10ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Ωκεανογραφίας & Αλιείας 7-11 Μαΐου 2012, Αθήνα Υδάτινα Συστήματα και Μέγα κλιματικές αλλαγές

1. ΜΙΑ ΠΛΟΤ΢ΙΑ ΠΑΝΙΔΑ Ο΢ΣΡΑΚΩΔΩΝ
ΑΠΟ ΣΟ ΑΚΡΩΣΗΡΙ ΚΑΛΟΓΕΡΑ΢
(ΝΗ΢Ο΢ ΖΑΚΤΝΘΟ΢)
Θ. Σςουροφ, Χ. Ντρίνια, Α. Αντωναράκου, Β. Λιανοφ
A RICH OSTRACOD FAUNA
FROM CAPE KALOGERAS (ZAKYNTHOS ISLAND,
GREECE)
Σομζασ Ιςτορικισ Γεωλογίασ &
Παλαιοντολογίασ
Σμιμα Γεωλογίασ & Γεωπεριβάλλοντοσ

2. Σι είναι τα οςτρακώδθ;
Είναι μικροςκοπικά δίκυρα καρκινοειδι
Σο μζγεκόσ τουσ κυμαίνεται από 0,5 ζωσ 2 χιλιοςτά
Φφλο Αρκρόποδα

3. Σι είναι τα οςτρακώδθ;
Η πιο «χριςιμθ» ςτουσ γεωλόγουσ ομάδα καρκινοειδών
• Σο όςτρακό τουσ διατθρείται εφκολα μζςα
ςτα ιηιματα.
• Σα ςυναντοφμε ςε όλα τα υδρόβια
περιβάλλοντα.
• Σα πρώτα τουσ απολικώματα καταγράφονται
ςε πετρώματα του Ορδοβίςιου, δθλαδι
εμφανίηουν ςυνεχι παρουςία τα τελευταία
500 εκατομμφρια χρόνια.

4. Περιοχι μελζτθσ
Απλοποιθμζνοσ γεωλογικόσ χάρτθσ τθσ Ζακφνκου κατά Duermeijer et al. (1999)

5. Μεκοδολογία
Σα δείγματα διαλφκθκαν με 5% H2O2, πλφκθκαν ςε κόςκινα διαμζτρου 1
mm, 0.125 mm και 63 mm.
΢υλλζχκθκαν 300 κυρίδεσ από κάκε δείγμα
Η μικροπαλαιοντολογικι μελζτθ πραγματοποιικθκε με τθ βοικεια ςτερεο-
μικροςκοπίου Leica και του Ηλεκτρονικοφ Μικροςκοπίου ςάρωςθσ (Jeol
JSM 5600) του Σομζα Ιςτορικισ Γεωλογίασ και Παλαιοντολογίασ ΕΚΠΑ
Για τθ ςυςτθματικι ταξινόμθςθ των Οςτρακωδών χρθςιμοποιικθκε το
ταξινομικό ςχιμα των Horne et al. (2002)

6. Μεκοδολογία
Ο προςδιοριςμόσ των ειδών πραγματοποιικθκε με τθ χριςθ
εργαςιών ςε πλειςτοκαινικζσ κζςεισ τθσ Ελλάδασ:
Sissingh (1972): Ρόδο και Κριτθ
Guernet et al. (1976): Ακρ. Φωκάσ (Κωσ)
Σςαπραλισ (1981): Ζακφνκου
Mostafawi (1981, 1986) : Κω
Krstic & Dermitzakis (1981): Ιςκμόσ Κορίνκου
Zangger & Malz (1989): Κόλποσ Άργουσ
Fernandez-Gonzalez et al. (1994) : περιοχι
Πάτρασ
Guernet et al. (2003): Αίγιο
κακώσ και πλθκώρασ άλλων εργαςιών:
Bonaduce et al. (1975), Stambolides (1984),
Hajjaji et al. (1998), πολλά άρκρα του Stereo
Atlas of Ostracod Shells, κ.ά.

