Aita Lertxundi Marokoarra. Diskurtso tipoak.

1. 4. MAILA MOODLE ikastaroa
Letra lodiz, kontaketa
Azpimarratuta, azalpena
Letra etzanez, preskripzioa
Aita Lertxundi marokoarra
Aurten [1996an] 100 urte bete dira Aitzol eta Lizardi jaio zirela, Tolosan eta
Zarautzen, hurrenez hurren. Bi olerkari hauek, bi idazle handi hauek, jaio
ziren urte berean, Euskal Herritik urrun, Marokoko lurretan, Tangerren,
euskaldun bat hil zen, aita Lertxundi frantziskotarra, 60 urte lehenago Orion
jaiotako Jose Frantzisko Lertxundi.
Elizak eta misio-etxeak eraiki; bigarren hezkuntza eta lanbide-heziketako
eskolak zabaldu; arabiera erakusteko eskola, inprenta bat eta Marokoko lehen
medizina-eskola eta ospitalea sortu; behartsuentzako 35 etxe eta dohaineko
jantoki bat egokitu; Tangerreko lehen musika-eskola, korua eta banda
antolatu; Marokoko orduko sultanak (Hassan I) Espainiako erregearekin eta
Leon XIII Aita Santuarekin izandako harremanetan bitartekari eta interpretari
izan. Horiek denak egin omen zituen oriotarrak Afrikako lurretan.
Bada gauza bat Lertxundik egindakoen artean gainontzekoak baino
goraipagarriagoa iruditzen zaidana, batez ere aldizkari honetan argitaratzeko.
Marokoko arabieraren gramatika bat idatzi zuen, bera hil eta urte askotara ere
hara joandako atzerritarrek hizkuntza ikasteko erabiltzen segitu dutena. Zer-
nolako adorea eta maitasuna ez ote zuen jarri ia 30 urte zituela joandako
euskaldunak horren desberdina den hizkuntza (filologia eta kultura aldetik)
ikasteko eta gramatika bat egiteko? Gogoan izan dezagun, Lertxundirena
baloratzeko, nolako jarrera eta jokabidea izan duten Espainiako
kolonizatzaileek historian zehar eta, gehienetan, haiekin eskuz esku ibili
den Elizak gurutzearekin batera esportatu ohi duten lehenengo gauza
hizkuntza izan baita, gaztelania.
Aita Lertxundik berta-bertako kultura eta hizkuntza landu behar direla
adierazteko, bizitzeko egokitu zitzaion lurraldeko hizkuntza ikasten
erakutsi zuen sentiberatasuna eta kemena, eta ez hitz hutsez, ekintzez
baizik, eredugarri beharko genituzke geure zorioneko arduralaritza,
administrazio edo dena delako honetan euskara egokitzen eta erabiltzen
saiatzen ari garen guztiok. Lertxundiren jarrera ondo adierazten dute bere
hitz hauek: "hizkuntza ikastearen helburu bakarra bertakoekin harreman
estuan jartzea da"; eta zerabilen jokaeragatik Espainiako Gobernuak
espainiaratzera behartu zuenean: "atzerrira naramate".
Orioko beste bi Lertxundik, Benitok eta Anduk (Anjelek), aitzindari bikaina
izan zuten berta-bertako hizkuntza maitatzea, lantzea, edertzea eta
zabaltzeari dagokionean.

2. 4. MAILA MOODLE ikastaroa
Iñaki Iturain
Orio
(Administrazioa euskaraz, 13. zenb., 4. or.: "Eskutitzak" saila)