO ETA UGALKETA PROZESUETAN 71
2006an hasi ondoren, luzatu egin da egungo etxetik kanpo bizitza independentea izateko
arazoak dituzten pertsonen proportzioa murrizteko prozesua 71
2014 eta 2018 artean, jaitsiera deigarria izan du nahi adina seme-alaba izatea eragozten
duten arazoen inpaktuak, bereziki 35 urtetik beherako pertsonen etxeetan 73
7. ETXEEK ZERBITZUAK ETA PRESTAZIOAK ESKATZEA 76
7.1. Gizarte-zerbitzuen erabilera 76
Gizarte-zerbitzu publikoen erabilerak egonkor jarraitzen du. Gora egin du 75 urtetik
gorako pertsonenganako arretak, eta behera, berriz, atzerritar biztanleak edo oinarrizko
gabeziako etxeetako biztanleak xede dituenak 76
Elkarte-zerbitzuen erabilera egonkortu egin da. Baina eskatzaileen profila aldatu, eta pisu
nagusia dute 45 urtetik gorako pertsona nazionalen eta laneratze-bide prekarioekin
zerikusirik ez dutenen etxeek. 80
7.2. Prestazio eta laguntza ekonomikoen eskaria EAEn 84
Susperraldi ekonomikoak EAEko laguntzazko prestazio orokorren sistemari lotutako
babesa gutxitzea ahalbidetzen du; hala ere, sistemak 2010ean eta 2014an baino askoz
etxe gehiagori laguntzen die. Estatuaren laguntza-jardunak oso maila apaletan jarraitzen
du, eta beheranzko joera nabarmenarekin 84
EAEko prestazio orokorren sistema oraindik ere gabezia-arazoak dituzten etxeetako
pertsonei zuzentzen zaie 87
7.3. Zaintza-zerbitzuen eskaria EAEn 92
Neurri handi batean eskaera handitzeko joerari emandako erantzun moduan, gora egin
du zaintza-zerbitzuen erabilerak, bereziki emakumeen eta 75 urtetik gorakoen etxeetan 92
Gora egin du mendekotasunaren arretarako sistemako laguntza ekonomikoen erabilerak,
bereziki kasu larrietan 95
7.4. Familientzako laguntzak baliatzea 96
Familia-laguntzak baliatzen dituzten etxeen proportzioak behera egin du 96
1. ERANSKINA: Adierazleak, kontzeptuak eta definizioak 99
Gizarteratze-adierazleak 99
Eskolako integrazioa 99
Laneko integrazioa 99
Gizarteratzea, orokorrean 100
Osasunari edo adin handiari lotutako mugapenak eta mendekotasun berezia 100
Zaintzaileen egoera. 101
Problemas asociados a los procesos de acceso a una vida independiente. 101
Ugalketa-arazoak (nahi diren seme-alabak izatea) 102
Etxekoen unitateen zerbitzu- eta prestazio-eskaria 102

6. 6

7. 7
SARRERA
Gizarte Zerbitzuen Eskariaren Estatistika (GZEE), Gizarte Premiei buruzko Inkesta (GPI) den aldetik,
Enplegu eta Gizarte Gaietako Sailak garaturiko eragiketa da. 2006an egin zen lehendabiziko aldiz.
GZEEaren helburu orokorrek honako bi gai hauek dituzte ardatz:
a) Gizarte-zerbitzuen eta -prestazioen eskariaren dinamika ezagutzea, bere dimentsio kuantitatiboan zein
kualitatiboan.
b) Era berean, biztanleriaren gizarte-premiak ezagutzea, eurek duten eragina benetako eskari gisa
aztertuta.
Ondorioz, GZEEak bi osagai osagarri ditu: batetik, hainbat gizarte-zerbitzuren eskariarekin zerikusi
zuzena duena, eta, bestetik, biztanleriak dituen gizarte-premien azterketarekin lotuta dagoena.
Txosten honetan GZEEaren bigarren dimentsio horren inguruko emaitza nagusiak aurkezten ditugu, zeina
gizarte-premietan zentratzen baita. Izan ere, GPIaren ardatz nagusia da hori. Horretaz gainera, GZEE-
GPIak egindako eskariaren inguruko informazio interesgarria ematen du, erlazionatu egiten baititu
hautemandako premiak eta benetako eskaria; hain zuzen, gizarte-zerbitzuen zein gizarteratzera
bideratutako gainerako zerbitzuen eskaria.
Emandako datuak eragiketaren laugarren aplikazio-aldiari dagozkio, zeina 2018ko bigarren hiruhilekoan
garatu baita. Aurrez, 2006an, 2010ean eta 2014an gauzatu da inkesta. Hortaz, zenbait une historikori
buruzko informazioa jaso da, eta, horri esker, Euskal Autonomia Erkidegoko (EAE) gizarte-premien analisi
diakronikoa egin daiteke.
Komeni da zehaztea GZEE-GPIak baliatzen duen gizarte-premien kontzeptuaren inguruko hurbilketak
gizarte-zerbitzuen esparru tradizionala gainditzen duela. Ildo horretan, gizarteratze-prozesuekin —lan-
merkatuan eta enpleguan sartzeko prozesuak barne— zerikusia duten premien esparruan biltzen du
arreta, modu zabalagoan, betiere. Horrek ez du esan nahi, dena den, gizarte-zerbitzuen garapenarekin
lotutako funtsezko alderdiak ahazten direnik, hala nola adingabeei eragiten dieten arazoak eta
mendekotasunaren tratamenduari buruzkoak.

8. 8
2014az geroztik, GZEE-GPIak Pobrezia eta Gizarte Desberdintasun Inkestaren (PGDI-2014)
modulu egokitu bat ere barne hartzen du. Helburu nagusia zera da: EAEko pobreziaren eta ongizate-
gabeziaren adierazle guztiak aztertzea, arreta berezia jarrita Europar Batasunean (EB) erabiltzen
direnetan eta PGDIan berariaz sartutakoetan. Hurbilketa hori dela bide, 2012tik EAEko pobreziaren eta
desberdintasunaren inguruko datuak dauzkagu eskuragarri, bi urtez behin. 2014aren amaieran aurkeztu
ziren estatistikaren atal horri dagozkion emaitzak, 2014ko PGDIaren moduluarekin lotutako alderdiei
buruzko berariazko txosten batean.
Txostenaren edukiari dagokionez, zehaztu beharra dago horrek ez duela helburu GZEE-GPIan jorratutako
alderdi ororen analisi zehatz eta erabatekoa izatea. Horren emaitza nagusiak aurkeztea du helburu, soil-
soilik. Alde horretatik, zehaztasunez heltzen dio 2014-2018 aldian izandako honako aldaketa hauei:
HEZKUNTZAN SARTZEKO PROZESUAK
1. Berriz, beheranzko ildoari heltzen zaio 0-5 urteko biztanleak zentro batean (haurtzaindegia edo
ikastetxea) hartzeari dagokionez
Dinamika horrek lotura du, alde batetik, bi urtetik beherako haurren kolektiboarekin. Bestalde, eta
aurreko aldietan (bereziki 2006 eta 2010 artean) ez bezala, zerikusia du oinarrizko premien
estalduran inolako gabeziarik (edo oinarrizko gabeziarik) ez duten etxeetako adingabeekin.
Bi urtetik beherakoen artean, bai eta oinarrizko gabezia arazorik ez duten etxeetan ere, 2014 eta
2018 artean zentroetan sartzea mugatu duten faktoreek lotura dute garrantzi handiagoa izatearekin
bai familia lehenespenek bai, indar gutxiagorekin bada ere, jokoan dauden beste faktore batzuek.
Alde horretatik, zentroetan sartzea mugatzen duten beste faktore batzuen eragina handitu da 2018an
(prezioak, egokitasunik eza eskaintzan eta abar), baina faktore horien artean ez da sartzen plazarik
eza.
2. Eskolatutako 6-16 urtekoen artean, alderdi soziala duten eskola arazo larrien eragina gutxitzeko
dinamika sendotu da.
Testuinguru horretan, eta 2010-2014 artean ez bezala, atzerritar adingabeei dagozkien adierazleek
ere egin dute hobera 2018an. Hobetze horrek, ordea, ez die eragiten alderdi problematikoenei
(besteak beste: ez eskolatzea; absentismoa; bi urteko edo bi urtetik gorako eskola-atzerapena; eta
jazarpena, tratu txarrak, arbuioa edo indarkeria). Askotariko dinamika hori, arazoen larritasunaren
arabera, atzerritar ez diren adingabeen artean ere agertzen da. Bi kolektiboetan 2018ko egoera,
nolanahi ere, urrun dago 2006kotik, eta askoz txikiagoa da eskolan integratzeko eskola-arazo
larrienen eragina.

9. 9
LANERATZE-PROZESUAK
3. Laneratzeko arazo berezien eraginak neurriz behera egin arren, 2018an garrantzitsua da oraindik ere
egiturazko lan bazterketaren fenomenoa. Bai kuantitatiboki bai erlatiboki, 2018ko adierazleak
oraindik askoz handiagoak dira 2006-2010 aldikoak baino, eta hurbilago daude 2014koetatik.
Arazo horiek eragindako kolektiboan, 2014 eta 2018 artean, gora egin du lan-merkatuaren
bazterretan dagoen biztanleria zatiak. GZEE-GPIaren datuek adierazten dute lana lortzeko arazo
handiak dituela gehienetan enplegu arautu batean aurretiko esperientziarik ez duen biztanle zati
batek (% 37,8 baino ez orain dela bost urte baino gutxiago), eta kasuen % 29,7an (ehunekorik
handiena 2010etik) ez duela laneratzeko eskaera aktiborik.
2014 eta 2018 artean, bestalde, laneratzeko arazo bereziak dituzten biztanleen zahartze prozesua
nabarmentzen da. Lehen aldiz 2006. urtetik, 45 urtetik gorako pertsonak gehiengoa dira talde
horretan. Prozesu hori 25-64 urteko biztanleen arteko dinamika honi lotuta dago: zenbat eta urte
gehiago izan, orduan eta txikiagoa izan da 2014-2018 aldian laneratzeko arazo bereziak izan dituzten
pertsonen proportzioaren jaitsiera.
Gainera, emakumezko biztanleen presentzia erlatiboa handiagoa da. Horren azalpena da
emakumeen artean zertxobait emendatu direla laneratzeko arazo bereziak 2014 eta 2018an artean,
baina gizonen artean jaitsiera nabarmena izan da.
4. Mendekotasun berezia duten pertsonei dagokienez, okupazio-ehunekoak ez du okerrera egiten
krisian zehar eta ondorengo susperraldi ekonomikoan, baina ez da gauza bera gertatzen osasun-
arazoei lotuta urritasun funtzional hutsak dituzten pertsonen artean. Azken kasu horretan, 2010-
2014ko koiunturazko gorakada alde batera utzita, beheranzko joera ikusten da, neurritsua baina
etengabea,biztanleria okupatuaren ehunekoan, 2006tik 2018ra bitartean.
Mendekotasun berezia edo urritasun funtzionala izanda, nolanahi ere, jarduerarako joera handiagoak
berekin ekarri du handiagoak izatea 2018. urtean 2014an baino langabezia-mailak eta laneratzeko
arazo bereziak.
URRITASUNA ETA MENDEKOTASUNA DITUZTEN PERTSONAK
5. Behera egiten du osasun-arazo baten edo adin aurreratuaren ondoriozko urritasun funtzionalen bat
edo urritasun horiei lotutako mendekotasun bereziren bat duten pertsonen proportzioak.
Mendekotasun bereziaren inpaktuaren jaitsiera bereziki deigarria da 55 urtetik gorakoen artean,
bereziki 65-74 urte dituztenen artean.
Adierazitako bilakaera bateragarria da mendekotasun bereziaren (oso, larri edo moderatua)
adierazpide larrienen inpaktuak gora zertxobait egiteko joerarekin. 75 urtetik beherako taldeetan ez

10. 10
bezala, egoerak, oro har, hobera egin baitu, adin horretatik gorakoen artean, 2010-2014ko
jaitsieraren ondoren, 2014-2018an gorakada handia izan du mendekotasun berezi oso, larri edo
moderatuaren inpaktuak.
6. Mendekotasun berezia dutenenganako arreta zenbait aldetatik hobetu da 2018an:
a) 2010eko mailetara iritsi gabe ere, etxetik kanpoko zerbitzuen edo laguntzen erabilera mailak
berreskuratu egin dira. Arreta mailak suspertzeak lotura du, neurri batean, zuzeneko edo itundutako
zerbitzu publikoen sistemara gehiago jotzearekin, eta horrek adierazten du aldaketa handia gertatu
dela 2006tik izandako dinamikarekiko. Arreta, ordea, argiago handitzen da arreta hertsiki pribatuaren
esparruan, azken horren barruan sartuta ez bakarrik zerbitzu pribatu hertsiak, bai eta etxean kanpo
laguntza emateko pertsonen kontratazioa ere.
b) Mendekotasun arina duten edo autonomoak diren pertsonak salbuetsita, kanpo-baliabideak
erabiltzearekin batera, 2014 eta 2018 artean, nabarmen handitu da asteko arreta-orduen batez
besteko kopurua, 2010 eta 2014 artean sumatzen zena baino askoz handiagoa izaki. Gorakada,
nagusiki, mendekotasun osoko edo larriko egoeretan ardaztu da.
c) Emendatzen jarraitzen du, mendekotasun moderatuan izan ezik, mendekotasunerako arreta-
sistemako prestazioen erabilerak. Prestazio horien erabilera handiagoa gehiago gertatzen da 75
urtetik gorakoen etxeetan.
Begi-bistako hobekuntza horiek gorabehera, 2014 eta 2018 artean pixka bat gorantz egin dute
mendekotasuna dutenen beharrak betetzeari dagokionez hautemandako asegabetasun-mailek. Hala
ere, adierazpide larrienetan (edozeinetara ere apal samarrak izaten jarraitzen duten mailekin, beti
eragindako biztanleriaren % 10etik beherakoak baitira), mendekotasun berezi osoa edo larria
dutenen artean soilik hauteman da asegabetasuna zertxobait handitzeko dinamika hori.
7. Oztopo arkitektonikoek etxebizitzan duten inpaktua txikitzeko ildoa finkatu da mendekotasun berezi
osoa edo larria duten pertsonen artean, baina arazo horien pertzepzioa handiagoa da mendetasun
berezia edo urritasun funtzionalen bat duten gainerako biztanleen artean.
MENDEKOTASUNA DUTEN PERTSONAK ZAINTZEA
8. Mendekotasuna duten pertsonak etxean zaintzen dituztenen kopuru absolutuak eta pisu erlatiboak
txikitzen jarraitzen dute. 2014 eta 2018 artean, zaintzetan parte hartzeari dagokionez izandako
jaitsiera garrantzitsuena 65 urtetik gorako pertsonei dagokie. 2018an, ordea, 45 eta 64 urte arteko
pertsonak dira etxean mendekotasuna dutenen zainketan jokaera aktiboa izateko joera handiena
dutenak.