7. Αποτελζςματα
Αναγνωρίςκθκαν 63 είδθ που ανικουν ςε 35 γζνθ.
Σα ακόλουκα 20 είδθ αναφζρονται για πρώτθ φορά ςτο Πλειςτόκαινο τθσ Ζακφνκου :
Bosquetina rhodiensis, Hiltermannicythere turbida, Pterygocythereis jonesii, Loxoconcha
affinis, L. gibberosa, Xestoleberis communis, X. decipiens, Aurila interpretis, A. convexa, Aurila
cf. glyptica, Tyrrhenocythere sp., Tenedocythere salebrosa, Semicytherura acuta, S. sulcata,
Paracytheridea depressa, P. hexalpha, Pontocythere turbida, Krithe bartonensis, Bairdia
formosa, Neonesidea longevaginata
Bosquetina rhodiensis Hilt. turbida L. gibberosa S. acuta S. sulcata
Bairdia formosa N. longevaginata
P. depressa Pontocythere turbida Krithe bartonensis

8. Αποτελζςματα
Η ςφνκεςθ των πλθκυςμών των οςτρακωδών, ςε ςυνδυαςμό με τθν θλικιακι δομι τουσ και
τθν απουςία πλιρων κελυφών, υποδθλώνουν ότι υπιρξε μετακανάτια μεταφορά (Whatley,
1988; Holmes, 2001).
Δφο διακριτζσ ςυνακροίςεισ αναγνωρίςτθκαν που καταδεικνφουν τον μεικτό χαρακτιρα τθσ
πανίδασ οςτρακωδών:
α) μία ςυνάκροιςθ βακζων υδάτων με είδθ χαρακτθριςτικά τθσ περιπαράκτιασ και τθσ
ανώτερθσ βακφαλθσ ηώνθσ, τα οποία αποτελοφν περίπου το 20% του ςυνόλου τθσ πανίδασ
των οςτρακωδών : Cytheropteron spp., Krithe spp., Bairdia spp., Polycope spp., Bosquetina
rhodiensis, Cytherella vulgata, Henryowella asperrina and Pterygocythereis jonesii.
Επιπλζον, τα είδθ αυτά είναι ενδεικτικά περιβάλλοντοσ χαμθλισ ενζργειασ και πολφ
λεπτόκοκκου υποςτρώματοσ.
Cytheropteron Krithe Bosquetina
Bairdia formosa
rotundum bartonensis rhodiensis

9. Αποτελζςματα
β) μια ςυνάκροιςθ αβακών υδάτων (<50m βάκοσ) με χαρακτθριςτικά είδθ τθσ υποπαράκτιασ
ηώνθσ. Σα είδθ τθσ δεφτερθσ ςυνάκροιςθσ αντιπροςωπεφουν το μεγαλφτερο μζροσ τθσ
ςυνολικισ πανίδασ των οςτρακωδών:
Aurila spp., Loxoconcha spp., Xestoleberis spp., Semicytherura spp. and Callistocythere spp.
which represent about 50% of the total ostracod fauna and accompanied species
Hemicytherura spp., Leptocythere spp. and Pontocythere turbida
L. gibberosa Palmoconcha turbida S. acuta S. sulcata H. videns
Eucytherura complexa Hilt. turbida P. depressa Pontocythere turbida

