багануурын нүүрсний ил уурхайн агаарын шугамыг уртасгах боломж

1. БАГАНУУРЫН НҮҮРСНИЙ ИЛ УУРХАЙН АГААРЫН ШУГАМЫГ УРТАСГАХ БОЛОМЖ
Доктор Г.Сандагдорж /ШУТИС. УУИС/
Доктор П.Ариунболор /ШУТИС. УУИС/
Магистр С.Эрдэнэнцэцэг /ШУТИС. УУИС/
Хураангуй: Багануурын нүүрсний ил уурхайн 6кВ-ын хуваарилах шугам сүлжээнд судалгаа хийж, агаарын
цахилгаан дамжуулах шугамуудыг уртасгах боломжийг асаалтын нөхцөлөөр авч үзсэн болно.
Түлхүүр үг: асаалт, нөхцөл, шугам, хөдөлгүүр, хэрэглэгч, ачаалал
Багануурын нүүрсний ил уурхайн Уулын дэд станцаас гарсан 6 фидерээс 17 экскаватор 9 өрмийн машин
тэжээгдэж байна. Багануурын ил уурхайн 6кВ-ын хуваарилах шугам сүлжээнд дамжуулагч утас солих,
хүчдэлийн алдагдал, экскаваторын их чадлын хөдөлгүүрийн асаалтын нөхцөл хангагдаж байгаа эсэхийг
судлаж үнэлэлт дүгнэлт өгөх, өнөөгийн ашиглалтын нөхцөлд тус уурхайн 6кВ-ын агаарын шугамыг
уртасгах боломжтой эсэхийг тодорхойлох шаардлага гарч байна.
Багануурын уулын дэд станцын гарлын шугамаас тэжээгдэж байгаа хэрэглэгчдийг фидер (гарлын шугам)
тус бүрээр 1-р хүснэгтэд харуулав.
Багануурын уулын дэд станцын гарлын шугамаас тэжээгдэж байгаа
цахилгаан хэрэглэгчид
1-р хүснэгт
16-р фидер 3-р фидер 8-р фидер 14-р фидер 9-р фидер 20-р фидер
цахилгаан
хэрэглэгчид
тоо
цахилгаан
хэрэглэгчид
тоо
цахилгаан
хэрэглэгчид
тоо
цахилгаан
хэрэглэгчид
тоо
цахилгаан
хэрэглэгчид
тоо
цахилгаан
хэрэглэгчид
тоо
ЭШ-
13/50
1
ЭШ-
10/70
1
ЭШ-
13/50
1
ЭШ-
15/90
1 ЭКГ-8И 1
ЭШ-
20/90
1
ЭКГ-10И 1 ЭКГ-8И 1 ЭКГ-8И 2
ЭШ-
13/50
1 - - ЭКГ-5А 1
ЭКГ-5А 1 ЭКГ-5А 1
ПКТП-
160
1 ЭКГ-5А 1 ЭКГ-8И 2
ПКТП-
250
1
ПКТП-
160
1 - -
ПКТП-
250
1
ПКТП-
250
1
Тус уурхайн 6кВ-ын зөөврийн агаарын шугаманд хэрэглэгдэж байгаа А-50 маркийн утсыг А-70 маркийн
утсаар соливол хүчдэлийн алдагдал хэдэн хувь буурахыг гарлын шугам тус бүрээр тооцоолов.
16-р гарлын зөөврийн шугамын А-50 маркийн утсыг А-70 маркийн утсаар солих үеийн хүчдэлийн
алдагдалын тооцооны үр дүнг 2-р хүснэгтэд харуулав.
16-р гарлын шугамын хүчдэлийн алдагдалын тооцооны үр дүн
2-р хүснэгт
16-
р
гар
лы
н
шу
гам
Цахилгаан
хэрэглэгчид
Суурин шугам
(А-120)
Зөөврийн шугам (А-50)
Зөөврийн шугам
(А-70) (%)
U U

2. төрөл
тоо
L
(м)
I
(А)
(%)
L
(м) (А) (%)
(%)
L
(м) (А)
(%)
ЭШ-
13/50
1
949 344.8 1.8 711 344.8 3.7 5.5 711 344.8 2.5 4.3
ЭКГ-
10И
1
ЭКГ-
5А
1
ПКТП-
250
1
Тайлбар:
L – 6кВ-ын агаарын шугамын урт, м
Iмax – агаарын шугамын хамгийн их ачаалалтай үеийн тооцооны бүрэн гүйдэл, А
∆U – агаарын шугам дахь хүчдэлийн алдагдал, %
∑∆U – агаарын шугам дахь хүчдэлийн нийт алдагдал, %
3-р гарлын зөөврийн шугамын А-50 маркийн утсыг А-70 маркийн утсаар солих үеийн хүчдэлийн
алдагдалын тооцооны үр дүнг 3-р хүснэгтэд харуулав.
