2. Պղպեղը Ամերիկայից Եվրոպա է բերել Քրիստափոր
Կոլումբոսը։ Մեքսիկայի տարածքում ապրող ացտեկները ևս
ժամանակին սննդի մեջ ծեծած պղպեղ էին ավելացնում։
Հայրենիքում՝ Կենտրոնական և Հարավային Ամերիկայում, նաև
Ֆլորիդայում (ԱՄՆ) պղպեղը աճում է որպես վայրի բույս։ Դրանք
բազմամյա ոչ խոշոր թփեր են՝ կարմիր, նարնջագույն, դեղին
գույներով և արտաքին տեսքով միմյանցից տարբեր։
3.
4. Ամենահայտնի կծու պղպեղներից մեկը՝ չիլին, նպաստում է կալորիաների
այրմանը. այն խորհուրդ է տրվում նիհարել ցանկացողներին։ Ցանկացած ուտեստի
մեջ մի քիչ չիլին մոտ 45 Պտղին կծվություն է հաղորդում ալկալոիդային
կապսաիցին նյութը։ Չոր կարմիր պղպեղում մոտ 2 տոկոս կապսաիցին կա։ Կծու
կարմիր պղպեղը նաև A և C վիատմիններ, շաքար, սպիտակուց և հանքանյութեր է
պարունակում, ուստի այն շատ օգտակար է։ Այս պղպեղում առկա կապսաիցինը
բարելավում է արյան շրջանառությունը։
Կարմիր կծու պղպեղում պարունակվող ալկալոիդները նպաստում են
օրգանիզմում սերոտոնինի սինթեզին, ինչի ազդեցությամբ ուրախության
զգացողություն է առաջանում։ Այս պատճառով կծու պղպեղ օգտագործել խորհուրդ
է տրվում ընկճախտի հակում կալորիա է այրում։ Այն օգտագործվում է ախորժակը,
արյան շրջանառությունը, մարսողությունը բարելավելու և տաքացնող քսուքներ
պատրաստելու համար։
5.
6. Բանջարեղենի պղպեղները, որոնց նաև անվանում են բուլղարական (չնայած որևէ
կապ չկա այդ երկրի հետ), բավական տարածված են և վիտամիններով շատ
հարուստ՝ B1, B2, PP և այլն։ Հատկապես կանաչ պղպեղի մեջ վիտամին C-ի
պարունակությունը ամենաշատն է։ Գերադասելի է այն ուտել հում վիճակում։
Դեղին, կարմիր, նարնջագույն պղպեղները հարուստ են բետտա-կարոտինով, որը
նախապահպանում է սրտային հիվանդություններից և քաղցկեղի որոշ
տեսակներից։ Բացի այդ, կարմիր պղպեղը մյուսների համեմատ ավելի քաղցր է և
զգալի քանակությամբ պրովիտամին A է պարունակում։
8. Վարունգը շատ ազդեցություն է թողնում առողջության հատկապես
ամռան ամիսներին, քանի որ այն պարունակում ջուր և սննդարար
նյութեր, որոնք կարևոր են առողջ մարմին ունենալու համար: Վարունգը
պարունակում է վիտամիններ A, C, ֆոլիաթթու, մանրաթել,
մագնեզիում, կալիում սիլիցիում: Սիլիցիումն ամրացնում է մեր
հյուսվածքները: Վարունգը բուժում է տարբեր մաշկային խնդիրները,
Աչքերի տակի այտուցները և արևայրուքը: Այս հիանալի բանջարեղենը
պարունակում է նաև կոֆեինաթթու և ասկոբիրնային թթու, որոնք
կանխում են օրգանիզմի ջրազրկումը, և հենց այս պատճառով էլ
վարունգն օգտագործվում է այրվածքների և դերմատիտի դեխքում:
Վարունգը հայտնաբերվել է Հնդկաստանում 10.000 տարի առաջ և
այնտեղից տարածվել է աշխարհով մեկ:
9.
10. Եգիպտոսի, Հունաստանի և Հռոմի հին քաղաքակրթություններում
վարունգն օգտագործել են ոչ միայն՛ որպես բանջարեղեն, այլն՛ որպես մ
աշկի համար հիանալի թերաևտիկ միջոց: Հայտնի է, որ Լյուդովիկոս
ХIV-ը շատ էր սիրում այս բանջարեղենը, և նրա հրամանով
ջերմոցներում աճեցնում էին վարունգ, որպեսզի նրա կլոր տարին
կարողանար ճաշակել այն: Առաջին գաղթականներն են վարունգը
տեղափոխել Միացյալ Նահանգներ:
11.
12. Վարունգը կանխում է օրգանիզմի թթվայնությունը, բարձրացնում է
մաշկի տոնուսը, կարգավորում է արյան pH-ի մակարդակը, արյան
ճնշումը, հյուսվածքների նորմալ աշխատանքը, ամռան ընթացքում
կարգավորում է մարմնի ջերմաստճանը: Այս բանջարեղենը հակազդում
է միզաթթվին և կանխուն է բորբոքային պրոցեսները հոդերում, ասթման
և օգտագործվում է որպես բնական դեղամիջոց՛ փսորիազը, էկզեման և
բշտիկները բուժելու համար:
