О доме-музее им. А. Хататуряна

1. ДОМ-МУЗЕЙ АРАМА
ХАЧАТУРЯНА
Лусине Маилян
5-2 класс

2. • Дом-музей Арама Хачатуряна находится в Ереване.
Композитор успел при жизни ознакомиться лишь с
эскизами будущего музея и выразить свои пожелания
известному архитектору Эдуарду Алтуняну, которому и
был заказан проект правительством.
Основой музея послужил особняк, в котором жил
старший брат Арама Хачатуряна Вагинак со своей
семьей. Именно в этом доме часто останавливался
Арам Ильич, когда бывал в Ереване.
Особняк сохранился без изменений, а двухэтажная
надстройка Дома–музея была построена на территории
сада.

3. • Сохранился внутренний дворик, где к 105-летию
композитора был воздвигнут родник-памятник в дар
музею от архитекторов С. Гюрзадяна и С. Барсегяна.
Фасад здания обрамляется пятью глубокими арками,
напоминающими камертоны. Официальное открытие
музея состоялось в 1982 году, уже после смерти
композитора. Установившиеся традиции под
руководством первого директора Дома-музея Гоар
Арутюнян-дирижёра симфонического оркестра,
заслуженного педагога республики продолжаются и
получают развитие в новом свете, под чутким
руководством нынешнего директора-пианистки, лауреата
международных конкурсов, профессора Ереванской гос.
консерватории Армине Григорян.

5. • В музее традиционно проводятся музыкальные
вечера, встречи с известными деятелями культуры,
фестивали, организовываются выставки, звучат
премьеры современных армянских композиторов.
Здесь собраны письма, рукописи партитур, книги,
пластинки, фотографии и другие материалы,
связанные с жизнью и творчеством гениального
композитора. Сын А.Хачатуряна – Карен – передал
музею личные вещи отца: это кабинет, спальня,
столовая, рояль, дирижерский фрак и дирижерскую
палочку, письма и многое другое из семейного
архива.
До и после открытия Дома-музея туда с различных
уголков мира стали стекаться ценные материалы.
Постепенно музей пополнился новыми реликвиями.

6. • Один из экспонатов имеет очень интересную историю.
Речь идет о пианино, подаренном Дому-музею Тиграном
Мостиджяном из Сан-Паулу. Как-то (это было в конце 50-
х), когда композитор гастролировал по Южной Америке,
страстный поклонник его творчества Т.Мостиджян
устроил в честь Арама Хачатуряна прием в своем доме.
Он купил пианино специально для того, чтобы
композитор лишь коснулся клавиш инструмента. После
того, как Хачатурян сыграл отрывки из некоторых своих
сочинений, совершенно неожиданно хозяин дома дал
ему в руки гвоздь, попросив нацарапать свой автограф
на крышке пианино. Хачатуряна пришлось уговаривать,
и все-таки подпись была поставлена. Сегодня это
пианино занимает свое скромное место в музее.

7. • Дом-музей Арама Хачатуряна имеет светлый
концертный зал с замечательной акустикой. Стены
зала уже не один десяток лет принимают ведущих
исполнителей камерного жанра и молодых
музыкантов.
В Доме-музее есть богатая фонотека – около 2500
компакт-дисков с записями классической и
современной музыки. Здесь же действует мастерская
по реставрации смычковых инструментов. В музее
также находится Государственная коллекция
уникальных музыкальных инструментов.

8. Фото

9. Послушайте эту музыку:
• http://tonkosti.ru/%D0%94%D0%BE%D0%BC-
%D0%BC%D1%83%D0%B7%D0%B5%D0%B9_%D0%9
0%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B0_%D0%A5%D0%
B0%D1%87%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%80%D1%
8F%D0%BD%D0%B0
• http://www.khachaturian.am/

10. Թարգմանություն
• Արամ Խաչատրյանի տուն-թանգարանը գտնվում է
Երևանում: Իր կյանքի օրոք կոմպոզիտորն հասցրեց
միայն ծանոթանալ ապագա թանգարանի էսքիզներին
և խորհուրդներ տալ հայտնի ճարտարապետ
Էդուարդ Ալթունյանին, որին կառավարության
կողմից հանձնարարված էր տուն-թանգարանի
նախագիծը:
Թանգարանի հիմքը հանդիսացավ այն
առանձնատունը, որտեղ ապրում էր Ա.Խաչատրյանի
ավագ եղբայրը՝ Վաղինակն իր ընտանիքի հետ: Հենց
այդտեղ էր հաճախ իջևանում կոմպոզիտորը, երբ
ժամանում էր Երևան:

11. • Առանձնատունը պահպանվել է անփոփոխ, իսկ նրան
համալրող տուն-թանգարանի երկհարկանի շենքը կառուցվել է
այգու տարածքում: Պահպանվել է մի փոքրիկ ներքին բակ, ուր
Ա. Խաչատրյանի ծննդյան 105-ամյակի օրը կանգնեցվեց
հուշաղբյուր` ճարտարապետներ Ս. Գյուրզադյանի և Ս.
Բարսեղյանի նվերը թանգարանին: Շենքի ճակատային
մասում վեր խոյացող հինգ կամարները կամերտոն են
հիշեցնում:
Թանգարանի պաշտոնական բացումը տեղի ունեցավ
կոմպոզիտորի մահից որոշ ժամանակ անց՝ 1982թ.-ին: Տուն-
թանգարանի առաջին տնօրեն նշանակվեց դիրիժոր,
երաժշտա-հասարակական գործիչ, հանրապետության
վաստակավոր ուսուցիչ Գոհար Հարությունյանը:

12. • Նրա ղեկավարությամբ թանգարանում ընդունված
ավանդույթները շարունակվում և նոր լույսի տակ են
զարգացվում թանգարանի ներկա տնօրեն` դաշնակահարուհի,
միջազգային մրցույթների դափնեկիր, Երևանի պետական
կոնսերվատորիայի պրոֆեսոր Արմինե Գրիգորյանի
ղեկավարությամբ:
Տուն-թանգարանում կազմակերպվում են արդեն ավանդական
դարձած միջոցառումներ` փառատոներ, հուշ-երեկոներ,
մրցույթներ, հանդիպումներ մշակույթի անվանի գործիչների
հետ, կազմակերպվում են ցուցահանդեսներ, հնչում են հայ
ժամանակակից կոմպոզիտորների ստեղծագործությունների
պրեմիերաներ:Այստեղ պահվում են նամակներ,
պարտիտուրային ձեռագրեր, գրքեր, ձայնապնակներ,
լուսանկարներ և հանճարեղ կոմպոզիտորի կյանքի և
գործունեության հետ այս կամ այլ կերպ առնչվող այլ նյութեր:

13. • Ա.Խաչատրյանի որդին՝ Կարենը, թանգարանին է նվիրել հոր
անձնական իրերը՝ առանձնասենյակի, ննջասենյակի,
ճաշասենյակի կահույքի պարագաները, դաշնամուրը,
դիրիժորական ֆրակն ու փայտիկը, նամակները և
ընտանեկան արխիվի շատ մանրուքներ:
Ինչպես տուն-թանգարանի բացումից առաջ, այնպես էլ
դրանից հետո աշխարհի տարբեր ծայրերից այստեղ են
ուղարկվել բազմաթիվ արժեքավոր նյութեր՝ հարստացնելով
տուն-թանգարանը նորանոր հուշաիրերով:
Ցուցադրանմուշներից մեկը ունի շատ հետաքրքիր
պատմություն: Խոսքը տուն-թանգարանին Սան-Պաուլոյից
Տիգրան Մոստիջյանի նվիրած դաշնամուրի մասին է: Մի
անգամ (դա 50-ական թվականների վերջն էր), երբ
Խաչատրյանը համերգներով հանդես էր գալիս Հարավային
Ամերիկայում, նրա արվեստի երկրպագու Տ.Մոստիջյանը
կոմպոզիտորի պատվին ընդունելություն կազմակերպեց իր
տանը:

14. • Նա դաշնամուր գնեց հատուկ այն նպատակով, որպեսզի
Խաչատրյանը գեթ մեկ անգամ դիպչի գործիքի ստեղներին:
Երբ կոմպոզիտորն իր մի քանի ստեղծագործություններից
հատվածներ նվագեց, տանտերն անսպասելիորեն նրան մեխ
տվեց ու խնդրեց, որ Խաչատրյանը քերծելով ստորագրի
դաշնամուրի փակիչի վրա: Երկար համոզելուց հետո,
տանտերը, վերջապես, հասավ իր ուզածին: Այսօր այդ
պատմական դաշնամուրը իր համեստ տեղն է զբաղեցնում
թանգարանում:
Խաչատրյանի տուն-թանգարանը ունի լուսավոր ու հիանալի
ակուստիկայով համերգային դահլիճ, որի պատերը բազմիցս
են ընդունել և ընդունում թե՛ կամերային երաժշտության
առաջատար կատարողների, թե՛ երիտասարդ երաժիշտների:

15. •Տուն-թանգարանը աչքի է ընկնում
հարուստ ձայնադարանով, որտեղ
պահվում են դասական և
ժամանակակից երաժշտության մոտ
2500 ձայնասկավառակ: Այստեղ նաև
գործում է լարային գործիքների
վերանորոգման արհեստանոց:
Թանգարանում է գտնվում
հազվագյուտ գործիքների պետական
հավաքածուն: