Iατρική Aστική Eυθύνη-H ασφαλιστική προσέγγιση ενός πολυδιάστατου προβλήματος

Δρ. Γιώργος Κ. Κασάπης

Δρ. Γιώργος Κ. Κασάπης
Insurance & Financial Advisory Services
Just Personalized For You
email: giorgos.kassapis@gmail.com
bio page: about.me/giorgoskassapis
blog: giorgoskassapis.wordpress.com
linkedin: www.linkedin.com/in/giorgoskassapis
slideshare: www.slideshare.net/DrGiorgosKKassapis

ΠEΡIEXOMENA
Εισαγωγή 4
1ο μέρος: Θεωρητικό πλαίσιο 5
Α. Το πρόβλημα
Β. Ορισμοί ιατρικού σφάλματος
2ο μέρος: Η ασφαλιστική θεώρηση (προσέγγιση) της ιατρικής αστικής ευθύνης 10
Α. Φιλοσοφία των συστημάτων ιατρικής αστικής ευθύνης
Β. Χαρακτηριστικά των συστημάτων ιατρικής αστικής ευθύνης
3ο μέρος: H αγορά της ιατρικής αστικής ευθύνης στις Η.Π.Α. 15
Α. Quick facts
Β. Ένα σύνθετο πρόβλημα
Γ. O ρόλος της «αμυντικής ιατρικής»
Δ. Μεγέθη της αγοράς ιατρικής αστικής ευθύνης
Ε. Οι διεργασίες για αναθεώρηση των αρχών του συστήματος
4ο μέρος: Η Ελληνική Πραγματικότητα 31
Α. Νομικό πλαίσιο
Β. Ευρήματα εμπειρικών ερευνών
Γ. Παραδείγματα από την δικαστική πρακτική
Δ. Η ‘’αρχιτεκτονική’’ των ασφαλιστηρίων συμβολαίων ιατρικής αστικής ευθύνης
Ε. Μεγέθη (ιδιωτικής ασφαλιστικής) αγοράς ιατρικής αστικής ευθύνης

ΙΑΤΡΙΚΗ ΑΣΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ
Εισαγωγή
Στο πρώτο μέρος παρουσιάζεται το πρόβλημα, παρατίθενται οι ορισμοί του ιατρικού σφάλματος,
έννοιας κομβικής σημασίας στο όλο θέμα, και αναλύεται η έννοια της ιατρικής αμέλειας.
ενώ στο δεύτερο μέρος παρουσιάζονται από (ιδιωτικής) ασφαλιστικής σκοπιάς το θεωρητικό
υπόβαθρο της ιατρικής αστικής ευθύνης και τα χαρακτηριστικά ων συστημάτων ιατρικής αστικής
ευθύνης.
Το τρίτο μέρος αναλύει επιμέρους θέματα της αγοράς ιατρικής αστικής ευθύνης των Η.Π.Α., οι
οποίες είναι η πρώτη ασφαλιστική αγορά παγκοσμίως και στη συγκεκριμένη προϊοντική γραμμή,
και στο τέταρτο και τελευταίο μέρος, στο οποίο «πέφτει» το κύριο βάρος της όλης παρουσίασης,
αναλύονται θέματα που αφορούν στην ιατρική αστική ευθύνη στη χώρα μας.
© 2017 Δρ. Γιώργος Κ. Κασάπης 4

1ο Μέρος: Θεωρητικό πλαίσιο
Α. Το πρόβλημα

ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ
Α. Το πρόβλημα (1/3)
Αποτελεί κοινό τόπο ότι η σύγχρονη ιατρική, μολονότι με τη βοήθεια της τεχνολογίας έχει καταστεί
ιδιαίτερα ισχυρή, δεν είναι παντοδύναμη και ως εκ τούτου δεν μπορεί να αγνοήσει ή/και να
αποφύγει επιπλοκές και αποτυχίες.
Αυτό εξηγεί το γιατί η άσκησή της σε πολλές περιπτώσεις έχει γίνει επικίνδυνη όχι μόνο για τον
ασθενή αλλά και για τον ιατρό, και το τελευταίο συνιστά και την ειδοποιό διαφορά με αυτό που
ίσχυε στο παρελθόν: στο παρελθόν ο κίνδυνος αφορούσε στον ασθενή, οι ‘’gods in white coats’’
ήταν στο απυρόβλητο, αφού ο σεβασμός στην ιατρική αυθεντία καθιστούσε δυσχερή εάν όχι
αδύνατη την αναζήτηση ευθυνών. (1)
Η επιστημονική κι τεχνολογική πρόοδος λειτούργησαν σε βάρος της αυθεντίας, η παράμετρος
«τύχη» αποκλείστηκε, και αυτό έχει ως αποτέλεσμα πως το κάθε τι θα πρέπει να ερμηνεύεται ως
κάτι που προκύπτει από συγκεκριμένα αίτια. Λογική συνέπεια: η αξίωση για την επιβολή
κυρώσεων και την αποκατάσταση των ζημιών ήρθε στο προσκήνιο, και το πρόβλημα των ορίων
του ιατρικού (θεραπευτικού κινδύνου) και της αντίστοιχης ιατρικής ευθύνης τέθηκε επί τάπητος.
(1) Munich Re, When treatment becomes a risk, Topics Magazine 2/2011, pp. 39-44

Η συγκεκριμένη έννοια (=της ευθύνης) μορφοποιήθηκε και είναι σήμερα διεθνώς γνωστή ως μια
τρισδιάστατη έννοια, ποινική, αστική και διοικητική/πειθαρχική ευθύνη. (2)
Στα πλαίσια της συγκεκριμένης παρουσίασης θα απασχοληθούμε μόνο με την ιατρική αστική
ευθύνη. (3)
Ο όρος αστική ευθύνη σημαίνει την υποχρέωση ενός προσώπου να αποκαταστήσει τη ζημία που
προκάλεσε σε άλλον από υπαιτιότητά του. Η υπαιτιότητα εμφανίζεται με δύο μορφές, το δόλο και
την αμέλεια.
Η αστική ευθύνη των ιατρών συνδέεται με πράξεις που έγιναν από αμέλεια κατά την άσκηση του
ιατρικού έργου και όχι εκ δόλου.
(2) Για μια λεπτομερή ανάλυση των νομικών συστημάτων σε Αυστρία, Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Ελβετία,
Η. Βασίλειο, Ισπανία, Ιταλία, Ολλανδία, Ουγγαρία, Πολωνία, Σουηδία, Τσεχία και Σουηδία βλέπε B. Koch (2011),
Medical Liability in Europe. A Comparison of Selected Jurisdictions, Tort and Insurance Law, vol. 29
(3) Για μια διαχρονική ανάλυση βλέπε Σ. Άρτεμη (2013), Ιατρική Αστική Ευθύνη

Η ιατρική αμέλεια (medical malpractice) ορίζεται - στο αγγλοσαξωνικό δίκαιο – ως η πράξη ή η
παράλειψη του ιατρού κατά την παροχή των υπηρεσιών του προς τον ασθενή, η οποία
παρεκκλίνει από τους κοινά αποδεκτούς κανόνες της ορθής κλινικής πρακτικής. (4)
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η European Academy of Legal Medicine δια της αρμόδιας ομάδας
εργασίας της καταβάλλει προσπάθεια σχεδιασμού και διαμόρφωσης ενιαίων κανόνων, η
λειτουργία των οποίων θα είναι προς όφελος της ιατρικής κοινότητας αλλά και των ασθενών, (5)
ενώ διεθνώς το θέμα έχει απασχολήσει και την επιστημονική κοινότητα. (6)
Επιγραμματικά, κλείνοντας την αναφορά μας στο συγκεκριμένο θέμα, μπορούμε να πούμε, ότι
η ευθύνη των ιατρών έχει ως γενεσιουργό λόγο αυτό που στη πράξη ονομάζεται ιατρικό σφάλμα.
(4) Γ. Παυλίδης, Το θέμα της αστικής ευθύνης των ιατρών στις Η..Π.Α., Ημερίδα: Αστική Ευθύνη Ιατρών, Ωνάσειο
Καρδιοχειρουργικό Κέντρο, 25.06.2014
(5) SD Ferrara and others, Malpractice and Medical Liability. European Guidelines on Methods of Ascertainment and Criteria of
Evaluation, Int J Legal Med, 2013 127 (3): 545-557
(6) Για μια λεπτομερή ανάλυση του νομικού πλαισίου σε Αυστρία, Βραζιλία, Γαλλία, Γερμανία, Η. Βασίλειο, Η.Π.Α.,
Ιαπωνία, Ιταλία, Καναδά, Λ. Δ. Κίνας, Ν. Αφρική. Ν. Ζηλανδία και Σκανδιναβία βλέπε Κ. Οlipnant / R. Wright (2013),
Medical Malpractice and Compensation in Global Perspective, Tort and Insurance Law, vol. 32