3-р гарлын шугамын хүчдэлийн алдагдалын тооцооны үр дүн
3-р хүснэгт
3-ргарлыншугам
Цахилгаан
хэрэглэгчид
Суурин шугам
(А-120)
Зөөврийн шугам
(А-50)
(%)
Зөөврийн шугам
(А-70)
(%)төрөл
тоо
L
(м)
I
(А)
(%)
L
(м)
(А) (%)
L
(м)
(А) (%)
ЭШ-
10/70
1
6479 341.8 5.6
338 203.8 0.88 6.48 338 203.8 0.56 6.16
ЭКГ-
8И
1 1152 103.3 1.5 7.1 1152 103.3 0.98 6.58
ЭКГ-
5А
ПКТП-
160
1
620 56.5 0.74 6.34 620 56.5 0.59 6.19
1
8-р гарлын зөөврийн шугамын А-50 маркийн утсыг А-70 маркийн утсаар солих үеийн хүчдэлийн
алдагдалын тооцооны үр дүнг 4-р хүснэгтэд харуулав.
мах
U махI U махI
U
U U
мах
U махI U махI U

3. 8-р гарлын шугамын хүчдэлийн алдагдалын тооцооны үр дүн
4-р хүснэгт
8-ргарлыншугам Цахилгаан
хэрэглэгчид
Суурин шугам
(А-120)
Зөөврийн шугам
(А-50)
(%)
Зөөврийн шугам
(А-70)
(%)
төрөл
тоо
L
(м)
I
(А)
(%)
L
(м) (А) (%)
L
(м) (А)
(%)
ЭШ-
13/50
1
1287 414.8 1.9
203 203.8 0.53 2.43 203 203.8 0.33
2.23
ЭКГ-
8И
1 150 103.3 0.2 2.1 150 103.3 0.12
2.02
ЭКГ-
8И
ПКТП-
160
1
305 112.8 0.49 2.4 305 112.8 0.33 2.23
1
14-р гарлын зөөврийн шугамын А-50 маркийн утсыг А-70 маркийн утсаар солих үеийн хүчдэлийн
алдагдалын тооцооны үр дүнг 5-р хүснэгтэд харуулав.
14-р гарлын шугамын хүчдэлийн алдагдалын тооцооны үр дүн
5-р хүснэгт
14-ргарлыншугам
Цахилгаан
хэрэглэгчид
Суурин шугам
(А-120)
Зөөврийн шугам
(А-50)
(%)
Зөөврийн шугам
(А-70)
(%)төрөл
тоо
L
(м)
I
(А)
(%)
L
(м)
(А) (%)
L
(м)
(А) (%)
ЭШ-
15/90
1
1084 557.8 2.8 1084 557.8 8.9 11.7 1084 557.8 5.9 8.7
ЭШ-
13/50
1
ЭКГ-5А 1
ПКТП-
250
1
9-р гарлын зөөврийн шугамын А-50 маркийн утсыг А-70 маркийн утсаар солих үеийн хүчдэлийн
алдагдалын тооцооны үр дүнг 6-р хүснэгтэд харуулав.
9-р гарлын шугамын хүчдэлийн алдагдалын тооцооны үр дүн
6-р хүснэгт
9-ргарлыншугам
Цахилгаан
хэрэглэгчид
Суурин шугам
(А-120)
Зөөврийн шугам
(А-50)
(%)
Зөөврийн шугам
(А-70)
(%)
төрөл
тоо
L
(м)
I
(А)
(%)
L
(м) (А) (%)
L
(м) (А) (%)
ЭКГ-
8И
1 1100 103.3 0.38 450 103.3 0.6 0.98 450 103.3 0.38 0.76
U U
мах
U махI U махI U
U U
мах
U махI U махI U
U U
мах
U махI U махI U

4. 20-р гарлын зөөврийн шугамын А-50 маркийн утсыг А-70 маркийн утсаар солих үеийн хүчдэлийн
алдагдалын тооцооны үр дүнг 7-р хүснэгтэд харуулав.
20-р гарлын шугамын хүчдэлийн алдагдалын тооцооны үр дүн
7-р хүснэгт
20-ргарлыншугам
Цахилгаан
хэрэглэгчид
Суурин шугам
(А-120)
Зөөврийн шугам
(А-50)
(%)
Зөөврийн шугам
(А-70)
(%)төрөл
тоо
L
(м)
I
(А)
(%)
L
(м) (А) (%)
L
(м) (А) (%)
ЭШ-
20/90
1
2101 655.8 6.1
542 412.5 2.9 9 542 412.5 1.89 7.99
ЭКГ-
8И
ЭКГ-
5А
1
576 136.1 1.34 7.44 576 136.1 0.94 7.04
1
ЭКГ-
8И
ПКТП-
250
1
610 110.9 1.01 7.11 610 110.9 0.68 6.78
1
Багануурын уурхайн 6кВ-ын зөөврийн агаарын шугамуудыг А-50 ба А-70 маркийн утастай үед
экскаваторын их чадлын хөдөлгүүрийн асаалтын нөхцөлөөр шалгаж, агаарын шугамыг уртасгах боломжийг
фидер бүрээр тодорхойлов.
Багануурын уурхайн зөөврийн агаарын шугамыг А-50 маркийн утастай байх үеийн асаалтын нөхцөлөөр
шалгасан тооцооны үр дүнг, түүнийг уртасгах боломжит уртыг 8-р хүснэгтэд харуулав.
Багануурын уурхайн зөөврийн агаарын шугамыг А-50 маркийн утастай байх
үеийн асаалтын нөхцөлөөр шалгасан тооцооны үр дүн
8-р хүснэгт
Фидер
№
Ажиллажбайх
экскаваторын
төрөл,тоо
Асаах
экскаваторын
төрөл
(%) (%) (%) (В) (м)
(м)
16
ЭКГ-10И,
1ш ЭКГ-
5А, 1ш
ЭШ-
13/50
1.037 4.09 5.127 5992.38 0.998 0.743 711 840
3
ЭКГ-8И,
1ш ЭКГ-
5А, 1ш
ЭШ-
10/70
3.54 0.092 3.632 6082.08 1.013 0.71 338
150
8
ЭКГ-8И,
2ш
ЭШ-
13/50
1.9 0.32 2.22 6166.8 1.0278 0.73 203
1500
14
ЭШ-
13/50, 1ш
ЭКГ-5А,
1ш
ЭШ-
15/90
1.52 4.24 5.76 5954.4 0.99 0.7 1084 -
20
ЭКГ-8И,
2ш ЭКГ-
5А, 1ш
ЭШ-
20/90
3.05 0.1 3.15 6111 1.0185 0.627 542 -
Тайлбар:
∆Uсш – асаалт хийгдэхээс өмнөх суурийн шугам дахь хүчдэлийн алдагдал, %
∆Uсш – асаалт хийгдэхээс өмнөх зөөврийн шугам дахь хүчдэлийн алдагдал, %
∑∆U – асаалт хийгдэхээс өмнөх агаарын шугам дахь хүчдэлийн нийт алдагдал, %
U U
мах
U махI U махI U
сшU зшU U 2U
1*U асU*
зшL нэмL

5. U2 – асаалт хийгдэхээс өмнөх агаарын шугамын төгсгөл дэх хүчдэл, В
U*1 – асаалт хийгдэхээс өмнөх агаарын шугамын төгсгөл дэх харьцангуй хүчдэл
U*ас – асаах үеийн хөдөлгүүрийн оролт дээрх харьцангуй хүчдэл
Lзш – зөөврийн агаарын шугамын урт, м
Lнэм – зөөврийн шугамыг уртасгах боломжит урт, м
Зөөврийн шугам А-50 маркийн утастай байхад 16-р фидерийн хувьд их чадлын хөдөлгүүрийн асаалт
хийгдэж байгаа ба уг зөөврийн шугамыг 840м уртасгах боломжтой байна. 3-р фидерийн хувьд их чадлын
хөдөлгүүрийн асаалтын нөхцөл хангагдаж байна. Уг зөөврийн шугамыг 150м уртасгах боломжтой. 8-р
фидерийн хувьд их чадлын хөдөлгүүрийн асаалтын нөхцөл хангагдаж байгаа ба зөөврийн шугамыг 1500м
уртасгах боломжтой болох нь тооцооноос харагдаж байна. 14-р фидерийн хувьд их чадлын хөдөлгүүрийн
асаалт хийгдэж байгаа боловч зөөврийн шугамыг уртасгах боломжгүй юм. 20-р фидерийн хувьд их чадлын
хөдөлгүүрийн асаалтын нөхцөл дөнгөж хангагдаж байгаа тул уг зөөврийн шугамыг уртасгах боломжгүй.