11. 11
Zaintzeetan parte hartzeko beheranzko joera gutxi gorabehera, zaintzaile izaten jarraitzen dutenen
taldean, 2018an konparatiboki handiagoak dira eginkizunei lotutako kargak (arreta-orduak, eta uko
egitea gizarte-, hezkuntza- edo lan-bizitzari). Familia-bizitzako tentsio garrantzitsuei lotutako
presentziak gora egin arren, aldaketa ez da hain handia alderdi horretan.
9. Mendekotasuna duten pertsonei arreta egokia ematen jarraitzearekin zerikusia duten aparteko
gastuak egin behar dituzten etxeen proportzioan luzatu da beheranzko bidea. Baina horrelako
gastuen beharraren jaitsiera mendekotasuna duten pertsonak etxetik kanpo zaintzera mugatzen da
2014 eta 2018 artean, eta, etxearen barruan, gutxienez mendekotasun moderatua duten bi pertsona
edo gehiago zaintzera.
Bestalde, 2006ko eta 2010eko egoerarekin alderatuta, aparteko gastuak daudenean mendekotasuna
duten pertsonen zainketan, horren inpaktua handiagoa da 2014an eta 2018an. Alde horretatik,
garrantzi erlatibo handiagoa dute oinarrizko gastuetan egindako murrizketek. 2014. urtearen aldean
egonkor jarraituta ere, murrizketa horiek mendekotasuna duten pertsonei emandako arreta zuzenean
daukaten eragina, 2018an, maila konparatiboki handiagoetan dago 2006an eta 2010ean baino.
ARAZOAK HARREMAN PERTSONALETAN
10. 2018an, hobera egin dute gizarte-bizitzari eta harreman pertsonalei eragiten dieten gizarte-arazo larri
jakin batzuen inpaktua neurtzen duten adierazleetako askok. Alde horretatik:
a) Nabarmen murriztu da portaera- edo jarrera-arazoen inpaktua. Beheranzko ildoa orokortua da, eta,
beste gizarte-talde batzuetan baino motelago bada ere, oinarrizko gabeziako egoerek eragindako
etxeetan bizi direnengana zabaltzen da.
b) Bakardade- eta tristezia-arazoen inpaktuak ere behera egiten du, poliki baina argiki. Bilakaera
positiboa bereziki deigarria da atzerritarren artean, 2018an inpaktua, lehen aldiz, biztanle nazionalen
artean ohikoa denetik hurbil baitago.
Bilakaera pixka bat txarragoa da 65 urtetik gorakoen artean. Kasu horretan, talde hori da hizpide
dugun problematikak modu diferentzialean eragin eta 2014 eta 2018 artean hobekuntza-ildo argirik
ez duen bakarra. Hala eta guztiz ere, 65 urtetik gorakoen artean bakardadearen eta tristeziaren
eragina, 2018an, portzentajezko bost puntutik gora txikiagoa da 2006an eta 2010ean baino.
Arazoen inpaktua txikiagoa da 2018an urritasuna edo mendekotasun berezia dutenen artean, baina
kolektibo hori da bakardade- eta tristezia-arazoek gehien eragindakoa. Inpaktua zazpi bider
handiagoa da urritasunik eta mendekotasun berezirik ez duten pertsonen artekoa baino.

12. 12
11. Beste adierazle batzuek, ordea, okerrera egin dute; honako hauek bereziki aipagarriak dira:
a) Gorakada deigarria izan dute familiako arretarik ezari/bazterketari, tratu txarrari, jazarpenari edo
indarkeriari lotutako arazoek.
Gorakada gizonezkoen artean ere gertatu arren, askoz handiagoa da emakumezkoen artean. 2014-
2018 aldian, egoera sozioekonomikoaren ikuspuntutik, arretarik ezari, bazterketari, tratu txarrari edo
indarkeriari lotutako arazoen gorakada bereziki deigarria da oinarrizko gabezia duten etxeetan.
b) 2006ko edo 2010eko mailetara itzuli gabe ere, jatorriaren, arrazaren edo erlijioaren ondoriozko
gizarte-bazterketaren pertzepzioak gorantz egin du 2018an.
Arazo larriek pixka bat gora egiten dute atzerritarren artean, baina gorakada deigarriena biztanle
nazionalen artean gertatu da (pertsona nazionalizatuak ere kontuan hartuta).
ARAZOAK EMANTZIPAZIO ETA UGALKETA PROZESUETAN
12. Arazoak oraindik ere eragiten die Euskadiko biztanle askori, batez ere 25-34 urtekoei, baina 2018.
urtean 2006tik datorren prozesu hau luzatu da: egungo etxetik kanpo bizitza independentea egiten
hasteko arazoak dituzten pertsonen proportzioaren murrizketa.
Hala ere, aipatutako beheranzko ildoak 2014ra arte gehien mesedetutako taldeetako batean,
atzerritarren artean, 2014-2018an gorakada nabarmena izan da bizitza independentea hasteko
arazoen inpaktuari dagokionez.
2014 eta 2018 artean, aipatu goranzko ildoa oinarrizko gabeziako egoerek eragindako etxeetan bizi
direnen artean ere gertatu da.
13. 2014 eta 2018 artean, nabarmen murriztu da nahi adina seme-alaba izatea eragozten duten arazo
sozioekonomikoen eta lanekoen inpaktua.
Jaitsiera hori bereziki deigarria da atzerritarren etxeetan eta 35 urtetik beherako pertsonek osatzen
dituztenetan. Izan ere, lehen aldiz 2006. urteaz geroztik, 2018an handiagoa da familia-ugalketari edo
demografiari lotutako arazo horien inpaktua 35-44 urteko pertsonen etxeetan, eta aipatu inpaktua ere
beherantz ari da 2014. urtearekin alderatuta, baina 2006ko edo 2010eko mailetatik hurbil.

13. 13
ZERBITZUEN ETA PRESTAZIOEN ERABILERA
Gizarte-zerbitzuen erabilera
14. Egonkor jarraitzen du, 2018an pixka bat gorantz eginda ere, gizarte-zerbitzu publikoen erabilerak.
Hala ere, dinamika desberdinak daude zerbitzu horien erabileran. Hartara, igoera handia gertatzen
da 75 urtetik gorakoen erabileran, baina behera egiten du atzerritarrentzako edo oinarrizko gabezia
duten etxeetan bizi direnentzako arretak.
15. Elkarte-zerbitzuen erabilera egonkortu egin da. Epe luzeko ikuspegian, ordea, 2014 gertatzen zen
bezala, 2018ko erabilera-mailak argi eta garbi handiagoak dira 2006koak eta 2010ekoak baino.
Hala ere, eskatzaileen profila aldatu egin da, batez ere 45 urtetik gorakoen etxeen pisu erlatiboa
handitzeari dagokionez, lehendabizikoz gehiengoduna izan baita 2018an.
Aldaketa horrekin batera, gora egin du biztanle nazionalek eskarian duten pisu erlatiboak, eta
handiagoa da aldez aurretik arrisku-maila txikiagoa duten etxe moten presentzia (pertsona ez-
aktiboak edo pertsona landunak dituzten etxeak, haietako bat gutxienez egonkorra izanda).
Prestazioak eta laguntza ekonomikoak izatea
16. Susperraldi ekonomikoak EAEko laguntzazko prestazio orokorren sistemari lotutako babesa
gutxitzea ahalbidetzen du; hala ere, sistemak 2018. urtean 2010ean eta 2014an baino askoz etxe
gehiagori laguntzen jarraitu du. Estatuaren laguntza-jardunak oso maila apaletan jarraitzen du, eta
beheranzko joera nabarmenarekin.
EAEko laguntzako babes-sistema orokorra gero eta gehiago bideratzen da gabezia-arazoak dituzten
etxeetako pertsonetara, eta, beraz, Euskadin prekaritate ekonomiko handieneko egoeran dauden
etxeei erreparatzen die gehien-gehienetan.
Horretan, lagungarria da pertsona ez-aktiboak eta lanik gabeko pertsona aktiboak dituzten etxeekiko
arretaren pisu gero eta handiagoa. Hala ere, pertsona landunak dituzten etxeei dagozkien babes-
mailek behera egiten dute, bereziki litekeen arriskurik handiena dutenetan, lan egonkorrik gabeko
pertsonak dituztenetan. 2018an, EAEko laguntzako prestazio orokorren sistemak babestutako
etxeen ia % 70 pertsona ez-aktiboz edo langabezian dauden pertsona aktiboz osatutako etxeak dira.

14. 14
Zaintza-zerbitzuak erabiltzea
17. Neurri handi batean eskaera handitzeko joerari emandako erantzun moduan, argi eta garbi egiten du
gora zaintza-zerbitzuen erabilerak. Biztanleria zahartzen ari den eta etxe unitateen kopurua handitzen
ari den honetan, dinamika bereziki deigarria da balio absolutuetan, 2018an lagundutako etxeen
kopurua askoz handiagoa izan baita.
Goranzko dinamika emakumeen etxeei dagokienez da bereziki deigarria, bai eta 75 urtetik gorako
pertsonak buru dituzten etxeei dagokienez ere. 2018an, azken etxe mota horri dagokio zaintza
zerbitzuen benetako erabilpenen hiru laurden baino gehiago.
Familia-laguntzak izatea
18. Azkenik, jaiotza-tasaren eta ugalkortasun-tasaren jaitsierak baldintzatutako testuinguru honetan,
behera egin du familia-laguntzak baliatzen dituzten etxeen proportzioak.

15. 15
EMAITZA NAGUSIAK
2018ko GZEE-GPIaren emaitza nagusiek 2006-2018 aldiko eboluzioa dute ardatz, eta erreferentzia
berezia egiten diote 2014-2018 laurtekoan gertatutakoari, eta ondoren garatzen diren puntuetan laburbil
daitezke.
1.GIZARTE ARAZOAK ESKOLATZE PROZESUAN
0-5 urteko adingabeekiko arreta
Berriz gutxiago sartzen dira 0-5 urteko biztanleak haurtzaindegien eta ikastetxeen sisteman.
Dinamika hori bi urtetik beherakoen kolektiboari lotuta dago
2006 eta 2010 artean % 74,4tik % 73ra jaitsi ondoren ikastetxe edo haurtzaindegi batean zeuden 0-5
urteko adingabeen proportzioa, 2014. urtean % 76,6ra igo zen. 2018an, beheranzko ildoari berrekin zaio,
eta kolektiboaren % 73,4 egon da ikastetxe batean (2010eko gutxienekotik hurbil).
1. grafikoa
33,3
84,7
99,1
83,6
73,6 74,4
30,8
81,8
98,1
53,2
77,0
73,0
40,3
73,6
96,9
62,4
79,6
76,6
30,0
82,8
97,7
67,9
74,7 73,4
0,0
10,0
20,0
30,0
40,0
50,0
60,0
70,0
80,0
90,0
100,0
< 2 urte 2 urte 3 urte edo gehiago Oinarrizko gabezia Oinarrizko gabeziarik
gabe
Adina Gabezia Guztira
Haurtzaindegian edo ikastetxean arreta jasotzen duten 0-5 urteko haurrak, adinaren eta etxekoen
unitateko gabezia-egoeren arabera. EAE 2006-2018
(talde bakoitzaren ehunekoak)
2006 2010 2014 2018
2006 eta 2010 artean ez bezala, arreta-indizeen beherakada oinarrizko gabeziarik gabeko etxeetako
adingabeei dagokie 2014 eta 2018 artean. Etengabe handitu ondoren 2006ko % 73,6tik 2010eko % 77ra
eta 2014ko % 79,6ra arte, artatutako adingabeen proportzioa % 74,7ra murriztu da talde horretan 2018an
(proportzio horrek 2006koa baino ez du gainditzen).
Oinarrizko gabeziako arazoak dituzten etxeetako adingabeen taldean, ordea, ikastetxeetan sartzen
direnen ehunekoak argi eta garbi gorantz egiten jarraitu du 2014-2018 aldian, eta 2010eko % 53,2tik
2014ko % 62,4ra eta 2018ko % 67,9ra aldatu da. Hala eta guztiz ere, talde horretan arreta jasotzen duten
adingabeen proportzioa oraindik ere askoz txikiagoa da 2018. urtean 2006an (% 83,6) baino. Gainera,
oinarrizko gabeziarik gabeko etxeetako adingabeen taldeari dagokiona baino ia portzentajezko zazpi
puntu txikiagoa izan da 2018an.

16. 16
Adin-taldea kontuan hartuta, 2014 eta 2018 artean, arretaren beheranzko dinamikak bi urtetik beherako
haurrei eragiten die nagusiki. Kasu horretan, 2006-2010 laurtekoan % 33,3tik % 30,8ra jaitsi ondoren,
2014an nabarmen handitu zen, % 40,3ra arte. 2014tik aurrera, ordea, berriz beherantz egin du, eta % 30
izan da 2018an; beraz, zentroetan sartu diren bi urtetik beherakoen proportzioa 2010ekoa baino
txikixeagoa izan da.
Hala ere, etengabe jaitsi ondoren 2006ko % 84,7tik 2010eko % 81,8ra eta 2014ko % 73,6ra, berriz ere
gorakada argia gertatzen da bi urtekoak ikastetxeetan edo haurtzaindegietan sartzeari dagokionez, eta,
% 82,8arekin, 2006ko balioaren azpitik baino ez da geratzen. Ildo beretik, 2014an % 96,9 izan ondoren,
gorantz egiten du, halaber, hiru urte edo gehiago dituztenen artean artatutako pertsonen proportzioak,
% 97,7arekin (hurbil 2010eko % 98,1etik eta 2006ko % 99,1etik).
Bi urtetik beherakoen artean, bai eta oinarrizko gabeziarik gabeko etxeetan ere, zentro batean
sartzea mugatzen duten faktoreek zerikusia dute garrantzi handiagoa izatearekin bai familia-
lehentasunek bai jokoan dauden eta plazarik ez izatea ez diren beste faktore batzuek ere
Arretak 2018an izandako beherakadak gehien eragindako taldeetan (bi urtetik beherakoak eta oinarrizko
gabeziarik gabeko etxeak), garrantzitsua da zuzeneko familia-arreta lehenesteak gora egin izana
haurtzaindegi edo ikastetxeetan artatu gabeko kolektiboan. Hartara, adierazleak argi jarraituta ere 2006ko
eta 2010eko % 61etik gertu, 2018an aztertutako bi urtetik beherako biztanleen % 54 etxean artatzen dute
familia-lehentasunagatik, hau da, ia portzentajezko zazpi puntu gehiago 2014an baino (% 47,1).
Oinarrizko gabeziarik gabeko etxeetako adingabeei dagokienez, familian zaintzearen aldeko hautua ere
gorantz doa: % 16,1etik % 18,6ra aldatu da 2014 eta 2018 artean, baina proportzio hori argi eta garbi
dago 2006ko % 24tik eta 2010eko % 21etik behera.
Hala ere, bi urtekoei dagokienez, familia-lehentasuna 2010 eta 2014 artean handitu ondoren, faktore
horrek garrantzia galdu du 2014 eta 2018 artean. Hartara, 2018an, bi urteko biztanleen % 8,7 baino ez
dute zaindu etxean arrazoi horrengatik, eta balio hori urrun dago 2010eko eta 2014ko balioetatik (% 17,4
eta % 17,8), are 2006kotik (% 13,1) ere. Familia-lehentasunak hiru urte edo gehiago dituztenen artean ere
behera egin du (% 2,6 2014an; % 1,1, berriz, 2018an).
Ildo beretik, oinarrizko gabeziako arazoak dituzten etxeetako adingabeen kasuan, familia-arretaren aldeko
hautuak gora egin zuen 2006 (% 14,3) eta 2010 (% 40,2) artean. Proportzio hori, ordea, 2014an % 26,8ra
eta 2018an % 23,1era murriztu da, baina, hala eta guztiz ere, oraindik 2006ko balioa baino argiro
handiagoa da.
Bi urte edo gehiago dituzten biztanleen artean izandako beheranzko dinamika gorabehera, familia-
lehentasunak bi urtetik beherako biztanleen artean izandako gorakada handiak argi uzten du zergatik egin
duen berriz gora faktore horren garrantziak 2018an arreta-zentro batean ez sartzeko arrazoi moduan. 0
eta 5 urte arteko biztanleen artean, familia-lehentasunaren aldeko hautua pixka bat igo zen 2006 eta 2010
artean (% 23,2tik % 24ra), eta % 17,9ra jaitsi zen 2014an. Gora egin du 2018an, % 19,5 izan arte; hala
ere, oraindik ere 2006-2010eko balioen azpitik.

17. 17
Beste elementu batzuek ere laguntzen dute 2014 eta 2018 artean arreta gehiago handitzea eragozten.
Alde horretatik, 2018an handiagoa izan da zentroetan sartzea mugatzen duten gainerako faktoreen
inpaktua (prezioak, egokitasunik eza eskaintzan eta abar). 2006an eta 2010ean balioak % 3tik
beherakoak izan ondoren, faktore horiek arretarik gabeko kasuen % 5,5 azaltzen zuten 2014an, eta
proportzio hori % 7,1era igo da 2018an.
Goranzko ildo horrek ez die eragiten taldeei. Adinaren arabera, faktore osagarri horien inpaktuak batez
ere bi urtetik beherako biztanleak ezaugarritzen ditu. Biztanleria-talde horretan, horrelako arrazoiengatik
zentroetan ez sartzeak goranzko ildo etengabea izan du: % 5,9, 2006. urtean; % 7,7, 2010. urtean;
% 12,6, berriz, 2014an; eta % 16, azkenik, 2018an.
Egoera sozioekonomikoa kontuan hartuta, faktore horien garrantzia 2006ko % 2,1etik 2010eko % 6,6ra
handitu zen, eta 2014ko % 10,8ra, baina 2018an % 8,9ra jaitsi da oinarrizko gabeziako arazoak dituzten
biztanleen artean. Horrelako gabezia-arazorik gabeko etxeetan, ordea, faktore horien gorakada (% 2,5etik
beherako balioetatik 2006an, eta 2010ean % 4,4ra 2014an) luzatu egin da 2018an, arretarik gabeko
kasuen % 6,6 baitago kausa horiei lotuta.
Oro har, arretarik ezaren % 7,1 faktore osagarri horiei lotuta dago 2018an, balio hori 2014. urtean % 5,5
eta 2006 eta 2010ean % 3tik beherakoa izan ondoren.
2. grafikoa
60,9
13,1
0,8
14,3
24,0 23,2
61,4
17,4
1,7
40,2
21,0
24,2
47,1
17,8
2,6
26,8
16,1
17,9
54,0
8,7
1,1
23,1
18,6 19,5
5,9
2,2
0,1
2,1 2,4 2,4
7,7
0,8 0,2
6,6
2,0 2,8
12,6
8,6
0,5
10,8
4,4 5,5
16,0
8,5
1,1
8,9
6,6 7,1
0,0
10,0
20,0
30,0
40,0
50,0
60,0
70,0
< 2 urte 2 urte 3 urte edo gehiago Oinarrizko gabezia Oinarrizko gabeziarik gabe
Adina Gabezia Guztira
Hainbat arrazoirengatikhaurtzaindegianedoikastetxeanarretajasotzenez duten0-5 urtekohaurrak, adinaren
etaetxekoenunitatekogabezia-egoerenarabera. EAE2006-2018
(talde bakoitzarenehunekoak)
Arretarik ez, familiak ez duelako nahi 2006 Arretarik ez, familiak ez duelako nahi 2010 Arretarik ez, familiak ez duelako nahi 2014 Arretarik ez, familiak ez duelako nahi 2018
Arretarik ez, beste arrazoi batzuengatik 2006 Arretarik ez, beste arrazoi batzuengatik 2010 Arretarik ez, beste arrazoi batzuengatik 2014 Arretarik ez, beste arrazoi batzuengatik 2018
Familia-lehentasuna ez diren faktoreen azterketa-testuinguru honetan, deigarria da garrantzia galdu izana
plazarik ez egoteak, 0-5 urtekoak zentroetan sartzea mugatzen duen arrazoi moduan. 2018an, familia-
lehentasunari lotuta ez dauden arretarik ezaren arrazoi guzti-guztiak plazarik ez egotea ez diren zenbait
kausari lotuta daude, eta proportzio hori jada % 88,4 zen 2014an, baina oraindik % 50 eta % 54,6 artean
zegoen 2006-2010 aldian.

18. 18
Hiru urtetik beherako biztanleen artean –hau da, aztertutako problematikaren inpaktua biltzen den
esparruan–, 3. grafikoan ikus daiteke ezen, “plazarik eza” faktorearekin gertatu ez bezala —2010 eta
2018 artean ia garrantzirik gabekoa izan arte behera egin baitzuen—, gainerako arrazoiek arretarik
ezaren balioak igotzea eragin dutela: % 2,5etik, 2006an eta 2010ean, % 9,6ra, 2014an, eta % 13,7ra,
azkenik, 2018an.
3. grafikoa
1,9
4,0
2,2
0,0
2,0
2,5
4,0 3,7
,4 ,3
2,7 2,5
0,4
12,3
2,8
5,8
1,3
9,6
,0
16,0
0,0
8,5
0,0
13,7
0,0
2,0
4,0
6,0
8,0
10,0
12,0
14,0
16,0
18,0
Leku falta Beste arrazoi batzuk Leku falta Beste arrazoi batzuk Leku falta Beste arrazoi batzuk
< 2 urte 2 urte Guztira
Familiarenerabakiaez bestelakoarrazoiengatikhaurtzaindegianedoikastetxeanarretajasotzenez duten3
urtetikbehekohaurrak.EAE2006-2018
(talde bakoitzarenehunekoak)
2006 2010 2014 2018
1.1. Gizarte-hezkuntzazko arazoak, nahitaez eskolatzeko adina duten adingabeen artean
Eskolatutako 6-16 urtekoen artean, alderdi soziala duten eskola arazo larrien eragina gutxitzeko
dinamika sendotu da
6 eta 16 urte arteko biztanleei dagokienez, GZEE-GPIak gizarte-garrantzi handia duten edo izan
dezaketen zenbait eskola-arazo jasotzen ditu. Kontuan hartzen dira, alde batetik, hezkuntza-egoerako
arazoak, bereziki, besteak beste, ez eskolatzea, absentismoa eta eskola-atzerapena, eta, azken kasu
horretan, larritasun txikiagoko egoerak (urtebeteko atzerapena) eta egoera larriak (bi urte edo gehiago)
bereizten dira.
Bestalde, eskolan gizarteratzeko zenbait arazo ere jasotzen ditu. Testuinguru horretan, tratu txarrari,
jazarpenari edo bazterketari lotutako arazo larriak edo oso larriak biltzen dira, bai eta integratzeko
aukeran eragina duten beste kontu larri batzuk ere (besteak beste, hizkuntza-arazoak, eritasunari edo
desgaitasunari lotutako arazoak eta abar).
Datuek adierazten dute arazo horien inpaktuaren beherazko joera mantendu dela 2018an EAEn
eskolatuta dauden 6-16 urteko biztanleen artean. Eta hala, arazo horien intzidentzia 2006an
erreferentziazko populazioaren % 8,6 izatetik 2010ean % 6,9, 2014an % 5,2 eta 2018an % 3,9 izatera
aldatu da.

19. 19
4. grafikoa
8,1
14,6
8,6
6,6
10,6
6,9
4,4
15,1
5,2
3,5
8,8
3,9
0,0
2,0
4,0
6,0
8,0
10,0
12,0
14,0
16,0
18,0
Egoera Atzerritarra GUZTIRA
Eskola-arazolarriak(hezkuntza-egoeraetaintegrazioa)dituzten6-16 urtekobiztanleak,
nazionalitatearenarabera.EAE2006-2018
(talde bakoitzarenehunekoak)
2006 2010 2014 2018
Atzerritar adingabeei dagozkien adierazleek hobera egiten dute, baina ez alderdi arazotsuenetan,
eta dinamika bera agertzen da atzerritar ez diren adingabeen artean ere. Nolanahi ere, egoera ez da
2006koa bezain problematikoa
2014an ez bezala, aipatu joera 6 eta 16 urte arteko atzerritarren kolektibora hedatu da 2018an. Kolektibo
horretan, kontuan hartutako eskola-arazo larrien inpaktua % 14,6tik % 10,6ra murriztu zen 2006 eta 2010
artean, baina gora egin zuen 2014an, kontuan hartutako aldiko baliorik handienera iritsi arte (% 15,1).
2018an berriz heldu zaio beheranzko bideari, atzerritar eskola-umeen % 8,8k izan baitituzte eskola-arazo
larriak (baliorik txikiena 2006az geroztik).
Ildo on horrek zerikusia du urtebeteko eskola-atzerapenari eta eskolan (hezkuntza-esparruko bazterketa-
bide larrienei hertsiki lotuta egon gabe ere) integratzeko dauden beste muga larri batzuei (hizkuntza-
arazoei, eritasunen edo desgaitasunen ondoriozko arazoei eta abarri) lotutako arazoen inpaktua
txikitzearekin Bi kasuetan, inpaktua 2006 eta 2014 artean nabarmen handitu ondoren, jaitsiera handia
gertatu da 2014 eta 2018 artean. Hartara, urtebeteko eskola-atzerapenari dagokionez, 2006ko % 4,2tik
2010eko % 6,5era eta 2014ko % 8,9ra handitu zen, baina gero, 2018an, hasierako % 4,2ra itzuli da.
2018an, beste integrazio-arazo larri batzuk dituzten pertsonen ehunekoa ere (% 2) 2010eko eta 2014ko
balioen azpitik dago (% 2,7 eta % 4,5 hurrenez hurren), baina, oraingo honetan, 2006ko balioaren gainetik
(% 0,1).
Dinamika on hori, ordea, bateragarria da gizarte-arazo larri nagusiek eskolan integratzeko prozesuan
duten eragina neurriz handitzearekin. Eta hala, eskolatzerik eza, absentismoa, bi urteko eskola-
atzerapena edo handiagoa, jazarpena, tratu txarra, bazterketa eta gisako arazoak 2010ean % 1,4ko
presentzia izatera heldu ziren, baina eskolatutako atzerritarren % 1,7ri eragin zioten 2014an, eta % 2,6ri

20. 20
eragin diote 2018an. Hala eta guztiz ere, aipatutako % 2,6 hori oso nabarmen urruntzen da 2006ko
% 10,3tik.
5.a grafikoa
3,3
7,0
10,3
,1
4,2
14,6
0,0
1,4 1,4
2,7
6,5
10,6
,6 1,1
1,7
4,5
8,9
15,1
1,3 1,3
2,6
2,0
4,2
8,8
0,0
2,0
4,0
6,0
8,0
10,0
12,0
14,0
16,0
18,0
20,0
Eskola-atz. >2 urte,
eta hezkuntzako
beste arazo larri batzuk
Jazarpena,
tratu txarrak
edo bazterketa
Arazo larri nagusiak Bestelako arazo larriak Eskola-atz. urte 1 Arazoren bat
Eskola-arazolarriak(hezkuntza-egoeraetaintegrazioa)dituzten6-16urtekobiztanle
atzerritarrak,arazo-motarenarabera.EAE2006-2018
(taldearenehunekoa)
2006 2010 2014 2018
5.b grafikoa
1,3 1,1
2,2
0,8
5,2
8,1
0,4
0,7
1,1
0,8
4,7
6,6
0,4 0,2
0,6
0,1
3,7
4,4
0,6 0,6
1,1
0,4
1,9
3,5
0,0
1,0
2,0
3,0
4,0
5,0
6,0
7,0
8,0
9,0
10,0
Eskola-atz. >2 urte,
eta hezkuntzako
beste arazo larri batzuk
Jazarpena,
tratutxarrak
edobazterketa
Arazolarri nagusiak Bestelakoarazolarriak Eskola-atz. urte 1 Arazorenbat
Eskola-arazolarriak(hezkuntza-egoeraetaintegrazioa)dituzten6-16urtekobiztanleez
atzerritarrak,arazo-motarenarabera.EAE2006-2018
(taldearenehunekoa)
2006 2010 2014 2018

21. 21
2014 eta 2018 artean, aztertutako arazo larri nagusien eragina neurriz handitzeak ez ditu soilik
ezaugarritzen atzerritar eskola-umeak. Biztanle nazionalen artean ere gertatzen da. Hartara, 5.b grafikoak
adierazten duen moduan, problematika horien eragina, 2006an % 2,2 izatetik 2010ean % 1,1 eta 2014an
% 0,6 izatera jaitsi ondoren, % 1,1 izatera igo da 2018an atzerritar ez direnen kolektiboan. Talde horretan,
gainera, goranzko joera eskola-integraziorako beste arazo larri batzuetara hedatzen da (arazoak
hizkuntzarekin; eritasunekin edo desgaitasunekin erlazionatutako zailtasunak eta abar), eta zertxobait
handitu da 2014ko % 0,1etik 2018ko % 0,4ra, oraindik ere, ordea, 2006ko eta 2010eko balioaren azpitik
(% 0,8). Hala ere, urtebeteko eskola-atzerapenari lotutako problematikak azkarrago egin du behera.
Problematika horren inpaktua, 2006ko % 5,2tik 2010eko % 4,7ra eta 2014ko % 3,7ra jaitsi ondoren, % 1,9
baino ez da izan 2018an.
Nolanahi ere, eskolatutako biztanle atzerritarren eta nazionalen arteko aldeak eskolan integratzeko arazo
larrien mota guztietan mantentzen dira, eta balioak % 1,3 eta % 0,6 dira, hurrenez hurren, bai bi urteko
edo denbora gehiagoko eskola atzerapenari eta hezkuntza-egoeran dauden beste arazo larri batzuei
dagokienez, bai jazarpenak, tratu txarrak eta bazterketak eskolan duten inpaktuari dagokionez.
Azken mota horretako arazoei dagokienez, atzerritarren artean okertze txiki bat izan da 2014 eta 2018
artean, % 1,1etik % 1,3ra (2010eko % 1,4tik hurbil) handitu baita balioa. Balioek, beraz, gehienbat
adierazten dute egonkortze bat gertatu dela aldi horretan, eta inpaktua, nolanahi ere, askoz txikiagoa da
2006koa (% 7) baino. Okertzea handiagoa da bi urteko edo denbora luzeagoko eskola-atzerapenari eta
hezkuntza-egoeran dauden beste arazo larri batzuei dagokienez; izan ere, balioak ia hutsaren parekoak
ziren 2010ean, baina % 1,3ra arte handitu dira 2018an (hala ere, argi eta garbi 2006ko % 3,3aren azpitik).
Datuek adierazita ere egoera orokorrean hobetu dela 2014 eta 2018 artean, esan behar da oraindik ere
alde handia dagoela eskola-ume nazionalen eta atzerritarren artean, GZEE-GPIan kontuan hartutako
larritasun gutxiagoko beste arazo batzuen eraginari dagokionez.
Eta hala, urtebeteko eskola-atzerapenari dagokionez, 2014an arazoak adingabe atzerritarren eta
nazionalen artean zeukan inpaktu diferentzialean zegoen ia bost puntuko aldea (% 8,9 eta % 3,7) murriztu
arren, inpaktu hori bikoitza baino handiagoa da oraindik ere 2018an kolektibo atzerritarrean (% 4,2; % 1,9,
berriz, 6-16 urteko biztanle nazionalen artean). Problematika horiek hezkuntza-egoeran dauden beste
larriago batzuei (ez eskolatzeari, absentismoari eta bi urtetik gorako eskola-atzerapenari) gehitzen
bazaizkie, arazoak dituzten adingabe atzerritarren proportzioa % 5,5 da 2018an; nazionalen artean, berriz,
% 2,5 baino ez. Aipatu % 5,5 hori, ordea, baliorik txikiena da 2006tik. Aurreko txikiena 2010ekoa izan zen,
% 6,5, eta handiena 2014koa, % 9,5 (% 7,4, berriz, 2006an).
Atzerritarrek, halaber, beste neurri batean jasaten dituzte beste integrazio-arazo larri batzuk, zerikusia
dutenak hizkuntzarekin, eritasunekin, desgaitasunekin eta abarrekin. 2018an, eskolatutako adingabe
atzerritarren % 2k ditu arazo horiek; nazionalen artean, ordea, % 0,4 baino ez da balio hori. Ehuneko
horrek, 2006an horrelako arazoetan izandako balioaren gainetik egonda ere (% 0,1), adierazten du
jaitsiera handia izan dela 2014ko eta 2010eko balioekin alderatuta (% 4,5 eta % 2,7).

22. 22
6. grafikoa
,6 ,6
1,1
,4
1,9
3,5
1,3 1,3
2,6
2,0
4,2
8,8
,0
1,0
2,0
3,0
4,0
5,0
6,0
7,0
8,0
9,0
10,0
Eskola-atz. >2 urte,
eta hezkuntzako
beste arazo larri batzuk
Jazarpena,
tratu txarrak
edo bazterketa
Arazo larri nagusiak Bestelako arazo larriak Eskola-atz. urte 1 Arazoren bat
Eskola-arazolarriak(hezkuntza-egoeraetaintegrazioa)dituzten6-16 urtekobiztanleak,arazo-
motarenetanazionalitatearenarabera.EAE2018
(talde bakoitzarenehunekoak)
Egoera Atzerritarra
Izandako dinamika konplexuak gabezia ekonomikoko arazoak dituzten eskola-umeak
ezaugarritzen ditu
Oinarrizko gabeziako egoeretan bizi diren eskola-umeen artean bezala horrelako egoeretan bizi ez
direnen artean ere gertatu da 2014 eta 2018 artean arazo larri nagusien gorakada. Bi kasuetan, gainera,
etena izan da 2014ra arteko beheranzko ildoan.
7. grafikoa
6,1
8,8
2,5
5,5
2,2
12,4
1,0
5,0
1,3
13,3
0,5
2,72,4
5,3
1,0
2,0
0,0
2,0
4,0
6,0
8,0
10,0
12,0
14,0
16,0
Arazo larri nagusiak Bestelako arazoak Arazo larri nagusiak Bestelako arazoak
Oinarrizko gabezia Oinarrizko gabeziarik gabe
Eskola-arazolarriak(hezkuntza-egoeraetaintegrazioa) dituzten6-16 urtekobiztanleak,
etxekoenunitatekogabezia-egoerenetaarazomotarenarabera.EAE2006-2018
(talde bakoitzarenehunekoak)
2006 2010 2014 2018

23. 23
Gorakada zertxobait deigarriagoa da oinarrizko gabeziako arazoak dituzten etxeetan. Horrelakoetan,
arazo larri nagusien inpaktua 2006ko % 6,1etik 2010eko % 2,2ra eta 2014ko % 1,3ra jaitsi ondoren,
% 2,4ra igo da 2018an (beraz, 2010ekoa eta 2014koa baino handiagoa izan da). Oinarrizko gabeziarik
gabeko etxeetako adingabeen kasuan, igoera % 0,5etik % 1era artekoa izan da 2014-2018an, eta balioa
2010eko mailara itzuli da. 2018ko balioak, ordea, oso urrun daude 2006koetatik (% 6,1 oinarrizko gabezia
izanda, eta % 2,5 gabezia hori gabe).
Aztertutako gainerako arazoen (beste arazo larri batzuen eta urtebeteko eskola-atzerapenaren) eraginak,
bestalde, 2014-2018an dinamika, oro har, ona izan dela adierazten du. Gabeziarik gabeko etxeetako 6-16
urtekoen artean, inpaktuak etengabe jaisten jarraitzen du: % 5,5etik (2006) % 5,0ra (2010), % 2,7ra
(2014) eta % 2ra (2018), hau da, gutxienekora. 2014-2018 aldiko jaitsiera askoz garrantzitsuagoa da
gabezia duten etxeetako adingabeen artean. Kasu horretan, etengabe handitu ondoren 2006 (% 8,8) eta
2014 (% 13,3) artean, kontuan hartutako arazoen inpaktua izugarri jaitsi da 2018an % 5,3ra.
2.LANERATZEKO ARAZO BEREZIAK
Joera hobetzekoa bada ere, 2018an oraindik ere garrantzitsua da egiturazko lan-bazterketaren
fenomenoa
2014an, okertze sozialari dagokionez GZEE-GPIak jasotako fenomeno nagusia laneratzeko arazo
berezien dinamikari lotuta dago. Urte horretan EAEn bizi ziren 16-64 urtekoen arteko 120.109 pertsonak
zuten eragiketa estatistikoan jasotako horrelako arazoetako bat. Hau da, adin-tarte horretako biztanleen
% 8,5 ziren, argi eta garbi 2006an (% 3,7) eta 2010ean (% 2,9) baino gehiago.
Susperraldi ekonomikoak aipatu adierazleak nabarmen hobetzea ekarri badu ere, ez da laster eta guztiz
itzuli 2006-2010eko egoerara. 2018an, oraindik 91.168 pertsonak dituzte laneratzeko arazo bereziak; hau
da, 16-64 urteko biztanleen % 6,6k. Ikus daitekeen bezala, balio horiek 2006koak eta 2010ekoak baino
askoz handiagoak dira oraindik ere. Izan ere, kopuru absolututan, 2018an eragindako pertsonak % 69,2
gehiago dira 2006koak (53.885) baino, eta % 123,1 gehiago 2010ekoak (40.862) baino. 2014an
eragindako 120.109 pertsonen aldean, ordea, 2018ko balioak jaitsiera handia (- % 24,1) gertatu dela
adierazten du.
Lanerako arazo bereziek EAEn oraindik duten eragin handia langabezia kronifikatzeko prozesuen ondorio
da, edo, nabarmenago susperraldian, langabezia mota horrekin batera herritarrek, kontratatzeko eskema
legezko eta onartuen araberakoak izan arren, marjinaltzat jotzen dituzten lanak noizean behin edo aldi
baterako garatzearen ondorio.
Alde horretatik, 2018an, laneratzeko arazo bereziak dituzten pertsonen artean nagusi den lan arazo
motak oraindik ere zerikusia du langabezia-egoera kronikoekin edo enplegu marjinaletan
azpienplegatzearekin, eta errealitate hori dute 81.630 pertsonak. Aipatu kopurua - % 25,7 txikiagoa izan
arren 2014an egoera horretan zegoen 109.865 pertsonako kopurua baino, oraindik ere hiru bider baino

24. 24
gehiago handiagoa da 2010ean (26.047) eta 2006an (24.680) eraginda zeudenen kopurua baino.
Erreferentziazko kolektiboa 2006an eta 2010ean EAEko 16-64 urteko biztanleen % 1,7-1,8 baino ez
izatetik 2014an % 7,8 izatera aldatu zen. Azken lau urtekoan izandako hobekuntza gorabehera, proportzio
hori % 5,9 da oraindik 2018an.
8. grafikoa
10.855
13.825
24.680 24.593
4.612
53.885
9.455
16.592
26.047
12.151
2.664
40.862
60.179
49.686
109.865
5.062 5.182
120.109
44.358
37.272
81.630
4.012 5.525
91.168
0
20.000
40.000
60.000
80.000
100.000
120.000
Langabezian edo
azpiokupazio
kronikoan (BP > 18
hilabete)
Langabezian edo
azpiokupazio
kronikoan (Beste kide
batzuk > 30 hilabete)
Langabezian edo
azpiokupazio
kronikoan (Guztira)
Lan-baimenik gabe
(atzerritarrak)
Enplegu berezia edo
babestua
GUZTIRA
Laneratze-arazobereziak dituzten16-64 urtekobiztanleak
EAE. 2006-2018
(datu absolutuak)
2006 2010 2014 2018
9. grafikoa
0,8 1,0
1,7 1,7
0,3
3,7
0,7
1,2
1,8
0,9
0,2
2,9
4,3
3,5
7,8
0,4 0,4
8,5
3,2
2,7
5,9
0,3 0,4
6,6
0,0
1,0
2,0
3,0
4,0
5,0
6,0
7,0
8,0
9,0
10,0
Langabezian edo
azpiokupazio kronikoan
(BP > 18 hilabete)
Langabezian edo
azpiokupazio kronikoan
(Beste kide batzuk > 30
hilabete)
Langabezian edo
azpiokupazio kronikoan
(Guztira)
Lan-baimenik gabe
(atzerritarrak)
Enplegu berezia edo
babestua
GUZTIRA
Laneratze-arazobereziak dituzten16-64 urtekobiztanleak
EAE. 2006-2018 aldia
(16-64 urtekobiztanleriarenehunekoa)
2006 2010 2014 2018

25. 25
Adierazitako joeren ondorioa da 2018an oraindik ere oso garrantzitsua izatea langabezian dauden edo
azpienplegu kronikoa duten pertsonei lotutako problematika, etxean erreferentziazko pertsona badira, eta
egoera horietan 18 hilabete baino gehiago badaramate. Eragindako pertsonak 10.855 izan ziren 2006an
eta 9.455, berriz, 2010ean, baina kopurua 60.179ra handitu zen 2014an, eta 2018an oraindik 44.358 kasu
egon dira. Kopuru hori 2006koa baino 4,1 bider handiagoa da.
Hain nabarmena izan gabe ere, aipatzekoa da, halaber, zenbat pertsona diren langabe edo zenbat
azpienplegatu kroniko etxean erreferentziazko pertsona izan gabe langabezian edo enplegu marjinalak
izanez 30 hilabete baino gehiago daramatzatenen artean. Talde horretan 13.825 pertsona zeuden
2006an, eta 16.592, berriz, 2010ean; eta 49.686 pertsonako kopurura iritsi zen 2014an, baina oraindik
37.272 daude 2018an: 2006an baino 2,7 bider gehiago.
Lan-baimenik gabeko atzerritar aktiboen kopuruak, ordea, behera egiten jarraitu du 2014 eta 2018 artean.
Egoera horretan 24.593 pertsona zeuden 2006an, baina kopuru hori 12.151ra jaitsi zen 2010ean, 5.062ra
2014an eta 4.012ra jaitsi da 2018an. Aurten, EAEn bizi diren 16-64 urtekoen % 0,3 baino ez dago egoera
horretan Erreferentziazko kolektiboan, laneratzeko arazo bereziak zituzten pertsonen % 45,6 zeuden
2006an, % 29,7 2010ean, baina % 4,4 baino ez 2018an: 2014ko balioaren antzekoa (% 4,2).
Laneratzeko arazo bereziak dituzten gainerako pertsonak (5.525 guztira) egoera horretan enplegu berezi
edo babestu baten esparruan (laneratzeko programa berezietan, laneratzeko enpresetan edo enplegu-
zentro berezietan) okupazio bat izaki dauden biztanleei dagozkie1
.
Eragindako kolektiboan, gutiz gehienak nazionalak eta 25 eta 54 urte artekoak dira, baina begi-
bistakoa da zahartzeko joera, eta emakumeen presentzia handiagoa da
11. grafikoan ikus daitekeen bezala, laneratzeko arazo berezien arteko gehienak oraindik ere 25-54
urtekoen artean gertatzen dira 2018an, kolektibo horretan biltzen baitira kontuan hartutako arazoen % 73.
Hala ere, ehunekorik txikiena da 2006. urteaz geroztik, eta horretarako arrazoi nagusia eragindako
pertsonen zahartze-prozesua da. Izan ere, 2018an, 45 urtetik gorako pertsonei dagozkie laneratzeko
arazo berezien % 51,2, eta hori funtsezko aldaketa da. Hartara, GZEE-GPIa egiten denetik lehen aldiz, 45
urtetik gorako pertsonen talde hori gehiengoduna da laneratzeko arazo bereziek eragindako biztanleen
artean. 2006an hautemandako kasuen % 27,7 baino ez zegokion, baina proportziora % 32,7ra igo zen
2010ean, % 40,6ra, berriz, 2014an, eta gehiengoduna bihurtu zen 2018an.
1
Kopuru horrek ez ditu barruan hartzen lan modu hori duten pertsona guztiak, baizik eta laneratzeko problematika
berezi bati lotzen zaizkionak baino ez.

26. 26
Laneratzeko arazo bereziak dituzten biztanleen zahartzea hautemangarria izanda ere 45-54 urteko
pertsonen artean –guztien % 28,6 2018. urtean: ehunekorik handiena 2006. urtetik, 2014ko (% 25,3),
2006ko (% 17,7) eta 2010eko (% 18,7) ehunekoen gainetik–, gehikuntzarik handiena, 2014 eta 2018
artean, 55-64 urteko pertsonei dagokie. 2006 eta 2014 artean aztertutako biztanleen % 10etik % 15,3ra
bitarte izan ziren, baina 2018. urtean % 22,6.
10. grafikoa
5,6
7,5
2,4
6,7
7,5 7,6
6,6
5,4
19,3
6,6
0,0
5,0
10,0
15,0
20,0
25,0
Gizonezkoa Emakumezkoa 15-24 urte 25-34 urte 35-44 urte 45-54 urte 55-64 urte Egoera Besteren bat
Sexua Adina Nazionalitatea Guztira
Laneratze-arazobereziak dituzten16-64 urtekobiztanleak, sexuaren, adinareneta
nazionalitatearenarabera. EAE. 2018
(talde bakoitzarenehunekoak)
11. grafikoa
42,5
57,5
4,4
15,4
29,0 28,6
22,6
75,1
24,9
0,0
10,0
20,0
30,0
40,0
50,0
60,0
70,0
80,0
90,0
Gizonezkoa Emakumezkoa 15-24 urte 25-34 urte 35-44 urte 45-54 urte 55-64 urte Egoera Besteren bat
Sexua Adina Nazionalitatea
Laneratze-arazobereziak dituzten16-64 urtekobiztanleenbanaketa, sexuaren, adinareneta
nazionalitatearenarabera. EAE. 2018
(ehunekoak)

27. 27
Erlatiboki, 2018an, laneratzeko arazo berezien inpaktua antzeko samarra da oro har 25 eta 64 urte
tartean. 10. grafikoak adierazi bezala, gehieneko maila, % 7,5 eta % 7,6 artekoa, 35-54 urteko pertsonei
dagokie; baina hurbileko mailetan jarraitzen du, % 6,6 eta % 6,7 artekoetan, 25-34 urteko pertsonei edo
55-64 urtekoei dagokienez. 15-24 urtekoen taldean (% 2,4) soilik jaisten da % 6,5eko mugatik, nabarmen
jaitsi ere.
Garrantzitsua da ohartzea 25-64 urteko biztanleen artean hau gertatu dela: zenbat eta urte gehiago izan,
orduan eta txikiagoa izan da 2014-2018 aldian laneratzeko arazo bereziak izan dituzten pertsonen
proportzioaren jaitsiera. Hartara, jaitsiera hori portzentajezko -3,9 puntukoa izan da (% 10,6tik % 6,7ra)
25-34 urtekoen artean, eta -3,6 puntukoa 35-44 urtekoen artean (% 11,1etik % 7,5era). 45-54 urtekoen
artean, -1,2 puntura murriztu da (% 8,8tik % 7,6ra), eta ia alderik ez da izan 55-64 urteko pertsonen
artean, inpaktu-mailak egonkortu direlako (% 6,5etik % 6,6ra 2014 eta 2018 artean). Egonkortze horrek
talderik gazteena ere ezaugarritzen du, 15-24 urtekoa –% 2,4 2018an: soil-soilik bi hamarren gutxiago
2014an (% 2,6) baino–.
2014an ez bezala, laneratzeko arazo berezien inpaktua handiagoa da 2018an emakumeen artean: % 7,5;
gizonen artean, berriz, % 5,6. Izan ere, emakumeen artean igoera txiki bat gertatu da (% 7,2tik % 7,5era
2014 eta 2018 artean); gizonen artean, berriz, jaitsiera handia (% 9,9tik % 5,6ra). 2018an, laneratzeko
arazo bereziak izan dituztenen % 57,5 emakumeak izan dira; eta ehuneko hori 2010ekoa (% 56,4) baino
handiagoa da.
Aztertutako arazoek oraindik ere eragin diferentziala dute atzerritarren artean 2018an, % 19,3k baitu mota
honetako arazoren bat. Balio horrek 2010eko % 15,9a gainditzen du, baina kontuan hartutako egoeren
inpaktua 2006koa (% 31,4) baino askoz txikiagoa izateaz gain —aldi horretan atzerritarren zati handi
batek ez baitzeukan lan-baimenik—, 2014koa (% 27,3) baino askoz txikiagoa ere bada. Bestalde, 2018ko
balioa (% 5,4), biztanle nazionalen artean, argi eta garbi handiagoa da 2006ko eta 2010eko balioak baino
(% 2tik hurbilekoak), baina, era berean, nabarmen txikiagoa 2014an izandako gehienekoa (% 7,2) baino.
Laneratzeko arazo berezien eragina jaisteko joera handixeagoa izanda ere biztanle nazionalen artean
2014-2018 aldian, aztertutako arazoen banaketan biztanle horiei dagokien pisuak oso gehiengoduna
izaten jarraitzen du: % 75,1. 2014an izan zuena (% 78,8) baino txikiagoa da, baina argi dago 2006an
(% 51,5) eta 2010ean (% 60,9) izandako balioen gainetik.
Oraindik ere oso handiak dira eragindako biztanleen artean lan normalizatuaren mundutik
baztertutakoen berri ematen diguten adierazleak. Biztanle horietan, handiagoa da lan-merkatuaren
ertzetan dagoen zatia
Laneratzeko arazo bereziak dituzten pertsonen kopurua gutxitu arren 2014 eta 2018 artean, biztanle-talde
horrek lan-merkatuan duen posizioa okertzeko bidea, zeina neurri batean igartzen baitzen 2010 eta 2014
artean, neurri handi batean luzatu da 2018an, 12. grafikoko adierazleetan ikus daitekeen bezala.

28. 28
12. grafikoa
57,9
40,0
35,9
18,1
24,3
52,4
79,4
10,5 10,1
26,1 24,7
67,2
13,5
30,3
47,4
75,5
8,4
16,1
10,8 9,4
84,1
11,5
39,2
28,6
83,2
4,6
12,2
19,5
17,3
75,8
19,8
39,5
42,3
70,3
9,5
20,2
0,0
10,0
20,0
30,0
40,0
50,0
60,0
70,0
80,0
90,0
100,0
egun
lanean ari
direnen %
azken urtean
gutxienez
6 hilabetez lan
egin
dutenen %
azken urtean
lanik egin ez
dutenen %
lanik ez duten
eta bilatzen ari
ez direnen %
duela 3 urte baino
gehiago lan egin
zutenen
% (lan
erregularizatua)
esperientziarik ez
dutenen edo
duela 5 urte baino
gehiago lan egin
zutenen % (lan
erregularizatua)
lana aktiboki
bilatzen
ari direnen %
lana aktiboki
bilatzen
ari ez direnen
edota
gogogabetuta
daudenen %
benetan bilatzen
ez dutenen %
Laneratze-arazo bereziak dituzten 16-64 urteko biztanleak. Lan-merkatuko etaekoizpen-
sistemako txertatze-adierazleak. EAE. 2006-2018
2006 2010 2014 2018

29. 29
Laneratzeko arazo bereziek eragindako kolektiboan, eta lan-merkatuaren egoerari dagokionez, 2008ko
krisiaren ondoren nabarmen egin zuen behera okupazioren bat, oso marjinala izanagatik ere, izateko
aukeraren bat izaten jarraitzen zuen zatiak. Inkesta egindako unean lanarekin kontaktua zuten talde
horretako pertsonen proportzioak bilakaera hauxe izan zuen: 2006ko % 57,9tik 2010eko % 26,1era aldatu
zen, eta 2014an, berriz, gutxienekoa izan zuen, % 10,8. Proportzioak gorantz eginda ere 2016 eta 2018
artean, hobetze horrek 2018ko balioa % 19,5 izatea baino ez du eragin. Ehuneko hori 2006kotik oso urrun
dago, eta, era berean, 2010ekoa baino txikiagoa da.
Ildo beretik, laneratzeko arazo bereziak dituztenen artean azken urtean gutxienez sei hilabetez lan egin
dutenen proportzioak gora egin du % 9,4tik % 17,3ra 2014 eta 2018 artean, baina adierazlea urrun
geratzen da 2006ko eta 2010eko balioetatik (% 40 eta % 24,7). 2014-2018 laurtekoan, bestalde,
% 84,1etik % 75,8ra jaitsi da kolektiboan azken hamabi hilabeteetan enpleguarekin inolako loturarik izan
ez duen zatia. Hala ere, 2018ko proportzioa handiagoa da 2006koa (% 35,9) eta 2010ekoa (% 67,2)
baino. 2018an, beraz, oraindik ere aztertutako pertsonen hiru laurdenei gertatu zaie azken urtean erabat
urrunduta egotea produkzio-sistematik.
2014-2018 aldiko hobekuntza-ildo bera ere ez da hedatzen GZEE-GPIan kontuan hartutako alderdi
guztietara. Eta hala, okerrera egiten jarraitzen du enplegu erregularizatu batean azken esperientzia duela
hiru urte edo gehiago izan duten pertsonen proportzioari dagokion adierazleak. Kasu horretan, ehunekoa
% 24,3tik (2006) % 30,3ra (2010) eta % 39,2ra (2014) handitu zen. Motel bada ere, handitzeko joerak
2018ra arte iraun du (% 39,5).
Gainera, kontuan hartutako biztanleen artean, enplegurako benetan balia daitezkeen baina, dela inolako
lan-esperientziarik ez izateagatik, dela enplegu erregularizatu batean duela bost urte baino gehiago aritu
izanagatik, produkzio-sistematik guztiz urrunduta dauden biztanleen pisu erlatiboak gora egin du 2014 eta
2018 artean. Proportzio hori, 2006an % 52,4 eta 2010ean % 47,4 izan ondoren, % 28,6ra jaitsi zen
2014an, baina berriz gora egin du 2018an % 42,3 izan arte.
Izan ere, aztertutako kolektiboan 2018an lortu da enplegu-eskari aktiboa duten pertsonen proportziorik
txikiena, % 70,3, 2006an eta 2014an % 80tik hurbil edo gora izandako balioen azpitik; bai eta 2010ean
(% 75,5) izandako balioaren azpitik ere. 2014ra arte etengabe jaitsi ondoren –% 10,5 (2006), % 8,4 (2010)
eta % 4,6 (2014)– etsipen-egoeren pisu erlatiboa eta enplegu-eskariaren gainerako adierazpide ez-
aktiboena % 9,5era igo da. Deigarria da, halaber, gora egin dutela eskaririk ezak edo eskariaren
adierazpide egiazki itxurazkoek, 2018an kolektiboaren % 20,2aren ezaugarria izan baita. Ehuneko hori
handiagoa da 2006koa (% 10,1) eta 2014koa (% 12,2) baino, are 2010ekoa (% 16,1) baino ere.
Datuek, beraz, adierazten dute lana lortzeko arazo handiak dituela kolektiboak, gehienetan aurretiko
esperientziarik ez baitu izan enplegu arautu batean (% 37,8 baino ez orain dela bost urte baino gutxiago),
eta kasuen % 29,7an (ehunekorik handiena 2010etik) ez baitu laneratzeko eskaera aktiborik.

30. 30
Egiturazko lan-bazterketak lotura estua du gabezia ekonomikoarekin
13. eta 14. grafikoetan ikus daitekeen bezala, eskura dauden datuek oraindik ere adierazten dute lotura
handia dagoela 2018an langabezia edo muturreko lan-prekarietatearen beste adierazpide batzuk
kronifikatzearen eta gabezia ekonomikoaren artean. Hartara, oinarrizko gabeziarik gabeko etxeetan bizi
diren 16-64 urteko pertsonen % 3,4k laneratzeko arazo bereziak ditu. Aldiz, gabezia hori duten etxeetan,
% 28,3ra iritsi da proportzioa. Izan ere, 2018. urtean, laneratzeko prozesuetan aurkitutako arazo berezi
guztien % 54,1ek lotura dute oinarrizko gabezia-egoerek eragindako etxeetako pertsonekin –2014an
(% 49,6) izandako balioaren gainetik–.
Datuek, bestalde, adierazten dute 2018an nolabaiteko lan-egonkortasuna duten etxeetan izan dela
laneratzeko arazo berezien zati bat, eta horrelako arazoak zituzten pertsonen % 33,2 zeuden etxeetan
gutxienez pertsona batek lan egonkorra zeukan (ehuneko hori txikiagoa izan zen 2014an: % 29,6). Hala
ere, kontuan hartutako kasurik gehien-gehienak lan-egongaiztasuneko egoera orokortuak dituzten edo
jardueraren esparrutik de facto irtetea izan duten etxeei lotuta daude. Eta hala 2018an, laneratzeko arazo
berezien % 48,3 etxekide aktiboetako ezeinek lan egonkorrik (edo, besterik gabe, lanik) lortzen ez duen
etxeetan gertatu dira, eta % 18,5, berriz, lanean diharduen inor ez dagoela jada esan daitekeen etxeetan.
Azken etxe horien pisu erlatiboak gora egin du 2014arekin alderatuta (% 10,6 baino ez urte hartan), baina
lan egongaitzei edo langabeziari lotutako zatiak behera egin du (% 59,8 2014. urtean).
13. grafikoa
28,3
3,4 2,8
21,7
19,2
6,6
0,0
5,0
10,0
15,0
20,0
25,0
30,0
35,0
Oinarrizko gabezia Gabeziarik gabe Baten batek lan
egonkorra du
Baten bat aktibo
dago, inork ez du lan
egonkorrik
Pertsona aktiborik
gabe
Gabezia Jarduerarekiko harremana Guztira
Laneratze-arazobereziakdituzten16-64 urtekobiztanleak, gabezia-egoerenetaetxekoen
unitatekokideenjarduerarekikoharremanarenarabera
EAE. 2018
(talde bakoitzarenehunekoak)

31. 31
14. grafikoa
54,1
45,9
33,2
48,3
18,5
0,0
10,0
20,0
30,0
40,0
50,0
60,0
Oinarrizko gabezia Gabeziarik gabe Baten batek lan egonkorra
du
Baten bat aktibo dago,
inork ez du lan egonkorrik
Pertsona aktiborik gabe
Gabezia Jarduerarekiko harremana
Laneratze-arazo bereziak dituzten 16-64 urteko biztanleen banaketa, gabezia-egoeren eta etxekoen
unitateko kideen jarduerarekiko harremanaren arabera
EAE. 2018
(ehunekoak)
Lan egonkorra izatea lortzen duen pertsona aktiborik ez duten etxeetan, laneratzeko arazo bereziak
izateko aukera oraindik handia da 2018an. Horrelako etxeetan, 16-64 urteko pertsonen % 21,7k
problematika hori planteatzen du 2018an, eta ehuneko horrek argi adierazten du horrelako etxeetan bizi
direnak lanetik baztertuta geratzeko arriskuan daudela. Nahiz eta nabarmen murriztu 2014ko balioarekin
alderatuta (% 30,5), oraindik ere argi eta garbi handiagoa da, bai 2010ean talde honetan laneratzeko
arazo bereziek eragindako pertsonen ehunekoa baino (% 13), bai 2010. urteari dagokion balioa baino
(% 19,5).
Kontuan hartutako arrisku diferentziala, gainera, begi-bistakoa da lan egonkorra duen pertsonaren bat
duten etxeetako pertsonez den bezainbatean, 16-64 urteko biztanleen % 2,8k soilik baitituzte laneratzeko
arazo bereziak horrelako etxeetan (% 3,3 2014an).
Kontuan hartutako kolektiboan jarduerari egitez uko egiten dioten pertsonen presentzia handiagoa
azpimarratu beharreko beste elementu bat da, eta berekin dakar benetako jarduera-ezaren eta
laneratzeko arazo berezien arteko lotura etengabe handitzea. Alde horretatik, etengabe handitzen ari da
kide guztiak ez-aktibo dituzten etxeetan horrelako arazoen agerpena 16-64 urteko biztanleen artean.
2006an eta 2010ean % 0,8-% 1,2 baino ez zen, baina 2014an % 12,7 izan zen, eta 2018an baliorik
handiena izan zuen, % 19,2. Hartara, 2018an, 16-64 urteko kide guztiak ez-aktibo dituzten etxeetako
jarduera-ezeko egoeren ia bostenek lotura dute GZEE-GPIan kontuan hartutako laneratzeko arazo
berezien presentziarekin.

32. 32
3.URRITASUNA ETA MENDEKOTASUNA DITUZTEN PERTSONAK
Urritasunaren eta mendekotasunaren inpaktuak behera egiten du oro har, gutxienez moderatua
den mendekotasunari dagokionez izan ezik, 75 urtetik gorako taldeetan bereziki
2018an, EAEko biztanleen % 9,5ek urritasun funtzionalen bat du osasun-arazo bati edo adin aurreratuari
lotuta, eta horrek esan nahi du balio hori argi eta garbi txikitu dela aurreko urteekin alderatuta. Lehen,
urritasun horien inpaktuak zertxobait handitzeko joera zuen, 2006an balioa % 10,5 izan baitzen; 2010ean,
berriz, % 10,8; eta 2014an, azkenik, % 10,9. 2018an eragindako pertsonen kopurua (205.071) txikiena
izan da 2006. urteaz geroztik, eta 2014koa (235.862) baino % 13,1 txikiagoa izan da.
Kasuen % 53,5ean (ehunekorik handiena 2006. urteaz geroztik), kontuan hartutako urritasunek
mendekotasun bereziko egoera bat eragin zuten 2014an. 2018an, 109.677 pertsona daude egoera
horretan. Kolektibo horrek % 5,1eko pisua dauka EAEko biztanleria osoan, eta maila hori hurbil dago
2006-2014 aldiko % 5,4 eta % 5,7 arteko balioetatik, baina, era berean, beheranzko bidean.
Mendekotasun bereziaren adierazpide arinek beherantz jo dute argi eta garbi (% 2,6tik % 1,8ra 2006 eta
2018 artean), baina moderatuek, larriek edo guztizkoek ezaugarri dute zertxobait gora egiteko joera; izan
ere balioa % 3,3 izan zen 2018an, handiagoa 2006an (% 2,8) eta 2010 eta 2014 artean (% 3-% 3,2)
baino2
.
15. grafikoa
5,5
2,8 2,6
5,0
10,5
5,7
3,2
2,5
5,1
10,8
5,4
3,0
2,4
5,5
10,9
5,1
3,3
1,8
4,4
9,5
0,0
2,0
4,0
6,0
8,0
10,0
12,0
Mendekotasun
berezia (MB)
MB gutxienez
ere moderatua
MB arina Mugapena, mend.
berezirik gabe
Mugapen edo
mend. bat
16-64 urteko biztanleak, mugapeneko eta/edo mendekotasun bereziko egoeren arabera
EAE. 2006-2018
(guztizko biztanleriaren ehunekoa)
2006 2010 2014 2018
2
Urritasun/mendekotasunaren inpaktu orokorra jaisteari dagokionez, kontuan hartu behar da zenbait faktorek
dutela eragina ukitutako pertsonen kopuruan. Erakundeetan izandako sartzeen pisua da garrantzitsuenetako bat,
GZEE-GPIa egoitza-zentroetan sartu gabeko biztanleriara mugatzen delako. Pertsonen autonomia-maila
handitzen laguntzen duten antolaketa- eta teknologia-arloko hobekuntzek urritasunen alderdi soziala eta,
bereziki, mendekotasun bereziko egoerak izatea baldintzatzen duten neurrian, funtsezko beste bat faktore bat da,
bereziki urritasun funtzionalak dituzten pertsonen bizi-baldintzak hobetzeko teknologiak aurrerantz azkar egiten
ari diren honetan (aurrerapen horrek azaltzen du zergatik jaitsi dira hainbeste 2014 eta 2018 artean
mendekotasun berezirik gabeko urritasunaren adierazpideak; izan ere, inpakturik txikiena, % 4,4, 2018an gertatu
da). Adindunak erretiroa hartu ondoren jatorriko erkidegoetara itzultzea da kontuan hartu beharreko beste faktore
bat.

33. 33
Mendekotasun bereziko egoerek adinaren arabera 2006 eta 2018 artean izandako bilakaeraren
azterketak aldaketa garrantzitsu batzuk erakusten ditu. Nabarmentzekoa da, betiere, 2018koak izatea
mendekotasun bereziko egoeren inpaktu-mailarik txikienak 55 urtetik gorako pertsonen taldeetan.
75 urtetik gorako biztanleei dagokienez, 2006-2010 aldian % 31,3tik % 34,6ra handitu ondoren,
beheranzko bidea hasi zen 2014an, eta adin horietako mendekotasun bereziaren inpaktua % 32,4 izan
zen orduan, eta joera 2018an luzatu zen: % 30,5, jada 2006ko balioa baino txikiagoa. Hoberako joera
horrek are agerpen deigarriagoa du 65-74 urteko pertsonen artean. Kasu horretan, mendekotasun
bereziaren inpaktua % 8,3tik % 8,6ra handitu zen 2006 eta 2010 artean, eta 2014an % 6,7ra eta 2018an
% 4,4ra jaitsi zen. Joera, polikiago bada ere, 55-64 urtekoen artean ere agertzen da, eta mendekotasun
bereziaren mailak % 3,9 eta % 4,1 artekoak izan ziren 2006-2014 aldian, eta 2018an % 3,1era murriztu
ziren.
Mendekotasun bereziaren inpaktuak 2014 eta 2018 artean ere egin du behera 35-54 urteko pertsonen
artean (% 2,8tik % 2,2ra). Talde horretan, 2018ko maila, ordea, 2010ekoa (% 1,9) baino handixeagoa
izan da.
35 urtetik beherakoen artean, zertxobait handitu da mendekotasun bereziaren inpaktua: % 0,9tik % 1,2ra
2014 eta 2018 artean. Talde horretan, nolanahi ere, zenbakiek epe luzeko egonkortasun handia
adierazten dute, mendekotasunaren inpaktua % 0,9 eta % 1,4 artekoa izaki.
16. grafikoa
1,3
2,6
4,1
8,3
31,3
1,4 1,9
3,9
8,6
34,6
,9
2,8
4,1
6,7
32,4
1,2 2,2 3,1
4,4
30,5
0,0
5,0
10,0
15,0
20,0
25,0
30,0
35,0
40,0
< 35 urte 35-54 urte 55-64 urte 65-74 urte > 75 urte
Mendekotasunbereziadutenbiztanleak, adinarenarabera
EAE. 2006-2018
(talde bakoitzarenehunekoak)
2006 2010 2014 2018
Azterketak mendekotasun berezi guztizkoaren, larriaren edo moderatuaren inpaktuari soilik heltzen
dionez, 2018ko datuek, ordea, bi dinamika desberdin samar erakusten dituzte.

34. 34
Alde batetik, 75 urtetik beherako pertsonen kasuan, oro har ikusten da aipatutako mendekotasun-
adierazpide larrienen inpaktuak behera egiten duela. Beherakada adierazgarriena 65-74 urteko pertsonei
dagokie. Adin-talde horretan, mendekotasun gutxienez moderatuaren inpaktua oso egonkorra zen 2006-
2014 aldian, % 3,6-% 3,7 ingurukoa, baina oso jaitsiera deigarria izan du 2018an (% 2,6).
Dinamika on hori bera gertatzen da 35 urtetik beherakoen artean, baina hoberako bidea lehenago hasi
zen, 2014an (% 0,4; 2006an % 0,6 eta 2010ean % 0,8 izan ondoren), eta 2018an jarraitu du, baliorik
txikiena lortuta (% 0,3). 35-54 urtekoei dagokienez, mendekotasun berezi guztizko, larri edo
moderatuaren inpaktuak behera egin du % 1,2tik % 0,7ra 2014 eta 2018 artean, eta baliorik txikienera
itzuli (2010). Zertxobait gora egin arren 2014 eta 2018 artean (% 1,0tik % 1,2ra), maila apaletan dago 55-
64 urtekoen artean ere, 2006-2010 balioen azpitik (% 1,4-% 1,5).
Bestalde, eta 75 urtetik beherako taldeetan ez bezala, oro har joera ona izan baitute, adin horretatik
gorakoen artean gora egin du mendekotasun bereziaren adierazpide garrantzitsuenen inpaktuak. Eta
hala, 2010-2014 aldian mendekotasun guztizko, larri edo moderatuaren inpaktua pixka bat jaitsi ondoren
(% 22,5etik % 22ra), % 24,5era arte igo da: portzentajezko 5,4 puntu handiagoa 2006koa (% 19,1) baino.
17. grafikoa
,6 ,9 1,4
3,7
19,1
,8 ,7
1,5
3,6
22,5
,4
1,2 1,0
3,6
22,0
,3 0,7 1,2
2,6
24,5
,0
5,0
10,0
15,0
20,0
25,0
< 35 urte 35-54 urte 55-64 urte 65-74 urte > 75 urte
Erabatekomendekotasuna, mendekotasunlarriaedomoderatuadutenbiztanleak, adinaren
arabera. EAE. 2006-2018
(talde bakoitzarenehunekoak)
2006 2010 2014 2018
Mendekotasun berezia duten biztanleen artean, kanpo-arretaren erabilera-mailak berrekuratu dira,
2010eko mailetara iritsi gabe bada ere, batez ere arreta pribatuan edo partikularrean oinarrituta
2018an, mendekotasun berezia dutenen % 56,5ek etxetik kanpoko laguntzak edo zerbitzuak baliatu
dituzte, bai etxetik kanpoko zentroetan, bai etxean hirugarren pertsonen aldetik –senideak, bizilagunak

35. 35
edo lagunak barne– jasotako laguntza moduan3
. Hartara, arreta-mailak gorantz berreskuratu dira, 2014an
adierazlea % 47,6ko balioan utzi zuen jaitsiera gertatu ondoren. 2018an artatutako biztanleria-ehunekoak
2006koa (% 53,7) ere gainditzen du, eta izandako balio handienaren azpitik (2010) baino ez da geratzen,
% 58,9 izan baita, mendekotasunari laguntzeko programak jarri ondoren.
2010 eta 2014 artean, kanpo-laguntza emateko zerbitzuak baliatzeari dagokionez, jaitsiera
garrantzitsuena mendekotasun arina edo behar adinako autonomia zuten pertsonen artean bezala
mendekotasun guztizkoa edo larria zutenen artean ere gertatu zen. Eta, hain zuzen ere, bi talde horietan
gertatu da nabarmenen arreta-mailen gorakada 2014-2018 aldian. Baina gorakada horrek ez du
ahalbidetu berriz iristea 2006-2010 aldiko estaldura-mailetara.
Aipatutako bidetik, 2014 eta 2014 artean, eta mendekotasun arina duten edo autonomo diren pertsonen
artean, arreta-mailek gora egin dute % 33,6tik % 43ra, baina balio hori txikiagoa da ez bakarrik izandako
handiena (% 47,8, 2010ean) baino, bai eta 2014koa (% 45,3) baino ere. Mendekotasun handieneko
kasuetan (guztizkoa edo larria), 2006 eta 2010 artean kanpo-zerbitzuen erabilera % 69,4tik % 71,7ra
handitu ondoren, proportzioak behera egin zuen 2014an % 57,4ra. 2018ko balioak (% 66) adierazten du
arreta-mailak nabarmen berreskuratu direla, baina, berriz ere, 2006-2010 aldian izandakoen azpitik,
artatutako pertsonak, hurrenez hurren, % 69,4 eta % 71,7 izan baitziren.
18. grafikoa
69,4
48,3
45,3
53,7
71,7
57,1
47,8
58,957,9 59,6
33,6
47,6
66,0
57,2
43,0
56,5
0
10
20
30
40
50
60
70
80
Erabatekoa edo larria Moderatua Arina-autonomoa Guztira
Kanpoko laguntzajasotzendutenmendekotasunberezikobiztanleak, mendekotasun
bereziarenmailarenarabera. EAE. 2006-2018
(talde bakoitzarenehunekoak)
2006 2010 2014 2018
3
Atal honetan gogorarazi behar da, GZEE-GPIaren datu guztiak etxebizitza partikularretan bizi diren erakundetu
gabeko biztanleei buruzkoak direla.

36. 36
2010 eta 2014 artean, kolektibo bakar batek eusten zion arreta hedatzeko joerari, mendekotasun
moderatua zuten pertsonenak. Kasu horretan, kanpo-zerbitzuen erabilera % 48,3tik (2006) % 57,1era
(2010) eta % 59,6ra (2014) handitu zen. Urte hartan, izan ere, talde horrek mendekotasun guztizkoa edo
larria zuten pertsonena gainditzen zuen kanpo-baliabideak (publikoak, pribatuak edo familia-baliabideak)
erabiltzeari dagokionez. 2014 eta 2018 artean, berriz, arreta talde horretako biztanleen % 57,2ra murriztu
da, eta berriz ere argi eta garbi geratzen da mendekotasun guztizkoa edo larria duten pertsonen mailen
azpitik (% 66 2018. urtean).
Arreta-mailak berreskuratzeak zerikusia du, neurri batean, mendekotasun berezia duten biztanleek
zuzeneko edo itundutako zerbitzu publikoen sistema gehiago erabiltzearekin, eta horrek, inolako
zalantzarik gabe, argi adierazten du 2006tik izandako dinamika aldatu dela. Alde horretatik, zuzeneko edo
itundutako arretaren kasuan, etengabeko jaitsiera gertatu zen zerbitzuen erabileran 2006 (% 20,7), 2010
(% 15,4) eta 2014 (% 13,4) artean. Beraz, 2018ko balioa (% 15) zuzeneko edo itundutako arretaren
mailetan gertatutako lehen susperraldia izan da 2006tik.
Hala ere, suspertze hori ez da orokorra, eta ez da iristen adierazpiderik larrienetara, zeinen ezaugarria
mendekotasun guztizko edo larria baita. Kasu horretan, zerbitzu publiko edo itunduetara jotzen zuten
pertsonen proportzioak oso jaitsiera handia izan zuen 2006 eta 2010 artean, % 31,6tik % 20,1era artekoa.
Apalkiago bada ere, jaitsiera hori 2014an (% 18,6) eta 2018an (% 16,4) luzatu da, eta azken hori 2006.
urteaz geroztiko estaldura-maila txikiena izan da.
19. grafikoa
31,6
19,8
13,7
20,720,1
16,9
10,4
15,4
18,6
15,5
8,2
13,4
16,4
21,4
10,6
15,0
0,0
5,0
10,0
15,0
20,0
25,0
30,0
35,0
Erabatekoa edo larria Moderatua Arina-autonomoa Guztira
Zerbitzupublikoakedoitunduak baliatzendituztenmendekotasunberezikobiztanleak,
mendekotasunbereziarenmailarenarabera.EAE.2006-2018
(talde bakoitzarenehunekoak)
2006 2010 2014 2018
Beheranzko bide horren bestelakoa izan da mendekotasun moderatua duten pertsonen artean
gertatutakoa, arreta-mailak berreskuratu baitira. Etengabe behera egin ondoren 2006 (% 19,8) eta 2014
(% 15,5) artean, 2018ko balioa (% 21,4), arreta asko suspertzeaz gain, 2006. urteaz geroztiko maila

37. 37
handiena izan da. Antzeko bidetik, mendekotasun berezi arina duten edo autonomoak diren biztanleen
artean, arreta, % 13,7tik % 8,2ra jaitsi ondoren 2006 eta 2014 artean, % 10,6 izan da 2018an, hau da,
2010ekoa (% 10,4) baino handiagoa, eta soil-soilik 2006koa baino txikiagoa.
Kanpo-arretaren berreskuratze-ildoa argiagoa da arreta hertsiki pribatua erabiltzeari dagokionez, azken
horren barruan sartuta ez bakarrik zerbitzu pribatuak, bai eta etxean kanpo-laguntza emateko pertsonen
kontratazioa ere. Zerbitzu-mota horren erabilera % 19,3tik % 26,9ra igo zen 2006-2010 aldian; 2014an,
berriz, % 17,5era amildu zen (2006ko balioaren azpitik). 2014-2018 aldian, goranzko ildoaren oso
berrezartze deigarria gertatu da, mendekotasun berezia duten biztanleen % 29,2 artatu baitira 2018an,
inoiz baino gehiago 2006tik. 2006an, oraindik ere nagusi zen arreta publikoa edo itundua (artatutako
pertsonen % 20,7; esparru pribatuan edo partikularrean artatuak, berriz, % 19,3), baina 2010etik aurrera
zerbitzu pribatuak edo partikularrak nagusitu ziren, 2018an batez ere (artatutako pertsonen % 29,2;
zerbitzu publiko edo itunduetan, berriz, % 15).
20. grafikoa
26,6
18,3
14,8
19,3
32,7
27,9
21,1
26,9
21,3
19,2
13,7
17,5
38,1
14,4
22,3
29,2
0,0
5,0
10,0
15,0
20,0
25,0
30,0
35,0
40,0
Erabatekoa edo larria Moderatua Arina-autonomoa Guztira
Zerbitzu pribatuak edo partikularrak baliatzen dituzten mendekotasun bereziko biztanleak,
mendekotasun bereziaren mailaren arabera. EAE. 2006-2018
(talde bakoitzaren ehunekoak)
2006 2010 2014 2018
Arreta pribatua edo partikularra berreskuratzeko prozesua mendekotasun-egoera gehienetan gertatu da,
baina ez da orokortua. Berreskuratze-ildoa gailentzen den taldeen artean, mendekotasun guztizkoa edo
larria duten biztanleena nabarmentzen da. 2014an, talde horretan baino ez zen 2006koa baino askoz
txikiagoa zerbitzuen erabilera-adierazlea (% 21,3 eta % 26,6 2006an, eta baliorik handiena 2010ean:
% 32,7). 2018an, ordea, arreta-mailen oso berreskuratze nabarmena izan da, eta 2006tiko mailarik
handiena lortu da: % 38,1. Urrun dago 2014ko maila konparatu apala, jada aipatua (% 21,3).
Antzeko joera dago mendekotasun arina duten edo autonomoak diren biztanleek zerbitzu pribatuak
erabiltzeari dagokionez. Talde horretan, arreta-mailak % 14,8tik % 21,1era handitu ziren 2006 eta 2010

38. 38
artean. 2014an % 13,7ra jaitsi ondoren (2006ko mailaren azpitik), arretak argi egin du gorantz 2018an, eta
estaldurarik handiena iritsi (% 22,3).
Mendekotasun moderatua duten biztanleen artean, 2014ko balioa (% 19,2) 2006koa (% 18,3) baino
handiagoa zen, baina 2010ekoa (% 27,9) baino askoz txikiagoa. Kasu horretan, ordea, arretaren
beherakada 2018an luzatu da, eta baliorik txikiena izan du, % 14,4. Bilakaera desberdin horrek, ordea,
zerikusia du talde horretan nabarmen gora egitearekin 2014-2018 aldian zerbitzu publikoen edo itunduen
erabilera mailek (% 15,5etik % 21,4ra), eta, horregatik, 2018an, mendekotasun berezi moderatua duten
biztanleen taldea da arreta publikoa edo itundua arreta pribatuari edo partikularrari berriz gailentzen zaion
bakarra. Hartara, berriz itzultzen da, kolektibo horretan baino ez bada ere, 2006an, gutxienez moderatua
zen mendekotasun berezia zuten biztanleen artean, arreta publikoak zeukan nagusitasunezko egoerara.
Nolanahi ere, zerbitzu publiko, itundu edo pribatu/partikularretako arretaren goranzko bidea lagungarria
izan da etxetik kanpoko senideak baliatzeak beherantz egiteko. Erabilera horrek ezaugarritu zituen
2006an eta 2014an mendekotasuna zuten pertsonen % 16,8-% 16,9, eta 2010ean izan zuen baliorik
handiena, % 18,3. 2018an, mendekotasuna duten pertsonen artean, horrelako laguntzetara jotzen
dutenen proportzioak gutxieneko estaldura izan du, % 13,5ekoa.
21. grafikoa
19,1
13,0
16,8 16,8
20,9
14,8
17,2
18,3
19,4
25,2
11,0
16,9
13,4
21,3
10,6
13,5
0,0
5,0
10,0
15,0
20,0
25,0
30,0
Erabatekoa edo larria Moderatua Arina-autonomoa Guztira
Kanpoko senideen laguntzajasotzen duten mendekotasun bereziko biztanleak, mendekotasun
bereziaren mailaren arabera. EAE. 2006-2018
(talde bakoitzaren ehunekoak)
2006 2010 2014 2018
2018an, kanpoko senideen erabilera-maila apalenak mendekotasun guztizkoa edo larria duten pertsonei,
mendekotasun-arazo arinak dituztenei eta behar adinako autonomia-maila dutenei dagozkie. Lehen
kasuan, erabilera horrek 2006-2014 aldian mendekotasun guztizkoa edo larria zuten biztanleen % 19,1
eta % 20,9 bitarte ezaugarri ondoren, proportzioa asko txikitu da 2018an, % 13,4ra arte. Mendekotasun
arina duten edo autonomoak diren pertsonei dagokienez, kanpoko senideen erabilerak ere gutxieneko
mailak izan ditu 2018an, eta pertsonen % 10,6 egon dira laguntza-egoera horretan. Kasu horretan, ordea,
2014ra aurreratu zen kanpo-senideen bidezko arretak garrantzia galtzeko prozesua. 2006 eta 2010 artean

39. 39
% 16,8tik 17,2ra igo ondoren, proportzioa % 11ra jaitsi zen, 2018ko baliotik (% 10,6) oso hurbil zeuden
mailetara.
Portaerarik bitxiena mendekotasun moderatua duten biztanleen artean gertatu da, talde horretan 2014.
urtera arte gero eta gehiago baliatu zirelako kanpoko senideak. Gorakada mugatuagoa izan zen 2006-
2010 aldian, % 13tik % 14,8ra handitu baitzen, baina proportzioak nabarmen egin zuen gora 2014an,
% 25,2ra arte. Azken laurtekoan ere behera egin du kanpoko senideen bidezko arretak, % 21,3 izan baita
2018an, baina estaldura, nolanahi ere, 2006ko eta 2010eko balioetatik oso gora dago. Mendekotasun
moderatua duen kolektibo horretan, zerbitzu pribatu eta partikularren erabilera konparatu txikiak lotura du,
beraz, ez bakarrik zerbitzu publiko eta itunduen garrantzi konparatu handiagoarekin, bai eta kanpoko
senideen bidezko arretaren garrantzi handiagoarekin ere.
Zerbitzu publiko itundu edo pribatuen, modu partikularrean kontratatutako langileen edo kanpoko
senideen bidezko arretaz gain, zaintzaile egoiliar baten bidez etxean emandakoa da beste ohiko arreta-
bide bat, eta gai hori zehatzago aztertzen da txosteneko 4.2 atalean. Arreta-bide horiek guztiak alde
batera utzita, mendekotasun garrantzitsua (guztizkoa, larria edo moderatua) izanda ere laguntza zuzena,
pertsonala edo zerbitzu espezifikoen bidezkoa, ez duten pertsonen proportzioa erakusten du 22.
grafikoak.
22. grafikoa
2,7
11,7
6,1
2,6
8,0
4,1
12,1
8,5
10,8
7,9
12,3
8,8
0,0
2,0
4,0
6,0
8,0
10,0
12,0
14,0
Erabatekoa edo larria Moderatua Guztira
...erabateko mendekotasuna, mendekotasun larriaedo moderatuaduten biztanleak,
mendekotasun bereziaren mailaren arabera. EAE. 2006-2018
(talde bakoitzaren ehunekoak)
2006 2010 2014 2018
Mendekotasun gutxienez moderatua duten pertsonen artean, 2018an % 8,8k ez dute inolako laguntzarik
izan. Proportzio hori txikiagoa da 2014koa (% 10,8) baino, baino handiagoa 2006koa (% 6,1) eta
2010ekoa (% 4,1: baliorik txikiena) baino.

40. 40
Joera antzekoa da mendekotasun guztizkoa edo larria duten biztanleei dagokienez, behera egin baitu
2014 (% 12,1) eta 2018 (% 7,9) artean arreta pertsonalik edo zerbitzu bidezko arretarik gabeko pertsonen
proportzioak. 2018ko proportzioa, nolanahi ere, argi eta garbi dago 2006an (% 2,6) eta 2010ean (% 2,7)
izandako mailen gainetik.
Dinamika konplexuagoa da mendekotasun moderatuari dagokionez. Kasu horretan, 2006 eta 2010 artean
% 11,7tik % 8ra jaitsi ondoren, arretarik eza ezaugarri duten egoeren inpaktuak gora egin zuen % 8,5era
arte 2014an, eta % 12,3ra arte igo da 2018an.
Mendekotasun arina duten edo autonomoak diren pertsonen artean izan ezik, kanpo-baliabideen
erabilerak arreta-orduen goranzko ildoa adierazten jarraitzen du, eta hori mendekotasun guztizkoa
edo larria dagoenean da bereziki deigarria
2014 eta 2018 artean, kanpoko zerbitzuak eta baliabideak erabiltzen dituzten pertsonen proportzioa
berreskuratu egin da, eta, horrekin batera orain ere, 2010 eta 2014 artean igartzen zen bezala, asteko
arreta-orduen batez besteko kopuruak gora egin du, baina askoz nabarmenago. Hartara, arreta-orduen
kopurua asteko 32,5 ordu ingurukoa izan ondoren 2006an eta 2010ean, apalki egin zuen gora, 2014an 35
ordukoa izan arte. Gehikuntza askoz handiagoa da 2018an, arreta hori baliatu duten mendekotasun
bereziko pertsonentzako batez besteko arreta-orduen kopurua 53,0 izan baita.
Hala ere, 2014-2018ko gehikuntza handiak ia-ia ez dauka zerikusirik mendekotasun guztizkoa edo larria
duten pertsonen artean izandako dinamikarekin baino. Kasu horretan, 2006an asteko batez besteko
arreta 50,7 ordukoa izatetik 2010ean 46,5 ordukoa izatera jaitsi ondoren, arretak berriz egin zuen gora
2014an, 51,2 ordukoa izan arte. 2014tik aurrera, gorakada hori areagotu egin da, eta 2018an asteko
batez besteko arreta 77,4 ordukoa izan da.
23. grafikoa
50,7
34,5
13,3
32,6
46,5
29,2
14,1
32,3
51,2
26,0
19,6
35,0
77,4
26,8
12,9
53,0
0,0
10,0
20,0
30,0
40,0
50,0
60,0
70,0
80,0
90,0
Erabatekoa edo larria Moderatua Arina-autonomoa Guztira
Mendekotasun bereziaizanik arretajasotzen duten biztanleak: batez besteko arreta-orduak
astean, mendekotasun bereziaren mailaren arabera. EAE. 2006-2018
(talde bakoitzaren ehunekoak)
2006 2010 2014 2018

41. 41
2014. urtera bitartean, mendekotasun moderatua zuten biztanleen artean, asteko batez besteko arreta-
orduen kopuruak etengabe egin zuen behera: 2006an kopurua 34,5 ordukoa izan zen; 2010ean, berriz,
29,2 ordukoa; eta 2014an, azkenik, 26 ordukoa. Arretak ordutik egin du pixka bat gora, eta 2018an 26,8
ordukoa izan da asteko batez besteko arreta.
Mendekotasun arina duten edo autonomoak diren pertsonei dagokienez, 2014ra arte arreta-orduetan
izandako goranzko ildoa ere eten da (13,3 ordu 2006an; 14,1 ordu 2010ean; eta 19,6 ordu 2014an).
2018ko balioa (asteko batez besteko 12,9 arreta-ordu) 2006tik izandako txikiena da.
Emendatzen jarraitzen du, mendekotasun moderatuan izan ezik, mendekotasunerako arreta-
sistemako prestazioen erabilerak
2014-2018 aldian aurrerapausoak eman dira kanpo-arretan, eta, aldi berean, mendekotasunerako arreta-
sistemako prestazioak baliatzen dituzten etxeetan dauden mendekotasun bereziko pertsonen proportzioa
handitzeko prozesua azkartu da. Proportzio hori 2010eko % 20,7tik 2014ko % 25,6ra eta 2018ko
% 36,5era aldatu da.
2010 eta 2018 artean, gehikuntza (% 36,6tik % 57,4ra) bereziki deigarria da mendekotasun guztizkoa edo
larria duten pertsonen artean. Gehikuntza, halaber, eta apalagoa bada ere (% 8,8tik % 13,5era),
mendekotasun arina duten edo autonomoak diren pertsonen artean ere nabaritzen da. Baina
mendekotasun moderatuaren kasuan, mendekotasunerako arreta-sistemako prestazioak baliatzen
dituzten etxeetako pertsonen proportzioa, 2010 eta 2014 artean % 13,6tik % 20,7ra handitu ondoren,
% 18,8ra murriztu da 2018an.
24. grafikoa
36,6
13,6
8,8
20,7
47,1
20,7
10,6
25,6
57,4
18,8
13,5
36,5
0,0
10,0
20,0
30,0
40,0
50,0
60,0
Erabatekoa edo larria Moderatua Arina-autonomoa Guztira
Mendekotasunbereziadutenbiztanleak, mendekotasunababestekoAMAS sistemari
lotutako laguntzaekonomikoak jasotzendituztenetxekoenunitateetan,
mendekotasunbereziarenmailarenarabera. EAE. 2010-2018
(talde bakoitzarenehunekoak )
2010 2014 2018

42. 42
Mendekotasuna duten biztanleen eguneroko bizitzako beharren estaldurarekiko asegabetasun-
mailek zertxobait egin dute gora 2014 eta 2018 artean, baina, mendekotasunaren adierazpide
larrienen barruan, mendekotasun guztizkoa edo larria duten biztanleen kasuan baino ez
2014 eta 2018 artean, eguneroko bizitzako beharrak betetzeko jasotako arretarekiko asegabetasun-
adierazleek gora egin dute zertxobait mendekotasun berezia duten biztanleen artean. Asegabetasunen
bat (are arina ere) aipatzen duten pertsonen proportzioa % 14,2tik (2014) % 16,2ra (2018) aldatu da.
Ehuneko hori, ordea, hurbil dago 2010ekotik (% 15,8), eta 2006koa (% 11,6) baino ez du argi eta garbi
gainditzen. 2018ko balioa, nolanahi ere, 2006tik izandako handiena da.
Asegabetasun-adierazpide larrien edo oso larrien inpaktuak antzeko joera dauka, % 4,5etik % 5,2ra
handitu baita 2014 eta 2018 artean –era berean, 2006an (% 2,9) izandako balioaren gainetik–. Kasu
horretan, ordea, 2018ko balioa izandako handienaren azpitik dago (% 6,4; 2010). Asegabetasun larriak
edo oso larriak, edozeinetara ere, maila apaletan jarraitzen du: mendekotasun berezia duten biztanleen
% 5etik hurbil edo behera.
Aipatutako joerek bere horretan irauten dute mendekotasuna duten pertsonen talde guztietan, bereziki
asegabetasun-egoera guztiez (arina, larria edo oso larria) den bezainbatean. Testuinguru horretan,
mendekotasun moderatua duten pertsonen kasuan baino ezin daiteke esan hobekuntza arina gertatu
dela, balioa % 16,4 izan baita 2018an, beheranzko ildo berean 2010eko (% 21,3) eta 2014ko (% 16,9)
balioei dagokienez. 2018ko adierazleak gutxienekoa (% 10,4, 2006) baino ez du gainditzen.
Asegabetasuna % 13,9tik % 16ra arte handitu arren 2014-2018 aldian mendekotasun guztizkoa edo larria
dutenen artean, balioek 2006an (% 15,9) eta 2010ean (% 17,4) izandakoetatik hurbil jarraitzen dute
kolektibo horretan. Oro har, egiatan, mendekotasun arina edo autonomia duten pertsonei dagokie
asegabetasunaren gorakadarik handiena. Kasu horretan, pertsona asegabeen proportzioak etengabe
egin du gora 2006 (% 9,1) eta 2018 (% 16,3) artean4
.
Asegabetasun larriaren edo oso larriaren adierazpideei dagokienez, argi eta garbi gutxitzeko joera dute
mendekotasun moderatua duten pertsonen artean. Talde horretan, biztanle larriki asegabeen proportzioak
behera egin du 2010etik (% 5,4) 2018ra (% 2,4): 2006an izandako gutxieneko balioa (% 1,5) baino
handixeagoa. Bide beretik, mendekotasun arina edo autonomia duten pertsonen artean ere jaitsiera
gertatu da: 2010eko eta 2014ko % 3,8tik 2018ko % 3,5era; azken ehuneko horrek 2006koa (% 1,5) baino
ez du gainditzen.
4
Txostenean ez da sakontzen kontu horretan, baina komeni da esatea datuek adierazten dutela lotuta daudela,
alde batetik, asegabetasun-adierazpide orokorrek gora egitea mendekotasun guztizkoa edo larria duten
pertsonen artean (bai eta mendekotasun arina edo autonomia dutenen artean ere), eta, bestetik, aldaketa
garrantzitsuak gertatu izana 2014 eta 2018 artean mendekotasuna duten pertsonen kolektibo horien laguntza-
eskaeretan. Aldaketa horiek zerikusia dute laguntza-eskarietan hiru alderdiotan gertatutako gorakada adierazgarri
eta diferentzialarekin: laguntza ekonomikoa; laguntza-/gainbegiratze-arloko babesa eta, neurri txikiagoan, inpaktu
erlatibo txikiagoa izan baitu, egoitza-zerbitzu espezializatuen erabilera.

