مدیریت مهندسی در ساخت پالایشگاه

1. ‫پتروتدبیرپارس‬ ‫شرکت‬ ‫مدیرعامل‬ ،‫نیک‬‫حسینی‬ ‫حسن‬ ‫سید‬ ‫مهندس‬
)Mega project(‫مگاپروژه‬ ‫به‬ ‫که‬ ،‫ها‬‫پاالیشگاه‬ ‫جمله‬ ‫از‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫حوزه‬ ‫در‬ ‫بزرگ‬ ‫بسیار‬ ‫های‬‫پروژه‬ ‫در‬ ‫طراحی‬ ‫و‬ ‫مهندسی‬
‫ابداعی‬ ‫های‬‫روش‬ ‫کارگیری‬ ‫به‬ ‫در‬ ‫توانمندی‬ ‫همچنین‬ ‫و‬ ‫فنی‬‫دانش‬ ‫زمینه‬ ‫در‬ ‫توانمندی‬ ‫و‬ ‫تجربه‬ ‫داشتن‬ ‫مستلزم‬ ‫باشند؛‬‫می‬ ‫معروف‬
‫زیاد‬ ‫حجم‬ ‫و‬ ‫بزرگ‬ ‫های‬‫پروژه‬ ‫پیچیدگی‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ .‫باشند‬ ‫یافته‬ ‫سازمان‬ ،‫چابک‬ ‫ساختار‬ ‫یک‬ ‫قالب‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫باشد‬‫می‬ ‫نوآورانه‬ ‫و‬
‫دلیل‬ ‫همین‬ ‫به‬ .‫باشد‬‫می‬ ‫برخوردار‬ ‫پروژه‬ ‫در‬ ‫باالیی‬ ‫اهمیت‬ ‫از‬ ‫طراحی‬ ‫و‬ ‫مهندسی‬ ،‫زمانبندی‬ ‫و‬ ‫هزینه‬ ‫در‬ ‫طراحی‬ ‫تاثیر‬ ‫و‬ ‫ها‬‫فعالیت‬
‫موضوع‬ ‫این‬ .‫باشند‬‫می‬ ‫برخوردار‬ ‫ها‬‫پروژه‬ ‫نوع‬ ‫این‬ ‫اندازی‬‫ه‬‫را‬ ‫و‬ ‫ساخت‬ ،‫طراحی‬ ‫توانمندی‬ ‫از‬ ‫محدودی‬ ‫های‬‫شرکت‬ ‫تعداد‬
Total, Eni, ‫جمله‬ ‫از‬ ‫المللی‬ ‫بین‬ ‫بزرگ‬ ‫های‬‫شرکت‬ ‫از‬ ‫محدودی‬ ‫تعداد‬ ‫انحصار‬ ‫در‬ ‫ها‬‫مگاپروژه‬ ‫طراحی‬ ‫بازار‬ ‫تا‬ ‫شده‬ ‫باعث‬
‫های‬‫شرکت‬ ‫تدریج‬ ‫به‬ ‫گذشته‬ ‫های‬‫سال‬ ‫در‬ ‫نیز‬ ‫ایران‬ ‫در‬ .‫باشد‬ ...‫و‬ ExxonMobil, Shell, Worley Parsons, Foster wheeler
‫در‬ ‫سرانجام‬ .‫شدند‬ ‫ها‬‫مگاپروژه‬ ‫از‬ ‫هایی‬‫بخش‬ ‫و‬ ‫متوسط‬ ‫و‬ ‫کوچک‬ ‫های‬‫پروژه‬ ‫مهندسی‬ ‫و‬ ‫طراحی‬ ‫عرصه‬ ‫وارد‬ ‫داخلی‬ ‫مختلف‬
‫کامل‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫پاالیشگاه‬ ‫طراحی‬ ‫و‬ ‫مهندسی‬ ،‫مدیریت‬ ‫جنوبی‬‫پارس‬ 16 ‫و‬ 15 ‫فازهای‬ ‫گاز‬ ‫پاالیشگاه‬ ‫ساخت‬ ‫و‬ ‫میدان‬ ‫توسعه‬
.‫گردید‬ ‫واگذار‬ ‫ایرانی‬ ‫رهبری‬ ‫مسئولیت‬ ‫با‬ ‫ایرانی‬ ً‫ال‬‫کام‬ ‫کنسرسیوم‬ ‫یک‬ ‫به‬
‫محصوالت‬ ‫مشخصات‬ ‫تا‬ ‫گرفت‬ ‫تصمیم‬ ‫نفت‬ ‫شرکت‬ ‫پاالیشگاه‬ ‫این‬ ‫در‬ .‫گردد‬‫می‬ ‫محسوب‬ ‫طراحی‬ ‫سازی‬‫بومی‬ ‫در‬ ‫ارزش‬ ‫با‬ ‫ای‬‫تجربه‬ ‫شده‬ ‫اشاره‬ ‫پاالیشگاه‬ ‫هرحال‬ ‫به‬
‫ارتقاء‬ ‫از‬ ‫ناشی‬ ‫شده‬ ‫اضافه‬ ‫پیچیدگی‬ ‫بر‬ ‫عالوه‬ .‫دهد‬ ‫قرار‬ ‫توسعه‬ ‫حال‬ ‫در‬ ‫فازهای‬ ‫سایر‬ ‫طراحی‬ ‫برای‬ ‫مبنایی‬ ‫را‬ ‫پاالیشگاه‬ ‫این‬ ‫طراحی‬ ‫و‬ ‫بخشد‬ ‫ارتقاء‬ ‫را‬ ‫تولیدی‬
‫اروپایی‬ ‫های‬‫شرکت‬ ‫الیسنس‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫سو‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫ها‬‫تحریم‬ ‫این‬ ‫وجود‬ .‫گرفت‬ ‫شدت‬ ‫تدریج‬ ‫به‬ ‫ظالمانه‬ ‫های‬‫تحریم‬ ،‫پاالیشگاه‬ ‫این‬ ‫ساخت‬ ‫با‬ ‫همزمان‬ ‫مشخصات‬
‫را‬ ‫فرایندها‬ ‫در‬ ‫یا‬ ‫کاال‬ ‫در‬ ‫اجباری‬ ‫تغییرات‬ ً‫ا‬‫مرتب‬ ‫بود‬ ‫مجبور‬ ‫مهندسی‬ ‫بخش‬ ،‫کاال‬ ‫تامین‬ ‫برای‬ ‫شده‬ ‫ایجاد‬ ‫مشکالت‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫دیگر‬ ‫سوی‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫داد‬ ‫قرار‬ ‫شعاع‬ ‫تحت‬ ‫را‬
.‫نماید‬ ‫اعمال‬ ‫پروژه‬ ‫مدارک‬ ‫در‬ ‫سرعت‬ ‫به‬
‫ساخت‬ ‫در‬ ‫مهندسی‬ ‫بخش‬ ‫خودباوری‬ ‫اوج‬ ‫توان‬‫می‬ ‫را‬ ‫ابداعی‬ ‫طرح‬ ‫یک‬ ‫پایه‬ ‫بر‬ ‫پروپان‬ ‫سرمایش‬ ‫واحد‬ ‫بدون‬ ‫پاالیشگاه‬ ‫اندازی‬‫راه‬ ‫نظیر‬ ‫تغییرات‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫برخی‬
،‫مکانیک‬ ،‫پایپینگ‬ ‫ویژه‬ ‫به‬ ‫ها‬‫سایربخش‬ ‫بر‬ ‫تغییرات‬ ‫این‬ ‫اما‬ ‫پذیرفته‬ ‫صورت‬ ‫فرایند‬ ‫بخش‬ ‫در‬ ‫مهم‬ ‫تغییرات‬ ‫بیشتر‬ ‫اگرچه‬ .‫دانست‬ 16 ‫و‬ 15 ‫فازهای‬ ‫گاز‬ ‫پاالیشگاه‬
‫مهندسی‬ ‫دستاوردهای‬ ‫درک‬ ‫برای‬ .‫کنند‬ ‫اعمال‬ ‫پروژه‬ ‫مدارک‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫نیاز‬ ‫مورد‬ ‫تغییرات‬ ‫خوبی‬ ‫به‬ ‫اند‬‫توانسته‬ ‫نیز‬ ‫ها‬‫بخش‬ ‫این‬ ‫و‬ ‫داشته‬ ‫تاثیر‬ ‫نیز‬ ‫کنترل‬ ‫و‬ ‫ابزاردقیق‬ ،‫برق‬
‫امروزه‬ ‫اگر‬ .‫گردد‬‫می‬ ‫اضافه‬ ‫سازمان‬ ‫های‬‫دارائی‬ ‫به‬ ‫نیز‬ ‫فنی‬‫دانش‬ ‫و‬ ‫ها‬‫تجربه‬ ‫از‬ ‫ای‬‫مجموعه‬ ‫فعل‬ ‫آن‬ ‫انجام‬ ‫بر‬ ‫عالوه‬ ‫هرفعالیت‬ ‫انجام‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫کرد‬ ‫توجه‬ ‫نکته‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫باید‬
‫به‬ ‫دیگران‬ ‫اعتماد‬ ‫و‬ ‫شرکت‬ ،‫تالش‬ ‫از‬ ‫ناشی‬ ‫اعتبار‬ ‫این‬ ،‫باشند‬‫می‬ ‫همگان‬ ‫نزد‬ ‫طراحی‬ ‫و‬ ‫مهندسی‬ ‫بحث‬ ‫در‬ ‫ای‬‫ویژه‬ ‫اعتبار‬ ‫دارای‬ Worley Parsons ‫نظیر‬ ‫هایی‬‫شرکت‬
‫نیز‬ ‫همکار‬ ‫های‬‫شرکت‬ ‫و‬ ‫پتروتدبیرپارس‬ ‫مهندسی‬ ‫شرکت‬ ‫مهندس‬ ‫بخش‬ ،‫برسد‬ ‫جایگاه‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫توانسته‬ ‫مذکور‬ ‫شرکت‬ ‫که‬ ‫سناریویی‬ ‫همان‬ ‫با‬ .‫باشد‬‫می‬ ‫شرکت‬ ‫آن‬
‫آنها‬ ‫به‬ ‫را‬ 16 ‫و‬ 15 ‫فازهای‬ ‫بزرگ‬ ‫پاالیشگاه‬ ‫طراحی‬ ‫و‬ ‫کرده‬ ‫اعتماد‬ ‫آنها‬ ‫به‬ ‫پارس‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫شرکت‬ ‫که‬ ‫یابند‬ ‫دست‬ ‫شرایطی‬ ‫به‬ ‫سپانیر‬ ‫شرکت‬ ‫کنار‬ ‫در‬ ‫اند‬‫توانسته‬
‫مهندسین‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫و‬ ‫خود‬ ‫فنی‬‫دانش‬ ‫توسعه‬ ‫با‬ ‫توانسته‬ ‫بهاء‬‫گران‬ ‫تجارب‬ ‫به‬ ‫یابی‬‫دست‬ ‫و‬ ‫مهندسی‬ ‫انجام‬ ‫بر‬ ‫عالوه‬ ‫پتروتدبیرپارس‬ ‫مهندسی‬ ‫شرکت‬ ‫هرحال‬ ‫به‬ .‫بسپارد‬
‫مشخصات‬ ‫توانسته‬ ‫مجموعه‬ ‫همین‬ ‫دیگر‬ ‫سوی‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫کند‬ ‫حل‬ ‫بومی‬ ً‫ال‬‫کام‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫لیسانس‬ ‫تحت‬ ‫واحدهای‬ ‫در‬ ‫موجود‬ ‫مشکالت‬ ‫سو‬‫یک‬ ‫از‬ ‫داخلی‬ ‫مجرب‬
‫در‬ ‫آمده‬ ‫بدست‬ ‫دستاوردهای‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫اثبات‬ ‫های‬‫توانمندی‬ ‫توان‬‫می‬ ‫شده‬ ‫بندی‬‫دسته‬ ‫صورت‬ ‫به‬ .‫دهد‬ ‫افزایش‬ ‫قبولی‬ ‫قابل‬ ‫میزان‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫جانبی‬ ‫های‬‫فرآورده‬ ‫و‬ ‫محصول‬
:‫نمود‬ ‫بیان‬ ‫اینگونه‬ ‫را‬ ‫جنوبی‬‫پارس‬ 16‫51و‬ ‫فازهای‬ ‫گاز‬ ‫پاالیشگاه‬ ‫مهندسی‬ ‫بخش‬
‫گاز‬ ‫پاالیشگاه‬ ‫ساخت‬ ‫در‬ ‫مهندسی‬ ‫و‬ ‫طراحی‬ ‫کردن‬ ‫بومی‬ »
16‫51و‬ ‫فازهای‬ ‫مهندسی‬ ‫طراحی‬ ‫برتر‬ ‫کیفیت‬ »
‫پاالیشگاه‬ ‫فرایند‬ ‫و‬ ‫تکنولوژی‬ ‫بر‬ ‫تسلط‬ »
H2
S ‫نظیر‬ ‫گاز‬ ‫آالیندهای‬ ‫کاهش‬ ‫نتیجه‬ ‫در‬ ،‫دیگر‬ ‫محصوالت‬ ‫و‬ ‫تولیدی‬ ‫گاز‬ ‫مشخصات‬ ‫ارتقاء‬ »
‫پروپان‬ ‫سرمایش‬ ‫واحد‬ ‫بدون‬ ‫پاالیشگاه‬ ‫اندازی‬‫راه‬ »
‫خشکی‬ ‫بخش‬ ‫در‬ ‫طراحی‬ ‫سازی‬ ‫یکپارچه‬ »
‫الیق‬‫و‬‫توانمند‬‫مدیران‬‫و‬‫مهندسین‬‫از‬‫گروهی‬‫آمدن‬‫گردهم‬‫با‬‫بلکه‬،‫است‬‫نشده‬‫طراحی‬‫پاالیشگاه‬‫یک‬‫تنها‬16‫و‬15‫فازهای‬‫گاز‬‫پاالیشگاه‬‫طراحی‬‫و‬‫مهندسی‬‫انجام‬‫با‬
‫دالر‬‫میلیارد‬6‫از‬‫بیش‬‫ساالنه‬‫که‬‫پاالیشگاهی‬‫کنار‬‫در‬‫این‬‫و‬‫شده‬‫ایجاد‬‫توانمند‬‫گروه‬‫یک‬‫دیگر‬‫بزرگ‬‫های‬‫پروژه‬‫انجام‬‫برای‬‫واقع‬‫در‬،‫چابک‬‫سازمان‬‫یک‬‫تحت‬‫ایرانی‬
‫از‬ ‫فنی‬‫دانش‬ ‫این‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫ذکر‬ ‫به‬ ‫الزم‬ .‫است‬ ‫کرده‬ ‫ایران‬ ‫بزرگ‬ ‫ملت‬ ‫تقدیم‬ ‫مهندسی‬ ‫و‬ ‫فنی‬‫دانش‬ ‫جنس‬ ‫از‬ ‫اما‬ ‫دیگر‬ ‫ای‬‫افزوده‬ ‫ارزش‬ ،‫کند‬‫می‬ ‫کشور‬ ‫نصیب‬ ‫درآمد‬
