1. 10 Soruda İş Hukukunda Arabuluculuk
1) Arabuluculuk Nedir?
Arabuluculuk; 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu ile
22.06.2012 tarihinde Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiş olan alternatif
uyuşmazlık çözüm yöntemlerinden en hızlı ve ekonomik olanıdır. Arabuluculuk
sayesinde, taraflar kendi aralarında hukukçu uzman kişiler yardımıyla, kolay, ucuz ve
yargılamaya oranla çok daha kısa zamanda, her iki tarafın da kabul edeceği ortak bir
çözüme ulaşırlar.
2) Arabuluculuk Ne işe Yarar?
Arabuluculuk; sistematik teknikler kullanarak, tarafların uyuşmazlığa düştükleri
konuları görüşmek, müzakere etmek, birbirlerini anlayıp, bu suretle kendi çözümlerini
kendilerinin bulmalarını sağlamaya yönelen etkin bir iletişim sürecidir. Bu iletişim
süreci, uzmanlık eğitimini almış hukukçu tarafsız ve bağımsız üçüncü bir kişi ya da
kişilerin katılımıyla yürütülür.
3) Arabuluculuğa Başvurulması Zorunlu Mudur?
Arabuluculuk basit yargılama hukukuna tabi olan iş hukuku uyuşmazlıklarında 6100
sayılı HMK madde 140/2 gereğince yer alan ve tarafların teşvik edilmeleri zorunlu olan
bir hukuki uyuşmazlık çözüm yöntemidir .
Arabuluculuk uyuşmazlığa düşen tarafların gönüllülük esasıyla katılımlarına bağlı olan
bir süreçtir. Taraflar, müzakerelere devam etmek istemezlerse, istedikleri herhangi bir
zamanda görüşmelerin sona erdirilmesi mümkündür.
4) Kimler arabulucu olabilir ?
Arabulucu olabilecek kişiler, uzmanlık eğitimini başarıyla tamamlayarak, Adalet
Bakanlığı tarafından yazılı ve sözlü olarak yapılan sınavları başarı ile tamamlamış ve
Arabuluculuk Sertifikasına sahip olan ileri iletişim yöntemleri ile çözüm bulmak
konusunda yetkin olan, Arabuluculuk Daire Başkanlığı resmi siciline kaydolmuş özenli
ve tarafsız olan hukukçu Türk vatandaşlarıdır.
5) Neden Arabulucuya Başvurulmalıdır?
Arabulucu/lar, sistematik teknikler uygulayarak, görüşmek ve müzakerelerde
bulunmak amacıyla tarafları bir araya getirip onların birbirlerini anlamalarını
ve bu suretle çözümlerini kendilerinin üretmeleri için aralarında iletişim
sürecinin kurulmasını sağlayacaktır.

2. Arabuluculuk müessesi; uyuşmazlıkların ortadan kalkması için, haklar ve
isteklerin en iyi şekilde taraflarca bilineceğinden hareketle, sistematik iletişim
teknikleri kullanılarak, tarafların orta yolu bularak, taleplerine kavuşmalarını
ve uyuşmazlığın kalıcı ve adil bir şekilde çözümlenmesini amaçlamaktadır.
Taraflar bir arabulucuya başvurmakta, süreci devam ettirmek veya süreçten istedikleri
herhangi bir zamanda vazgeçmekte serbesttirler. Tüm arabuluculuk sürecinde ise, ilk
kimin başvurduğu gözetilmeksizin taraflar eşit haklara sahiptirler.
6) Arabuluculuk Sürecinde Elde Edilen ve Öğrenilen Bilgiler Gizli Midir?
Aksi taraflarca kararlaştırılmadığı sürece; arabuluculuk faaliyeti sırasında elde edilen
ve öğrenilen taraflara ve yaşanan uyuşmazlığa ilişkin her türlü bilgi, belge ve kayıtlar
gizlidir. Hem arabulucu/lar hem de taraflar gizlilik yükümlülüğüne yasal olarak uymak
zorundadırlar.
Tarafların arabuluculuk daveti veya arabuluculuğa katılma isteği, taraflarca ileri
sürülen görüş ve teklifler, öneriler, vaatler, herhangi bir vakıanın veya iddianın kabulü,
hazırlanan belgeler; hiçbir mahkeme, hakem, idari makam tarafından istenemeyeceği
gibi, mahkemelerde delil olarak kullanılamayacak ve bunlar hakkında tanıklık
yapılamayacak, ikrar, feragat, sulh teklifi anlamında sayılmayacaktır.
7) Arabulucuya Ne Zaman Başvurulur ve Arabulucu Nasıl Seçilir?
Arabuluculuğa taraflardan birisi ya da taraflar birlikte ister yargılama aşamasından
önce ya da yargılamanın her aşamasında başvurabilirler.
6100 sayılı HMK madde 140/2 gereğince, mahkeme ön inceleme aşamasında, henüz
tahkikata başlamadan önce tarafları arabuluculuğa sevk etmektedir. Bu itibarla,
tarafların istedikleri zaman arabuluculuğa başvurmaları serbesttir. Taraflar isterlerse
arabuluculuk görüşmelerinde bir ya da birden fazla arabulucu ile çalışabilirler.
Arabuluculuğa başvurulması konusunda tarafların anlaşmaları halinde
www.adalet.gov.tr internet sitesindeki Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü
Arabuluculuk Daire Başkanlığı birimindeki “Güncel Arabulucular Listesinden” resmi
listeye kayıtlı uzman hukukçu arabulucuların isim ve iletişim bilgilerine ulaşabilirsiniz.
8) Arabuluculuk Pahalı Mıdır?
Arabulucular yapmış oldukları faaliyet karşılığı ücret ve masraf istemek hakkına
sahiptirler. Ancak, arabuluculuk ücretleri, iş mahkemesinde dava açmaktan çok daha
uygundur. Zira 6100 sayılı HMK gereğince, davacının daha davanın başında yargılama