Σύμφωνα με ένα πρώτο ορισμό, κάθε ιατρική πράξη με δυσμενή έκβαση, η οποία θα μπορούσε να
προληφθεί, ή/και η εφαρμογή μίας ακατάλληλης θεραπευτικής ή διαγνωστικής μεθόδου μπορεί
να θεωρηθεί ως ιατρικό σφάλμα. (7)
Σύμφωνα με ένα άλλο ορισμό, το ιατρικό σφάλμα ορίζεται ως μια ακούσια διαφοροποίηση από τις
καθιερωμένες πρακτικές. (8)
Σύμφωνα με ένα τρίτο ορισμό, σφάλμα είναι η αποτυχία ολοκλήρωσης μιας προγραμματισμένης
δράσης ή η χρήση λάθος σχεδίου για την επίτευξη συγκεκριμένου στόχου. (9)
(7) Iατρικό Σφάλμα στην Κλινική Πράξη: Errare Humanum Est, Eλληνική Καρδιολογική Εταιρεία, 2013, 54: 24-28
(8) Iατρικό Σφάλμα στην Κλινική Πράξη (παρ. 7)
(9) Π. Λιάπη (2013), Η νομική προστασία των ασθενών στο πλαίσιο των ιατρικών σφαλμάτων. Η περίπτωση της Ελληνικής
Νομοθεσίας

2ο Μέρος: Η ασφαλιστική θεώρηση (προσέγγιση) της ιατρικής αστικής ευθύνης
Α. Φιλοσοφία των συστημάτων ιατρικής αστικής ευθύνης
Β. Χαρακτηριστικά των συστημάτων ιατρικής αστικής ευθύνης

Η ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ (ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ) ΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ
Α. Φιλοσοφία των συστημάτων ιατρικής αστικής ευθύνης (1/2)
1. Η προσέγγιση του προβλήματος της ιατρικής αστικής ευθύνης, και οι σχετικές ρυθμίσεις σε
νομικό & ασφαλιστικό επίπεδο, είναι συνάρτηση των ηθικών και φιλοσοφικών αντιλήψεων και
αρχών της κάθε κοινωνίας που αντικατοπτρίζονται θεσμικά στη νομοθεσία της κάθε χώρας. (10)
2. Βασικά, οι κυρίαρχες (αντικρουόμενες) αντιλήψεις εν προκειμένω είναι δύο:
 το λεγόμενο tort system (11) που κυριαρχεί στον αγγλοσαξωνικό χώρο και
 το λεγόμενο no-fault system (12) που δεσπόζει στις σκανδιναβικές χώρες.
3. Διαφορές στη φιλοσοφία των δύο συστημάτων:
 τo tort system (αποκαλούμενο στη βιβλιογραφία ‘’social insurance of a market society’’)
δίνει έμφαση στην απόδειξη του ζημιογόνου γεγονότος και επομένως και της ευθύνης μέσω της
δικονομικής διαδικασίας,
ενώ
 το no-fault system (αποκαλούμενο στη βιβλιογραφία ‘’social insurance of goodwill’’) εστιάζει
(10) World Bank (2003), Medical Malpractice Systems around the Globe: Examples from the US tort liability system
and the
Sweden no-fault system
(11) US National Library (02.2009), An Introduction to Medical Malpractice in the United States
(12) American Academy of Orthopaedic Surgeons (11.2012), No-Fault Compensation Systems

Α. Φιλοσοφία των συστημάτων ιατρικής αστικής ευθύνης (2/2)
στην επίλυση του προβλήματος μέσω αντικειμενικών (εξωδικαστικών) κριτηρίων που υπερβαίνουν
τα δικονομικά πλαίσια. (13)
(13) F. A. Sloan / K. Whetten-Goldstein / S. S. Entman / E. D. Kulas / E. M. Stout, The Road from Medical injury to Claims Resolution:
How No-Fault and Tort Differ, Law and Contemporary Problems, 1997, 35-70, Vol. 60, No 2

Β. Χαρακτηριστικά των συστημάτων ιατρικής αστικής ευθύνης (1/2)
Όσον αφορά στα βασικά χαρακτηριστικά της κάλυψης της ιατρικής αστικής ευθύνης, όπως
 υποχρεωτικότητα ή μη κάλυψης
και
 ασφάλιση σε βάση claims made (14), (15), (16) ή με εφαρμογή της αρχής οccurrence (14), (15), (16)
προκύπτουν με βάση τα στοιχεία σχετικής έρευνας του ΟΟΣΑ (που συμπεριέλαβε 26 χώρες) τα εξής (17)
1. Υποχρεωτικότητα ή μη κάλυψης
 υποχρεωτική ασφάλιση σε 19 χώρες
(Αυστραλία, Αυστρία, Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Δανία, Η. Βασίλειο, Η.Π.Α, Ιαπωνία, Ισλανδία,
Ισπανία, Καναδάς, Ολλανδία, Ουγγαρία, Πολωνία, Σλοβακία, Σουηδία, Τσεχία, Φινλανδία,
 προαιρετική ασφάλιση σε 7 χώρες
(Ελβετία, Ελλάδα, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Ν. Ζηλανδία, Πορτογαλία, Τουρκία)
(14) EAEE, Επιτροπή Αστικής Ευθύνης, Λεξικό Όρων Αστικής Ευθύνης
(15) EAEE, Ημερίδα Επιτροπής Αστικής Ευθύνης & Επαγγελματικών Ευθυνών (22.10.2015), Βάση Ασφάλισης Ασφαλιστηρίων
Συμβολαίων Αστικής Ευθύνης (Claims made/Occurrence)
(16) E. Τζίβα (2014), Ασφάλιση Ιατρικής ευθύνης. Έκταση της ασφαλιστικής κάλυψης: Ρήτρες occurrence
(ζημιογόνο περιστατικό) και claims made (προβολή αξιώσεων)
(17) OECD (2006), Medical Malpractice (Prevention, Insurance and Coverage Options), Policy Issues in Insurance,
No 11

B. Χαρακτηριστικά των συστημάτων ιατρικής αστικής ευθύνης (2/2)
2. Ασφάλιση σε βάση claims made ή με εφαρμογή της αρχής οccurrence
 ασφάλιση σε βάση claims made
(Γαλλία, Ελβετία, Ελλάδα, Ιαπωνία, Ισπανία, Ιταλία, Ολλανδία, Σλοβακία)
 ασφάλιση με εφαρμογή της αρχής occurrence σε 15 χώρες
Αυστρία, Βέλγιο, Γερμανία, Δανία, Η. Βασίλειο, Η.Π.Α, Ισλανδία, Καναδάς, Λουξεμβούργο,
Ν. Ζηλανδία, Ουγγαρία, Σουηδία, Τουρκία, Τσεχία, Φινλανδία)
3. Ασαφές καθεστώς
 για 3 χώρες δεν υπάρχει σαφής εικόνα (Αυστραλία, Πολωνία, Πορτογαλία)

3ο Μέρος: Η αγορά της ιατρικής αστικής ευθύνης στις Η.Π.Α.
Α. Quick facts
Β. Ένα σύνθετο πρόβλημα
Γ. Ο ρόλος της «αμυντικής ιατρικής»
Δ. Μεγέθη της αγοράς ιατρικής αστικής ευθύνης
Ε. Οι διεργασίες για αναθεώρηση του συστήματος