‫اعداد‬‫نظر‬‫از‬.‫است‬‫شده‬‫ابالغ‬‫دولت‬‫به‬‫اجراء‬‫برای‬‫رهبری‬‫معظم‬‫مقام‬‫توسط‬‫توسعه‬‫ششم‬‫برنامه‬‫سند‬‫در‬‫که‬‫است‬‫اهدافی‬‫و‬‫مقاومتی‬‫اقتصاد‬‫اهداف‬‫به‬‫دستیابی‬‫ملزومات‬
‫کار‬ ‫نفر-ساعت‬ ‫میلیون‬ 3 ‫حدود‬ ‫مدارک‬ ‫این‬ ‫تولید‬ ‫برای‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫شده‬ ‫تولید‬ ‫مدرک‬ 17000 ‫حدود‬ً‫ا‬‫مجموع‬ 16 ‫و‬ 15 ‫فازهای‬ ‫گاز‬ ‫پاالیشگاه‬ ‫مهندسی‬ ‫بخش‬ ‫در‬ ‫ارقام‬ ‫و‬
‫کارشناسان‬‫و‬‫مدیران‬‫از‬‫است‬‫الزم‬‫انتها‬‫در‬.‫است‬‫پذیرفته‬‫انجام‬‫ریزی‬‫برنامه‬،‫استراکچر‬‫و‬‫سیول‬،‫کنترل‬‫و‬‫ابزاردقیق‬،‫برق‬،‫مکانیک‬،‫ایمنی‬،‫فرایند‬‫های‬‫بخش‬‫در‬‫مهندسی‬
‫نموده‬ ‫تقدیر‬ ‫ساحل‬ ‫مشاور‬ ،‫رایمند‬ ‫تهران‬ ،‫سازه‬ ،‫نارگان‬ ‫های‬‫شرکت‬ ‫کارشناسان‬ ‫و‬ ‫مدیران‬ ،‫پتروتدبیرپارس‬ ‫شرکت‬ ‫کارشناسان‬ ‫و‬ ‫مدیران‬ ،‫پارس‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫شرکت‬
.‫نمایم‬ ‫موفقیت‬ ‫آرزوی‬ ‫آوردند‬ ‫ارمغان‬ ‫ایران‬ ‫برای‬ ‫را‬ ‫موفقیت‬ ‫این‬ ‫خود‬ ‫تالش‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫آنها‬ ‫همه‬ ‫برای‬ ‫و‬
.‫آمد‬ ‫خواهد‬ )‫پاالیشگاه‬ ‫افتتاحیه‬ ‫الکترونیک(هدیه‬ ‫کتاب‬ ‫در‬ ‫بیشتر‬ ‫مطالب‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫ارئه‬ ‫طراحی‬ ‫و‬ ‫مهندسی‬ ‫پیرامون‬ ‫مطالبی‬ ‫خالصه‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫گفتار‬ ‫این‬ ‫ادامه‬ ‫در‬
‫گاز‬ ‫پاالیشگاه‬ ‫ساخت‬ ‫در‬ ‫مهندسی‬ ‫مدیریت‬

2. ‫پژوهشی‬ ‫و‬ ‫آموزشی‬ ،‫علمی‬ ‫نشريه‬
35
‫مقدمه‬ 1
‫مهندسی‬ ‫بودند‬ ‫معتقد‬ ‫گروهی‬ .‫ اند‬‫ه‬‫بود‬ ‫مطرح‬ ‫هم‬ ‫به‬ ‫نزدیک‬ ‫مفاهیمی‬ ‫با‬ ‫طراحی‬ ‫و‬ ‫مهندسی‬ ‫ های‬‫ه‬‫واژ‬ ‫گذشته‬ ‫از‬
‫برای‬ ‫ هایی‬‫ل‬‫استدال‬ ‫گروه‬ ‫دو‬ ‫هر‬ .‫دانستند‬ ‫می‬ ‫مهندسی‬ ‫از‬ ‫بخشی‬ ‫را‬ ‫طراحی‬ ‫دیگری‬ ‫گروه‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫طراحی‬ ‫از‬ ‫بخشی‬
‫هم‬ ‫منطق‬ ‫از‬ ‫دور‬ ‫چندان‬ ‫که‬ ‫ دانند‬‫ی‬‫م‬ ‫طراحی‬ ‫نوعی‬ ‫را‬ ‫ ریزی‬‫ه‬‫برنام‬ ‫اول‬ ‫ایده‬ ‫طرفداران‬ .‫داشتند‬ ‫خود‬ ‫ادعای‬ ‫اثبات‬
‫تشکیل‬‫را‬‫آنها‬‫خدمات‬‫شرح‬‫از‬‫بخشی‬‫ ها‬‫ه‬‫پروژ‬‫طراحی‬‫که‬‫مهندسی‬‫ های‬‫ت‬‫شرک‬‫نیستند‬‫کم‬‫دیگر‬‫سوی‬‫از‬.‫ باشد‬‫ی‬‫نم‬
‫گروه‬ ‫طرفدار‬ ‫چه‬ ،‫باشیم‬ ‫اول‬ ‫گروه‬ ‫طرفدار‬ ‫چه‬ ‫مبحث‬ ‫این‬ ‫در‬ .‫بود‬ ‫خواهد‬ ‫دوم‬ ‫ایده‬ ‫ما‬ ‫مبنای‬ ‫مقاله‬ ‫این‬ ‫در‬ .‫ دهد‬‫ی‬‫م‬
‫این‬ ‫در‬ .‫ باشد‬‫ی‬‫م‬ ‫انتها‬ ‫تا‬ ‫ابتدا‬ ‫از‬ ‫پروژه‬ ‫دیگر‬ ‫ های‬‫ت‬‫فعالی‬ ‫با‬ ‫همراستا‬ ‫و‬ ‫مهم‬ ‫فعالیتی‬ ‫طراحی‬ ‫یا‬ ‫مهندسی‬ ‫هرحال‬ ‫به‬ ‫دوم‬
‫ثبت‬ ،‫ اندازی‬‫ه‬‫را‬ ،‫اجرا‬ ‫و‬ ‫ساخت‬ ،‫خرید‬ ‫فرایندهای‬ ‫بر‬ ‫و‬ ‫نشده‬ ‫محدود‬ ‫پروژه‬ ‫طراحی‬ ‫به‬ ‫مهندسی‬ ‫مدیریت‬ ‫صورت‬
.‫داشت‬ ‫خواهد‬ ‫اشراف‬ ‫نیز‬ ‫تحقیق‬ ‫و‬ ‫توسعه‬ ‫همچنین‬ ‫و‬ ‫ فنی‬‫ش‬‫دان‬ ‫و‬ ‫تجارب‬
‫این‬ ‫ظاهر‬ ‫برخالف‬ .‫‌باشد‬‫ی‬‫م‬ ‫نارسا‬ ‫و‬ ‫ضعیف‬ ‫توصیفی‬ ‫دارای‬ ‫انگليسي‬ ‫و‬ ‫فارسی‬ ‫ های‬‫ن‬‫زبا‬ ‫در‬ ‫مهندس‬ ‫واژه‬ ‫مفهوم‬
‫که‬ ‫نیست‬ ‫کسی‬ ‫مهندس‬ ‫نیز‬ ‫انگلیسی‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫ شود‬‫ی‬‫نم‬ ‫اطالق‬ ‫‌داند‬‫ی‬‫م‬ ‫هندسه‬ ‫که‬ ‫کسی‬ ‫به‬ ‫مهندس‬ ‫فارسی‬ ‫در‬ ،‫کلمه‬
.‫اوست‬ ‫حرفه‬ ‫ آالت‬‫ن‬‫ماشی‬ ‫و‬ ‫موتور‬ ‫با‬ ‫کار‬ ‫فقط‬
‫دانش‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫ ای‬‫ه‬‫"حرف‬ ‫و‬ ‫تعریف‬ ‫ ترین‬‫ه‬‫کوتا‬ "‫علم‬ ‫"کاربرد‬ .‫است‬ ‫شده‬ ‫ارائه‬ ‫مهندسی‬ ‫واژه‬ ‫برای‬ ‫مختلفی‬ ‫تعاریف‬
‫مواد‬ ‫از‬ ‫اقتصادی‬ ‫استفاده‬ ‫برای‬ ‫ هایی‬‫ه‬‫را‬ ‫توسعه‬ ‫جهت‬ ،‫تجربه‬ ‫و‬ ‫کار‬ ،‫مطالعه‬ ‫توسط‬ ‫شده‬ ‫کسب‬ ،‫طبیعی‬ ‫علوم‬ ‫و‬ ‫ریاضی‬
‫توسط‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫تعریفی‬ ‫مقبولترین‬ ".‫ شود‬‫ی‬‫م‬ ‫گرفته‬ ‫کار‬ ‫به‬ ،‫بشر‬ ‫نوع‬ ‫رفاه‬ ‫جهت‬ ‫در‬ ،‫طبیعی‬ ‫نیروهای‬ ‫و‬
:‫ گوید‬‫ی‬‫م‬ ‫دیگر‬ ‫تعریف‬ .‫است‬ ‫شده‬ ‫ارائه‬ ABET[Accreditation Board for Engineering and Technology]
‫را‬‫مهندسی‬‫همچنین‬.‫ ها‬‫ن‬‫انسا‬‫رفاه‬‫سمت‬‫به‬‫طبيعت‬‫در‬‫موجود‬‫قدرت‬‫عظيم‬‫منابع‬‫هدايت‬‫هنر‬‫از‬‫است‬‫عبارت‬‫مهندسي‬
‫براي‬‫علوم‬‫اقتصادي‬‫"كاربرد‬‫مفهوم‬‫به‬‫یا‬"‫توليدي‬‫فعاليت‬‫يك‬‫مديريت‬‫و‬‫ ريزي‬‫ه‬‫برنام‬،‫طراحي‬‫"توان‬‫مفهوم‬‫به‬‫ توان‬‫ی‬‫م‬
‫مهندسي‬‫‌توان‬‫ي‬‫م‬ ‫شده‬‫گفته‬ ‫تعاريف‬‫مجموعه‬ ‫به‬‫توجه‬‫با‬‫و‬‫شده‬‫ارائه‬ ‫مطالب‬ ‫خالصه‬‫از‬ .‫دانست‬‫نیز‬"‫جامعه‬‫مسائل‬ ‫حل‬
.‫شوند‬ ‫بررسي‬ ‫دقيقتري‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫بايد‬ ‫كه‬ ‫دانست‬ "‫ ها‬‫ت‬‫خالقي‬ ‫و‬ ‫‌ها‬‫ه‬‫دانست‬ ‫و‬ ‫ ها‬‫ت‬‫فعالي‬ ‫از‬ ‫‌اي‬‫ه‬‫مجموع‬ "‫را‬
‫واژه‬ ‫باب‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫صرف‬ ‫از‬ ‫پس‬ ‫و‬ ‫تبدیل‬ ‫هندسه‬ ‫به‬ ‫عربی‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫اندازه‬ ‫واژه‬ ‫از‬ ‫مهندس‬ ‫کلمه‬ ‫ریشه‬ ‫فارسی‬ ‫زبان‬ ‫در‬
،‫مساح‬ ،‫ دان‬‫ه‬‫هندس‬ ،‫شمارگر‬ ،‫ گیر‬‫ه‬‫انداز‬ ‫معنای‬ ‫به‬ ‫مهندس‬ ‫واژه‬ .‫است‬ ‫شده‬ ‫ساخته‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫ گر‬‫ه‬‫انداز‬ ‫معنای‬ ‫به‬ ‫مهندس‬
‫زبان‬ ‫در‬ .‫است‬ ‫شده‬ ‫درج‬ ‫ ها‬‫ه‬‫ نام‬‫ت‬‫لغ‬ ‫و‬ ‫ ها‬‫ه‬‫فرهنگنام‬ ‫در‬ ‫آنها‬ ‫بیشتر‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫رفته‬ ‫کار‬ ‫به‬ ‫عملی‬ ‫دانای‬ ‫و‬ ‫طراح‬ ،‫معمار‬
،‫‏كند‬‫مي‬ ‫كار‬ ‫موتور‬ ‫با‬ ‫كه‬ ‫كسي‬ ‫معناي‬ ‫به‬ Engine’er ‫از‬ ‫كلمه‬ ‫اين‬ .‫‏باشد‬‫ي‬‫م‬ ‫مهندسی‬ ‫معنای‬ ‫به‬ Engineering ‫انگليسي‬
‫به‬ Designer ‫واژه‬ ‫انگليسي‬ ‫زبان‬ ‫در‬ ‫همچنین‬ .‫است‬ ‫شده‬ ‫اخذ‬ ‫التين‬ ingenium ‫كلمه‬ ‫از‬ engine ‫كلمه‬ ‫خود‬ .‫‏باشد‬‫ي‬‫م‬
‫و‬ ‫ افكني‬‫ح‬‫طر‬ ‫معني‬ ‫به‬ ‫فارسی‬‫ نامه‬‫ت‬‫لغ‬ ‫در‬‫واژه‬‫این‬ .‫ باشد‬‫ی‬‫م‬ ‫طراحی‬ ‫معنای‬ ‫به‬ ‫نیز‬ Design‫واژه‬‫و‬ ‫‏باشد‬‫ي‬‫م‬ ‫طراح‬ ‫معنای‬
‫گرفته‬ ‫كار‬ ‫به‬ ‫خود‬ ‫احساسات‬ ‫بيان‬ ‫براي‬ ‫انسان‬ ‫كه‬ ‫است‬ ‫ هايي‬‫ش‬‫رو‬ ‫ ترين‬‫ي‬‫قديم‬ ‫از‬ ‫طراحي‬ ‫هنر‬ .‫است‬ ‫آمده‬ ‫ ريزي‬‫ه‬‫نقش‬
،‫خطوط‬‫كمك‬‫به‬‫بيشتر‬‫و‬‫ساده‬‫بسيار‬‫ابزار‬‫با‬‫طراح‬.‫است‬
‫نمايان‬ ،‫نيستند‬ ‫آن‬ ‫بيان‬ ‫به‬ ‫قادر‬ ‫كلمات‬ ‫كه‬ ‫را‬ ‫احساساتي‬
‫نمايش‬ ‫و‬ ‫عيني‬ ‫تصاوير‬ ‫آفريدن‬ ‫باز‬ ‫طراحي‬ .‫مي كند‬
.‫است‬ ‫واقعيت‬ ‫به‬ ‫بخشيدن‬ ‫تجسم‬ ‫براي‬ ‫ذهني‬ ‫تصاوير‬
‫كاربردهاي‬ ‫و‬ ‫مفاهيم‬ ،‫تخصصي‬ ‫معناي‬ ‫در‬ ‫طراحي‬
‫يك‬‫با‬‫هنر‬‫واژه‬‫مانند‬‫رو‬‫اين‬‫از‬.‫ گيرد‬‫ي‬‫م‬‫بر‬‫در‬‫را‬‫متنوعي‬
.‫كرد‬‫بيان‬‫را‬‫آن‬‫ هاي‬‫ه‬‫جنب‬‫تمام‬‫ توان‬‫ي‬‫نم‬‫مشخص‬‫تعريف‬
‫غرب‬‫در‬‫ريشه‬‫ شناسيم‬‫ي‬‫م‬‫امروزه‬‫كه‬‫مفهومي‬‫به‬‫طراحي‬
‫حوزه‬ ‫دو‬ ‫در‬ ‫طراحي‬ ‫و‬ ‫طرح‬ ،‫امروز‬ ‫جهان‬ ‫در‬ .‫دارد‬
‫يا‬ ‫طراحي‬ .‫ شود‬‫ي‬‫م‬ ‫مطرح‬ Drawing ‫و‬ Design ‫مجزای‬
‫بيان‬ ‫را‬ ‫طراح‬ ‫البداهه‬ ‫في‬ ‫احساسات‬ ‫بيشتر‬ Drawing
‫بر‬ ‫و‬ ‫مرحله‬ ‫به‬ ‫مرحله‬ ‫طراحي‬ ‫نوعي‬ Design ‫اما‬ ‫مي كند‬
.‫دارد‬ ‫كاربردي‬ ‫جنبه‬ ‫كه‬ ‫است‬ ‫اصولی‬ ‫مبناي‬
‫ باشد‬‫ی‬‫م‬‫نقاشی‬‫به‬‫نزدیک‬‫مفهومی‬‫دارای‬‫اگرچه‬‫طراحی‬
‫بر‬ ‫عالوه‬ ‫و‬ ‫بوده‬ ‫فنی‬ ‫ ای‬‫ه‬‫واژ‬ ً‫ال‬‫کام‬ ‫طراحی‬ ‫امروزه‬ ‫اما‬
ً‫ال‬‫احتما‬ ‫و‬ ‫فنی‬ ‫توضیحات‬ ‫برگیرنده‬ ‫در‬ ،‫فنی‬ ‫ های‬‫ل‬‫شک‬
‫طراحی‬ ‫گفت‬ ‫ توان‬‫ی‬‫م‬ .‫ باشد‬‫ی‬‫م‬ ‫نیز‬ ‫محاسبات‬
(Planning)‫ ریزی‬‫ه‬‫برنام‬‫تا‬‫نقاشی‬‫از‬،‫مفاهیم‬‫از‬‫ ای‬‫ه‬‫مجموع‬
‫طراحی‬ ‫گسترده‬ ‫حالت‬ ‫این‬ ‫در‬ .‫ دهد‬‫ی‬‫م‬ ‫پوشش‬ ‫را‬
.‫بود‬‫خواهد‬‫مهندسی‬‫از‬‫ تر‬‫گ‬‫ سن‬‫ن‬‫گرا‬‫یا‬‫همسنگ‬
‫بكارگيري‬‫‌اي‬‫ه‬‫حرف‬‫هنر‬،‫‏‬‫ش‬‫‌ا‬‫ه‬‫گسترد‬‫مفهوم‬‫در‬‫مهندسي‬
‫سود‬ ‫به‬ ‫طبيعي‬ ‫منابع‬ ‫تبديل‬ ‫بمنظور‬ ‫علم‬ ‫بيشتر‬ ‫چه‬ ‫هر‬
،‫فرانسه‬‫ملي‬‫برنامه‬‫ششمين‬‫در‬‫و‬‫است‬‫شده‬‫تعريف‬‫انسان‬
‫بردن‬ ‫باال‬ ‫در‬ ‫الزم‬ ‫فكري‬ ‫فعاليتهاي‬ ‫تمامي‬ ‫را‬ ‫مهندسي‬
‫و‬ ‫گزينش‬ ‫نظر‬ ‫از‬ ‫ هايش‬‫ل‬‫شك‬ ‫همه‬ ‫در‬ ‫‌گذاري‬‫ه‬‫سرماي‬
.‫‌اند‬‫ه‬‫كرد‬ ‫تعريف‬ ‫مديريت‬ ‫و‬ ‫تحقيق‬ ‫فني‬ ‫روند‬
:1 ‫شکل‬
‫رازی‬ ‫زکریای‬ ،‫ایرانی‬ ‫مهندس‬ ‫و‬ ‫دانشمند‬ ‫از‬ ‫تصویرسازی‬

3. 36
،‫‌ها‬‫ه‬‫دستگا‬ ،‫ساختارها‬ ‫توسعه‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫طراحی‬ ‫منظور‬ ‫به‬ ‫فنون‬ ‫و‬ ‫علوم‬ ‫بردن‬ ‫کار‬ ‫به‬ ‫یعنی‬ ‫مهندسی‬ ‫دوم‬ ‫گروه‬ ‫نظر‬ ‫مطابق‬
‫وسایل‬ ‫با‬ ‫ترکیب‬ ‫در‬ ‫یا‬ ‫تنها‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫‌ها‬‫ن‬‫آ‬ ‫بردن‬ ‫کار‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫‌ها‬‫ن‬‫آ‬ ‫با‬ ‫کردن‬ ‫کار‬ ‫یا‬ ‫تولید‬ ‫فرآیندهای‬ ‫یا‬ ‫آالت‬ ‫ماشین‬
‫‌ها‬‫ن‬‫آ‬ ‫رفتار‬ ‫‌بینی‬‫ش‬‫پی‬ ‫منظور‬ ‫به‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫‌ها‬‫ن‬‫آ‬ ‫ساختمان‬ ‫کامل‬ ‫درک‬ ‫طریق‬ ‫از‬ ‫‌ها‬‫ن‬‫آ‬ ‫انداختن‬ ‫کار‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫ساختن‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫دیگر‬
‫جمله‬ ‫از‬ ‫موضوع‬ ‫با‬ ‫مرتبط‬ ‫‌های‬‫ه‬‫جنب‬ ‫تمام‬ ‫با‬ ‫باید‬ ‫مهندس‬ ‫که‬ ‫این‬ ‫ضمن‬ .‫معین‬ ‫و‬ ‫ویژه‬ ‫‌های‬‫ت‬‫موقعی‬ ‫و‬ ‫شرایط‬ ‫تحت‬
‫طبیعت‬ ‫و‬ ‫انسان‬ ‫امنیت‬ ‫و‬ ‫سالمتی‬ ‫حفظ‬ ‫چگونگی‬ ،‫آن‬ ‫با‬ ‫مرتبط‬ ‫اقتصادی‬ ‫و‬ ‫مالی‬ ‫مسائل‬ ،‫ابزار‬ ‫یک‬ ‫کاربرد‬ ‫و‬ ‫هدف‬
.‫باش‬ ‫داشته‬ ‫کافی‬ ‫آشنایی‬ ،‫آن‬ ‫مالکیت‬ ‫و‬ ‫حقوقی‬ ‫وضعیت‬ ‫و‬ ‫ابزار‬ ‫کارگیری‬ ‫به‬ ‫یا‬ ‫توسعه‬ ،‫طراحی‬ ‫حین‬
‫دانشمند‬ ‫کار‬ ‫که‬ ‫آنکه‬ ‫حال‬ ،‫است‬ ‫صحیح‬ ‫کردن‬ ‫عمل‬ ‫مهندس‬ ‫نهایی‬ ‫هدف‬ ‫که‬ ‫کرد‬ ‫تاکید‬ ‫‌توان‬‫ی‬‫م‬ ‫ترتیب‬ ‫این‬ ‫به‬
‫در‬ .‫‌پردازد‬‫ی‬‫م‬ ‫فرضیات‬ ‫و‬ ‫‌ها‬‫ه‬‫دانست‬ ‫تفسیر‬ ‫و‬ ‫سازماندهی‬ ،‫بندی‬ ‫طبقه‬ ،‫آوری‬ ‫جمع‬ ‫به‬ ‫دانشمند‬ .‫است‬ ‫دانستن‬ ‫و‬ ‫آگاهی‬
.‫‌کند‬‫ی‬‫م‬ ‫استفاده‬ ‫مشکالت‬ ‫حل‬ ‫برای‬ ‫دانش‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫مهندس‬ ‫‌که‬‫ی‬‫حال‬
‫که‬ ‫است‬ ‫این‬ ‫او‬ ‫وظیفه‬ .‫کند‬ ‫انتخاب‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫عالقه‬ ‫مورد‬ ‫مشکل‬ ‫و‬ ‫موضوع‬ ‫تا‬ ‫نیست‬ ‫آزاد‬ ‫مهندس‬ ،‫دانشمند‬ ‫خالف‬ ‫بر‬
‫یا‬ ‫خود‬ ‫عمل‬ ‫اقتصادی‬ ‫صرفه‬ ‫به‬ ‫باید‬ ‫او‬ .‫بپردازد‬ ،‫‌نمایند‬‫ی‬‫م‬ ‫رخ‬ ‫نشده‬ ‫یا‬ ‫شده‬ ‫بینی‬ ‫پیش‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫مشکالتی‬ ‫حل‬ ‫به‬
‫طور‬‫به‬‫بنابراین‬.‫بیاندیشد‬‫نیز‬‫سیستم‬‫‌مورد‬‫ی‬‫ب‬‫کردن‬‌‫ه‬‫پیچید‬‫از‬‫پرهیز‬‫و‬‫آن‬‫بازدهی‬‫بهبود‬،‫سیستم‬‫یا‬‫وسیله‬‫یک‬‫کار‬‫ادامه‬
‫برای‬ ‫توصیف‬ ‫بهترین‬ ‫مشکل‬ ‫کننده‬ ‫حل‬ ‫عبارت‬ ‫گفت‬ ‫‌توان‬‫ی‬‫م‬ ‫است‬ ‫آمده‬ ‫مرجع‬ ‫ های‬‫ب‬‫کتا‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫همانطور‬ ‫خالصه‬
.‫باشد‬ ‫غیره‬ ‫و‬ ‫اقتصادی‬ ،‫فیزیکی‬ ،‫کمی‬ ،‫کیفی‬ ‫‌های‬‫ه‬‫جنب‬ ‫شامل‬‫است‬ ‫ممکن‬ ‫توصیف‬ ‫این‬ .‫است‬ ‫مهندسی‬ ‫عمل‬
‫مهندس‬ ‫وظایف‬ 2
‫به‬ ،‫ رساند‬‫ی‬‫م‬ ‫مهندسی‬ ‫حرفه‬ ‫برای‬ ‫مدون‬ ‫کار‬ ‫شرح‬ ‫یک‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫ما‬ ‫آنکه‬ ‫ضمن‬ ‫مهندس‬ ‫وظایف‬ ‫کردن‬ ‫لیست‬
:‫از‬ ‫عبارتند‬ ‫وظایف‬ ‫این‬ .‫ دهد‬‫ی‬‫م‬ ‫نشان‬ ‫را‬ ‫دانشمند‬ ‫یا‬ ‫کارشناس‬ ‫با‬ ‫مهندس‬ ‫تفاوت‬ ‫خوبی‬
.‫سودمند‬ ‫و‬ ‫تازه‬ ‫‌های‬‫ل‬‫‌ح‬‫ه‬‌‫ا‬‫ر‬ ‫کشف‬ ‫منظور‬ ‫به‬ ‫صنعتی‬ ‫و‬ ‫فنی‬ ،‫علمی‬ ‫تحقیق‬ »1
‫کیفی‬ ‫و‬ ‫کمی‬ ‫بهبود‬ ‫یا‬ ‫مشکل‬ ‫یک‬ ‫بر‬ ‫غلبه‬ ‫برای‬ ‫موجود‬ ‫تحقیقات‬ ‫دستاوردهای‬ ‫اعمال‬ ‫منظور‬ ‫به‬ ‫فنی‬ ‫توسعه‬ »2
.‫ابزار‬ ‫و‬ ‫سیستم‬
‫و‬ ‫کنونی‬ ‫نیازهای‬ ،‫‌ها‬‫ش‬‫رو‬ ،‫مهندسی‬ ‫‌های‬‫ل‬‫مد‬ ‫از‬ ‫‌گیری‬‫ه‬‫بهر‬ ‫با‬ ‫ابزار‬ ‫یا‬ ‫سیستم‬ ،‫ساختار‬ ‫چند‬ ‫یا‬ ‫یک‬ ‫طراحی‬ »3
‫خاص‬ ‫شرایط‬
‫کیفیت‬ ،‫ساخت‬ ‫رویه‬ ،‫تولید‬ ‫محیط‬ ‫و‬ ‫فضا‬ ‫‌سازی‬‫ه‬‫آماد‬ ‫ضمن‬ ‫دارد‬ ‫وظیفه‬ ‫مهندس‬ ‫آن‬ ‫براساس‬ ‫که‬ ‫ساخت‬ »4
.‫کند‬ ‫مشخص‬ ‫را‬ ‫تجهیزات‬ ‫و‬ ‫منابع‬ ‫سازماندهی‬ ‫نحوه‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫تمام‬ ‫هزینه‬ ،‫محصول‬
،‫فرآیندها‬ ‫ترتیب‬ ‫کردن‬ ‫مشخص‬ ‫و‬ ‫انتخاب‬ ، ‫کار‬ ‫‌بندی‬‫زمان‬ ‫و‬ ‫ریزی‬ ‫برنامه‬ ‫شامل‬ ‫که‬ ‫سیستم‬ ‫یا‬ ‫محصول‬ ‫تولید‬ »5
.‫است‬ ‫محصول‬ ‫‌یابی‬‫ب‬‫عی‬ ‫و‬ ‫بازرسی‬ ،‫آزمایش‬ ،‫نهایی‬ ‫سیستم‬ ‫اجزای‬ ‫و‬ ‫عناصر‬ ، ‫چیدمان‬ ،‫اولیه‬ ‫مواد‬ ،‫ابزارها‬
‫شامل‬ ‫مهارت‬ ‫این‬ .‫باشد‬ ‫شده‬ ‫تولید‬ ‫دیگری‬ ‫افراد‬ ‫توسط‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫که‬ ‫محصول‬ ‫یا‬ ‫سیستم‬ ‫یک‬ ‫انداختن‬ ‫کار‬ ‫به‬ »6
‫کار‬ ‫به‬ ‫برای‬ ‫الزم‬ ‫انرژی‬ ‫و‬ ‫نیرو‬ ‫تامین‬ ،‫سیستم‬ ‫و‬ ‫ابزار‬ ‫‌افزاری‬‫م‬‫نر‬ ‫یا‬ ‫الکترونیکی‬ ،‫مکانیکی‬ ‫‌های‬‫ل‬‫کنتر‬ ‫با‬ ‫آشنایی‬
.‫است‬ ‫اقتصادی‬ ‫‌های‬‫ه‬‫جنب‬ ‫و‬ ‫ارتباطات‬ ،‫نقل‬ ‫و‬ ‫حمل‬ ،‫آن‬ ‫افتادن‬
‫آینده‬‫وضعیت‬‫‌بینی‬‫ش‬‫پی‬،‫‌ها‬‫ه‬‌‫ا‬‫دستگ‬‫و‬‫تجهیزات‬‫حال‬‫و‬‫گذشته‬‫وضعیت‬‫تحلیل‬‫جهت‬‫‌ها‬‫م‬‫سیست‬‫و‬‫ابزارها‬ ‫مدیریت‬ »7
.‫آینده‬ ‫در‬ ‫بهتر‬ ‫نتایج‬ ‫کسب‬ ‫برای‬ ‫موجود‬ ‫اطالعاتی‬ ‫و‬ ‫انسانی‬ ،‫مالی‬ ‫منابع‬ ‫سازماندهی‬ ‫و‬ ‫‌ها‬‫ن‬‫آ‬
‫مهندسي‬ ‫خدمات‬ 3
،‫نیست‬‫دقیق‬‫تعریف‬‫با‬‫مفهوم‬‫یک‬‫مهندسی‬‫خدمات‬
‫"مجموعه‬ ‫را‬ ‫مهندسی‬ ‫خدمات‬ ‫ توان‬‫ی‬‫م‬ ‫کل‬ ‫در‬ ‫اما‬
‫سازمان‬‫یک‬،‫شخص‬‫یک‬‫سوی‬‫از‬‫که‬‫بدانیم‬‫ هایی‬‫ت‬‫فعالی‬
‫و‬)‫اقتصادی‬ ،‫نمودن(فنی‬‫انجام‬ ‫قابل‬‫برای‬‫شرکت‬‫یک‬‫یا‬
‫ساخت‬ ‫یا‬ ‫تولید‬ ‫راستای‬ ‫در‬ ‫طرح‬ ‫یا‬ ‫ایده‬ ‫یک‬ ‫ سازی‬‫ه‬‫بهین‬
.‫بدانیم‬".‫ شوند‬‫ی‬‫م‬‫ارائه‬
‫ های‬‫ل‬‫تشک‬ ‫است‬ ‫الزم‬ ‫مهندسی‬ ‫خدمات‬ ‫انواع‬ ‫ارائه‬ ‫برای‬
‫این‬ ‫خالصه‬ ‫صورت‬ ‫به‬ .‫باشد‬ ‫داشته‬ ‫وجود‬ ‫مناسبی‬
:‫نمود‬ ‫ بندی‬‫ه‬‫دست‬ ‫زیر‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫ توان‬‫ی‬‫م‬ ‫را‬ ‫ ها‬‫ل‬‫تشک‬
‫مهندسی‬ ‫و‬ ‫طراحی‬ ‫خدمات‬ ‫ های‬‫ت‬‫شرک‬ »1
‫ناظر‬ ‫ های‬‫ت‬‫شرک‬ »2
‫ ها‬‫ن‬‫انجم‬ ‫و‬ ‫استاندارد‬ ‫موسسات‬ ،‫انستیتوها‬ »3
‫خصوصی‬ ‫انتفاعی‬ ‫ های‬‫ل‬‫شک‬ ‫ناظر‬ ‫و‬ ‫طراح‬ ‫ های‬‫ت‬‫شرک‬
‫و‬ ‫مهندسی‬ ‫خدمات‬ ‫ارائه‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫ باشند‬‫ی‬‫م‬ ‫دولتی‬ ‫یا‬