10. Sissingh 1972 Tsapralis 1981 Mostafawi Krstic & Zangger & Fernandez Guernet et
This study Zakynthos 1986 Dermitzakis 1981 Malz 1989 Gonzalez et al. al. 2003
Αποτελζςματα Aurila convexa (BAIRD) Crete Rhodes Kos island
x Channel of Corinth Gulfx Argos 1994 Patras region
of Aigion
x
Aurila cf.glyptica BARBEITO-GONZÀLEZ
Aurila interpr etis ULICZNY x
Ba ir dia formo sa BRADY x x
Bo sq uetina rhod iensis SISSINGH x
Ca llist ocyt here littora lis (MÜLLER) x x x
Ca llist ocyt here pallida (MÜLLER) x x x x
Cyth erella vulg ata RUGGIERI x x x
Cyth eropt eron in orna tum . x
BRADY & ROBERTSON
Cyth eropt eron su lcatum x
BONADUCE, CIAMPO & MASOLI
Eucyther ura co mplexa (BRADY) x x
Eucyther ura mistretta iSISSINGH x x
Hemicyther ura vid ens (MÜLLER) x
Hemicyth erura gra cilico sta RUGGIERI x x
Henr yh owella a spe rrin a(REUSS) x x
Hilterma nnicyth ere t urbida (MÜLLER) x x
Ka ngar ina ab yssicola (MÜLLER) x x
Kr ith e ba rtone nsis (JONES)
Kr ith e mon oster ace nsis (SEGUENZA) x x
Leptocyther e multipunctata (SEGUENZA) x x
Leptocyther e ten era (BRADY) x x
Loxoco nch a a ffin is (BRADY)
Loxoco nch a g ib berosa TERQUEM x
Loxoco nch a r ubritinctaRUGGIERI x
Loxoco nch a t umid a BRADY x x x x
Neocyther ide is fasciata (BRADY & x
ROBERTSON)
Neon esidea longeva gin ata (MÜLLER) x x
Pa ijenbo rchella malaien sis KINGMA x
Pa lmoconcha tur bid a (MÜLLER) cf.
Pa racytheridea depr essa(MÜLLER)
Pa racytheridea hexalpha DORUK x
“Pedicyth ere” tessella taBONADUCE, x
CIAMPO & MASOLI
Po ntocypris acuminata (MÜLLER) x
Po ntocythere turb id a(MÜLLER) x
Pseudo cyth ere caud ata SARS x x
Pseudo cyth erura cf. x x x
calcara ta(SEGUENZA)
Pte rygocyther eis jonesii BAIRD x x x
Sagma tocythere versicolo r (MÜLLER) x
Semicythe rura acuta (MÜLLER)
Semicythe rura acutico stata (SARS) x x x x
Semicythe rura alifera RUGGIERI x x
Semicythe rura aff. S. x x
inco gruen s(MÜLLER)
Semicythe rura par adoxa (MÜLLER) x x x
Semicythe rura psila BARBE IT O -G O N Z ÀLE Z x
Semicythe rura rar a (MÜLLER) x
Semicythe rura rug gierii (PUCCI) x x x x
Semicythe rura su lcata (MÜLLER) x
Tenedo cyth ere p rava (BAIRD) x x x
.
Tenedo cyth ere salebrosa(ULICZNY)
Tetracyther ura ang ulo sa (SEGUENZA) x
Uro cyth ereis ma rgar itifera (MÜLLER) x x
Xestoleberis commu nis(MÜLLER) x x
Xestoleberis decip ien s (MÜLLER)
Xestoleberis dispa r(MÜLLER) x x x

11. ΢υμπεράςματα
Η μικροπαλαιοντολογικι ανάλυςθ δειγμάτων από το Ακρωτιρι Καλογεράσ κατζδειξε 63 είδθ
οςτρακωδών, που ανικουν ςε 35 γζνθ. 20 από αυτά τα είδθ αναφζρονται για πρώτθ φορά
ςτθν Πλειςτόκαινο τθσ Ζακφνκου, ςυμπλθρώνοντασ τθ λίςτα ειδών του Σςαπραλι (1981).
Η πανίδα που περιγράφθκε από τον Sissingh (1972) από πλειςτοκαινικζσ αποκζςεισ τθσ
Ρόδου ζχει ςθμαντικά κοινά ςτοιχεία με αυτι από τον Ακρ. Καλογερά.
Η ςφνκεςθ των πλθκυςμών των οςτρακωδών, ςε ςυνδυαςμό με τθν θλικιακι δομι τουσ και
τθν απουςία πλιρων κελυφών, υποδθλώνουν ότι καλάςςιεσ ςυνακροίςεισ, μία
υποπαράκτια και μία περιπαράκτια ζωσ βακφαλθ, υποβλικθκαν ςε μια μικρι μεταφορά,
ςχθματίηοντασ τισ μελετώμενεσ κανατοκοινωνίεσ. ΢χθματίςτθκαν ςε ζνα ανοιχτό καλάςςιο
περιβάλλον, που πικανότατα βριςκόταν ςτθν υποπαράκτια ηώνθ.
Η παροφςα μελζτθ αποτελεί μζροσ μιασ προςπάκειασ για τθν καλφτερθ τεκμθρίωςθ και
κατανόθςθ των Πλειςτοκαινικών πανίδων οςτρακωδών από τθν Ελλάδα.