เทคโนโลยีสารสนเทศ-work3 บทที่7 การวิเคราะห์ และออกแบบระบบงาน

1. Unit 7
การวิเคราะห และออกแบบระบบ

2. สารบัญ :.+ํ
ความหมายของระบบ (System) 1
การวิเคราะหและออกแบบระบบ 2
หนาที่ของนักวิเคราะหและออกแบบระบบ 3
คุณสมบัติของนักวิเคราะหระบบ 4
วงจรการพัฒนาระบบคืออะไร 5

3. ความหมายของระบบ(System)
ความหมายตามพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2525 ไดใหความหมายเอาไววา
ระบบ คือ ระเบียบเกี่ยวกับการรวมสิ่งตางๆ ซึ่งมีลักษณะซับซอน ใหเขา ลำดับ
ประสานเปนอันเดียวกันตามหลักเหตุผลทางวิชาการ หรือหมายถึง ปรากฏการณ
ทางธรรมชาติซึ่งมีความสัมพันธ ประสานเขากัน โดยกำหนดรวม เปนอันหนึ่งอันเดียวกัน
PAGE 1
สรุป
ระบบ คือ กระบวนการตางๆ ที่อยูในเครือขายเดียวกัน และมีความ
สัมพันธกัน ระหวางกระบวนการเหลานั้น และเชื่อมตอกันเพื่อทำงานใดงานหนึ่ง
ใหบรรลุถึงเปาหมาย ที่วางไว เพื่อใหเขาใจในความหมายของคำวาระบบนั้นจะตอง
ทำการวิเคราะห และจำเปนตองเขาใจลักษณะของระบบกอน
ตัวอยางระบบ
ระบบธุรกิจ (Business System)
เปนระบบที่ทำงานเพื่อจุดประสงคดานธุรกิจ
เชน ระบบโรงแรม ระบบการพิมพ ระบบธนาคาร
ระบบสารสนเทศ (Management Information System)
เปนระบบชวยจัดการขอมูลที่ตองการใชในระบบธุรกิจ
เชน ระบบการเก็บเงินลูกคา

4. 1. การวิเคราะหระบบงาน
คำวา หมายความหมายวา การพินิจพิเคราะห การพิจารณา การใครครวญ การไตสวน
ความหรือเรื่องราว ซึ่งคำวาวิเคราะหนี้สามารถนำไปใชกับวิชาการ ไดมากมาย เชน
การวิเคราะหโครงสราง การวิเคราะหเชิงคุณภาพ การวิเคราะห เชิงปริมาณ
การวิเคราะหปญหา เปนตน
คำวา “วิเคราะห” ที่ใชกับการวิเคราะหระบบนั้น ตรงกับภาษาอังกฤษวา “Analysis”
ซึ่งแปลวา การแยกสิ่งที่ประกอบกันออกเปนสวน ๆ เชน การแยก ระบบใหญออกเปนสวน
ยอย ๆ คือ เปนการแยกปญหาออกเปนสวน ๆ เพื่อ สะดวกในการพิจารณาหรือตัดสินใจ
จามความหมายของคำวาวิเคราะหดังกลาวนี้ มีวิธีการใหญ ๆ อยูดวยกัน 2 วิธี คือ
PAGE 2
ความหมายของการวิเคราะหและออกแบบระบบ
ความหมายของการวิเคราะหและออกแบบระบบสามารถแบงการใหความหมาย
ออกเปน 2 สวนดวยกัน คือ
1. การวิเคราะหระบบงาน 2. การออกแบบระบบงาน
การวิเคราะหและออกแบบระบบ

5. 1.1 วิธีธรรมดา (Natural Determination)
เปนวิธีที่คนสวนมากใชกันเปนปกติธรรมดาโดยอาศัยประสบการณและ
สามัญสำนึกของแตละบุคคลเปนหลัก คนที่มีวิจารณญาณสูง ๆ การพิจารณา ใครครวญ
และตัดสินใจ ดวยวิธีการนี้โอกาสที่จะผิดพลาดอยางมีสูง ซึ่งเปนเหตุใหเกิด การสูญเสีย
แกธุรกิจเปนอยางมากเชนเดียวกัน ดังนั้น ถาเปนงานสำคัญ ๆทางธุรกิจแลวไมควรใชวิธีนี้
1.2 วิธีการทางวิทยาศาสตร(Methodology Determination
เปนวิธีการพิจารณาใครครวญและตัดสินใจโดยอาศัยระบบทางวิทยาศาสตร เชน
สถิติ และการคำนวณ เปนตน วิธีนี้เปนวิธีที่ใชหลักวิชาการทาง วิทยาศาสตรแขนงตาง ๆ
เขาชวยผูที่จะทำการวิเคราะหจะตองเปนผูที่มี ความรูในวิชาการแขนงตาง ๆ
ที่จะใชในการวิเคราะหและออกแบบระบบงาน
2. การออกแบบระบบงาน
การออกแบบ หมายถึง การนำเอาความตองการของระบบมาเปน แบบแผน
หรือเรียกวา พิมพเขียวในการสรางระบบสารสนเทศใหใชงาน ไดจริง ความตองการ
ของระบบ เชน สามารถติดตามยอกขายไดเปนระยะ เพื่อใหฝายบริหารสามารถปรับปรุง
การขายไดทันทวงที
PAGE 3
การวิเคราะหและออกแบบระบบ (System Analysis and Design) เปนวิธีการที่ใช
ในการสรางระบบสารสนเทศขึ้นมาใหมในธุรกิจใดธุรกิจหนึ่ง หรือในระบบยอยของ
ธุรกิจ นอกจากการสรางระบบสารสนเทศใหมแลว การวิเคราะหระบบชวยในการแกไข
ระบบสารสนเทศเดิมที่มีอยูแลวใหดีขึ้นดวยก็ได
ทำไมตองวิเคราะหและออกแบบระบบ?

6. PAGE 4
นักวิเคราะหระบบหรือที่เราเรียกกันวา SA จะทำหนาที่หาวิธีการแกไขปญหา
ที่แยกแยะเหลานั้น พรอมทั้งใหเหตุผลดวยการวิเคราะหระบบนั้น นักวิเคราะหระบบ
จะตองกำหนดขอบเขตของการวิเคราะห และตอกำหนด จุดมุงหมายหรือเปาหมาย
ในการวิเคราะหนั้นดวย นอกจากนี้ยังตองทำ ความเขาใจโครงสรางลักษณะขององคการ
นั้นในดานตาง ๆ
นักวิเคราะหและออกแบบระบบ
หนาที่ของนักวิเคราะหและออกแบบระบบ
โปรแกรมเมอร VS นักวิเคราะหระบบ
งานของโปรแกรมเมอรจะเปนไปในลักษณะที่มีขอบเขตการทำงานที่แนนอน คือ
จะเขียนโปรแกรมตามวัตถุประสงคตามที่ไดมีการวิเคราะหขึ้นมาแลว ซึ่งจะทำงานเกี่ยวของ
กับคนจำนวนนอย
แตงานของนักวิเคราะหระบบไมไดอยูในลักษณะที่แนนอน ไมมีคำตอบที่แนนอน
จากระบบที่วางไววาผิดหรือถูก แตงานที่ทำเกิดจากการประนีประนอมและผสมผสานของ
ปจจัยตาง ๆ ที่เกี่ยวของกับระบบงาน (Application System) งานของนักวิเคราะหระบบ
จึงมักจะตองเกี่ยวของกับคนหลายระดับ ตั้งแตลูกคาหรือผูใช นักธุรกิจ โปรแกรมเมอร
ผูตรวจสอบบัญชีหรือแมกระทั่งเซลลแมนที่ขายระบบงานขอมูล
เพิ่มเติม
นักวิเคราะหระบบ (System Analysis) เปนบุคคลที่ศึกษาปญหาซับซอนที่เกิดขึ้น
ในระบบ และแยกแยะปญหาเหลานั้นอยางมีหลักเกณฑ

7. PAGE 5
คุณสมบัติของนักวิเคราะหระบบ
ความรูทางดานการเขียนโปรแกรม เพื่อจะไดสื่อสารกับโปรแกรมเมอร
ไดอยางมีประสิทธิภาพ
นักวิเคราะหระบบเปรียบเทียบเหมือนผูจัดการทั่วไป จะเปนผูที่ตัดสินใจ ในการ
กำหนด ออกแบบระบบทั้งหมด
นักวิเคราะหระบบจะตองเปนผูที่ใหคำแนะนำดานเทคนิคที่ควรจะเปน ใหแก
โปรแกรมเมอร ผูออกแบบรายงานแบบตาง ๆ และวิศวกร
นักวิเคราะหระบบจะตองเขาใจระบบที่จะทำการออกแบบและคนที่อยูใน ระบบนั้น ๆ
นักวิเคราะหระบบจะตองเปนผูที่ทำหนาที่เห็นสื่อกลางหรือลามระหวาง นักธุรกิจ
ผูตองการใหออกแบบระบบกับโปรแกรมเมอรหรือผูใชระบบ
นักวิเคราะหระบบควรจะมีความรูทางดานภาษาชั้นสูง อยางนอย 1 ภาษา
นักวิเคราะหระบบจะเปนผูที่ติดตามประมวลผลระบบที่ออกแบบและ ติดตั้งวาไดรับผล
ตามวัตถุประสงคที่วางไวตั้งแตตนหรือเปลา และ ประเมิน ออกมาเปนตัวเลขเพื่อชี้แจง
ใหผูที่ออกแบบระบบเขาใจ
นักวิเคราะหระบบควรจะมีมนุษยสัมพันธที่ดี เนื่องจากนักวิเคราะหระบบ จะตองเกี่ยว
ของกับคนในทุกระดับในองคกร รวมถึงระบบปฏิบัติการ ชางเทคนิค พนักงานบัญชี
เลขานุการ พนักงานธุรการ
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.

8. วงจรการพัฒนาระบบ
วงจรการพัฒนาระบบ (System Development Lift Cycle-SDLC)
ระบบสารสนเทศทั้งหลายมีวงจรชีวิตที่เหมือนกัน ตั้งแตเกิดจนตาย
วงจรนี้จะเปนขั้นตอนที่เปนลำดับตั้งแตตนจนเสร็จเรียบรอยเปนระบบที่ใชงานได
ซึ่งนักวิเคราะหระบบ ตองทำความเขาใจใหดีวาในแตละขั้นตอนจะตองทำอะไร
และทำอยางไร ขั้นตอนการพัฒนาระบบมีอยูดวยกัน 7 ขั้นตอนคือ
การกำหนดปญหา
การวิเคราะห
วงจรการพัฒนาระบบ
การออกแบบ
การบำรุงรักษา
การพัฒนา การทดสอบ
การนำระบบไปใช
PAGE 6

9. PAGE 7
1. การกำหนดปญหา
นักวิเคราะหระบบจะตองศึกษาเพื่อคนหาปญหา ขอเท็จจริงที่แทจริง ซึ่งหากปญหา
ที่คนพบมิใชปญหาที่แทจริงระบบงานที่พัฒนาขึ้นมาก็จะตอบสนองการใชงานไมครบถวน
นักวิเคราะหระบบจึงตองมองเห็นปญหาที่เกิดขึ้นในทุกหนวยงานที่เกี่ยวของกับระบบงาน
ที่จะพัฒนา แลวดำเนินการแกไขปญหา ซึ่งอาจมีแนวทางหลายแนวทาง และคัดเลือก
แนวทางที่ดีที่สุดเพื่อนำมาใชในการแกปญหาในครั้งนี้
สรุปขั้นตอนของระยะการกำหนดปญหา
1.รับรูสภาพของปญหาที่เกิดขึ้น
2.คนหาตนเหตุของปญหารวบรวมปญหาของระบบงานเดิม
3.ศึกษาความเปนไปไดของโครงการพัฒนาระบบ
4.จัดเตรียมทีมงานและกำหนดเวลาในการทำโครงการ
5.ลงมือดำเนินการ
2. การวิเคราะห
การวิเคราะห จะตองรวบรวมขอมูลความตองการ (Requirements) ตางๆ มาให
มากที่สุด ซึ่งการสืบคนความตองการของผูใชสามารถดำเนินการไดจากการรวบรวม
เอกสารการสัมภาษณการออกแบบสอบถามและการสังเกตการณการทำงาน
สรุปขั้นตอนของระยะการวิเคราะห
1. วิเคราะหระบบงานปจจุบัน
2. รวบรวมความตองการ และกำหนดความตองการของระบบใหม
3. วิเคราะหความตองการเพื่อสรุปเปนขอกำหนด
4. สรางแผนภาพ DFD และแผนภาพ E-R

10. PAGE 8
3. การออกแบบ
เปนระยะที่นำผลลัพธที่ไดจากการวิเคราะห ที่เปนแบบจำลองเชิงตรรกะมาพัฒนา
เปนแบบจำลองเชิงกายภาพ โดยแบบจำลองเชิงตรรกะที่ไดจากขั้นตอนการวิเคราะห
มุงเนนวามีอะไรที่ตองทำในระบบในขณะที่แบบจำลองเชิงกายภาพจะนำแบบจำลองเชิง
ตรรกะมาพัฒนา ตอดวยการมุงเนนวาระบบดำเนินการอยางไรเพื่อใหเกิดผลตามตองการ
สรุปขั้นตอนของระยะการออกแบบ
1.พิจารณาแนวทางในการพัฒนาระบบ
2.ออกแบบสถาปตยกรรมระบบ
3.ออกแบบรายงาน
4.ออกแบบหนาจออินพุตขอมูล
4. การพัฒนา
เปนระยะที่เกี่ยวของกับการพัฒนาโปรแกรม โดยทีมงานโปรแกรมเมอรจะตอง
พัฒนาโปรแกรมตามที่นักวิเคราะหระบบไดออกแบบไว การเขียนชุดคำสั่งเพื่อสรางเปน
ระบบงานทางคอมพิวเตอรขึ้นมา โดยโปรแกรมเมอรสามารถนำเครื่องมือเขามาชวย
ในการพัฒนาโปรแกรมไดเพื่อชวยใหระบบงานพัฒนาไดเร็วขึ้นและมีคุณภาพ
สรุปขั้นตอนของระยะการพัฒนา
1. พัฒนาโปรแกรม
2. เลือกภาษาโปรแกรมที่เหมาะสม
3. สามารถนำเครื่องมือมาชวยพัฒนาโปรแกรมได
4. สรางเอกสารประกอบโปรแกรม
5.ออกแบบผังงานระบบ
6.ออกแบบฐานขอมูล
7.การสรางตนแบบ
8.การออกแบบโปรแกรม