Η ΑΓΟΡΑ ΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΣΤΙΣ Η.Π.Α.
Α. Quick facts (1/2)
 Οι θάνατοι από ιατρικό σφάλμα αποτελούν την τρίτη, μετά τις καρδιοπάθειες και τον καρκίνο,
αιτία θανάτων στη χώρα. (18)
 Σύμφωνα με στοιχεία της ΑΜΑ (American Medical Association), (19)
 το 61% των ιατρών ηλικίας > των 55 έχει εναχθεί μία φορά, ενώ εναντίον του 40% εξ αυτών έχει
εγερθεί αγωγή δύο φορές,
 το 90% των χειρουργών ηλικίας > των 55 έχει εναχθεί τουλάχιστον μία φορά
ενώ
 το 51% των μαιευτήρων-γυναικολόγων ηλικίας < των 40 ετών έχει επίσης εναχθεί.
 Σύμφωνα με στοιχεία της PIAA (Physician Insurers Association of America), (20)
 το 2012 το 65% των αγωγών εναντίον ιατρών απορρίφτηκε
ενώ
 από το 8% των σχετικών προσφυγών που συζητήθηκε ενώπιον δικαστηρίων με συμμετοχή
ενόρκων, οι αποφάσεις σε ποσοστό 89% δικαίωσαν τους εναγόμενους ιατρούς.
(18) M. Macary / M. Daniel, Medical Error - the third leading cause of death in the US, British Medical Journal
(BMJ) 2016: 353 (03.05.2016)
(19) ΑΜΑ (American Medical Association), Medical Reform Now, έκδοση 2016
(20) ΑΜΑ (παρ. 19)

Α. Quick facts (2/2)
 H παραγωγή ασφαλίστρων (ασφάλιστρα από πρωτασφαλίσεις) ιατρικής αστικής ευθύνης το
2015 (τελευταία διαθέσιμα στοιχεία) ανήλθε σε 9,39 δισ. $. (21)
 Οι πληρωθείσες αποζημιώσεις το 2016 ανήλθαν σε 3,84 δισ. $. (22)
 Οι καταβληθείσες αποζημιώσεις ακολούθησαν φθίνουσα πορεία από το 2003 έως το 2012,
ανοδική το 2013, 2014 και 2015, και εκ νέου φθίνουσα το 2016. (23)
 Η αγορά ιατρικής αστικής ευθύνης των Η.Π.Α. είναι η μεγαλύτερη του κόσμου, εκτιμάται δε ότι
αποτελεί το 50% της παγκόσμιας αγοράς της συγκεκριμένης κατηγορίας. (24)
(21) NAIC (2016), Countrywide Summary of Medical Malpractice Insurance
(22) Γ. Κ. Κασάπης, Στατιστικά στοιχεία και οικονομικές διαστάσεις των ιατρικών σφαλμάτων στις Η.Π.Α.
το 2016, INSURANCE NEWS & FACTS (giorgoskassapis.wordpress.com)
(23) Γ. Κ. Κασάπης (παρ. 22)
(24) Munich Re (παρ. 1)

Β. Ένα σύνθετο πρόβλημα (1/3)
 Οι ρίζες του προβλήματος της ιατρικής αστικής ευθύνης - σε ομοσπονδιακό επίπεδο -
ανιχνεύονται στη δεκαετία του 60’. (25)
 Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι θέσεις του Ρεπουμπλικανικού και Δημοκρατικού Κόμματος
σχετικά με το συγκεκριμένο θέμα: ιστορικά, οι Ρεπουμπλικανοί έχουν ηγηθεί της προσπάθειας
αναθεώρησης του ισχύοντος tort system, εστιάζοντας την κριτική τους στο ότι οι νομικές διώξεις
κατά των ιατρών έχουν ως συνέπεια, ότι αυτοί εξαναγκάζονται 1) να πληρώνουν υπέρογκες
αμοιβές σε νομικές εταιρείες, 2) πολύ ακριβά ασφάλιστρα στις ασφαλιστικές εταιρείες για την
κάλυψη της αστικής τους ευθύνης και 3) να ασκούν την λεγόμενη «αμυντική ιατρική» (defensive
medicine), η οποία συμβάλλει στην αύξηση του συνολικού κόστους των υπηρεσιών υγείας. Οι
Δημοκρατικοί από την πλευρά τους έχουν περιοριστεί στο να εστιάσουν στη συμβολή του tort
system στην αύξηση του συνολικού κόστους των υπηρεσιών υγείας. (26)
(25) Medical Malpractice Insurance: An Economic Introduction and Review of Historical Experience (02.10.2009), Congressional
Research Service
(26) Medical Malpractice Reform: An Alliance for Health Reform Toolkit (07.08.2013), Robert Wood Johnson Foundation

 To πρόβλημα της ιατρικής αστικής ευθύνης απέκτησε πανεθνική σημασία από τη δεκαετία του
70’, και σε ερευνητικό επίπεδο γίνεται διάκριση μεταξύ
 της 1ης φάσης: 1970-1980,
 της 2ης φάσης: 1980-2000, και
 της 3ης φάσης: 2000 έως σήμερα. (27)
 Η κάθε φάση χαρακτηρίστηκε και (η τελευταία) χαρακτηρίζεται από την εκάστοτε διαμορφωμένη
πολιτική, κοινωνική και οικονομική δυναμική αλλά και από τις επιμέρους συνθήκες της
ασφαλιστικής αγοράς (hard/soft market, αντασφαλιστικές συμφωνίες, ένταση ανταγωνισμού,
είσοδος και έξοδος παικτών από τη συγκεκριμένη προϊοντική γραμμή, κανονιστικό πλαίσιο σε
επιμέρους πολιτείες κ.ο.κ.).(28)
 Μια σημαντική - κοινωνικά, οικονομικά και σε τελευταία ανάλυση πολιτικά - διάσταση του
προβλήματος της ιατρικής αστικής ευθύνης είναι αυτή της τιμολογιακής πολιτικής (ύψους
ασφαλίστρων), σχετικά με την οποία αξίζει να σημειώσουμε τα εξής:
(27) ΑΜΑ (παρ. 19)
(28) Medical Malpractice Insurance (παρ. 25)

 επί τρεις δεκαετίες (1970-2000) ή ανάπτυξη του συγκεκριμένου κλάδου συνοδεύτηκε από
αιχμηρές αυξήσεις ασφαλίστρων. (29)
 την περίοδο 2000-2004 ασφάλιστρα εκτοξεύτηκαν σε δυσθεώρητα ύψη. Χαρακτηριστικά αναφέρεται η
περίπτωση της πολιτείας της Florida (Miami-Dade), όπου το 2004 οι εκεί μαιευτήρες/γυναικολόγοι έπρεπε να
καταβάλλουν ασφάλιστρα ύψους 277.241 $ (συνολικό ποσό κάλυψης 3 εκ. $, αποζημίωση ανά περιστατικό
1 εκ. $), που αντιστοιχούσε στην μέση τιμή αγοράς κατοικίας στην περιοχή. (30)
 από τα στοιχεία σχετικής μελέτης/ανάλυσης της πορείας των ασφαλίστρων την περίοδο 2000-2004 σε τρεις
ειδικότητες, μαιευτική/γυναικολογία, γενική χειρουργική και εσωτερική ιατρική, προκύπτει ότι στην πολιτεία
της Florida (Miami-Dade) κατεγράφησαν οι μεγαλύτερες αυξήσεις ασφαλίστρων και στις τρεις ειδικότητες,
ενώ οι μικρότερες (αυξήσεις) κατεγράφησαν στην πολιτεία της California (L. Angeles). (31)
 από το 2007 παρατηρείται μια ομαλοποίηση στην αγορά του συγκεκριμένου κλάδου με σημαντική μείωση
ασφαλίστρων (32), η οποία συνοδεύεται από αντίστοιχη μείωση της παραγωγής και βελτίωση του μικτού δείκτη,
ενώ σύμφωνα με τα αποτελέσματα της τελευταίας δημοσκόπησης του Medical Liability Monitor - στην οποία
μετέχει το 75% των ασφαλιστικών εταιρειών που παρέχουν κάλυψη ιατρικής αστικής ευθύνης - την περίοδο
2015/2016 η αγορά εμφάνισε σημεία σταθερότητας και σε συγκεκριμένες περιοχές της χώρας κατεγράφησαν
περαιτέρω μειώσεις ασφαλίστρων. (33)
(29) GAO (General Accounting Office), Medical Malpractice Insurance, έκδοση 2003
(30) ΑΜΑ (παρ. 19)
(31) J. Guardado (2007), Professional Liability Insurance Rates and Distribution of Rate Changes, 2003-2007,
AΜΑ (Policy Research Perspectives)
(32) ΑΜΑ, Medical Professional Liability Insurance Premiums: An Overview of Data from 2005 to 2014
(33) Medical Liability Monitor, 2016 Annual Rate Survey

Γ. Αμυντική Ιατρική (1/2)
 Όπως ήδη προαναφέρθηκε (διαφ. 18), η ιατρική αστική ευθύνη συμβάλλει σημαντικά στην
αύξηση του συνολικού κόστους των υπηρεσιών υγείας στη χώρα.
 Ένας πρόσθετος παράγοντας - που συντελεί με τη σειρά του στην εκτίναξη του κόστους των
υπηρεσιών υγείας - είναι η λεγόμενη «αμυντική ιατρική» (defensive medicine) (34), το κόστος της
οποίας εκτιμάται πως κυμαίνεται ετησίως μεταξύ 45 (35) και 50 δισ. $. (36)
 Η αμυντική ιατρική ορίζεται ως η τακτική των ιατρών να υποβάλλουν τους ασθενείς
- σε υπερβολικές εξετάσεις (διαγνωστικές/απεικονιστικές)
ή
- σε συγκεκριμένες θεραπευτικές μεθόδους,
προκειμένου να προστατεύσουν εαυτούς έναντι πιθανής αγωγής. (37)
(34) Office of Technology Assessment / Congress of the United States (1994), Defensive Medicine and Medical Malpractice
(35) JAMA (Journal of AMA) Internal Medicine, 11.2014, Vol. 174, No 11
(36) J. Miler, Does Defensive Medicine “Work”?, HMS (Harvard Medical School), 04.11.2015
(37) Γ. Παυλίδης (παρ. 4)

Γ. Αμυντική Ιατρική (2/2)
 Περαιτέρω, γίνεται διάκριση μεταξύ θετικής αμυντικής (positive defensive medicine) και
αρνητικής αμυντικής ιατρικής (negative defensive medicine).
Θετική αμυντική ιατρική υπάρχει στη περίπτωση που ο ιατρός δίνει εντολή για διενέργεια
εξετάσεων, προκειμένου να ελαχιστοποιήσει το ενδεχόμενο έγερσης αγωγής σε βάρος του,
ενώ αρνητική αμυντική ιατρική υπάρχει στη περίπτωση που ο ιατρός αποφεύγει είτε
τη θεραπεία συγκεκριμένων ασθενών ή την εφαρμογή συγκεκριμένων διαδικασιών. (38)
(38) Office of Technology Assessment / Congress of the United States (παρ. 34)

Έτος
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
Καθαρά εγγεγραμμένα ασφάλιστρα
(σε $)
4.014.624.000
4.067.803.000
4.133.567.000
4.370.812.000
4.780.537.000
4.800.552.000
4.875.486.000
4.892.496.000
5.145.066.000
5.104.147.000
Μικτός δείκτης
101,9%
99,0%
123,4%
104,5%
94,2%
96,4%
102,6%
103,5%
111,9%
125,8%
Δ. Μεγέθη της αγοράς ιατρικής αστικής ευθύνης (1/7)
1. Παραγωγή και Μικτός Δείκτης 1990-1999
Σύμφωνα με τα συγκεντρωτικά στοιχεία της Α.Μ. Best, την δεκαετία του 90’ η παραγωγή του
συγκεκριμένου κλάδου κατέγραψε αύξηση με παράλληλη ραγδαία επιδείνωση του μικτού δείκτη. (39)
(39) C. IKolodkin, Medical malpractice Insurance Trends? Chaos, IRMI (nternational Risk
Management Institute), 09.2001

΄Έτος
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Aσφάλιστρα από πρωτασφαλίσεις
(σε $)
7.604.124.289
9.614.724.505
11.194.924.126
11.987.481.966
12.200.603.388
12.333.479.774
11.683.325.307
11.210.379.774
10.816.183.500
10.501.317.985
125,83%
118,93%
107,34%
84,28%
74,63%
65,26%
60,37%
54,62%
55,66%
51,00%
Σύμφωνα με την επίκαιρη έκθεση της ΝAIC (Νational Association of Insurance Commissioners),
η παραγωγή του συγκεκριμένου κλάδου κινήθηκε και στην 15ετία 2001-2015 ανοδικά ( από 7,6
δισ. $ το 2001 στα 9,3 δισ. το 2015), ενώ ως ιδιαίτερα θετική αποτιμάται η βελτίωση του μικτού
δείκτη (από 126,8% το 2001 σε 65,5% το 2015). (40)

΄Έτος
2011
2012
2013
2014
2015
Aσφάλιστρα από πρωτασφαλίσεις
(σε $)
10.286.426.723
10.022.727.494
9.792.280.017
9.673.245.229
9.393.109.307
64,58%
60,63%
59,42%
61,94%
65,49%
(40) NAIC (παρ. 21)

΄Έτος
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
Aσφάλιστρα
από πρωτασφαλίσεις
(σε $)
11.987.481.966
12.200.603.388
12.333.479.774
11.683.325.307
11.210.379.774
10.816.183.500
10.501.317.985
10.286.426.723
10.022.727.494
9.792.280.017
9.673.245.229
Μερίδιο αγοράς
top 10
46,35%
45,17%
45,59%
46,08%
46,10%
46,66%
48,01%
49,30%
49,05%
47,98%
48,12%
Μερίδιο αγοράς
top 20
65,37%
63,98%
63,74%
62,79%
62,73%
63,75%
64,42%
64,81%
64,63%
63,44%
64,37%
3. Μερίδια αγοράς 2004-2014: κυριαρχία (50%+) του top 20 της αγοράς (41)
(41) NAIC, Market Share Reports for Property & Casualty Groups and Companies by State and
Countrywide (έτη 2005 – 2015)

4. Στατιστικά 2016 (42)
1. Πληρωθείσες αποζημιώσεις
Η πληρωμή αποζημιώσεων κατέγραψε μείωση 2,54% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά
(3,84 δισ. $ έναντι 3,95 δισ. $ το 2015).
2. Τύποι ιατρικών σφαλμάτων
Τα σχετιζόμενα με την διάγνωση σφάλματα κατέλαβαν την πρώτη θέση με ποσοστό 34%
επί συνόλου, με τα σχετιζόμενα με τις χειρουργικές επεμβάσεις (σφάλματα) να ακολουθούν με
ποσοστό 24% (επί συνόλου).
3. Κατηγοριοποίηση συνεπειών ιατρικών σφαλμάτων
Ο θάνατος με ποσοστό 31% επί συνόλου κατέλαβε την πρώτη θέση, και ακολουθεί η μείζονος
βαρύτητας μόνιμη ανικανότητα με 18% (επί συνόλου).
(42) Γ. Κ. Κασάπης (παρ. 22)

4. Στατιστικά 2016
4. Μέση αποζημίωση ανά κατηγορία βλάβης
Η μεγαλύτερη μέση αποζημίωση, 1.030.592 $, επιδικάστηκε για τετραπληγία, εγκεφαλικές
βλάβες και βλάβες που απαιτούν την παροχή υπηρεσιών δια βίου φροντίδας, και η δεύτερη
μεγαλύτερη, 622.168 $, (επιδικάστηκε) για βλάβη που προξένησε βαρεία μόνιμη ανικανότητα.
5. Ποσοστά πληρωμών ανά τύπο περίθαλψης
Το 44% αφορούσε περιπτώσεις νοσηλείας και το 341% περιπτώσεις εξωνοσοκομειακής
περίθαλψης.
6. Πληρωμές με βάση το φύλο
Η πλειοψηφία (53%) των ασθενών που κινήθηκαν νομικά και στους οποίους επιδικάστηκε
αποζημίωση ήταν γυναίκες.
7. Πληρωμές με βάση την ηλικία
Την πρώτη θέση, με βάση τις επιδικασθείσες αποζημιώσεις, κατέλαβε η ηλικιακή
ομάδα 50-59 ετών.

4. Στατιστικά 2016
8. Ομαδοποίηση πολιτειών
Όσον αφορά στις επιδικασθείσες αποζημιώσεις ανά περιοχή, η κατάταξη έχει ως εξής:
 1η θέση: Βορειοανατολικές Πολιτείες (σύνολο: 12 πολιτείες), 45,8% συνόλου επικράτειας
 2η θέση: Νότιες Πολιτείες (σύνολο: 14 πολιτείες), 21,8% συνόλου επικράτειας
 3η θέση: Μεσοδυτικές Πολιτείες (σύνολο: 12 πολιτείες), 17,4% συνόλου επικράτειας
 4η θέση: Δυτικές Πολιτείες (σύνολο: 13 πολιτείες), 15,0% συνόλου επικράτειας
9. Διαχρονική εξέλιξη μεγεθών παλαιοτέρων ετών
Όσον αφορά στην εξέλιξη των αντίστοιχων μεγεθών την περίοδο 2004-2013, η απεικόνιση
των οποίων είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για πολλαπλούς λόγους, ιδιαίτερα χρήσιμη είναι η σχετική
ανάλυση της ΑΜΑ. (43)
(43) ΑΜΑ, Medical Professional Liability Insurance Indemnity Payout Expenses and Claim Disposition 2004-2013

E. Οι διεργασίες για την αναθεώρηση του συστήματος
 Τα προβλήματα του συστήματος που συμβάλλουν, εκτός των άλλων, και στην συνολική επιβάρυνση
του κόστους των υπηρεσιών υγείας, έχουν οδηγήσει στην ανάληψη πρωτοβουλιών για την
αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων για την αντιμετώπιση τους μέσα από σχεδιασμό τόσο σε
επίπεδο πολιτειών όσο και σε ομοσπονδιακό. (44)
 Η ΑΜΑ, η οποία ηγείται της σχετικής προσπάθειας, έχει «κωδικοποιήσει» τις σχετικές νομοθετικές
πρωτοβουλίες ανά πολιτεία (45) και πανεθνικά. (46)
(44) ΑΜΑ (παρ. 19)
(45) ΑΜΑ (2017), State Medical Liability Reform
(46) ΑΜΑ (2017), Federal Medical Liability Legislative Activities

4ο Μέρος: Η ελληνική πραγματικότητα
Α. Νομικό πλαίσιο
Β. Ευρήματα εμπειρικών ερευνών
Γ. Παραδείγματα από την δικαστική πρακτική
Δ. Η «αρχιτεκτονική» των ασφαλιστηρίων συμβολαίων ιατρικής αστικής ευθύνης
Ε. Μεγέθη της (ιδιωτικής ασφαλιστικής) αγοράς ιατρικής αστικής ευθύνης

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
Α. Νομικό πλαίσιο (1/16)
Άξονες ευθύνης ιατρού (47)
Α. Ιατρικό σφάλμα
Β. Παραβίαση κανόνων δεοντολογίας
(47) Ι. Κ. Καρακώστας / Χ. Α. Βρεττού (2013), Το ιατρικό σφάλμα και οι κανόνες δεοντολογίας ως βάση της αστικής ευθύνης του
ιατρού,
Αναλυτικά

Α. Nομικό πλαίσιο (2/16)
Α. Ιατρικό σφάλμα
1. Νομική έννοια
 Εσφαλμένη διάγνωση ή μη διάγνωση μίας νόσου
Εσφαλμένη - πλημμελής θεραπευτική αγωγή
 Μη παραπομπή του ασθενούς στην κατάλληλη μονάδα ή ανάληψη διεξαγωγής ενός
διαγνωστικού ή θεραπευτικού εγχειρήματος, δίχως να υπάρχουν οι απαραίτητες ειδικές
γνώσεις και ικανότητες ή τα κατάλληλα διαγνωστικά μέσα
 Μη εκπλήρωση του καθήκοντος ιατρικής μέριμνας και επιμέλειας
2. Βάσεις ευθύνης προς αποζημίωση
 ΕνδοσυμβατικήΣύμβαση ιατρικής αρωγής: το ιατρικό σφάλμα συνιστά παραβίαση των
υποχρεώσεων του ιατρού ευθύνη από την συγκεκριμένη σύμβαση, με αποτέλεσμα τη
θεμελίωση της αξίωσης αποζημίωσης του ασθενούς
υγεία του ασθενούς

 Αδικοπρακτική ευθύνη
Άρθρα 914 ΑΚ, 922 ΑΚ, 105 ΕισΝΑΚ
Προϋποθέσεις:
 ιατρικό σφάλμα
 βλάβη στην υγεία του ασθενούς
 αιτιώδης συνάφεια μεταξύ ιατρικού σφάλματος και ζημιογόνου αποτελέσματος
 Ευθύνη του παρέχοντος υπηρεσίες
Άρθρο 8 Ν. 2251/1994
Αντιστροφή του βάρους απόδειξης: ο ιατρός πρέπει να αποδείξει
 είτε την έλλειψη ιατρικού σφάλματος
 είτε την έλλειψη αιτιώδους συνάφειας μεταξύ της ιατρικής πράξης και του ζημιογόνου
αποτελέσματος υγεία του ασθενούς
Αναλυτικά:
Η ευθύνη του ιατρού είναι υποκειμενική, είναι ευθύνη εκ πταίσματος. Όσον αφορά στην απόδειξή της,
ο νόμος (άρθρο 8 του ν. 2251/1994) την κατέστησε νόθο αντικειμενική. Αυτό σημαίνει ότι

ο ασθενής δεν υποχρεούται να επικαλεσθεί και να αποδείξει πταίσμα του ιατρού=ιατρικό σφάλμα, αλλά ο
ιατρός οφείλει να αποδείξει την έλλειψη υπαιτιότητάς του. Η αντιστροφή αυτή του βάρους απόδειξης αποτελεί
εύνοια προς τον ασθενή, ο οποίος είναι σε δυσμενέστερη θέση έναντι του ιατρού, αφού κατά κανόνα δεν έχει
πρόσβαση σε όλα τα αρχεία που τον αφορούν, ούτε είναι σε θέση να γνωρίζει σε τι ακριβώς συνίσταται το
σφάλμα του ιατρού. Διαφορές όπως η ανωτέρω έχουν διαμορφωθεί στο νόμο ως ιδιωτικές διαφορές, οι οποίες
υπάγονται στη δικαιοδοσία των πολιτικών δικαστηρίων. (48)
(48) Ε. Τσακόπουλος, Αστική Ευθύνη Ιατρών, Ημερίδα: Αστική Ευθύνη Ιατρών, Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο, 25.06.2014

Β. Οι Κανόνες δεοντολογίας ως βάση της ιατρικής ευθύνης
1. Κώδικας Ιατρικής Δεοντολογίας (Ν. 3418/2005)
2. Κώδικας Ασκήσεως Ιατρικού Επαγγέλματος (Α.Ν. 1565/1939)
Η παραβίαση των διατάξεων του Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας επιφέρει:
 ενδοσυμβατική ευθύνη
 αδικοπρακτική ευθύνη
 πειθαρχικές κυρώσεις
Επιμέρους δεοντολογικές υποχρεώσεις
1. Υποχρέωση ενημέρωσης του ασθενούς
2. Υποχρέωση τήρησης ιατρικού απορρήτου
3. Υποχρέωση τήρησης ιατρικού αρχείου
Αναλυτικά

1. Υποχρέωση ενημέρωσης ασθενούς
Η ενημέρωση του ασθενούς συνιστά δεοντολογική υποχρέωση του ιατρού, η οποία προβλέπεται
ρητά:
 στο άρθρο 11 του Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας
 στο άρθρο 5 του Συμβουλίου της Ευρώπης για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων
και της αξιοπρέπειας του ατόμου σε σχέση με τις εφαρμογές της βιολογίας και της ιατρικής (Ν. 2619/1998)
 στο άρθρο 47 παρ. 4 του Ν. 2071/1992 (Εκσυγχρονισμός και Οργάνωση Συστήματος Υγείας)
Είδη και τύπος ενημέρωσης
Είδη ενημέρωσης:
 Βασική ενημέρωση (για το είδος της ασθένειας και τις εναλλακτικές μεθόδους θεραπείας)
 Ενημέρωση για τους κινδύνους που συνεπάγεται η ασθένεια, η διαγνωστική και θεραπευτική αντιμετώπισή της.
Τύπος: προβάδισμα στην προφορική – προσωπική ενημέρωση.
*** Για την απόδειξη της ενημέρωσης απαραίτητη η υπογραφή εντύπου.

Παρατηρήσεις:
 δεν απαιτείται ενημέρωση και συναίνεση του ασθενούς στις επείγουσες περιπτώσεις (ο ιατρός θεωρείται ότι ενεργεί
με την εικαζόμενη βούληση του ασθενούς)
 στις λοιπές περιπτώσεις, η έλλειψη ενημέρωσης ισοδυναμεί με ιατρικό σφάλμα, ακόμη και εάν η πράξη εκτελέσθηκε
σύμφωνα με τους ιατρικούς κανόνες
Παραδείγματα:
1. Ασθενής Χ με εκκόλπωμα zenker/Κοπή του αριστερού παλίνδρομου λαρρυγγικού νεύρου.
Το δικαστήριο δέχτηκε ότι δεν υπήρξε ιατρικό σφάλμα, όμως επιδίκασε στον ασθενή αποζημίωση λόγω
έλλειψης ενημέρωσης.
2. Ασθενής Ψ με αρτηριοφλεβώδη δυσπλασία στον αριστερό βρεγματικό λοβό του εγκεφάλου/Εμβολισμός/
Ενδοεγκεφαλική αιμορραγία/Ημιπάρεση και ημιανοψία/νεύρου/ έλλειψη ενημέρωσης για τις μεθόδους της
στερεοτακτικής ακτινοβόλησης και της χειρουργικής επέμβασης.
Το δικαστήριο θεώρησε ότι υπήρξε έλλειψη ενημέρωσης για τις μεθόδους της στερεοτακτικής ακτινοβόλησης
και της χειρουργικής επέμβασης

2. Υποχρέωση τήρησης ιατρικού απορρήτου
Ρητή πρόβλεψη για υποχρέωση τήρησης του ιατρικού απορρήτου ως δεοντολογική υποχρέωση
σε:
 Άρθρο 13 του Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας
και
 Άρθρο 23 του α.ν. 1565/1939 «Περί ασκήσεως του Ιατρικού Επαγγέλματος»
Το ιατρικό απόρρητο καλύπτει όχι μόνο όσα έχει αναφέρει ο ασθενής στον ιατρό, αλλά και όσα
διαπιστώνει ο ίδιος ο ιατρός στα πλαίσια άσκησης των καθηκόντων του
Συγκεκριμένα, το ιατρικό απόρρητο καλύπτει:
 τις ασθένειες που αποκαλύπτονται από τον ασθενή, τους συγγενείς του και γενικότερα τους δικούς του
ανθρώπους στον ιατρό

 τις διαπιστώσεις/εκτιμήσεις του ιατρού από ακτινογραφίες, διενέργεια κάθε είδους εξετάσεων,
συνεργασία του με άλλους ιατρούς, καθώς και ότι σχετίζεται με το ιστορικό του συγκεκριμένου
ασθενούς, που μπορεί να μην έχει αιτιώδη συνάφεια με την ίδια την ασθένεια
και
 την αγωγή που ακολουθεί/εφαρμόζει ο ιατρός για την θεραπεία του ασθενούς
Κυρώσεις σε περίπτωση παραβίασης του ιατρικού απορρήτου
α) Πειθαρχικές κυρώσεις
β) Αστική ευθύνη
 βάσει των διατάξεων περί προσβολής της προσωπικότητας
 βάσει του Ν. 2472/1997 «Προστασία του ατόμου από την επεξεργασία δεδομένων
προσωπικού χαρακτήρα», λόγω παράνομης επεξεργασίας των προσωπικών δεδομένων του ασθενούς
 βάσει των διατάξεων περί αδικοπρακτικής ευθύνης.
γ) Ποινιική ευθύνη
 παραβίαση επαγγελματικής εχεμύθειας (άρθρο 371 ΠΚ)

3. Υποχρέωση τήρησης ιατρικού αρχείου
Ρητή πρόβλεψη για υποχρέωση τήρησης του ιατρικού απορρήτου ως δεοντολογική υποχρέωση:
 Συνάφεια υποχρέωσης τήρησης του ιατρικού απορρήτου και υποχρέωσης τήρησης ιατρικού αρχείου:
«Ο ιατρός υποχρεούται να τηρεί ιατρικό αρχείο, σε ηλεκτρονική ή μη μορφή, το οποίο περιέχει δεδομένα
που συνδέονται αρρήκτως ή αιτιωδώς με την ασθένεια ή την υγεία των ασθενών του. Για την τήρηση του
αρχείου αυτού και την επεξεργασία των δεδομένων του εφαρμόζονται οι διατάξεις του ν. 2472/1997»
 Η υποχρέωση διατήρησης ιατρικών αρχείων ισχύει:
α) για τους ιδιώτες ιατρούς και τις μονάδες πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας του ιδιωτικού τομέα για μία
δεκαετία από την τελευταία επίσκεψη του ασθενή
και
β) σε κάθε άλλη περίπτωση, για μία εικοσαετία από την τελευταία επίσκεψη του ασθενή.

 Ο ασθενής έχει δικαίωμα πρόσβασης στον ιατρικό του φάκελο.
 Μετά το θάνατο του ασθενούς, δικαίωμα πρόσβασης έχουν οι συγγενείς μέχρι τετάρτου βαθμού.
 Τρίτα πρόσωπα έχουν δικαίωμα πρόσβασης μόνο μετά από άδεια της Αρχής Προστασίας Προσωπικών
Δεδομένων.

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΤΙΚΟΤΗΤΑ
Η ευθύνη των ιατρών του ΕΣΥ (49)
 Με το άρθρο 7 του Ν. 3329/2005, τα νοσοκομεία του ΕΣΥ έχουν μετατραπεί σε ν.π.δ.δ. Αυτό έχει
ως συνέπεια ότι οι ιατροί που υπηρετούν σε αυτά αποτελούν όργανα του νομικού προσώπου, με
αποτέλεσμα να εφαρμόζεται επ’ αυτών συμπληρωματικά ο υπαλληλικός κώδικας που κυρώθηκε
με το Ν. 35282007 (οι ιατροί της συγκεκριμένης κατηγορίας φέρουν την ιδιότητα του δημόσιου
λειτουργού). Σύμφωνα με το άρθρο 38 του εν λόγω κώδικα, οι ιατροί του ΕΣΥ δεν υπέχουν
προσωπική ευθύνη έναντι των ασθενών για τη βλάβη που τους προξένησαν κατά την άσκηση
της υπηρεσίας τους.
 Έναντι αυτών (=των ασθενών) ευθύνεται μόνο το νομικό πρόσωπο του νοσοκομείου, το οποίο,
αφού πρώτα καταβάλλει την επιδικασθείσα αποζημίωση, στη συνέχεια έχει δικαίωμα αναγωγής
κατά του υπαίτιου ιατρού.
 Τις διαφορές αυτές που απορρέουν από τα άρθρα 105 και 106 του ΕισΝΑΚ, ο Ν.
1406/1983 τις έχει χαρακτηρίσει ως διοικητικές διαφορές ουσίας και τις έχει υπαγάγει στη
δικαιοδοσία των Διοικητικών Δικαστηρίων (Διοικητικών πρωτοδικείων, Εφετείων και του ΣτΕ).
Από τα ανωτέρω προκύπτει με σαφήνεια, ότι για τις ίδιες διαφορές ο νομοθέτης αντιμετωπίζει
τελείως διαφορετικά τους ιατρούς που υπηρετούν σε νοσοκομεία δημόσια, δημοτικά ή ν.π.δ.δ.
από όλους τους άλλους.
(49) Ε. Τσακόπουλος (παρ. 48)

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΤΙΚΟΤΗΤΑ
Η ευθύνη των πανεπιστημιακών ιατρών (50)
 Σύμφωνα με το άρθρο 13 του Ν. 1397/1983, στα νοσοκομεία του ΕΣΥ λειτουργούν
πανεπιστημιακές κλινικές, εργαστήρια και ειδικές μονάδες που στελεχώνονται αποκλειστικά με
πανεπιστημιακό ιατρικό και λοιπό επιστημονικό προσωπικό. Οι πανεπιστημιακές κλινικές,
εργαστήρια και ειδικές μονάδες εντάσσονται στον αντίστοιχο τομέα του νοσοκομείου και
αποτελούν τμήματά του.
 Το πανεπιστημιακό προσωπικό, σε ό,τι αφορά στην υπηρεσία του στο νοσοκομείο, θεωρείται ότι
βρίσκεται σε οργανική σχέση με αυτό και υπάγεται στη δικαιοδοσία και στον επιστημονικό και
ιεραρχικό έλεγχο των αρμοδίων οργάνων του νοσοκομείου, όπως και το λοιπό προσωπικό της
ιατρικής υπηρεσίας.
(50) Π. Λιάπη (παρ. 9)

