1. 41
>>
Technologische innovaties stellen FM in staat haar dienstverlening en huisves-
ting dusdanig in te richten dat de circulaire economie wordt gestimuleerd.
door GERRIT JAN VAATSTRA EN NADINE WESSELS
Technologische innovaties dragen bij aan circulaire economie
it biedt facility manage-
ment circulaire kansen
duurzaamheid

2. 42
duurzaamheid
Waar duurzaamheid
eerst ging om het ver-
minderen van de ne-
gatieve impact van
organisaties (vermindering van verbruik, verbete-
ren huidig proces), ontwikkelt het onderwerp
zich nu naar het creëren van positieve waarde.
Producten en materialen worden hergebruikt,
grondstoffen behouden hun waarde en het ge-
bruik van fossiele grondstoffen wordt voorkomen;
de circulaire economie. Technologische innova-
ties dragen hieraan bij, doordat er steeds meer
mogelijkheden ontstaan om naast het realiseren
van een betere functionaliteit, ook efficiënter met
gebruik (van grondstoffen) om te gaan.
Dit artikel gaat in op de vraag hoe technologische
innovaties Facility Management nieuwe kansen
bieden om - met haar dienstverlening en huisves-
ting - invulling te geven aan de circulaire economie.
Circulaire economie
Het voorkomen van het gebruik van nieuwe fos-
siele en schaarse grondstoffen staat centraal
in de circulaire economie. Door het sluiten
van kringlopen worden bestaande materi-
alen en grondstoffen hergebruikt.
Nieuwe samenwerkingsvormen
en businessmodellen zorgen er-
voor dat een materiaal of pro-
duct hoogwaardig in de cyclus
blijft en zijn waarde behoudt.
Belangrijke drivers van de circulai-
re economie zijn de stijgende onze-
kerheid naar grondstoffen, uitput-
ting van de aarde en de
broeikasgassen als gevolg van ons con-
sumptief model.
We onttrekken nieuwe grondstoffen aan
de aarde, verbruiken deze in hoog tempo
en beschouwen het na gebruik als afval,
oftewel de lineaire economie. Om de
grondstoffenvraag – ook van opkomende
economieën – in te kunnen vullen, zullen we
toe moeten naar een efficiënt gebruik en her-
gebruik van grondstoffen (technologische
kringloop). Daarnaast moet dit gecombineerd
worden met materialen die na gebruik weer veilig
terug kunnen naar de natuur (biologische kring-
loop).
Technologische innovaties
Technologische innovaties krijgen een steeds be-
langrijkere rol in het vervullen van de duurzame
ambities. ‘Slimme’ technologie legt nieuwe ver-
bindingen en biedt mogelijkheden om meer in-
formatie uit te wisselen en daarin ook verspilling
(van grondstoffen zoals energie) tegen te gaan. De
slimme uitwisseling van gegevens tussen appara-
ten, voorzieningen, gebruikers en fabrikanten
wordt ook wel ‘internet of things’ genoemd.
Slimme technologie, bijbehorende sensoren en
analysesoftware worden steeds meer geïntegreerd
in vele toepassingen zoals mobiliteit, gebouwen
en apparaten. Belangrijk daarbij is dat de nieuwe
toepassingen niet alleen data verzamelen maar
ook controleren, delen en anticiperen op verande-
rende omstandigheden.
Deze ontwikkelingen maken het mogelijk om in
de nabije toekomst oplossingen met een voor-
spellende waarde te introduceren. Denk
hierbij aan het voorspellen van de be-
zetting van een gebouw of de toe-
komstige energievraag.
Impact FM op circulai-
re economie
De gebouwde omgeving vertegen-
woordigt circa 50 procent van onze
grondstoffenvraag en zo’n 40 pro-
cent van de energievraag in Neder-
land.
De bouw in Nederland is daarnaast
verantwoordelijk voor 40 procent van
de totale afvalproductie. Facility mana-
gers spelen dan ook een grote rol in de
invulling van de circulaire economie.