3. sırasında yapılacak tüm masraf ve harcamaları, bilirkişi, keşif ve tanık ücretlerini, dava
açılması ile ilgili harçları davanın başında gider avansı olarak mahkeme kasasına depo
etmek mecburiyetleri bulunmaktadır. Bahsi geçen tüm kalemlerin davanın başında
yatırılıyor olması yüksek gider avansları ödenmesi sonucunu doğurmaktadır. Davacı
gider avansı yatırmak mecburiyetini zamanında yerine getirmez ise, davası dava şartı
eksikliğinden dava usulden reddedilir. Gider avansı dava şartı olduğundan, eksikliği
davanın her aşamasında taraflarca ileri sürülebileceği gibi, mahkeme tarafından re’sen
de nazara alınır.
Davacı gibi davalının da cevap dilekçesi sunmak süresi içinde, mahkeme tarafından
yapılan yazışmalar, davalı tarafından başka yerden toplanacak delillerin celp edilmesi,
tanıklara ve Kurumlara müzekkere yazılması için kesin süre içinde yatırması gereken
gider avansı bulunmaktadır.
Oysa, arabuluculukta, arabulucunun resmi tarifeye göre belirlenmiş ücret ve
masraflarını taraflar ortaklaşa olarak tamamlayarak, yüksek gider avansı engeline
takılmadan hızla ve etkin çözüm için ilerleme kaydederler.
9) Arabuluculuk Süreci Nasıldır?
Taraflar arabuluculuğa başvurmaya karar verdiklerinde, arabulucu tarafları toplantıya
davet ederek onları dinleyecek, tarafların önerilerini birbirlerine aktararak, tarafların
ortak ve kalıcı çözüm yöntemlerine ulaşmalarını uzmanlığı olan ileri iletişim teknikleri
ve hukuk bilgisi ile kolaylaştıracaktır.
Taraflar, arabuluculuk toplantılarına bizzat kendileri ya da avukatları marifetiyle
katılabilirler.
Taraflarca arabuluculuğa yargılama esnasında başvurulması durumunda, durumun
mahkemeye bildirilmesi halinde, iş mahkemesi duruşmalarını (3)üç ayı geçmeyecek
şekilde erteleyebilir. Arabuluculuk faaliyetinin uzaması ihtimalinde, erteleme (3)üç aya
kadar yeniden uzatılabilir.
İş Mahkemesinde yargılamanın arabuluculuk görüşmeleri nedeniyle ertelenmesi
durumunda, arabuluculuk sürecinin başlamasından sona ermesine kadar geçecek
sürede zaman aşımı ve hak düşüm süreleri işlemez. Zaman aşım ve hak düşüm
sürelerinin işlememesi özellikle işçilik alacakları ile iş aktininin feshi tarihinden itibaren
bir ay içerisinde açılması gereken işe iade davaları bakımından önem arz etmektedir.
Daha açık bir anlatımla, arabuluculuk yoluna başvurmak isteyen çalışanın, mahkemeyi
haberdar ederek, arabuluculuğa başvurmasında işleyen süreler bakımından hiçbir

4. zararı olmayacağı gibi, yargılamadan daha hızlı ve kendi iradesine de dayanan bir
çözüme ulaşacağından avantajı bulunmaktadır.
Tarafların arabuluculuk süreci sonunda anlaşmaya varmaları halinde, varılan anlaşmayı
tespit edip, arabulucu/lar ile birlikte imzalayarak çözüme ulaşılmış olacaktır. İstenirse,
taraflar ve arabulucu tarafından varılan çözüm için iş mahkemesinden icra edilebilirlik
şerhi de alınabilir.
Tüm avantajlarına rağmen, taraflardan herhangi birinin arabuluculuk sürecine
başladıktan sonra, istedikleri herhangi bir zamanda herhangi bir sebeple arabuluculuk
sürecini sona erdirmek konusunda hakları da bulunmaktadır. Bir diğer anlatımla,
taraflardan birisinin arabuluculuktan vazgeçmesi, görüşmelerden çekilmesi de
mümkündür. Bu halde arabuluculuk sona erecektir.
10) Arabuluculuk Sürecinde Ulaşılan Çözüm Bağlayıcı Mıdır?
Arabulucu hakim değildir. Bu nedenle, iş hukuku yargılamalarında yalnızca hakimlerin
yapabilecekleri ihtiyati tedbir kararı vermek, tanıkları dinlemek gibi faaliyetleri yerine
getiremezler.
Ancak; arabulucu yardımıyla tarafların ulaştıkları ortak çözüm, mahkemelerden
alınacak icra edilebilirlik şerhi ile mahkeme kararı gibi sonuç doğuracak olup, ilam
hükmünde olacaktır. Bu itibarla, arabuluculuk ile ulaşılan çözümün taraflar arasında
bağlayıcı olacağı hiç şüphesiz söylenebilecektir.
Hazırlayan
Av. Arb. Hande Erdoğan LL.M.
Değerli soru, görüş ve önerileriniz için: av.hande.erdogan@gmail.com