43. 43
Asegabetasun-arazoen adierazpide larrienen goranzko bidea, egia esan, mendekotasun guztizko edo
larria duten pertsonen artean baino ez da gertatzen. Kasu horretan, 2010 eta 2014 artean % 9,5etik
% 5era jaitsi ondoren –2006an (% 5,3) izandako balioaren azpitik orduan–, asegabetasun larria edo oso
larria zertxobait igo da 2018an, % 7,2ra arte.
25. grafikoa
5,3
9,5
5,0
7,2
1,5
5,4 5,0
2,4
1,8
3,8 3,8 3,5
2,9
6,4
4,5
5,2
15,9
17,4
13,9
16,0
10,4
21,3
16,9 16,4
9,1
12,2
13,3
16,3
11,6
15,8
14,2
16,2
0,0
5,0
10,0
15,0
20,0
25,0
2006 2010 2014 2018 2006 2010 2014 2018 2006 2010 2014 2018 2006 2010 2014 2018
Erabatekoa edo larria Moderatua Arina-autonomoa Guztira
Eguneroko bizitzako premien estalduraren eta mendekotasun-mailaren inguruko asegabetasuna
adierazi duten mendekotasun bereziko biztanleak. EAE. 2006-2018
(talde bakoitzaren ehunekoak)
Asegabetasun handia Asegabetasuna
Oharra: Asegabetasun larriak asegabetasun larriko edo oso larriko kasuak barne hartzen ditu. Asegabetasunak, oro
har, asegabetasun arineko kasuak ere barne hartzen ditu.
Kontuan hartuta arretaren jatorria, asegabetasun-maila orokorretan (arinak barne hartuta) 2014 eta 2018
artean izandako goranzko joerak lotura du inolako kanpo-laguntza pertsonalik edo zerbitzu-laguntzarik ez
duten edo zerbitzu publikoetan eta itunduetan artatzen dituzten pertsonen artean ikusitako pertzepzioaren
bilakaerarekin. Lehen kasuan, asegabetasun orokorrak etengabe egin du gora 2006. urteaz geroztik
(% 12,6), eta baliorik handienera iritsi da 2018an (% 18,2). Bigarrenean, 2006 (% 7,3) eta 2010 (% 20,1)
artean izandako igoera handiaren ondoren, pertsona asegabeen ehunekoa % 12ra murriztu zen, 2018an
% 23,9ra igo baino lehen (baliorik handiena 2006tik).
Bi pertsona multzo horietan, asegabetasun larrien adierazpideek ere gora egin dute 2014 eta 2018 artean.
Inolako kanpo-laguntzarik (familia-laguntza barne) ez duten pertsonen kasuan, asegabetasun larria % 5,5
izan zen 2018an: handiena, 2006. urtetik. Proportzioa % 8,9 da zerbitzu publikoek eta itunduek
lagundutako pertsonen kasuan: argi eta garbi 2006an (% 2,1) eta 2014an (% 4,8) izandako balioen
gainetik, baina baliorik handienaren azpitik (% 10,1, 2010. urtean).
2014 eta 2018 artean, ordea, eta arreta-bide pribatu edo partikularretara jotzen duten pertsonei
dagokienez, asegabetasunaren goranzko bidea eten da, bai orokorrean bai adierazpiderik larrienetan.

44. 44
Kasu horretan, asegabetasun orokorra etengabe handitu zen 2006 (% 8,9) eta 2014 (% 17,2) artean,
baina pertsona asegabeen proportzioa % 12,3ra jaitsi da 2018an. Adierazpide larrienei dagokienez,
gorakada % 3,6tik % 8,2ra bitartekoa izan zen 2006 eta 2014 artean. Hala ere, % 2,8ra jaitsi da 2018an:
mailarik apalena GZEE-GPIa egiten denetik.
Bestalde, arretarekiko asegabetasun orokorrak, 2006 eta 2010 artean % 17tik % 18,7ra handitu ondoren,
behera egin du 2010 eta 2018 artean, kanpoko familia-laguntza duten pertsonez den bezainbatean.
Hartara, proportzioa % 13,2ra jaitsi zen 2014an, eta gutxienekora 2018an: % 12. Bilakaera pixka bat
kaxkarragoa da asegabetasunaren adierazpide larriei dagokienez. Eta hala, 2006 eta 2010 artean
% 2,6tik % 6,8ra handitu ondoren, proportzioa % 3,4ra murriztu zen 2014an, eta berriz gora egin du
2018an, % 5,6 izan arte: hala ere, izandako baliorik handiena (2010) baino txikixeagoa.
26. grafikoa
2,8
4,6
3,6
5,5
2,1
10,1
4,8
8,9
3,6
7,1
8,2
2,8 2,6
6,8
3,4
5,6
12,6
13,1
14,0
18,2
7,3
20,1
12,0
23,9
8,9
15,3
17,2
12,3
17,0
18,7
13,2
12,0
0,0
5,0
10,0
15,0
20,0
25,0
2006 2010 2014 2018 2006 2010 2014 2018 2006 2010 2014 2018 2006 2010 2014 2018
Ezer ez Publikoa/itundua Partikularra Senideak
Eguneroko bizitzako premien estalduraren eta arretaren jatorriaren inguruko asegabetasuna adierazi duten
mendekotasun bereziko biztanleak.EAE. 2006-2018
(talde bakoitzaren ehunekoak)
Asegabetasun handia Asegabetasuna
Oharra: Asegabetasun larriak asegabetasun larriko edo oso larriko kasuak barne hartzen ditu. Asegabetasunak, oro
har, asegabetasun arineko kasuak ere barne hartzen ditu.
Mendekotasun berezi guztizkoa edo larria duten pertsonen artean, etxebizitzako arkitektura-
oztopoen inpaktuaren murrizketa-ildoa finkatu da, baina nabarmenago hautematen da beste kasu
batzuetan
2014 eta 2018 artean, arkitektura-oztopoen inpaktuaren murrizketa-ildoa areagotu da mendekotasun
berezi guztizkoa edo larria duten pertsonen etxebizitzetan. Eragindako pertsonen proportzioaren
beherakada, 2010 eta 2014 artean % 28,9tik % 24,4ra bitartekoa izan ondoren, areagotu egin da 2018an
kolektibo horretan, eta % 14,6 izan da.

45. 45
27. grafikoa
28,9
17,6
16,0
21,5
8,8
15,4
24,4
15,9
13,1
17,7
5,4
11,5
14,6
18,8
14,1
15,0
7,9
11,7
0,0
5,0
10,0
15,0
20,0
25,0
30,0
35,0
Erabatekoa edo
larria
Moderatua Arina-autonomoa Mend. berezia Mugapena, mend.
berezirik gabe
Guztira
Mugapenaedo mendekotasunaduten biztanleak, mendekotasun bereziaren edo
mugapenaren mailaren etaetxebizitzako mugaarkitektonikoen arabera. EAE. 2010-2018
(talde bakoitzaren ehunekoak)
2010 2014 2018
Hobekuntza-ildo hori, ordea, ez da iristen mendekotasun bereziko arazoak edo bestelako urritasun
funtzionalen bat dituzten gainerako pertsonengana, eta kasu guztietan igoerak gertatzen dira etxebizitzan
arkitektura-oztopoak aurkitzen dituzten biztanleen proportzioan.
Mendekotasun bereziko arazoak dituzten pertsonen artean, mendekotasun moderatua duten pertsonei
eragiten dien gorakada da deigarriena. Kasu horretan, 2010 eta 2014 artean % 17,6tik % 15,9ra jaitsi
ondoren, eragindako biztanleen proportzioa % 18,8ra aldatu da 2018tik, eta mendekotasun guztizkoa edo
larria duten pertsonen % 14,6tik gora kokatu. Ildo beretik, 2010 eta 2014 artean % 16tik % 13,1era jaitsi
ondoren, proportzioa % 14,1era igo da, mendekotasun arinetan edo behar adinako autonomia-egoeretan.
Joera urritasun funtzional hutseko eta mendekotasun berezirik gabeko pertsonengana zabaldu da. Kasu
horretan, etxebizitzan arkitektura-oztopoak daudelako pertzepzioa 2010 eta 2014 artean % 8,8tik % 5,4ra
jaitsi ondoren, % 7,9ra igo da 2018an.
Okupazio-ehunekoak ez du okerrera egin mendekotasun berezia duten pertsonen artean; bai,
ordea, urritasun funtzionalek soilik eragindakoen artean; baina jarduerarako joera handiagoak
berekin dakar langabezia-mailak handitzea eta laneratzeko arazo bereziak izatea.
2010 eta 2014 artean, EAEn enplegua oraindik begi bistako krisian zegoela, bazegoen aldez aurretik
harrigarri samarra zen datu bat: okupazio-koefizienteak, edo landunen proportzioak, gora egiten zuen
mendekotasun berezia zuten edo osasunari lotutako beste urritasun funtzional batzuk zituzten 16-64
urteko pertsonen artean. 2014 eta 2018 artean, berriz, deigarria da hobekuntza-ildoak mendekotasun
berezia duten taldeetan irautea, baina aurkako bidea hartzea urritasun funtzional hutsak dituztenen
artean.

46. 46
Eta hala, alde batetik, landunen ehunekoa, % 20,5etik % 18,5era jaitsi ondoren 2006 eta 2010 artean,
% 19ra igo zen 2014an, eta % 22,9ra igo da 2018an mendekotasun berezia duten 16-64 urteko biztanleen
artean. 2014 eta 2018 artean gertatutako portzentajezko 3,9 puntuko gehikuntza hori oso adierazgarria
da, osasunaren ondoriozko urritasun funtzionalik edo mendekotasun berezirik ez duten biztanleen arteko
3,3 puntuko gehikuntza gainditzen duelako. Azken kasu horretan, 2006 eta 2014 artean % 68,4tik
% 64,5era jaitsi ondoren, koefizientea % 68,8ra arte igo da 2018an. EAEko enplegu-zentro berezietan eta
laneratzeko enpresetan izandako okupazioaren garrantziak azaltzen du, dudarik gabe, okupazioak
mendekotasun berezia duten pertsonen artean izandako bilakaera erlatibo ona.
Bestalde, eta nahiz eta okupazioari lotutako pertsonen proportzioa askoz handiagoa izan mendekotasun
berezirik ez duten urritasun funtzionaleko pertsonen artean, talde horretan, 2014 eta 2018 artean,
% 46,4tik % 42,4ra murriztu da landunen ehunekoa. 2014ko gorakada salbuesten bada, 2018ko balioak
(% 42,4), egiazki, beheranzko joera bat adierazten du, moderatua baina etengabea, 2006 (% 44) eta 2010
(% 43,3) artean gertatua.
Okupazio-mailetan mendekotasunik edo urritasunik gabeko pertsonekiko izandako aldeak, beraz, handitu
egin dira 2014 eta 2018 artean urritasun funtzionalaren larritasun txikiagoko adierazpide horietan, eta
okupazioa % 42,4 izan da 2018an; hau da, portzentajezko 26 puntutik gora txikiagoa mendekotasunik eta
urritasunik gabeko biztanleena (% 68,8) baino. Mendekotasun berezia duten pertsonen artean, eta
enplegua izateari dagokionez hobetzera jo arren, are urrunago daude, okupazioa dutenak 16-64 urtekoen
% 22,9 baino ez baitira.
28. grafikoa
20,5
44,0
68,4
18,5
43,3
67,5
19,0
46,4
64,5
22,9
42,4
68,8
0,0
10,0
20,0
30,0
40,0
50,0
60,0
70,0
Mendekotasun berezia Mugapena duten beste batzuk Arazorik gabe
16-64 urtekobiztanleak:okupazio-ehunekoa, mendekotasunbereziarenedotabestelako
mugapenenarabera. EAE. 2006-2018
(talde bakoitzarenehunekoak )
2006 2010 2014 2018

47. 47
2014 eta 2018 artean mendekotasun berezia duten biztanleen okupazio-mailek hobera egin dute, baina
horrekin batera ez da funtsezko hobekuntzarik izan laneratze-adierazle orokorrenetan.
Langabezia-tasari dagokionez, beherakada argia izan da aldi horretan mendekotasun berezia duten
pertsonen artean, tasa % 41,1 izan baitzen 2014an, baina % 36,2, berriz, 2018an. Hala ere, langabezia-
tasak oso maila handia du 2018an, argi eta garbi 2006koa eta 2010ekoa baino handiagoa, % 31,5 eta
% 30,0 izan baitziren, hurrenez hurren.
2014 eta 2018 artean, gainera, langabeziari lotutako arazoak gehitzeko joera luzatu da urritasun
funtzionalak dituzten mendekotasun berezirik gabeko pertsonen artean. Kasu horretan, langabezia-tasak,
% 19tik % 20,5era igo ondoren 2006 eta 2010 artean, gora egin zuen 2014an, % 32,1 izan arte, eta
baliorik handiena izan du 2018an, % 39,5. Tasa hori hiru aldiz handiagoa da izan da 2018an
mendekotasun- edo urritasun-arazorik gabeko biztanleena (% 13,1) baino.
29. grafikoa
31,5
19,0
8,1
30,0
20,5
12,0
41,1
32,1
18,7
36,2
39,5
13,1
15,4
5,0
3,4
13,6
5,2
2,6
25,7
18,8
7,6
28,0
21,8
5,6
0,0
5,0
10,0
15,0
20,0
25,0
30,0
35,0
40,0
45,0
50,0
Mendekotasun berezia Mugapena duten beste batzuk Arazorik gabe
16-64 urteko biztanleak: langabezia-tasaetalaneratze-arazo bereziak dituztenen proportzioa,
mendekotasun bereziaren edotabestelako mugapenen arabera
EAE. 2006-2018
(talde bakoitzaren ehunekoak)
Langabezia-tasa 2006 Langabezia-tasa 2010 Langabezia-tasa 2014 Langabezia-tasa 2018
Laneko segurtasunik eza 2006 Laneko segurtasunik eza 2010 Laneko segurtasunik eza 2014 Laneko segurtasunik eza 2018
Langabeziaren dinamikan ikusten diren ñabarduren aldean, laneratzeko arazo berezietan okerrerako bide
orokorragoa gertatu da mendekotasun berezia edo urritasun funtzionalak dituzten 16-64 urteko biztanleen
artean, eta gorakada moderatuak izan dira talde guztietan 2018an; horrenbestez, eragindako pertsonen
proportzioak 2006. urteaz geroztiko mailarik gorenean daude.
Mendekotasun berezia duten biztanleei dagokienez, laneratzeko arazo bereziak dituzten pertsonen
proportzioa, 2006 eta 2010 artean % 15,4tik % 13,6ra jaitsi ondoren, % 25,7ra igo zen 2014an, eta baliorik
handiena izan du 2018an, % 28. Beste urritasun funtzional batzuk dituzten pertsonen artean aipatutako
mailetara iritsi gabe ere, bereziki deigarria talde horretan 2010. urteaz geroztik izandako okerraldia.