Οδηγία 2011/24/ΕΕ και Ν. 4213/2012
Οδηγία 2011/24/ΕΕ του ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 9ης Μαρτίου
2011 περί εφαρμογής των δικαιωμάτων των ασθενών στο πλαίσιο της διασυνοριακής υγειονομικής
περίθαλψης
Σύμφωνα με το άρθρο 4 παρ. 2 εδάφιο δ
‘’…το κράτος μέλος θεραπείας εξασφαλίζει ότι για την θεραπεία που παρέχεται στο έδαφος του,
υπάρχουν συστήματα ασφάλισης αστικής ευθύνης ή εγγύηση ή παρόμοια ρύθμιση που είναι
ισοδύναμη ή ουσιαστικά συγκρίσιμη ως προς το σκοπό της και κατάλληλη για τη φύση και το
βαθμό του κινδύνου’’ (υπογραμμίσεις του συντάκτη),
ενώ σύμφωνα με το άρθρο 21, τα κράτη μέλη οφείλουν να συμμορφωθούν με την παρούσα
οδηγία έως την 25.10.2013.
Για την ιστορία αναφέρεται, ότι η Ελλάδα έως την ανωτέρω ημερομηνία δεν είχε προσαρμόσει την
εθνική της νομοθεσία στις διατάξεις της ανωτέρω οδηγίας.
Σύμφωνα με το άρθρο 4 παρ. 1 εδάφιο β

Ν. 4213/2012
Νόμος 4213 από 09.12.2013 (προσαρμογή της εθνικής νομοθεσίας στις διατάξεις της Οδηγίας
2011/24/ΕΕ του ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 9ης Μαρτίου 2011
περί εφαρμογής των δικαιωμάτων των ασθενών στο πλαίσιο της διασυνοριακής υγειονομικής
περίθαλψης
Σύμφωνα με το άρθρο 4 παρ. 1 εδάφιο β
‘’…για την θεραπεία που παρέχεται στην Ελλάδα, οι πάροχοι υγειονομικής περίθαλψης υπάγονται
υποχρεωτικά σε σύστημα ασφάλισης επαγγελματικής αστικής ευθύνης ή εγγύηση ή παρόμοια
ρύθμιση που είναι ισοδύναμη ή ουσιαστικά συγκρίσιμη ως προς το σκοπό της και κατάλληλη για
τη φύση και το βαθμό του κινδύνου, είτε μέσω των οικείων επαγγελματικών συλλόγων είτε ατομικά
είτε με ευθύνη του φορέα απασχόλησής τους’’ (υπογραμμίσεις του συντάκτη).
 Πάροχος υγειονομικής περίθαλψης θεωρείται σύμφωνα με το νόμο κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο
ή άλλος φορέας που παρέχει νόμιμα υγειονομική περίθαλψη (άρθρο 3 παρ. ζ)

 η υποχρεωτική υπαγωγή σε σύστημα ασφάλισης επαγγελματικής αστικής ευθύνης γίνεται
α) είτε μέσω των οικείων επαγγελματικών συλλόγων π.χ. μέσω ενός ομαδικού ασφαλιστηρίου που θα συνάψει
συγκεκριμένος ιατρικός σύλλογος,
β) είτε ατομικά π.χ. μέσω επιλογής ατομικού ασφαλιστηρίου από τον μεμονωμένο υπόχρεο (ιατρό, νοσηλευτή
κ.λ.π.),
γ) είτε μέσω ενός ομαδικού ασφαλιστηρίου (συμβαλλόμενος η διοίκηση ενός νοσοκομείου, ασφαλιζόμενοι οι
ιατροί και ό νοσοκομεία στη Σουηδία και στη Δανία.

Β. Ευρήματα εμπειρικών ερευνών (1/16)
Έρευνα Πανεπιστημίου Πειραιώς 2007 (1/6)
Η ερευνητική διαδικασία περιελάμβανε βιβλιογραφική έρευνα, καθώς και έρευνα σε πρωτογενές
υλικό κατά τους μήνες Απρίλιο έως και Ιούλιο του 2007. (51)
Η οικονομική διάσταση των ιατρικών σφαλμάτων προσεγγίστηκε μέσα από τους φακέλλους 31
υποθέσεων
(2003-2007) για τις οποίες
 το Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών εξέδωσε σχετική απόφαση
ενώ
 έχουν εκδοθεί και τελεσίδικες αποφάσεις με τις οποίες επιδικάσθηκαν αποζημιώσεις στου προσφυγόντες
ασθενείς/παθόντες.
Η έρευνα επιβεβαίωσε, ότι
 (και) στην Ελλάδα το οικονομικό κόστος λόγω ιατρικών σφαλμάτων είναι υψηλό,
 η μέση και η συνολική αποζημίωση εμφανίζουν έντονα αυξητικές τάσεις,
(51) Α. Βοζίκης / Μ. Ρήγα, Τα ιατρικά σφάλματα στην Ελλάδα: προσεγγίσεις της οικονομικής διάστασης μέσα από
αποφάσεις των διοικητικών δικαστηρίων, Κοινωνία, Οικονομία και Υγεία, 2008, 2:22-44

ενώ ανέδειξε, ότι σε αντίθεση με άλλες χώρες στην Ελλάδα δεν είναι δυνατή η προσέγγιση της συνολικής
επιβάρυνσης από τα ιατρικά σφάλματα λόγω έλλειψης οργανωμένου συστήματος πληροφόρησης.

Στη συνέχεια παρατίθενται στοιχεία της συγκεκριμένης έρευνας που αφορούν
 στα δεδομένα αποζημιώσεων (διαφάνεια 51)
 στη κατανομή αποζημιώσεων ανά ειδικότητα (διαφάνεια 52)
 στη κατανομή αποζημιώσεων κατά κατηγορία συνέπειας (διαφάνεια 53)
και
 στη κατανομή αποζημιώσεων ανά έτος διαφάνεια 54)

Αποζημίωση
Περιπτώσεις
31
Ελάχιστο
8.125
Μέγιστο
1.866.470
Σύνολο
14.357.022
Αριθμητικός
μέσος
463.129,74
Δεδομένα αποζημιώσεων σε €

Ειδικότητα
Χειρουργός
Αναισθησιολόγος
Γαστρεντερολόγος
Οφθαλμίατρος
Καρδιολόγος
Ορθοπεδικός
Άλλη ειδικότητα
Ειδικευόμενος
ΣΥΝΟΛΟ
10
4
2
1
2
3
5
4
31
Μέση
αποζημίωση
σε €
457.428
1.012.570
17.500
586.940
426.838
196.450
436.464
370.919
463.130
Συνολική 6
σε €
4.574.283
4.050.279
35.000
586.940
853.675
590.850
2.182.320
1.483.675
14.357.022
Κατανομή αποζημιώσεων κατά ειδικότητα

Συνέπεια
Άγνωστη
Προσωρινή βλάβη/κρίνεται απαραίτητη
η ιατρική παρέμβαση
Προσωρινή βλάβη/κρίνεται απαραίτητη
μια αρχική ή παρατεταμένη νοσηλεία
Μόνιμη αναπηρία ασθενούς
Απαιτείται ιατρική παρέμβαση για να
διατηρηθεί στη ζωή ο ασθενής
Θάνατος
ΣΥΝΟΛΟ
1 (3% συνόλου)
31
Μέση
σε €
1.267.790
31.024
733.675
755.736
1.154.135
407.052
463.130
Συνολική
σε €
1.267.790
279.212
733.675
5.290.501
2.308.269
4.477.575
14.357.022
Κατανομή αποζημιώσεων κατά κατηγορία συνέπειας

Έτος
2003
2004
2005
2006
2007
5
6
7
8
5
Μέση
σε €
367.426
413.373
386.896
480.215
697.933
Συνολική
σε €
1.837.131
2.480.236
2.708.270
3.841.719
3.480.666
Κατανομή αποζημιώσεων κατά έτος

