Money market

1. स्थूऱ अथथशास्राचे सिद्ाांत
डॉ. रक्षित बागडे
शषायक प्राध्याऩक/वळभाग प्रमुख
स्ळ.मन्शारामजी ऩडोले आर्टश ् कॉऱेज गणेऴऩूर भॊडारा
Email ID- rakshitbagde@gmail.com
युनिट 3 - 9. मुद्रा/िाणे बाजार

2. Prepared By @ Dr. Rakshit M. Bagde
मुद्रा/िाणे बाजार
नाणे बाजार म्षणजे अल्ऩकाऱीन कजट देणाऱ्या शॊस्था, कजट घेणाऱ्या शॊस्था आणण वळवळध
प्रकारची ऩॅर् शाधने याचा शमुदाय षोय. "ळेगळेगळ्या प्रकारच्या मुद्रा शादृश्य दस्तऐळजाॊचे
व्यळषार करणाऱ्या ऩेढ्या ळ शॊस्थाॊना शामूहषकऩणे नाणे बाजार अशे म्षणतात.“ - क्राउथर
नाणे बाजाराची ळैशऴष्ट्ये-
१. अल्ऩकाऱीन कजट
२. एका ळवाटची मुदत
३. शाळकार, व्याऩारी बॉक, वळत्तीय शॊस्था कडून कजट
४. षुॊड्या,कजटरोखे याॊचा ळाऩर
५. मध्यळती बॉक
े चे ननयॊत्रण
६. उऩ-बाजार अस्स्तत्ळ
नाणे बाजाराची उहिष्ट्ये-
१. खेलत्या भाॊडळऱाची ऩूती
२. मध्यळती बॉक
े च्या आदेऴानुशार शॊचाऱन
३. ऱोकाॊच्या बचतीऱा चाऱना
४. उऩ-बाजाराचा वळकाश
५. व्याऩारी बॉकाॊचा वळकाश
नाणे बाजाराचे घर्क -
१. मध्यळती बॉक
२. व्याऩारी बॉक
३. गैर बॉक वळत्तीय मध्यस्थ
४. कशरगृष आणण षुॊडी दऱाऱ
५. स्ळीकृ ती गृष

3. Prepared By @ Dr. Rakshit M. Bagde
नाणे बाजाराचे कायट -
१. कायटऴीऱ भाॊडळऱाची उऩऱब्धता
२. अनतररक्त ननधीचा ळाऩर
३. वळत्तीय शोय
४. शरकारऱा मदत
५. मौहद्रक धोरणात मदत
६. वळत्तीय गनतऴीऱतेत बदऱ
७. मागणी-ऩुरळठयात शॊतुऱन
८. रोख ळाऩरात कार्कशर
९. तरऱता ळ शुरक्षसतता
नाणे बाजाराचे मषत्ळ -
१. कजटऩुरळठा
२. गुॊतळणुकीची शोय
३. कजट उभारणीश मदत
४. ऩॊत ननयॊत्रणात शुऱभता
५. बॉककॊ ग सेत्राचा वळकाश
६. भाॊडळऱाच्या गनतऴीऱतेत ळाढ
७. आर्थटक वळकाशाऱा चाऱना
८. वळदेऴी व्याऩारात मदत
९. आर्थटक शॊशाधनाॊचा मषत्तम ळाऩर

4. Prepared By @ Dr. Rakshit M. Bagde
भारतीय नाणे बाजाराचे प्रकार -
१. मागणी ऩैशे बाजार
२. स्ळीकृ ती बाजार
३. षुॊडी बाजार
४. कोवागार षुॊडी बाजार
५. प्रनतभूती बाजार
६. ठेळ प्रमाणऩत्र बाजार
७. व्याऩारी ऩत्र बाजार
८. अल्ऩकाऱीन कजट बाजार
भारतीय नाणे बाजाराची ळैशऴष्ट्ये -
१. दोन भागात वळभागऱेऱा
२. अशॊगहठत सेत्र ननयॊत्रण मुक्त
३. वळखुरऱेऱा
४. वळकशशत षुॊडी बाजाराचा अभाळ
५. कजाटची षॊगामी मागणी
६. व्याऩारी बॉकात शऴस्तीचा अभाळ
७. मागतासणी ऩैशा
भारतीय नाणे बाजाराचे दोव -
१. शाळकाराचे प्राबल्य
२. एकात्मतेचा अभाळ
३. कामकाजाच्या शभन्न ऩद्धती
४. शॊघहर्त षुॊडी बाजाराचा अभाळ
५. व्याज दरातीऱ शभन्नता
६. वळऴेव वळत्तीय शॊस्थाॊचा अभाळ
७. ऩॊत शाधनाॊचा अल्ऩ ळाऩर
८. ननयॊत्रणाचा अभाळ
९. बॉककॊ ग शळयीचा अभाळ
१०. ननरशन गृषाचा अभाळ
The End
शॊदभट - प्रा. बी. एऱ. स्जभकार्े