In het huidige aanbod in de circulaire eco-
nomie bestaan al veel facilitaire oplossin-
gen. Zo zijn verschillende aanbieders van
kantoormeubilair druk doende hun produc-
ten en diensten af te stemmen op de circulai-
re economie. Dit is terug te zien in de huidige
circulaire pilots in Nederland die voorname-
‘Slimme
applicaties
dragen bij
aan het voor-
komen van
grondstof-
verspilling
op het gebied
van mobili-
teit’

3. 43
lijk gericht zijn op inrichtingsoplossingen voor
huisvesting. Denk hierbij aan cradle2cradle, pay-
per-use-oplossingen en terugnamegaranties.
Inzet van slimme technologie
Door slimme technologische oplossingen te com-
bineren met de principes van de circulaire econo-
mie, is het mogelijk om op een andere manier
met grondstoffen en gebouwen om te gaan. De
integratie van technologische oplossingen in het
gebouw en de dienstverlening zorgt voor hogere
efficiëntie, verlaging van kosten en een hogere ge-
bruikerstevredenheid. Denk hierbij aan een actu-
eel inzicht van beschikbare plekken op basis van
werkelijke bezetting. Sensoren dragen bij aan het
optimaliseren van (lokaal) comfort en gebruik
door proactief te anticiperen op reserveringen,
bezetting en klimaatcondities. Op basis van histo-
rische gegevens en reserveringen kan (automa-
tisch) bepaald worden of clustering van bezetting
mogelijk is op rustige momenten in de week.
Hierdoor daalt het energieverbruik en stijgt de
efficiëntie in ruimtegebruik.
Beter inzicht en responsieve
netwerken
Met het koppelen van apparaten en applicaties
(via internet) kunnen responsieve netwerken ont-
staan die zelfstandig anticiperen op veranderende
omstandigheden en inefficiëntie. Met als positief
gevolg dat daarmee verspilling van kapitaal en
grondstoffen wordt tegengegaan. Slimme applica-
ties dragen bijvoorbeeld bij aan het voorkomen
van grondstofverspilling op het gebied van mobi-
liteit. Voorbeelden zijn het monitoren van rijge-
drag, smart parking en het verminderen van
brandstofverbruik door het delen van auto’s.
Voor gebouwtechniek geldt dat op basis van me-
tingen (klimaat)installaties voortijdig aange-
stuurd kunnen worden om overschrijdingen voor
te zijn.
Door systemen, apparaten en voorzieningen in de
cloud te brengen kan ook makkelijker worden in-
gespeeld op de ontwikkeling naar bring your own
device. Als dienstverlening dusdanig wordt opge-
zet dat deze te bedienen is via een smartphone of
tablet, is beter inzicht mogelijk in de actuele be-
hoefte van de eindgebruiker. Verder dragen nieu-
we IT-oplossingen bij aan verbetering van het
communiceren/rapporteren over prestaties. In de
afgelopen jaren zijn er diverse IT-systemen ont-
wikkeld die zich richten op het creëren van over-
zicht en transparantie. FMIS-leveranciers hebben
bijvoorbeeld duurzaamheidsmodules ontwikkeld
waarbij het mogelijk is diverse data te koppelen
in één integraal overzicht. Deze koppeling van ge-
gevens biedt meer inzicht, kost minder tijd en
maakt nauwkeurigere monitoring mogelijk.
Daarnaast zijn er de nieuwe slimme software-­
oplossingen die realtime inzicht bieden in MVO-
prestaties en die besparingsmogelijkheden per ge-
bouw identificeren. De eindgebruiker krijgt een
grotere rol om met eenvoudige tools besparingen
te identificeren en deze te realiseren.
Samenvatting
De sleutel ligt in het verbinden van de juiste ap-
paraten en applicaties in combinatie met een in-
telligente functie om optimaal te kunnen antici-
peren op veranderende omstandigheden.
Uiteindelijk dienen technologische innovaties
nieuwe mogelijkheden te bieden om efficiënter
met grondstoffen om te gaan in combinatie met
een verhoogde gebruikerstevredenheid. <<
Gerrit Jan Vaatstra MSc (senior consultant duur-
zaamheid en huisvesting) en Nadine Wessels
MSc (consultant duurzaamheid en huisvesting)
zijn beiden werkzaam bij Corporate Facility Part-
ners (www.cfp.nl).
‘Nieuwe,
slimme
software­
oplossingen
bieden real-
time inzicht
in mvo-
prestaties’