Багануурын уурхайн зөөврийн агаарын шугамыг А-70 маркийн утастай байх үеийн асаалтын нөхцөлөөр
шалгасан тооцооны үр дүнг, түүнийг уртасгах боломжит уртыг 9-р хүснэгтэд харуулав.
Багануурын уурхайн зөөврийн агаарын шугамыг А-70 маркийн утастай байх
үеийн асаалтын нөхцөлөөр шалгасан тооцооны үр дүн
9-р хүснэгт
Фидер
№
Ажиллажбайх
экскаваторын
төрөл,тоо
Асаах
экскаваторын
төрөл
(%) (%) (%) (В) (м)
(м)
16
ЭКГ-10И,
1ш ЭКГ-5А,
1ш
ЭШ-
13/50
1.037 3.0 3.037 6117.78 1.019 0.72 711 1610
3
ЭКГ-8И, 1ш
ЭКГ-5А, 1ш
ЭШ-
10/70
3.54 0.72 3.61 6083.4 1.013 0.71 1152 200
8 ЭКГ-8И, 2ш
ЭШ-
13/50
1.14 0.29 1.43 6214.2 1.03 0.72 203 2000
14
ЭШ-13/50,
1ш ЭКГ-5А,
1ш
ЭШ-
15/90
1.52 2.9 4.42 6034.8 1.0 0.72 1084 -
20
ЭКГ-8И, 2ш
ЭКГ-5А, 1ш
ЭШ-
20/90
3.05 0.073 3.12 6112.8 1.018 0.63 542 -
Зөөврийн шугам А-70 маркийн утастай байхад 16-р фидерийн хувьд их чадлын хөдөлгүүрийн асаалт
хийгдэж байгаа ба уг зөөврийн шугамыг 1610м уртасгах боломжтой байна. 3-р фидерийн хувьд их чадлын
хөдөлгүүрийн асаалтын нөхцөл хангагдаж байна. Уг зөөврийн шугамыг 200м уртасгах боломжтой. 8-р
фидерийн хувьд их чадлын хөдөлгүүрийн асаалтын нөхцөл хангагдаж байгаа ба зөөврийн шугамыг 2000м
уртасгах боломжтой болох нь тооцооноос харагдаж байна. 14-р фидерийн хувьд их чадлын хөдөлгүүрийн
асаалт хийгдэж байгаа боловч зөөврийн шугамыг уртасгах боломжгүй юм. 20-р фидерийн хувьд их чадлын
хөдөлгүүрийн асаалтын нөхцөл хангагдаж байгаа боловч зөөврийн шугамыг уртасгах боломжгүй.
Дүгнэлт:
1. Багануурын уурхайн 6кВ-ын агаарын шугам дахь хүчдэлийн алдагдалыг одоо хэрэглэж байгаа А-50
маркийн утастай болон түүнийг А-70 маркийн утсаар солих үед тус тус авч үзэн үнэлэлт, дүгнэлт
өгөв.
2. Багануурын уурхайн 6кВ-ын агаарын шугамыг дээрх хувилбаруудын үед экскаваторын их чадлын
хөдөлгүүрийн асаалтын нөхцөлөөр шалгаж, зөөврийн шугамыг уртасгах боломжит уртыг
тодорхойлов.
Ашигласан ном
сшU зшU U 2U
1*U асU*
зшL нэмL

6. 1. Чулков Н.Н., Чулков А.Н. “Электрификацию карьеров в задачах Примерах”. М., Недра, 1976. 270с.
Эрдэнэцэцэг С. “Багануурын уурхайн 6кВ-ын цахилгаан сүлжээний хүчдэлийн алдагдалын судалгаа”
магистрын төгсөлтийн ажил. УБ., 2006. 61х