‫یا‬ ‫استاندارد‬ ‫موسسات‬ ‫اما‬ .‫ پردازند‬‫ی‬‫م‬ ‫طراحی‬
‫غیرانتفاعی‬ ‫ های‬‫ل‬‫تشک‬ ً‫ا‬‫غالب‬ ‫مهندسی‬ ‫ های‬‫ن‬‫انجم‬
‫ارائه‬ ‫مانند‬ ‫ سازی‬‫ن‬‫همسا‬ ‫خدمات‬ ‫ارائه‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫هستند‬
‫کیفیت‬ ‫سطح‬ ‫افزایش‬ ‫جهت‬ ‫در‬ ‫تالش‬ ‫یا‬ ‫استانداردها‬
.‫ باشند‬‫ی‬‫م‬ ‫مشغول‬ ‫مهندسی‬ ‫خدمات‬
‫سعی‬ ‫مهندسی‬ ‫خدمات‬ ‫موضوع‬ ‫بهتر‬ ‫درک‬ ‫برای‬
‫نیز‬ ‫اینجا‬ ‫در‬ .‫دهیم‬ ‫توضیح‬ ‫بیشر‬ ‫را‬ ‫مفهوم‬ ‫این‬ ‫ کنیم‬‫ی‬‫م‬
‫وجود‬ ‫باشد‬ ‫همگان‬ ‫قبول‬ ‫مورد‬ ‫که‬ ‫ثابت‬ ‫تعریف‬ ‫یک‬
‫بیشتری‬ ‫مقبولیت‬ ‫از‬ ‫تعاریف‬ ‫از‬ ‫تعدادی‬ ‫اما‬ ،‫ندارد‬
:‫از‬ ‫عبارتند‬ ‫تعاریف‬ ‫این‬ .‫برخوردارند‬
‫با‬ ‫ هاي‬‫ت‬‫فعالي‬ ‫سلسله‬ ‫از‬ ‫عبارتست‬ ‫مهندسي‬ ‫خدمات‬ »1
‫جهت‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫دانش‬ ‫و‬ ‫علم‬ ‫كه‬ ‫هوشمندانه‬ ‫سرشت‬
‫توليد‬ ‫جهت‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫ گذاري‬‫ه‬‫سرماي‬ ‫مقاصد‬
.‫گيرد‬ ‫كار‬ ‫به‬ ‫مطلوب‬ ‫نحو‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫كرده‬ ‫سازماندهي‬
‫برترين‬ ‫كسب‬ ‫ابزار‬ ‫از‬ ‫عبارتست‬ ‫مهندسي‬ ‫خدمات‬ »2
.‫عملي‬‫مسائل‬‫در‬‫تكنولوژي‬‫و‬‫علم‬‫كاربرد‬‫ هاي‬‫ش‬‫رو‬
Inspection
Modeling
Licence
Simulation
ShipmentFAT
EP
‫تحویل‬
MC P&IDCheck P-Com. Com. Start-upI-Op. P-Op.P-T
‫اجرا‬ ‫و‬ ‫ساخت‬
Start UpStart Up
Long
Lead
Planning/DocPrepration
‫تعمیرات‬‫و‬‫نگهداری‬
‫سرویس‬
‫مهندسی‬
Feasibility+Concept Basic design
Final Documentation
‫نگهداری‬
‫ساخت‬ ‫حین‬
‫ برداری‬‫ه‬‫بهر‬
-%30,+%50 -%15,+%10 ± %5
FEL‫شروع‬
FEEDPre-FEED
FEL 1 FEL 2 FEL 3
‫گارانتی‬
Design supportDetail design
CC
‫ اندازی‬‫ه‬‫را‬
InspectionSAT
‫خرید‬
Accuracy
‫ایده‬
‫پایان‬
FID
‫نصب‬
‫پروژه‬ ‫مهندسی‬ ‫مدیریت‬ /‫پروژه‬ ‫مدیریت‬ ‫ برداری‬‫ه‬‫بهر‬ ‫مدیریت‬‫پروژه‬ ‫مهندسی‬ ‫مدیریت‬
O
‫ اندازی‬‫ه‬‫را‬ ‫و‬ ‫اجراء‬ ،‫کاال‬ ‫تامین‬ ‫کنار‬ ‫در‬ ‫طراحی‬ ‫و‬ ‫مهندسی‬ ‫حیات‬ ‫دوره‬ :2 ‫شکل‬

4. ‫پژوهشی‬ ‫و‬ ‫آموزشی‬ ،‫علمی‬ ‫نشريه‬
37
‫دستاورد‬ ‫دليل‬ ‫همين‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫دارد‬ ‫وابستگي‬ ‫علم‬ ‫به‬ ‫كه‬ ‫است‬ ‫ذهني‬ ‫خالقيت‬ ‫يك‬ ‫مهندسي‬ ‫خدمات‬ »3
‫جهت‬ ‫و‬ ‫هدف‬ ‫داراي‬ ‫مهندسي‬ ‫خدمات‬ .‫‌شود‬‫ي‬‫م‬ ‫متجلي‬ ‫عملي‬ ‫‌هاي‬‫ه‬‫زمين‬ ‫ساير‬ ‫و‬ ‫صنعت‬ ‫در‬ ‫آن‬
‫اين‬ .‫هستند‬ ‫قائل‬ ‫مادي‬ ‫و‬ ‫فيزيكي‬ ‫تعابير‬ ‫برخي‬ ‫و‬ ‫دوستانه‬ ‫انسان‬ ‫تعبير‬ ‫آن‬ ‫براي‬ ‫برخي‬ ‫اما‬ ‫است‬
،‫محقق‬ ،‫فيزيكدان‬ ‫و‬ ‫پزشك‬ ‫يك‬ ‫از‬ ‫ را‬‫او‬ ،‫مهندس‬ ‫خدمات‬ ‫و‬ ‫ماهوي‬ ‫نمايش‬ ‫ضمن‬ ‫تعريف‬
.‫مي‌كند‬ ‫جدا‬ ‫تكنسين‬ ‫و‬ ‫تاجر‬
‫مجموعه‬‫تمام‬‫در‬‫تخصصي‬‫و‬‫صنعتي‬‫اطالعات‬‫‌دار‬‫ه‬‫عهد‬‫خود‬‫مفهوم‬‫ترين‬‫كلي‬‫در‬‫مهندسي‬‫خدمات‬»4
‫تجربه‬ ‫و‬ ‫دانش‬ ‫بر‬ ‫تكيه‬ ‫با‬ ‫كه‬ ‫است‬ ‫هوشمندانه‬ ‫فعاليتهاي‬ ‫از‬ ‫‌اي‬‫ه‬‫آميز‬ ‫ديگر‬ ‫معنايي‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫صنعت‬
.‫ دهد‬‫ی‬‫م‬ ‫سازمان‬ ‫را‬ ‫موجود‬ ‫منابع‬ ‫از‬ ‫بهينه‬ ‫استفاده‬ ‫مطلوب‬ ‫‌هاي‬‫ه‬‫فرآورد‬ ‫توليد‬ ‫جهت‬ ‫در‬
‫ضرورت‬ ‫حسب‬ ‫بر‬ ‫كه‬ )‫تحقيقي‬ ‫و‬ ‫علمي‬ ‫(مديريت‬ ‫خدمات‬ ‫از‬ ‫است‬ ‫‌اي‬‫ه‬‫مجموع‬ ‫مهندسي‬ ‫خدمات‬ »5
‫آماده‬ ‫و‬ ‫مكان‬ ‫تشخيص‬ ،‫‌گذاري‬‫ه‬‫سرماي‬ ‫اوليه‬ ‫ارزيابي‬ ‫و‬ ‫(مطالعات‬ ‫كلي‬ ‫محور‬ ‫هفت‬ ‫در‬ ‫عمدتا‬ ‫و‬
‫مديريت‬ ‫توسعه‬ ،‫تكنولوژيها‬ ‫كردن‬ ‫بهينه‬ ‫و‬ ‫انتخاب‬ ،‫اجرا‬ ‫بر‬ ‫نظارت‬ ‫و‬ ‫طراحي‬ ،‫فضا‬ ‫سازي‬
‫و‬ ‫متقاضيان‬ ‫به‬ )‫واحد‬ ‫توسعه‬ ‫و‬ ‫بهبود‬ ‫و‬ ‫اطالعات‬ ‫تكنولوژي‬ ،‫انساني‬ ‫منابع‬ ‫توسعه‬ ،‫تكنولوژي‬
)»‫«يونيدو‬ ‫آنها‬ ‫جمله‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫‌المللي‬‫ن‬‫بي‬ ‫مجامع‬ ‫ديدگاه‬ ‫(براساس‬ ‫كند‬ ‫طريق‬ ‫ارائه‬ ‫صنايع‬ ‫صاحبان‬
‫ هاي‬‫ت‬‫سياس‬‫و‬‫اهداف‬‫تحقق‬‫راستاي‬‫در‬‫را‬‫دانش‬‫و‬‫علم‬‫كه‬‫است‬‫دانايي‬‫مجموعه‬،‫مهندسي‬‫خدمات‬»6
.‫‌كند‬‫مي‬ ‫هدايت‬ ‫و‬ ‫سازماندهي‬ ‫صنعتي‬ ‫و‬ ‫توليدي‬ ‫ گذاري‬‫ه‬‫سرماي‬ ‫تحقق‬ ‫جهت‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫كشور‬ ‫در‬ ‫توسعه‬
‫تاریخچه‬ 4
‫اولين‬‫معرفي‬‫و‬‫طراحی‬/‫مهندسي‬‫برای‬‫‏ها‬‫ت‬‫فعالی‬‫از‬‫بسیاری‬‫همانند‬
‫مشخص‬ ‫را‬ ‫آغازی‬ ‫نقطه‬ ‫دقیق‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫ توان‬‫ی‬‫نم‬ ‫طراحان‬ /‫مهندسان‬
‫زيرا‬ ،‫کرد‬ ‫معرفی‬ ‫طراح‬ /‫مهندس‬ ‫اولین‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫خاصی‬ ‫فرد‬ ‫و‬ ‫نمود‬
‫ های‬‫ی‬‫طراح‬‫اولین‬.‫‏باشد‬‫ی‬‫نم‬‫دقیق‬‫تعریف‬‫با‬‫مفهومی‬‫طراحی‬/‫مهندسي‬
‫سوی‬ ‫از‬ .‫ باشند‬‫ی‬‫م‬ ‫سال‬ ‫هزار‬ 30 ‫از‬ ‫بیش‬ ‫قدمتی‬ ‫دارای‬ ‫نقاشی‬ ‫مفهوم‬ ‫با‬
‫با‬‫‏چخماق‬‫سنگ‬‫وسیله‬‫به‬‫پیش‬‫سال‬‫هزاران‬‫در‬‫آتش‬‫توليد‬‫شايد‬‫دیگر‬
‫و‬ ‫شود‬ ‫تلقي‬ ‫مهندسي‬ ‫فعالیت‬ ‫یک‬ ،‫بشر‬ ‫‏روز‬‫آن‬ ‫دانش‬ ‫سطح‬ ‫به‬ ‫توجه‬
‫فعالیت‬ ‫از‬ ‫بهتري‬ ‫تعاريف‬ ‫فلزكاري‬ ‫يا‬ ‫سفالي‬ ‫ظروف‬ ‫ساخت‬ ‫شايد‬
‫نظير‬ ‫تاریخی‬ ‫و‬ ‫‏انگیز‬‫ت‬‫شگف‬ ‫بناهايي‬ ‫ساخت‬ ‫اما‬ .‫باشند‬ ‫مهندسي‬
،‫دريونان‬ ‫اكروپليس‬ ،‫‏مصر‬ ‫اهرام‬ ،‫‏جمشيد‬‫ت‬‫تخ‬ ،‫‏اسكندريه‬‫س‬‫فانو‬
‫آب‬ ‫تهیه‬ ‫برای‬ ‫ازگازطبيعي‬ ‫استفاده‬ ‫و‬ ‫‏کشی‬‫ه‬‫لول‬ ‫يا‬ ‫ديوارچين‬ ‫ساخت‬
‫تقطیرکروسین‬ ‫و‬ ‫الکل‬ ‫کشف‬ ‫و‬ ‫قير‬ ‫با‬ ‫بناها‬ ‫‏بندي‬‫ب‬‫وآ‬ ‫چین‬ ‫در‬ ‫شیرین‬
‫‏پذیر‬‫ن‬‫امکا‬ ،‫مهندسي‬ ‫دانش‬ ‫بدون‬ ،‫ايران‬ ‫در‬ ‫‏رازی‬‫زکریای‬ ‫توسط‬
‫دسته‬ 4 ‫به‬ ‫بتوان‬ ‫را‬ ‫تاریخ‬ ‫مهندسان‬ ‫اولین‬ ‫‏رسد‬‫ی‬‫م‬ ‫نظر‬ ‫به‬ .‫‏باشد‬‫ی‬‫نم‬
‫‏‬‫م‬‫اهرا‬ ‫ساخت‬ ‫در‬ ‫آنانکه‬ ‫نظیر‬ ‫گمنام‬ ‫مهندسان‬ ‫اول‬ ‫دسته‬ :‫کرد‬ ‫تقسیم‬
(Imhotep)‫‏حتپ‬‫م‬‫ای‬ ‫تاریخی‬ ‫روایات‬ ‫مطابق‬ ‫معمار‬ ‫مهندس‬ ‫مصر(اولین‬
(Djoser)‫زوسر‬ ‫برای‬ ‫را‬ ‫هرم‬ ‫اولین‬ ‫که‬ ‫‏باشد‬‫ی‬‫م‬ ‫مصری‬ ‫نابغه‬ ‫معمار‬
‫نقش‬ ‫چین‬ ‫دیوار‬ ‫یا‬ ).‫ساخت‬ ‫قبل‬ ‫سال‬ 4600 ‫حدود‬ ‫در‬ ‫مصر‬ ‫فرعون‬
‫حدی‬ ‫تا‬ »‫‏حتپ‬‫م‬‫«ای‬ ‫نظیر‬ ‫مهندسان‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫برخی‬ ‫اگرچه‬ ،‫‏اند‬‫ه‬‫داشت‬
‫و‬ ‫نیستند‬ ‫شده‬ ‫‏‬‫ه‬‫شناخت‬ ً‫ا‬‫غالب‬ ‫دوره‬ ‫این‬ ‫مهندسان‬ ‫اما‬ ‫‏باشد‬‫ی‬‫م‬ ‫‏شده‬‫ه‬‫شناخت‬
‫دوم‬ ‫دسته‬ .‫است‬ ‫مانده‬ ‫باقی‬ ‫ابهام‬ ‫از‬ ‫‏ای‬‫ه‬‫پرد‬ ‫در‬ ‫نیز‬ ‫آنها‬ ‫کار‬ ‫روش‬ ‫حتی‬
،(Ctesibius)‫‏زیبیوس‬‫ه‬‫کت‬ ،‫ارشمیدس‬ ‫نظیر‬ ‫معروفی‬ ‫دانشمندان‬
‫و‬ ‫طوسی‬ ‫‏نصیرالدین‬‫ه‬‫خواج‬ ،‫‏رازی‬‫ی‬‫زکریا‬ ،(Heron)‫هرون‬
‫مردم‬ ‫برای‬ ‫اغلب‬ ‫مهندسان‬ ‫این‬ ،‫‏باشند‬‫ی‬‫م‬ )‫رباتیک‬ ‫الجزری(پدرعلم‬
،‫دریونان‬ ‫علم‬ ‫شکوفائی‬ ‫دوران‬ ‫به‬ ‫متعلق‬ ‫و‬ ‫‏باشند‬‫ی‬‫م‬ ‫شده‬ ‫شناخته‬
.‫‏باشند‬‫ی‬‫م‬‫اسالمی‬‫دوره‬‫همچنین‬‫و‬‫ایران‬،‫اسکندریه‬
‫دوره‬ ‫این‬ ‫متقدمین‬ ‫از‬ ،‫‏باشند‬‫ی‬‫م‬ ‫رنسانس‬ ‫عصر‬ ‫مهندسان‬ ‫‏سوم‬‫دسته‬
‫عنوان‬‫به‬‫که‬‫انگلیسی‬‫مهندس‬‫و‬‫فیزیکدان‬WilliamGilbert‫به‬‫‏توانیم‬‫ی‬‫م‬
Thomas ‫و‬ )‫میالدی‬ 1544-1603(‫‏شود‬‫ی‬‫م‬ ‫شناخته‬ ‫برق‬ ‫مهندس‬ ‫اولین‬
‫دسته‬ .‫کنیم‬ ‫اشاره‬ )‫میالدی‬ 1650-1715(‫مکانیک‬ ‫مهندس‬ Savery
.‫ اند‬‫ه‬‫داشت‬ ‫توسعه‬ ‫در‬ ‫ بدیلی‬‫ی‬‫ب‬ ‫نقش‬ ‫آنها‬ ‫از‬ ‫کدام‬ ‫هر‬ ،)‫مخابرات‬ ‫و‬ ‫الکترونیک‬ ‫حوزه‬ ‫ترانزیستور(در‬ ‫و‬ )‫برق‬ ‫حوزه‬ ‫ولتا(در‬ ‫پیل‬ ،)‫مکانیک‬ ‫حوزه‬ ‫بخار(در‬ ‫ماشین‬ :3 ‫شکل‬
‫ی‬‫د‬‫ال‬‫ی‬‫م‬ 1800
‫ی‬‫د‬‫ال‬‫ی‬‫م‬ 1947
‫ی‬‫د‬‫ال‬‫ی‬‫م‬ 1781

5. 38
‫از‬ ‫هرتز‬ ‫و‬ ‫ماکسول‬ ،‫جیمزوات‬ ،‫فارادی‬ ،‫ولتا‬ .‫‏باشند‬‫ی‬‫م‬ ‫عصرجدید‬ ‫مهندسان‬ ‫چهارم‬ ‫‏دسته‬
‫مشهود‬‫خوبي‬‫به‬‫مهندسي‬‫تاريخ‬‫بررسي‬‫در‬‫آنچه‬ .‫‏گردند‬‫ی‬‫م‬ ‫محسوب‬ ‫عصر‬ ‫این‬ ‫مشهور‬ ‫مهندسان‬
‫استفاده‬‫يا‬‫راكت‬‫مفهوم‬‫باستان‬‫‏هاي‬‫ي‬‫چين‬‫كه‬‫همانگونه‬.‫است‬‫مهندسي‬‫عرصه‬‫بودن‬‫گسترده‬،‫است‬
‫هندسه‬‫‏گذار‬‫ن‬‫بنيا‬‫يونانيان‬‫و‬‫‏اند‬‫ه‬‫بود‬‫متبحر‬‫مس‬‫ذوب‬‫در‬‫نيز‬‫ايرانيان‬،‫‏شناختند‬‫ي‬‫م‬‫را‬‫طبيعي‬‫گاز‬‫از‬
‫زيگورات‬ ‫مشابه‬ ‫‏هائي‬‫ت‬‫زيگورا‬ ‫آمريكا‬ ‫قاره‬ ‫در‬ ‫ماياها‬ ‫اطلس‬ ‫اقيانوس‬ ‫طرف‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫‏اند‬‫ه‬‫بود‬
‫‏‏شناسی‬‫باستان‬ ‫‏های‬‫ش‬‫درکاو‬ .‫‏كردند‬‫مي‬ ‫استخراج‬ ‫فراوان‬ ‫دقت‬ ‫با‬ ‫تقويم‬ ‫يا‬ ‫‏كردند‬‫مي‬ ‫بنا‬ ‫چغازنبيل‬
‫این‬ .‫است‬ ‫آمده‬ ‫بدست‬ ‫قبل‬ ‫سال‬ 4500 ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫‏خام‬‫ت‬‫خش‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ‫شده‬ ‫حکاکی‬ ‫‏های‬‫ه‬‫نقش‬
.‫‏دهند‬‫ي‬‫م‬ ‫نشان‬ ‫را‬ ‫روزگار‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫بشر‬ ‫‏های‬‫ه‬‫اید‬ ‫و‬ ‫افكار‬ ‫مستندسازي‬ ،‫‏ها‬‫ه‬‫نقش‬
.‫دانست‬ ‫مهندسي‬ ‫خواستگاه‬ ‫‏توان‬‫ي‬‫م‬ ‫راستي‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫اسكندريه‬ ‫آن‬ ‫متعاقب‬ ‫و‬ ‫قديم‬ ‫يونان‬
‫توسعه‬ ‫كه‬ ،‫‏اند‬‫ه‬‫بود‬ ‫مشاهيري‬ ‫همگي‬ ... ‫و‬ ‫بطلميوس‬ ،‫تالس‬ ،‫هرون‬ ،‫‏زیبیوس‬‫ه‬‫کت‬ ،‫ارشميدس‬
‫هندسه‬ ‫از‬ ‫مهندسي‬ ‫عربي‬ ‫و‬ ‫فارسي‬ ‫در‬ .‫‏گذاردند‬‫ه‬‫پاي‬ ‫را‬ ‫مهندسي‬ ‫و‬ ‫عملي‬ ‫علوم‬ ‫و‬ ‫رياضي‬ ،‫هندسه‬
.‫‏دهد‬‫ي‬‫م‬ ‫نشان‬ ‫بهتر‬ ‫را‬ ‫يوناني‬ ‫دانشمندان‬ ‫كشفيات‬ ‫با‬ ‫مهندسي‬ ‫ارتباط‬ ‫موضوع‬ ‫اين‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫اقتباس‬
‫بناهائي‬ ‫ساخت‬ .‫شد‬ ‫مهندسي‬ ‫امور‬ ‫در‬ ‫آنها‬ ‫بودن‬ ‫متقدم‬ ‫و‬ ‫ايرانيان‬ ‫باالي‬ ‫دانش‬ ‫منكر‬ ‫نبايد‬ ‫البته‬
‫در‬ .‫‏دهد‬‫ي‬‫م‬ ‫نشان‬ ‫دوره‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫ايران‬ ‫وضعيت‬ ‫خوبي‬ ‫به‬ ‫زرتشت‬ ‫كعبه‬ ‫يا‬ ‫جمشيد‬ ‫تخت‬ ‫نظير‬
‫تقطير‬ ‫همچنین‬ ‫و‬ ‫الکل‬ ‫رازي(کشف‬ ‫نظير‬ ‫دانشمنداني‬ ‫اسالمي‬ ‫دوره‬ ‫در‬ ‫علم‬ ‫شكوفائي‬ ‫عصر‬
،)‫نور‬ ‫شناخت‬ ‫در‬ ‫‏هيثم(متقدم‬‫ن‬‫اب‬ ،)‫‏دهند‬‫ي‬‫م‬ ‫اونسبت‬ ‫به‬ ‫بار‬ ‫اولين‬ ‫براي‬ ‫را‬ ‫كروسين‬ ‫توليد‬ ‫و‬ ‫نفت‬
... ‫و‬ ‫خوارزمي‬ ،‫‏طوسي‬‫ن‬‫‏نصيرالدي‬‫ه‬‫خواج‬ ،‫عمرخيام‬ ،‫‏بيروني‬‫ن‬‫ابوريحا‬ ،‫‏حيان‬‫ن‬‫جابرب‬ ،‫‏بهائي‬‫خ‬‫شي‬
‫دوره‬ ‫‏باشند.در‬‫ي‬‫م‬ ‫فناوری‬ ‫و‬ ‫مهندسي‬ ‫حوزه‬ ‫در‬ ‫موثر‬ ‫و‬ ‫بزرگ‬ ‫‏دانان‬‫ي‬‫رياض‬ ‫يا‬ ‫مهندسان‬ ‫همگی‬
‫دانشگاه‬ ‫ ها‬‫د‬‫ص‬ ‫در‬ ‫امروزه‬ ‫و‬ ‫یافته‬ ‫توسعه‬ ‫زیادی‬ ‫شتاب‬ ‫با‬ ‫مهندسی‬ ،‫جدید‬
‫مهندسی‬ ‫مختلف‬ ‫ های‬‫ه‬‫رشت‬ ‫در‬ ‫تحصیل‬ ‫حال‬ ‫در‬ ‫دانشجو‬ ‫هزار‬ ‫صدها‬
‫پيش‬ ‫سال‬ 4600 ‫حداقل‬ ‫به‬ ‫مهندسي‬ ‫سابقه‬ ‫شد‬ ‫اشاره‬ ‫که‬ ‫همانگونه‬ .‫ باشند‬‫ی‬‫م‬
‫انقالب‬ ‫به‬ ‫مهندسي‬ ‫عنوان‬ ‫از‬ ‫يافته‬ ‫توسعه‬ ‫و‬ ‫علمي‬ ‫استفاده‬ ‫اما‬ ،‫‏گردد‬‫ي‬‫برم‬
‫ساخت‬ ‫ویژه‬ ‫به‬ ‫نظامي‬ ‫‏هاي‬‫ت‬‫فعالي‬ ‫مهندسي‬ ‫ابتدا‬ ‫در‬ .‫‏گردد‬‫ي‬‫م‬ ‫بر‬ ‫صنعتي‬
‫امور‬ ‫اين‬ ‫نيز‬ ‫توجهي‬ ‫قابل‬ ‫ميزان‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫‏گرفت‬‫ي‬‫م‬ ‫بر‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫نظامی‬ ‫استحکامات‬
‫كل‬ ‫از‬ ‫بخشی‬ ‫تنها‬ ‫سيويل‬ ‫مهندسي‬ ‫امروزه‬ ‫ حالیکه‬‫ر‬‫د‬ .‫نمودند‬ ‫پيشرفت‬
‫ساخت‬ ،‫‏سازي‬‫ن‬‫ساختما‬ ‫با‬ ‫ارتباط‬ ‫در‬ ً‫ا‬‫عمدت‬ ‫و‬ ‫‏دهد‬‫ي‬‫م‬ ‫تشكيل‬ ‫را‬ ‫مهندسي‬
‫سازي‬ ‫سد‬ ‫نظير‬ ‫آب‬ ‫با‬ ‫مرتبط‬ ‫امور‬ ‫همچنين‬ ‫و‬ ‫پل‬ ،‫‏ها‬‫ه‬‫را‬ ‫احداث‬ ،‫تاسيسات‬
‫مفهوم‬ ‫به‬ Military ‫مقابل‬ ‫در‬ Civil ‫مهندسي‬ ‫ادامه‬ .‫‏باشد‬‫ي‬‫م‬ ‫محيطي‬ ‫علوم‬ ‫و‬
‫علوم‬ ‫در‬ ‫تحول‬ ‫سرآغاز‬ ‫نظامي‬ ‫امور‬ ‫از‬ ‫غير‬ ‫به‬ ‫‏ها‬‫ه‬‫رشت‬ ‫كليه‬ ‫در‬ ‫مهندسي‬
‫به‬ ‫را‬ ‫مهندس‬ ‫آموزش‬ ‫رسمی‬ ‫ های‬‫ه‬‫برنام‬ ‫اولین‬ ‫بتوان‬ ‫شاید‬ .‫شد‬ ‫مهندسی‬
‫در‬ .‫بدهیم‬ ‫نسبت‬ ‫فرانسه‬ ‫در‬ 18 ‫قرن‬ ‫اواسط‬ ‫در‬ ‫آموزشی‬ ‫ های‬‫ه‬‫برنام‬ ‫تاسیس‬
‫مفاهیم‬ ‫و‬ ‫رسم‬ ‫هندسه‬ ،‫ریاضی‬ ‫دروس‬ ‫از‬ ‫رسمی‬ ‫امتحانات‬ ‫ ها‬‫ه‬‫دور‬ ‫این‬
‫اروپایی‬ ‫کشورهای‬ ‫سایر‬ ‫به‬ ‫تدریج‬ ‫به‬ ‫ ها‬‫ه‬‫برنام‬ ‫این‬ .‫ آمد‬‫ی‬‫م‬ ‫عمل‬ ‫به‬ ‫مهندسی‬
‫و‬ ‫پل‬ ،‫ساخت‬ ‫و‬ ‫طراحی‬ ‫مهندسان‬ ‫آمریکا‬ ‫در‬ .‫یافت‬ ‫گسترش‬ ‫آمریکا‬ ‫و‬
.‫گرفتند‬ ‫برعهده‬ 19 ‫قرن‬ ‫و‬ 18 ‫قرن‬ ‫اواخر‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫ رسانی‬‫ب‬‫آ‬ ‫ های‬‫ل‬‫کانا‬
‫ های‬‫ن‬‫انجم‬ ،‫میالدی‬ 1865 ‫سال‬ ‫در‬ ‫عمران‬ ‫مهندسی‬ ‫انجمن‬ ‫تاسیس‬
1884 ‫سال‬ ‫در‬ ‫برق‬ ‫مهندسی‬ ‫و‬ ‫میالدی‬ 1880 ‫سال‬ ‫در‬ ‫مکانیک‬ ‫مهندسی‬
‫در‬ ‫مهندسی‬ ‫کاربرد‬ ‫درک‬ ‫و‬ ‫مهندسی‬ ‫گسترش‬ ‫در‬ ‫بزرگی‬ ‫تاثیر‬ ‫میالدی‬
‫در‬ ‫و‬ ‫معدن‬ ‫مهندسی‬ ‫انجمن‬ 1871 ‫سال‬ ‫در‬ ‫روند‬ ‫این‬ ‫ادامه‬ ‫در‬ .‫شد‬ ‫صنعت‬
.‫شدند‬ ‫تشکیل‬ ‫شیمی‬ ‫مهندسی‬ ‫انجمن‬ 1907 ‫سال‬
‫همچنین‬ ASME ‫نظیر‬ ‫استاندارد‬ ‫موسسات‬ ‫و‬ ‫ ها‬‫ن‬‫انجم‬ ‫تشکیل‬ ‫دیگر‬ ‫سوی‬ ‫از‬
‫به‬ ‫فضاپیما‬ ‫ارسال‬ ‫مسابقه‬ ‫شروع‬ ‫یا‬ ‫هوور‬ ‫سد‬ ‫ساخت‬ ‫نظیر‬ ‫خاص‬ ‫ های‬‫ت‬‫فعالی‬
‫اصلی‬ ‫رکن‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫مهندسی‬ ‫که‬ ‫شد‬ ‫باعث‬ ،‫بیست‬ ‫قرن‬ ‫دوم‬ ‫نیمه‬ ‫در‬ ‫فضا‬
‫خدمات‬ ‫به‬ ‫نیاز‬ ‫گسترش‬ ‫با‬ ‫تدریج‬ ‫به‬ .‫کند‬ ‫محکم‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫پای‬ ‫جای‬ ‫پیشرفت‬
‫حوزه‬ ‫و‬ ‫آمده‬ ‫وجود‬ ‫به‬ ‫مهندسی‬ ‫ های‬‫ت‬‫فعالی‬ ‫برای‬ ‫مشخصی‬ ‫تعریف‬ ‫مهندسی‬
‫تفکیک‬ ‫این‬ ‫کنار‬ ‫در‬ .‫است‬ ‫شده‬ ‫مشخص‬ ً‫ال‬‫کام‬ ‫نیز‬ ‫مختلف‬ ‫مهندسان‬ ‫فعالیت‬
.‫است‬‫شده‬‫تعریف‬‫نیز‬‫آنها‬‫ های‬‫ی‬‫همپوشان‬‫و‬‫چندبخشی‬‫ های‬‫ی‬‫مهندس‬‫وظایف‬
‫از‬ ‫ترکیبی‬ ‫که‬ ‫دارد‬ ‫وجود‬ ‫مکاترونیک‬ ‫نام‬ ‫با‬ ‫مهندسی‬ ‫امروزه‬ ‫مثال‬ ‫عنوان‬ ‫به‬
‫بخش‬ ‫در‬ ‫متعددی‬ ‫ های‬‫ت‬‫شرک‬ ‫امروزه‬ .‫ باشد‬‫ی‬‫م‬ ‫الکترونیک‬ ‫و‬ ‫مکانیک‬
‫یا‬ ‫ المللی‬‫ن‬‫بی‬ ‫ های‬‫ت‬‫شرک‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫جهان‬ ‫سطح‬ ‫در‬ ‫نظارت‬ ‫و‬ ‫طراحی‬
.‫ باشند‬‫ی‬‫م‬ ‫خدمات‬ ‫ارائه‬ ‫حال‬ ‫در‬ ‫داخلی‬ ‫کوچک‬ ‫و‬ ‫بزرگ‬ ‫ های‬‫ک‬‫شر‬
Worley Parsons, ‫نظیر‬ ‫بزرگی‬ ‫و‬ ‫ المللی‬‫ن‬‫بی‬ ‫ هایی‬‫ت‬‫شرک‬ ‫جهانی‬ ‫سطح‬ ‫در‬
‫مشغول‬‫مهندسی‬‫و‬‫طراحی‬‫بخش‬‫در‬Fosterwheeler,Mustung,TOYO,...