11. PAGE 9
5. การทดสอบ
เมื่อโปรแกรมไดพัฒนาขึ้นมาแลว ยังไมสามารถนำระบบไปใชงานไดทันที
จำเปนตองดำเนินการทดสอบระบบกอนที่จะนำไปใชงานจริงเสมอ ควรมีการทดสอบ
ขอมูลเบื้องตนกอน ดวยการสรางขอมูลจำลองขึ้นมาเพื่อใชตรวจสอบการทำงานของ
ระบบงาน หากพบขอผิดพลาดก็ปรับปรุงแกไขใหถูกตอง การทดสอบระบบจะมีการตรวจ
ไวยากรณของภาษาเขียน และตรวจสอบวาระบบตรงกับความตองการของผูใชหรือไม
สรุปขั้นตอนของระยะการทดสอบ
1. ทดสอบไวยากรณภาษาคอมพิวเตอร
2. ทดสอบความถูกตองของผลลัพธที่ได
3. ทดสอบวาระบบที่พัฒนาตรงตามความตองการของผูใชหรือไม
6. การนำระบบไปใช
จากการที่ระบบที่พัฒนาใหมไมสามารถนำไปใชงานแทนระบบงานเดิมไดทันที
จึงมีความจำเปนตองแปลงขอมูลระบบเดิมใหอยูในรูปแบบที่ระบบใหมสามารถนำไปใชง
านไดเสียกอน หรืออาจพบขอผิดพลาดที่ไมคาดคิดเมื่อนำไปใชในสถานการณจริง เมื่อ
ระบบสามารถรันไดจนเปนที่นาพอใจทั้งสองฝาย ก็จะตองจัดทำเอกสารคูมือระบบ
รวมถึงการฝกอบรมผูใช
สรุปขั้นตอนของระยะการนำระบบไปใช
1. ศึกษาสภาพแวดลอมของพื้นที่กอนที่จะนำระบบไปติดตั้ง
2. ติดตั้งระบบใหเปนไปปตามสถาปตยกรรมที่ออกแบบไว
3. จัดทำคูมือระบบ
4. ฝกอบรมผูใช
5. ดำเนินการใชระบบงานใหม
6. ประเมินผลการใชงานของระบบใหม

12. PAGE 10
7. การบำรุงรักษา
หลังจากระบบงานที่พัฒนาขึ้นใหมไดถูกนำไปใชงานเปนที่เรียบรอยแลว ขั้นตอน
การบำรุงรักษาจึงเกิดขึ้น ทั้งนี้ขอบกพรองในดานการทำงานของโปรแกรมอาจเพิ่งพบได
ซึ่งจะตองดำเนินการแกไขใหถูกตองรวมถึงกรณีที่ขอมูลที่จัดเก็บมีปริมาณที่มากขึ้นตอง
วางแผนการรองรับเหตุการณนี้ดวย นอกจากนี้งานบำรุงรักษายังเกี่ยวของกับการเขียน
โปรแกรมเพิ่มเติมกรณีที่ผูใชมีความตองการเพิ่มขึ้น
สรุปขั้นตอนของระยะการบำรุงรักษา
1.กรณีเกิดขอผิดพลาดขึ้นจากระบบใหดำเนินการแกไขใหถูกตอง
2.อาจจำเปนตองเขียนโปรแกรมเพิ่มเติมกรณีที่ผูใชมีความตองการเพิ่มเติม
3.วางแผนรองรับเหตุการณที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต
4.บำรุงรักษาระบบงานและอุปกรณ
สรุป
งานพัฒนาระบบสารสนเทศจะมีกิจกรรมและขั้นตอนตาง ๆ มากมาย
รวมถึงความซับซอนของระบบงาน ดังนั้น การมีแนวทางที่เปนลำดับขั้นตอน
ที่สงผลตอมาตรฐานของระบบงานจึงเปนสิ่งที่นักวิเคราะหระบบตองการ เพื่อ
สงผลใหงานวิเคราะหระบบเปนไปในทิศทางเดียวกัน มีขั้นตอนลำดับกิจกรรม
ที่ตองทำอยางชัดเจนในแตละขั้นตอน จึงเกิดเปน “วงจรพัฒนาระบบ” ขึ้น

13. บรรณานุกรม :.+ํ
http://itd.htc.ac.th/st_it50/it5016/nidz/Web_Analyse/unit3.html
http://irrigation.rid.go.th/rid15/ppn.html
http://www.pttc.ac.th/BcomPttc/e-learning_2.html