،‫ ها‬‫ت‬‫شرک‬ ‫این‬ ‫کنار‬ ‫در‬ .‫ باشد‬‫ی‬‫م‬ ‫حوزه‬ ‫این‬ ‫خدماتشان‬ ‫تمرکز‬ ‫که‬ ‫ باشند‬‫ی‬‫م‬
Shell, Total, ENI, ‫نظیر‬ ‫ المللی‬‫ن‬‫بی‬ ‫عمومی‬ ‫پیمانکاری‬ ‫بزرگ‬ ‫ های‬‫ت‬‫شرک‬
‫ های‬‫ش‬‫بخ‬‫به‬‫ رسانی‬‫ت‬‫خدما‬‫آنها‬‫مهندسی‬‫خدمات‬‫ارائه‬‫تمرکز‬ExxonMobil
.‫ باشد‬‫ی‬‫م‬‫ هایشان‬‫ت‬‫شرک‬‫مجموعه‬‫داخلی‬‫مختلف‬
‫دارد؛‬ ‫وجود‬ ‫سال‬ 5000 ‫از‬ ‫بیش‬ ‫قدمت‬ ‫با‬ ‫مهندسی‬ ‫از‬ ‫آثاری‬ ‫که‬ ‫نیز‬ ‫ایران‬ ‫در‬
‫در‬ ‫متناسبی‬ ‫شتاب‬ ‫با‬ ‫مهندسی‬ ،‫موجود‬ ‫نیازهای‬ ‫واسطه‬ ‫به‬ ‫اخیر‬ ‫ های‬‫ل‬‫سا‬ ‫در‬
‫سال‬ ‫از‬ ‫جدید‬ ‫سبک‬ ‫به‬ ‫ایران‬ ‫در‬ ‫مهندسی‬ .‫ باشد‬‫ی‬‫م‬ ‫نمو‬ ‫و‬ ‫رشد‬ ‫و‬ ‫توسعه‬ ‫حال‬
‫دوره‬ ‫اما‬ .‫گردید‬ ‫آغاز‬ ‫امیرکبیر‬ ‫دستور‬ ‫به‬ ‫دارالفنون‬ ‫تاسیس‬ ‫با‬ .‫ه.ش‬ 1230
.‫ گردد‬‫ی‬‫م‬‫بر‬‫تهران‬‫دانشگاه‬‫تاسیس‬‫و‬1313‫سال‬‫از‬‫بعد‬‫به‬‫مهندسی‬‫شکوفایی‬
‫حال‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫بوده‬ ‫آن‬ ‫جهانی‬ ‫شرایط‬ ‫از‬ ‫متاثر‬ ‫ایران‬ ‫در‬ ‫مهندسی‬ ‫نیز‬ ‫امروزه‬
.‫ باشد‬‫ی‬‫م‬ ‫پیشرفت‬ ‫و‬ ‫توسعه‬
‫تا‬ 1954 ‫سال‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫ باشد‬‫ی‬‫م‬ ‫مستغرق‬ ‫حفاری‬ ‫دستگاه‬ ‫اولین‬ Mr. Charlie ‫حفاری‬ ‫سکوی‬ :4 ‫شکل‬
‫خوبی‬ ‫به‬ ‫سکو‬ ‫این‬ .‫است‬ ‫کرده‬ ‫حفاری‬ ‫فراساحل‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫چاه‬ ‫صدها‬ ‫میالدی‬ 1986 ‫سال‬
.‫است‬ ‫حوزه‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫مهندسی‬ ‫و‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫صنعت‬ ‫قدمت‬ ‫ دهنده‬‫ن‬‫نشا‬

6. ‫پژوهشی‬ ‫و‬ ‫آموزشی‬ ،‫علمی‬ ‫نشريه‬
39
‫ ها‬‫ه‬‫پروژ‬ ‫در‬ ‫مهندسی‬ ‫تاثیر‬ ‫و‬ ‫جایگاه‬ 5
‫مورد‬ ‫در‬ ‫ ها‬‫ه‬‫دررسان‬ ‫آنچه‬ ‫به‬ ‫نگاهي‬ ‫با‬ ً‫ا‬‫بعض‬
‫به‬‫موضوع‬‫این‬،‫ شود‬‫ي‬‫م‬‫گزارش‬‫عمراني‬‫مهم‬‫ هاي‬‫ه‬‫پروژ‬
،‫طراحی‬ ‫در‬ ‫ایراد‬ ‫اثر‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫ شود‬‫ی‬‫م‬ ‫القاء‬ ‫شنونده‬ ‫ذهن‬
‫افزایش‬ ‫آن‬ ‫ های‬‫ه‬‫هزین‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫ تر‬‫ی‬‫طوالن‬ ‫پروژه‬ ‫اجرای‬
‫این‬ ‫در‬ ‫دیگر‬ ‫دلیل‬ ‫ ها‬‫ه‬‫د‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫اگرچه‬ .‫است‬ ‫یافته‬
‫و‬‫مدیریت‬‫جامعه‬‫دیدگاه‬‫از‬ً‫ا‬‫غالب‬‫اما‬‫باشد‬‫دخیل‬‫تغییرات‬
‫نقش‬ ‫پروژه‬ ‫اقتصادی‬ ‫و‬ ‫موقع‬ ‫به‬ ‫انجام‬ ‫در‬ ‫پروژه‬ ‫مهندسی‬
‫این‬ ‫زیادی‬ ‫بسیار‬ ‫حد‬ ‫تا‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫این‬ ‫واقعیت‬ .‫دارند‬
‫و‬ 5 ‫شکل‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫همانگونه‬ .‫ باشد‬‫ی‬‫م‬ ‫صحیح‬ ‫موضوع‬
‫پروژه‬‫هزینه‬‫در‬‫مهندسی‬‫تاثیر‬،‫ گردد‬‫ی‬‫م‬‫مشاهده‬6‫شکل‬
،‫صحیح‬ ‫طراحی‬ ،‫غالب‬ ‫صورت‬ ‫به‬ .‫است‬ ‫مهم‬ ‫بسیار‬
‫در‬ ‫مهندسی‬ ‫نفوذ‬ ‫به‬ ‫دادن‬ ‫اجازه‬ ‫و‬ ‫مهندسی‬ ‫به‬ ‫توجه‬
‫زمان‬ ‫و‬ ‫پروژه‬ ‫ های‬‫ه‬‫هزین‬ ‫ تواند‬‫ی‬‫م‬ ‫انتها‬ ‫تا‬ ‫آغاز‬ ‫از‬ ‫پروژه‬
.‫نماید‬ ‫بهینه‬ ً‫ال‬‫کام‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫انجام‬
‫و‬ ‫گاز‬ ،‫نفت‬ ‫ های‬‫ه‬‫پروژ‬ ‫نظیر‬ ‫فرایندی‬ ‫ هاي‬‫ه‬‫پروژ‬
‫كه‬ ‫ ای‬‫ه‬‫پروژ‬ .‫نيستند‬ ‫مستثنا‬ ‫قاعده‬ ‫اين‬ ‫از‬ ‫نيز‬ ،‫پتروشیمی‬
‫با‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫زده‬ ‫دالرتخمين‬ ‫ميليارد‬ 10‫ابتدا‬ ‫در‬ ‫آن‬ ‫هزينه‬
‫تبدیل‬ ‫دالری‬ ‫ميليارد‬ 25 ‫پروژه‬ ‫یک‬ ‫به‬ ‫شدید‬ ‫افزايشي‬
‫به‬ ‫نسبت‬ ‫جامعه‬ ‫ذهن‬ ‫تا‬ ‫ شود‬‫ی‬‫م‬ ‫باعث‬ ،‫ شود‬‫ی‬‫م‬
‫و‬ ‫ بینی‬‫ش‬‫پی‬ ‫در‬ ‫آنها‬ ‫توانمندی‬ ‫و‬ ‫مهندسی‬ ‫و‬ ‫مدیریت‬
.‫رود‬ ‫سوال‬ ‫زیر‬ ‫پروژه‬ ‫مدیریت‬
‫توانمندی‬ ‫طرف‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫مهندسی‬ ‫است‬ ‫الزم‬ ‫اینجا‬ ‫در‬
‫از‬ ‫و‬ ‫باشد‬ ‫داشته‬ ‫را‬ ‫نظارت‬ ‫و‬ ‫طراحی‬ ،‫تخمین‬ ‫در‬ ‫کافی‬
‫نظر‬ ‫اعمال‬ ‫در‬ ‫کافی‬ (Authority)‫اجازه‬ ‫دیگر‬ ‫طرف‬
‫نیز‬ ‫را‬ ‫پروژه‬ ‫ناظر‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫پروژه‬ ‫مختلف‬ ‫مراحل‬ ‫در‬
.‫باشد‬ ‫داشته‬
‫خود‬ ‫فراوان‬ ‫هاي‬ ‫بررسي‬ ‫از‬ ‫پس‬ ‫محققين‬ ‫از‬ ‫گروهي‬
‫درصد‬ 50 ‫از‬ ‫بيش‬ ‫در‬ ‫کالن‬ ‫های‬ ‫پروژه‬ ‫كه‬ ‫دريافتند‬
‫اعتماد‬ ‫عدم‬ ‫از‬ ‫ناشي‬ ‫دو‬ ‫هر‬ ‫كه‬ ،‫معضل‬ ‫دو‬ ‫با‬ ،‫موارد‬
‫هستند‬ ‫همراه‬ ،‫است‬ ‫پروژه‬ ‫مختلف‬ ‫ذينفعان‬ ‫بين‬ ‫كافي‬
‫هزينه‬ ‫افزايش‬ ‫و‬ ‫صحيح‬ ‫ گيري‬‫م‬‫تصمي‬ ‫عدم‬ ‫به‬ ‫منجر‬ ‫كه‬
:‫از‬ ‫عبارتند‬ ‫موارد‬ ‫اين‬ .‫شد‬ ‫خواهد‬ ‫پروژه‬ ‫هاي‬
‫از‬ ‫شده‬ ‫توليد‬ ‫ هاي‬‫ه‬‫داد‬ ‫ديگر‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫برآورد‬ ‫هزينه‬ -1
.‫نيستند‬ ‫اطمينان‬ ‫قابل‬ ‫و‬ ‫نبوده‬ ‫برخوردار‬ ‫کافی‬ ‫دقت‬
‫ هاي‬‫ش‬‫رو‬ ‫بكارگيري‬ ‫از‬ ‫اغلب‬ ‫پروژه‬ ‫متوليان‬ -2
‫و‬ ‫امور‬ ‫در‬ ‫شفافــيت‬ ،‫پروژه‬ ‫مديريت‬ ‫اصولي‬
‫را‬ ‫آنها‬ ‫و‬ ‫رفته‬ ‫طفره‬ ‫خردجمعي‬ ‫مبناي‬ ‫بر‬ ‫ گيري‬‫م‬‫تصمي‬
‫و‬ ‫شخصی‬ ‫ گیری‬‫م‬‫تصمی‬ ‫گاهی‬ ‫و‬ ‫مي كشند‬ ‫چالش‬ ‫به‬
‫و‬ ‫جمعی‬ ‫ گیری‬‫م‬‫تصمی‬ ‫جایگزین‬ ‫خودکامگی‬
.‫ شود‬‫ی‬‫م‬ ‫ یافته‬‫ن‬‫سازما‬
‫ل‬‫شک‬ ‫درستی‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫ هایی‬‫ن‬‫سازما‬ ‫مورد‬ ‫دو‬ ‫هر‬ ‫در‬
‫مهندسی‬ ‫مدیریت‬ ‫و‬ ‫پروژه‬ ‫مدیریت‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫ اند‬‫ه‬‫یافت‬
‫مورد‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫ برند‬‫ی‬‫م‬ ‫سود‬ ‫کافی‬ Authority ‫با‬ ‫توانمند‬
‫این‬ ‫در‬ ‫دیگر‬ ‫سوی‬ ‫از‬ .‫ شوند‬‫ی‬‫م‬ ‫چالش‬ ‫دچار‬ ‫کمتر‬
‫و‬ ‫توسعه‬ ،‫اصالح‬ ‫حال‬ ‫در‬ ‫ ها‬‫ش‬‫رو‬ ‫همواره‬ ‫ ها‬‫ن‬‫سازما‬
.‫ گردد‬‫ی‬‫م‬ ‫اجرا‬ ‫بهتری‬ ‫کیفیت‬ ‫و‬ ‫بهروری‬ ‫با‬ ‫قبلی‬ ‫پروژه‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫جدید‬ ‫پروژه‬ ‫همواره‬ ‫سازمانها‬ ‫این‬ ‫در‬ .‫ باشند‬‫ی‬‫م‬ ‫ارتقاء‬
‫مبتنی‬ ‫یافته‬ ‫توسعه‬ ‫حالت‬ ‫یک‬ ‫به‬ ‫سنتی‬ ‫حالت‬ ‫از‬ ‫مهندسی‬ ‫و‬ ‫طراحی‬ ‫روند‬ ‫تغییر‬ ‫اخیر‬ ‫ های‬‫ل‬‫سا‬ ‫در‬ ‫مهم‬ ‫اتفاقات‬ ‫از‬ ‫یکی‬
‫و‬ ‫ ها‬‫ه‬‫هزین‬ ‫کاهش‬ ‫برای‬ ‫امروزه‬ .‫ باشد‬‫ی‬‫م‬ ‫ ها‬‫ت‬‫فعالی‬ ‫ سازی‬‫ع‬‫مجتم‬ ‫بر‬ ‫مبتنی‬ ‫روش‬ ‫این‬ ‫خود‬ .‫ باشد‬‫ی‬‫م‬ FEED ‫روش‬ ‫بر‬
‫ هایی‬‫ح‬‫طر‬ ‫در‬ ‫فقط‬ ‫بزرگ‬ ‫ های‬‫ت‬‫شرک‬ ،‫پروژه‬ ‫مدیریت‬ ‫و‬ ‫مالی‬ ‫تامین‬ ‫کنار‬ ‫در‬ ‫طرح‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫ برداری‬‫ه‬‫بهر‬ ‫در‬ ‫تسریع‬
.‫گردد‬ ‫واگذار‬ ‫کنسرسیوم‬ ‫یا‬ ‫آنها‬ ‫به‬ ‫کامل‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫ برداری‬‫ه‬‫بهر‬ ‫تا‬ ‫پایه‬ ‫طراحی‬ ‫از‬ ‫آن‬ ‫مسئولیت‬ ‫که‬ ‫ کنند‬‫ی‬‫م‬ ‫شرکت‬
.‫ دهد‬‫ی‬‫م‬ ‫نشان‬ ‫را‬ ‫پروژه‬ ‫ساخت‬ ‫فرایند‬ ‫ سازی‬‫ه‬‫یکپارچ‬ ‫از‬ ‫بخشی‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ FEED‫از‬ ‫استفاده‬ ‫تاثیر‬ 6‫شکل‬
‫ ها‬‫ه‬‫پروژ‬ ‫اندازه‬ ‫و‬ ‫پيچيدگي‬ ‫افزايش‬ »1
... ‫و‬ ‫صحرا‬ ،‫فراساحل‬ ،‫عمیق‬ ‫ های‬‫ب‬‫آ‬ ،‫قطب‬ ‫نظیر‬ ‫صعب‬ ‫مناطق‬ ‫ های‬‫ه‬‫پروژ‬ ‫شدن‬ ‫اقتصادی‬ »2
‫اجرایی‬ ‫عوامل‬ ‫سایر‬ ‫و‬ ‫کارفرمایان‬ ،‫ ها‬‫ت‬‫شرك‬ ‫میان‬ ‫اداری‬ ‫و‬ ‫تجاري‬ ‫روابط‬ ‫پيچيدگي‬ »3
‫مهندسی‬ ‫جدید‬ ‫ های‬‫ت‬‫شرک‬ ‫ورود‬ ‫و‬ ‫لیسانس‬ ‫تحت‬ ‫ های‬‫ش‬‫رو‬ ‫توسعه‬ ،‫فني‬ ‫ هاي‬‫ش‬‫چال‬ ‫افزايش‬ »4
)‫مناطق‬ ‫بعضي‬ ‫در‬ ‫كار‬ ‫نيروي‬ ‫به‬ ‫سخت‬ ‫دستيابي‬ ‫ اي(نظير‬‫ه‬‫منطق‬ ‫يا‬ ‫ملي‬ ‫تنگناهاي‬ ‫و‬ ‫معضالت‬ ‫بروز‬ »5
‫ المللی‬‫ن‬‫بی‬ ‫شراکتی‬ ‫و‬ ‫ المللی‬‫ن‬‫بی‬ ‫ های‬‫ه‬‫پروژ‬ ‫افزایش‬ ‫و‬ ‫ ها‬‫ه‬‫پروژ‬ ‫سبد‬ ‫شدن‬ ‫بزرگ‬ »6
‫تاثیرگذاری‬ ‫امکان‬ »7
‫پروژه‬ ‫مديريت‬ ‫الزامات‬ »8
‫منفعت‬‫هزینه‬
‫زمان‬
‫میزان‬ ‫کاهش‬
‫ گذاری‬‫ه‬‫سرمای‬
‫ر‬‫ا‬‫د‬‫و‬‫م‬‫ن‬
‫ی‬‫ت‬‫ن‬‫س‬ ‫ه‬‫ن‬‫ی‬‫ز‬‫ه‬ ‫و‬ ‫د‬‫و‬‫س‬
‫ر‬‫ا‬‫د‬‫و‬‫م‬‫ن‬
FEED ‫ل‬‫ا‬‫م‬‫ع‬‫ا‬ ‫ا‬‫ب‬ ‫ه‬‫ن‬‫ی‬‫ز‬‫ه‬ ‫و‬ ‫د‬‫و‬‫س‬
‫سودآوری‬
‫زودتر‬
‫افزایش‬
‫سود‬
‫ جویی‬‫ه‬‫صرف‬
‫ اندازی‬‫ه‬‫را‬
‫موعد‬ ‫از‬ ‫پیش‬
‫ اندازی‬‫ه‬‫را‬
‫معمول‬
‫جایگزین‬ ‫و‬ ‫پروژه‬ ‫اجرای‬ ‫نحوه‬ ‫در‬ ‫تغییر‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫ دهد‬‫ی‬‫م‬ ‫نشان‬ ‫نمودار‬ ‫این‬ ،‫زمان‬ ‫حسب‬ ‫بر‬ ‫هزینه‬ - ‫منفعت‬ ‫نمودار‬ : 6 ‫شکل‬
‫از‬ ‫پروژه‬ ‫اجرای‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫ اندازی‬‫ه‬‫را‬ ‫زودتر‬ ‫پروژه‬ ‫که‬ ‫داشت‬ ‫انتظار‬ ‫ توان‬‫ی‬‫م‬ ‫طراحی‬ ‫سنتی‬ ‫روش‬ ‫جای‬ ‫به‬ FEED ‫کردن‬
،‫اجرا‬ ،‫ساخت‬ ،‫مهندسی‬ ،‫مفهومی‬ ‫طراحی‬ ،‫مطالعات‬ ‫تجمیع‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫واضح‬ .‫شود‬ ‫برخوردار‬ ‫توجهی‬ ‫ل‬‫قاب‬ ‫سود‬ ‫افزایش‬
.‫ یابد‬‫ی‬‫م‬ ‫افزایش‬ ‫نیز‬ ‫ساخت‬ ‫کیفیت‬ ،‫پروژه‬ ‫سوددهی‬ ‫و‬ ‫سرعت‬ ‫افزایش‬ ‫از‬ ‫جدای‬ ‫ برداری‬‫ه‬‫بهر‬ ‫و‬ ‫ اندازی‬‫ه‬‫را‬
}
‫زیاد‬
‫هزینه‬ ‫کاهش‬
‫هزینه‬‫بر‬‫تاثیر‬‫کاهش‬
PDP/FEED‫با‬‫هزینه‬
PDP/FEED‫بدون‬‫هزینه‬
PDP/FEED
Start of planning Contract award Acceptance
‫ ها‬‫ه‬‫هزین‬‫تاثیر‬
‫کم‬
‫پروژه‬ ‫ های‬‫ه‬‫هزین‬ ‫بر‬ ‫مهندسی‬ ‫تاثیر‬ :5 ‫شکل‬

7. 40
‫در‬‫مشكالت‬‫بر‬‫غلبه‬‫براي‬‫را‬‫اقداماتي‬‫همكارانش‬‫و‬ ‫كاليد‬
‫تقسيم‬ ‫مرحله‬‫سه‬‫به‬‫كه‬‫اند‬‫كرده‬‫پيشنهاد‬‫گاز‬‫و‬‫نفت‬‫صنايع‬
:‫است‬‫شده‬‫بندي‬
‫پروژه‬ ‫راندمان‬ ‫حداكثررساندن‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫ظرفيت‬ ‫افزايش‬ »1
‫ ها‬‫ت‬‫ساخ‬ ‫زير‬ ‫و‬ ‫جديد‬ ‫منابع‬ ‫به‬ ‫توجه‬ »2
‫نوين‬ ‫تجهيزات‬ ‫و‬ ‫فرايندها‬ ‫بكارگيري‬ ‫در‬ ‫تشويق‬ »3
‫مديريت‬ ،‫شد‬ ‫ذكر‬ ‫باال‬ ‫در‬ ‫كه‬ ‫همانگونه‬ ‫اول‬ ‫مرحله‬ ‫در‬
‫در‬ ‫مهم‬ ‫شاخص‬ ‫يك‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫کالن‬ ‫های‬ ‫پروژه‬ ‫در‬
)‫طراحي،خريدوساخت‬‫و‬‫مواد‬‫هاي‬‫(هزينه‬‫تورم‬ ‫كنترل‬
‫و‬ ‫كاليد‬ .‫است‬ ‫شده‬ ‫مطرح‬ ‫پروژه‬ ‫هاي‬ ‫پيچيدگي‬ ‫و‬
‫مرحله‬ ‫كه‬ ‫مي كنند‬ ‫پيشنهاد‬ ‫ويژه‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫همكارانش‬
‫تواند‬ ‫مي‬ ‫جامع‬ ‫پايه‬ ‫طراحی‬ ‫خصوصا‬ ‫طراحی‬ ‫توسعه‬
‫ ها‬‫ت‬‫شرك‬ ‫فني‬ ‫عملكرد‬ ‫بهبود‬ ‫كليدهاي‬ ‫از‬ ‫يكي‬ ‫بعنوان‬
‫و‬ ‫دوم‬ ‫مراحل‬ ‫در‬ .‫شود‬ ‫گرفته‬ ‫بكار‬ ‫ ها‬‫ه‬‫پروژ‬ ‫انجام‬ ‫در‬
،‫است‬ ‫مهم‬ ‫هنوز‬ ‫جامع‬ ‫پايه‬ ‫طراحی‬ ‫چندتوسعه‬ ‫هر‬ ‫سوم‬
‫به‬ ‫كه‬ ‫تصميمات‬ ‫و‬ ‫عوامل‬ ،‫رويكردها‬ ‫ديگر‬ ‫نقش‬ ‫اما‬
‫طور‬ ‫به‬ ،‫نيستند‬ ‫وابسته‬ ‫پروژه‬ ‫مديريت‬ ‫به‬ ‫مستقيم‬ ‫طور‬
.‫يابد‬ ‫مي‬ ‫افزايش‬ ‫اساسي‬
‫لیسانس‬ 6
‫انجام‬ ‫برای‬ ‫اندکی‬ ‫ فنی‬‫ش‬‫دان‬ ‫گذشته‬ ‫قرن‬ ‫اوایل‬ ‫در‬
‫وجود‬ ‫نفت‬ ‫پاالیشگاه‬ ‫یک‬ ‫ساخت‬ ‫نظیر‬ ‫ هایی‬‫ت‬‫فعالی‬
‫ساختن‬ ‫قصد‬ ‫که‬ ‫شرکتی‬ ‫هر‬ ‫دلیل‬ ‫همین‬ ‫به‬ .‫داشت‬
‫تجارب‬ ‫و‬ ‫علمی‬ ‫مبانی‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫باید‬ ‫داشت‬ ‫را‬ ‫پاالیشگاه‬
‫واحد‬ ‫این‬ ‫ساخت‬ ‫به‬ ‫اقدام‬ ‫مشابه‬ ‫ های‬‫ت‬‫فعالی‬ ‫در‬ ‫موجود‬
‫دوره‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫احداث‬ ‫واحدهای‬ .‫ نمود‬‫ی‬‫م‬ ‫فرایندی‬
‫بودند؛‬‫برخوردار‬‫پایینی‬‫بازده‬‫و‬‫کارایی‬‫از‬‫آنکه‬‫بر‬‫عالوه‬
‫انسانی‬ ‫نیروی‬ ‫به‬ ،‫ کردند‬‫ی‬‫م‬ ‫تلف‬ ‫انرژی‬ ‫زیادی‬ ‫مقدار‬
... ‫و‬ ‫نداشتند‬ ‫کافی‬ ‫ایمنی‬ ،‫داشتند‬ ‫نیاز‬ ‫زیاد‬
‫کاهش‬ ،‫مشکالت‬ ‫کاهش‬ ‫با‬ ‫تدریج‬ ‫به‬ ‫ ها‬‫ت‬‫شرک‬ ‫این‬
،‫موردنیاز‬ ‫انسانی‬ ‫نیروی‬ ‫کاهش‬ ‫و‬ ‫انرژی‬ ‫مصرف‬
،‫کارایی‬ ‫نمودن‬ ‫بهینه‬ ‫و‬ ‫ایمنی‬ ‫افزایش‬ ‫ضمن‬ ‫توانستند‬
‫ سازی‬‫ه‬‫بهین‬ ‫این‬ .‫نمایند‬ ‫بیشینه‬ ‫نیز‬ ‫را‬ ‫فرایندی‬ ‫واحد‬ ‫بازده‬
‫آن‬ ‫ضمن‬ ‫تدریج‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫انجام‬ ‫سال‬ ‫ ها‬‫ه‬‫د‬ ‫طول‬ ‫در‬
‫که‬ ‫است‬ ‫واضح‬ .‫است‬ ‫یافته‬ ‫توسعه‬ ‫فناوری‬ ‫و‬ ‫ فنی‬‫ش‬‫دان‬
‫یک‬ ‫ساخت‬ ‫و‬ ‫طراحی‬ ‫برای‬ ‫تاسیس‬ ‫تازه‬ ‫ های‬‫ت‬‫شرک‬
‫ های‬‫ت‬‫شرک‬ ‫ساخت‬ ‫واحدهای‬ ‫با‬ ‫رقابت‬ ‫قابل‬ ‫واحد‬
‫یا‬ ‫بپیمایند‬ ‫را‬ ‫ اند‬‫ه‬‫کرد‬ ‫طی‬ ‫آنها‬ ‫که‬ ‫راهی‬ ‫باید‬ ‫یا‬ ،‫متقدم‬
.‫بخرند‬ ‫آنها‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫فناوری‬ ‫و‬ ‫ فنی‬‫ش‬‫دان‬ ‫از‬ ‫بخشی‬
‫به‬ ‫ دهند‬‫ی‬‫م‬ ‫ترجیح‬ ‫نیز‬ ‫متقدم‬ ‫ های‬‫ت‬‫شرک‬ ‫خوشبختانه‬
‫ساخت‬ ،‫خودشان‬ ‫توسط‬ ‫جدید‬ ‫واحدهای‬ ‫ساخت‬ ‫جای‬
‫و‬ ‫گرفته‬ ‫صورت‬ ‫نوپا‬ ‫ های‬‫ت‬‫شرک‬ ‫توسط‬ ‫واحدها‬ ‫این‬
‫عنوان‬ ‫تحت‬ ‫و‬ ‫مناسب‬ ‫قیمت‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫ فنی‬‫ش‬‫دان‬ ‫آنها‬
‫حالت‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫واضح‬ .‫بفروشند‬ ‫آنها‬ ‫به‬ ‫لیسانس‬
‫ فنی‬‫ش‬‫دان‬‫فروش‬‫طریق‬‫از‬‫کافی‬‫سود‬‫متقدم‬‫ های‬‫ت‬‫شرک‬
‫کافی‬ ‫فرصت‬ ‫دیگر‬ ‫طرف‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫برد‬ ‫خواهند‬ ‫فناوری‬ ‫و‬
‫به‬ ‫ورود‬ ‫همچنین‬ ‫و‬ ‫فناوری‬ ‫و‬ ‫دانش‬ ‫این‬ ‫توسعه‬ ‫برای‬
‫و‬ ‫شرکت‬ ‫یک‬ ‫که‬ ‫داشت‬ ‫خواهد‬ ‫وجود‬ ‫صورت‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫رویه‬ ‫یک‬ ‫حالت‬ ‫این‬ ‫در‬ .‫داشت‬ ‫خواهند‬ ‫را‬ ‫دیگر‬ ‫ های‬‫ه‬‫حوز‬
‫از‬ ‫شده‬ ‫ارائه‬ ‫ فنی‬‫ش‬‫دان‬ ‫و‬ ‫لیسانس‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫به‬ ‫دیگر‬ ‫ های‬‫ت‬‫شرک‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫مشغول‬ ‫فناوری‬ ‫و‬ ‫ فنی‬‫ش‬‫دان‬ ‫تولید‬ ‫به‬ ‫گروه‬
.‫دارند‬ ‫اشتغال‬ ‫بنیان‬ ‫دانش‬ ‫ های‬‫ت‬‫شرک‬ ‫سوی‬
‫این‬ ‫با‬ ‫پتروشیمی‬ ‫و‬ ‫گاز‬ ،‫نفت‬ ‫حوزه‬ ‫ های‬‫ه‬‫پروژ‬ ‫بیشتر‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫شده‬ ‫تبدیل‬ ‫معمول‬ ‫رویه‬ ‫یک‬ ‫به‬ ً‫ال‬‫کام‬ ‫فرایند‬ ‫این‬ ‫امروزه‬
‫نیز‬ ‫ بنیان‬‫ش‬‫دان‬ ‫ های‬‫ت‬‫شرک‬ ‫خود‬ ،‫ فنی‬‫ش‬‫دان‬ ‫و‬ ‫الیسنس‬ ‫فروش‬ ‫و‬ ‫خرید‬ ‫بر‬ ‫عالوه‬ ‫بازار‬ ‫این‬ ‫در‬ .‫ شوند‬‫ی‬‫م‬ ‫ساخته‬ ‫رویه‬
‫به‬ ‫موفق‬ ‫توسعه‬ ‫و‬ ‫تحقیق‬ ‫اثر‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫جدیدی‬ ‫ های‬‫ت‬‫شرک‬ ‫چندگاه‬ ‫از‬ ‫هر‬ ‫دیگر‬ ‫سوی‬ ‫از‬ .‫ گیرند‬‫ی‬‫م‬ ‫قرار‬ ‫معامله‬ ‫مورد‬
‫همچنین‬ .‫ گردند‬‫ی‬‫م‬ ‫اضافه‬ ‫ فنی‬‫ش‬‫دان‬ ‫و‬ ‫لیسانس‬ ‫دهندگان‬ ‫ارائه‬ ‫و‬ ‫فروشندگان‬ ‫جمع‬ ‫به‬ ،‫ اند‬‫ه‬‫شد‬ ‫حوزه‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫نوآوری‬
‫معکوس‬‫مهندسی‬‫همچنین‬‫و‬‫توسعه‬‫و‬‫تحقیق‬‫از‬‫استفاده‬‫با‬‫اندازی‬‫از‬‫بیش‬‫وابستگی‬‫از‬‫جلوگیری‬‫برای‬‫کشورها‬‫برخی‬
‫انجام‬ ‫کشورها‬ ‫سایر‬ ‫از‬ ‫مستقل‬ ‫که‬ ‫نمایند‬ ‫طراحی‬ ‫فرایندی‬ ‫واحدهای‬ ‫ تر‬‫ن‬‫پایی‬ ‫کارایی‬ ‫و‬ ‫کیفیت‬ ‫با‬ ‫حتی‬ ‫ کنند‬‫ی‬‫م‬ ‫سعی‬
‫رفع‬ ‫و‬ ‫توسعه‬ ‫و‬ ‫تحقیق‬ ‫بخش‬ ‫به‬ ‫نتایج‬ ‫بازخورد‬ ‫با‬ ‫تدریج‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫هستند‬ ‫مطمئن‬ ‫ ها‬‫ت‬‫شرک‬ ‫این‬ ‫هرحال‬ ‫به‬ .‫باشد‬ ‫شده‬
.‫شد‬ ‫خواهند‬ ‫اتکایی‬ ‫قابل‬ ‫فنی‬ ‫دانش‬ ‫صاحب‬ ‫حوزه‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫آینده‬ ‫در‬ ‫فرایندها‬ ‫کیفی‬ ‫افزایش‬ ‫و‬ ‫ایرادات‬
‫وگاز‬ ‫نفت‬ ‫حوزه‬ ‫در‬ ‫فناوری‬ ‫و‬ ‫ فنی‬‫ش‬‫دان‬ ‫کنندگان‬ ‫ارائه‬ ‫از‬ Prosernat, Axens, UOP, Lurgi, Shell, ... ‫ های‬‫ت‬‫شرک‬
‫از‬ CBI, Technip, The Shaw group, DOW, Toyo, Uhde, UOP, INEOS, KBR, Linde, ... ‫ های‬‫ت‬‫شرک‬ ‫و‬
‫اختیار‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫حوزه‬ ‫این‬ ‫ فنی‬‫ش‬‫دان‬ ‫از‬ ‫ ای‬‫ه‬‫عمد‬ ‫بخش‬ ‫ ها‬‫ت‬‫شرک‬ ‫این‬ .‫ باشند‬‫ی‬‫م‬ ‫پتروشیمی‬ ‫حوزه‬ ‫مطرح‬ ‫الیسنسورهای‬
‫از‬ ‫و‬ ‫ اند‬‫ه‬‫کرد‬ ‫کسب‬ ‫اعتباری‬ ‫خود‬ ‫برای‬ ‫حوزه‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫هندی‬ ‫و‬ ‫چینی‬ ‫ های‬‫ت‬‫شرک‬ ‫سو‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫اخیر‬ ‫ های‬‫ل‬‫سا‬ ‫در‬ .‫دارند‬
‫اصلی‬ ‫بازیگران‬ ‫به‬ ‫ فنی‬‫ش‬‫دان‬ ‫خرید‬ ‫یا‬ ‫دیگر‬ ‫ های‬‫ت‬‫شرک‬ ‫خرید‬ ‫با‬ INEOS ‫یا‬ CBI ‫نظیر‬ ‫ ها‬‫ت‬‫شرک‬ ‫از‬ ‫برخی‬ ‫دیگر‬ ‫سوی‬
‫صاحبان‬ ‫از‬ ً‫ا‬‫غالب‬ ‫فناوری‬ ‫و‬ ‫ فنی‬‫ش‬‫دان‬ ‫ارائه‬ ‫از‬ ‫ ها‬‫ت‬‫شرک‬ ‫این‬ ‫درآمد‬ ‫مجموع‬ ‫در‬ .‫ اند‬‫ه‬‫شد‬ ‫تبدیل‬ ‫پتروشیمی‬ ‫حوزه‬ ‫در‬
.‫ باشد‬‫ی‬‫م‬ ‫بیشتر‬ ‫وگاز‬ ‫نفت‬ ‫ذخایر‬
‫پتروشیمی‬ ‫و‬ ‫گاز‬ ،‫نفت‬ ‫ های‬‫ه‬‫پروژ‬ ‫در‬ ‫مهندسی‬ 7
‫ظاهری‬ ‫شکل‬ ‫و‬ ‫رویه‬ ‫مختلف‬ ‫ های‬‫ه‬‫حوز‬ ‫در‬ ‫اما‬ ‫ ها‬‫ه‬‫پروژ‬ ‫همه‬ ‫در‬ ‫طراحی‬ ‫و‬ ‫مهندسی‬ ‫اصول‬ ‫بودن‬ ‫یکسان‬ ‫علیرغم‬
‫تکیه‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫فنی‬ ‫دانش‬ ‫سطح‬ ‫ارتقاء‬ ‫با‬ ‫گذشته‬ ‫ های‬‫ل‬‫سا‬ ‫طی‬ ‫در‬ ‫دیگر‬ ‫سوی‬ ‫از‬ .‫دارند‬ ‫ هایی‬‫ت‬‫تفاو‬ ‫هم‬ ‫با‬ ‫ ها‬‫ت‬‫فعالی‬ ‫این‬
‫نیز‬ ‫پتروشیمی‬ ‫و‬ ‫گاز‬ ،‫نفت‬ ‫حوزه‬ ‫نظیر‬ ‫مشخص‬ ‫حوزه‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫مهندسی‬ ‫و‬ ‫طراحی‬ ‫رویه‬ ،‫آمده‬ ‫بدست‬ ‫تجارب‬ ‫بر‬
‫ های‬‫ت‬‫شرک‬ ‫توسط‬ ‫که‬ ‫ خوریم‬‫ی‬‫م‬ ‫بر‬ ‫ هایی‬‫ل‬‫مد‬ ‫به‬ ‫حوزه‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫دلیل‬ ‫همین‬ ‫به‬ .‫است‬ ‫یافته‬ ‫تکامل‬ ‫و‬ ‫کرده‬ ‫تغییر‬
‫علیرغم‬ ‫دیگر‬ ‫ های‬‫ه‬‫حوز‬ ‫و‬ ‫حوزه‬ ‫این‬ ‫در‬ .‫ اند‬‫ه‬‫شد‬ ‫ارائه‬ ‫مختلف‬ ‫ های‬‫ح‬‫طر‬ ‫با‬ ،‫گذشته‬ ‫سال‬ 50 ‫در‬ ‫ویژه‬ ‫به‬ ‫مختلف‬
‫در‬ ‫را‬ ‫مهندسی‬ ‫و‬ ‫طراحی‬ ‫مراحل‬ ‫و‬ ‫محدوده‬ ‫آنها‬ ‫از‬ ‫هیچکدام‬ ،‫استاندارد‬ ‫ های‬‫ه‬‫روی‬ ‫و‬ ‫استانداردها‬ ،‫موسسات‬ ‫وجود‬
‫و‬ ‫رویه‬ ‫شده‬ ‫انجام‬ ‫ های‬‫ت‬‫فعالی‬ ‫نتیجه‬ ‫بازخورد‬ ‫و‬ ‫تجربه‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫حوزه‬ ‫این‬ ‫در‬ .‫ اند‬‫ه‬‫نکرد‬ ‫ارائه‬ ‫جامع‬ ‫مدل‬ ‫یک‬ ‫قالب‬
.‫ اند‬‫ه‬‫شد‬ ‫بهینه‬ ‫و‬ ‫یافته‬ ‫تکامل‬ ‫مهندسی‬ ‫و‬ ‫طراحی‬ ‫ های‬‫ش‬‫رو‬
‫ های‬‫ش‬‫بخ‬ ‫از‬ ‫قدیمی‬ ‫رویه‬ ‫حالیکه‬ ‫در‬ .‫نمایید‬ ‫مالحظه‬ 8 ‫شکل‬ ‫در‬ ‫ توانید‬‫ی‬‫م‬ ‫را‬ ‫جدیدتر‬ ‫ های‬‫ه‬‫روی‬ ‫و‬ ‫رویه‬ ‫ ترین‬‫ی‬‫قدیم‬
‫نهایی‬ ‫مدارک‬ ‫و‬ ‫ اندازی‬‫ه‬‫را‬ ،‫کارگاهی‬ ‫مهندسی‬ /‫خرید‬ ‫مهندسی‬ ‫و‬ ‫تفصیلی‬ ‫طراحی‬ ،‫پایه‬ ‫طراحی‬ ،‫مفهومی‬ ‫طراحی‬
‫تغییرات‬ ‫این‬ .‫است‬ ‫شده‬ ‫تغییراتی‬ ‫دچار‬ ‫ ها‬‫ش‬‫رو‬ ‫این‬ ‫ابتدایی‬ ‫بخش‬ ‫جدیدتر‬ ‫ های‬‫ه‬‫روی‬ ‫در‬ .‫ شود‬‫ی‬‫م‬ ‫تقسیم‬ ‫پروژه‬
.‫ اند‬‫ه‬‫شد‬ ‫ابداع‬ ‫پروژه‬ ‫پیچیدگی‬ ‫کاهش‬ ‫و‬ ‫پروژه‬ ‫سود‬ ‫افزایش‬ ،‫ساخت‬ ‫زمان‬ ‫کاهش‬ ‫برای‬ ‫همگی‬
‫ های‬‫ت‬‫فعالی‬‫از‬‫بیشتر‬‫بسیار‬‫پروژه‬‫ های‬‫ه‬‫هزین‬‫روی‬‫بر‬‫مهندسی‬‫تاثیر‬‫و‬‫نفوذ‬‫میزان‬‫نمودید‬‫مالحظه‬‫نیز‬‫ تر‬‫ش‬‫پی‬‫که‬‫همانگونه‬
‫پروژه‬ ‫تحویل‬ ‫و‬ ‫ اندازی‬‫ه‬‫را‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ‫حداکثر‬ ‫ اندازی‬‫ه‬‫را‬ ‫فعالیت‬ ‫تاثیر‬ ‫و‬ ‫هزینه‬ ‫عملیات‬ ‫درحالیکه‬ .‫ باشد‬‫ی‬‫م‬ ‫پروژه‬ ‫انتهایی‬
‫پایه‬‫مهندسی‬‫در‬‫مثال‬‫عنوان‬‫به‬.‫ باشد‬‫ی‬‫م‬‫چشمگیر‬‫بسیار‬ ‫پروژه‬‫کل‬‫روی‬‫بر‬‫تاثیر‬‫مهندسی‬‫بخش‬‫در‬،‫ باشد‬‫ی‬‫م‬‫تاثیرگذار‬
‫همچنین‬‫و‬‫پروژه‬‫ های‬‫م‬‫آیت‬‫همه‬‫روی‬‫بر‬‫فعالیت‬‫که‬‫است‬‫واضح‬.‫ شود‬‫ی‬‫م‬‫انتخاب‬‫لیسانس‬‫دارای‬‫شرکت‬‫و‬‫فناوری‬‫نوع‬
‫تولید‬‫هرمرحله‬‫در‬‫که‬‫مدارکی‬‫همچین‬‫و‬‫مراحل‬‫این‬‫انجام‬‫ترتیب‬،‫بخش‬‫این‬‫ادامه‬‫در‬.‫ باشد‬‫ی‬‫م‬‫تاثیرگذار‬‫ برداری‬‫ه‬‫بهر‬
.‫ کنیم‬‫ی‬‫م‬‫بررسی‬‫را‬،‫ شوند‬‫ی‬‫م‬
،‫کرده‬ ‫شروع‬ ‫ سنجی‬‫ن‬‫امکا‬ ‫مطالعه‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫بزرگ‬ ‫ های‬‫ه‬‫پروژ‬ ‫مهندسی‬ ‫بخش‬ ‫انی‬ ‫یا‬ ‫توتال‬ ‫نظیر‬ ‫ ها‬‫ت‬‫شرک‬ ‫برخی‬
‫پروژه‬ ‫مهندسی‬ ‫ ها‬‫ت‬‫شرک‬ ‫برخی‬ ‫دیگر‬ ‫سوی‬ ‫از‬ .‫ شود‬‫ی‬‫م‬ ‫انجام‬ ‫تفصیلی‬ ‫طراحی‬ ‫انتها‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫پایه‬ ‫طراحی‬ ،PDP ‫ادامه‬ ‫در‬
‫پروژه‬ ‫نهایی‬ ‫مدارک‬ ‫و‬ ‫ اندازی‬‫ه‬‫را‬ ،‫کارگاهی‬ /‫خرید‬ ‫مهندسی‬ ،‫تفصیلی‬ ‫مهندسی‬ ، FEL-1, FEL-2 ‫ های‬‫ش‬‫بخ‬ ‫به‬ ‫را‬
‫این‬ .‫ گیرد‬‫ی‬‫م‬ ‫تعلق‬ ‫پروژه‬ ‫مهندسی‬ ‫انجام‬ ‫زمان‬ ‫در‬ ‫پروژه‬ ‫کل‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫بیشتری‬ ‫توجه‬ ‫حالت‬ ‫این‬ ‫در‬ .‫ کنند‬‫ی‬‫م‬ ‫تقسیم‬
.‫ شود‬‫ی‬‫م‬ ‫پروژه‬ ‫ساخت‬ ‫زمان‬ ‫کاهش‬ ‫همزمان‬ ‫و‬ ‫ ها‬‫ه‬‫هزین‬ ‫کاهش‬ ‫و‬ ‫پروژه‬ ‫سود‬ ‫افزایش‬ ‫باعث‬ ‫توجه‬
‫جای‬ ‫به‬ ‫موازی‬ ‫ ریزی‬‫ه‬‫برنام‬ ‫از‬ Zeppelin ‫نظیر‬ ‫ ها‬‫ت‬‫شرک‬ ‫از‬ ‫برخی‬ ‫ساخت‬ ‫زمان‬ ‫بیشتر‬ ‫کاهش‬ ‫برای‬ ‫دیگر‬ ‫سوی‬ ‫از‬
‫موازی‬‫ ریزی‬‫ه‬‫برنام‬‫که‬‫نمود‬‫دقت‬‫باید‬.‫ دهد‬‫ی‬‫م‬‫نشان‬‫را‬‫موضوع‬‫این‬ 7‫شکل‬.‫ کنند‬‫ی‬‫م‬‫استفاده‬‫سرهم‬‫پشت‬‫ ریزی‬‫ه‬‫برنام‬
‫ سازی‬‫ل‬‫اسپو‬‫نظیر‬‫ ها‬‫ت‬‫فعالی‬‫برخی‬‫ ها‬‫ه‬‫مگاپروژ‬‫در‬.‫دارد‬‫وجود‬‫تولید‬‫فرایند‬‫یک‬‫آنها‬‫در‬‫که‬‫است‬‫ هایی‬‫ت‬‫فعالی‬‫مناسب‬
.‫ باشند‬‫ی‬‫م‬‫تولیدی‬‫فعالیت‬‫یک‬‫مشابه‬ ً‫ال‬‫کام‬