Στα πλαίσια της συγκεκριμένης έρευνας πραγματοποιήθηκε ανάλυση 259 περιπτώσεων ιατρικής
αμέλειας κατά την τελευταία δεκαετία. (52)
Η ανάλυση περιελάμβανε λεπτομερή επισκόπηση του περιεχομένου της υπόθεσης και του
σκεπτικού της απόφασης.
Αναλυτικότερα συλλέχθηκαν
 από τα πολιτικά δικαστήρια 78 υποθέσεις (τελεσίδικες αποφάσεις),
 από το Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών 64 υποθέσεις (αγωγές/αποφάσεις),
 από τον Συνήγορο του Πολίτη 23 υποθέσεις (αγωγές),
ενώ
 από τα ιδιωτικά νοσηλευτικά κέντρα της Αθήνας καταμετρήθηκαν/συνυπολογίστηκαν 27 υποθέσεις
(αγωγές)
και
 από τον τύπο ανευρέθησαν 67 υποθέσεις (αγωγές/αποφάσεις).
(52) Γ. Πολλάλης /Α. Βοζίκης/Μ. Ρήγα, Ποιοτικά χαρακτηριστικά των ιατρικών σφαλμάτων: ερευνητικά ευρήματα από
την Ελλάδα, Το Βήμα του Ασκληπιού, 11ος τόμος, 4ο τεύχος, Οκτώβριος - Δεκέμβριος 2012

Στη συνέχεια παρατίθενται στοιχεία της συγκεκριμένης έρευνας που αφορούν
 στη ποσοστιαία κατανομή ιατρικών σφαλμάτων κατά τύπο μονάδας υγείας (διαφάνεια 57)
 στη ποσοστιαία κατανομή βαρύτητας ιατρικών σφαλμάτων (διαφάνεια 58)
και
 στη βαρύτητα ιατρικών σφαλμάτων ανά ειδικότητα διαφάνειες 59-63)

Μονάδα Υγείας
Δημόσια Νοσοκομεία
Ιδιωτικές Κλινικές/Ιατρικά Κέντρα
Ιδιωτικά Ιατρεία
Άγνωστο
Δομές ΙΚΑ
Οδοντιατρεία
Δομές Προστασίας Παιδιού, Νέων και Οικογένειας
Ινστιτούτα Αισθητικής/Αδυνατίσματος
Κέντρα Υγείας
Ποσοστό (%)
64,86%
20,08%
6,18%
4,63%
2,32%
0,77%
0,39%
0,39%
0,39%
Ποσοστιαία κατανομή ιατρικών σφαλμάτων κατά τύπο μονάδας υγείας

H ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
Βαρύτητα ιατρικού σφάλματος
Θάνατος
Μόνιμη αναπηρία
Προσωρινή βλάβη
(απαραίτητη η ιατρική παρέμβαση)
Άγνωστη
(κρίνεται απαραίτητη η νοσηλεία)
Απαιτείται ιατρική παρέμβαση
για την παραμονή του ασθενούς στη ζωή
Ποσοστό (%)
37,84%
35,91%
14,29%
6,18%
3,09%
2,70%
Ποσοστιαία κατανομή βαρύτητας ιατρικών σφαλμάτων

H Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
Αιματολογία
Ακτινολογία
Ακτινοθεραπευτική/
Ογκολογία
Αναισθησιολογία
Γαστρεντερολογία
Γενική Ιατρική
(απαραίτητη
η ιατρική
παρέμβαση)
5,1%
2,6%
Προσωρινή
βλάβη
(κρίνεται
απαραίτητη
η ιατρική
νοσηλεία)
11,1%
Μόνιμη
Αναπηρία
2,0%
7,1%
Απαιτείται
ιατρική
παρέμβαση
για τη διατήρηση
στη ζωή
Θάνατος
0,9%
2,6%
0,9%
10,5%
0,9%
2.6%
Βαρύτητα ιατρικών σφαλμάτων κατά ειδικότητα

Γενική Οδοντιατρική/
Ορθοδοντική
Γενική Χειρουργική
Δερματολογία/
Αφροδισιολογία
Εσωτερική Παθολογία
Προσωρινή
βλάβη
η ιατρική
παρέμβαση)
10,3%
17,9%
Προσωρινή
βλάβη
(κρίνεται
η ιατρική
νοσηλεία)
22,2%
Μόνιμη
Αναπηρία
25,3%
1,0%
1,0%
ιατρική
παρέμβαση
στη ζωή
14,3%
Θάνατος
19,3%
16,7%

Θωρακοχειρουργική
Καρδιολογία/
Καρδιοχειρουργική
Μαιευτική/
Γυναικολογία
Μικροβιολογία
Νευροχειρουργική
Προσωρινή
βλάβη
η ιατρική
παρέμβαση)
7,7%
15,4%
Προσωρινή
βλάβη
(κρίνεται
η ιατρική
νοσηλεία)
11,1%
22,2%
Μόνιμη
Αναπηρία
1,0%
3,0%
18,2%
1,0%
2,0%
ιατρική
παρέμβαση
στη ζωή
14,3%
28,6%
Θάνατος
8,8%
12,3%
5,3%
1,8%

Νοσηλευτική
Ορθοπεδική
Ουρολογία
Οφθαλμολογία
Παιδιατριική
Παιδοχειρουργική
Προσωρινή
βλάβη
η ιατρική
παρέμβαση)
5,1%
7,7%
7,7%
Προσωρινή
βλάβη
(κρίνεται
η ιατρική
νοσηλεία)
11,1%
11,1%
11,1%
Μόνιμη
Αναπηρία
2,0%
13,1%
5,1%
8,1%
1,0%
1,0%
ιατρική
παρέμβαση
στη ζωή
28,6%
14,3%
Θάνατος
0,9%
0,9%
0,9%
2,6%
3,5%
2,6%

Ψυχιατρική/Ψυχολογία
Ωτορινολαρυγγολογία
Προσωρινή
βλάβη
η ιατρική
παρέμβαση)
2,6%
Προσωρινή
βλάβη
(κρίνεται
η ιατρική
νοσηλεία)
Μόνιμη
Αναπηρία
2,0%
ιατρική
παρέμβαση
στη ζωή
Θάνατος
0,9%

Γ. Παραδείγματα από την δικαστική πρακτική (1/7)
Στη συνέχεια παρατίθενται στοιχεία (53) που αφορούν
 στη μέση επιδικασθείσα αποζημίωση ανά ειδικότητα (διαφάνειες 65-66)
 στις αποζημιώσεις ανά είδος ζημίας (διαφάνεια 67)
και
 σε παραδείγματα ζημιών / ρπιδικασθέντων ή διακανιονισθέντων ποσών (διαφάνειες 68-70)
(53) EAEE, Ημερίδα Επιτροπής Αστικής Ευθύνης (29.05.20140), Eπαγγελματική Αστική Ευθύνη Ιατρών

Μέση επιδικασθείσα αποζημίωση ανά ειδικότητα
Μαιευτική-Γυναικολογία
Νευροχειρουργική
Μικροβιολογία
Γενική Χειρουργική
Αναισθησιολογία
Γενική Ιατρική
Παθολογική-Ανατομική
Ορθοπεδική
Αιματολογία
Εσωτερική Παθολογία
Νευρολογία
Άγνωστη
Μέση αποζημίωση (σε €)
623.146
459.733
391.293
324.901
319.771
279.870
265.000
264.148
253.041
210.854
205.428
204.137

Μέση επιδικασθείσα αποζημίωση ανά ειδικότητα
Πλαστική Χειρουργική
Καρδιολογία-Καρδιοχειρουργική
Ωτορινολαρυγγολογία
Μέση αποζημίωση (σε €)
200.000
172.495
171.391
117.590

Αποζημιώσεις ανά είδος ζημίας
Αιτία
αποζημίωσης
Θάνατος
Μόνιμη ολική ανικανότητα
Άγνωστη αιτία
(κρίνεται απαραίτητη η νοσηλεία)
Απαιτείται ιατρική παρέμβαση για την
παραμονή του ασθενούς στη ζωή
(απαραίτητη η ιατρική παρέμβαση)
%
ανά αιτία
αποζημίωσης
36,93
35,89
5,57
4,53
2,44
14,63
Μέση επιδικασθείσα
(σε €)
434.086
356.839
193.800
83.027
36.810
36.449

Παραδείγματα ζημιών/επιδικασθέντων ή διακανονισθέντων ποσών
Μαιευτήρας-Γυναικολόγος
Αγγειοχειρουργός
Καρδιοχειρουργός
Ορθοπεδικός (Χειρουργός)
Είδος
βλάβης
Θάνατος 35χρονης από αιμορραγία
μετά από τοκετό
Ακρωτηριασμός
και των δυο κάτω άκρων
στο ύψος
του μηρού 60χρονης
λόγω θρόμβωσης
Θάνατος 38χρονης
λόγω ενδοκαρδίτιδας
μετά από
αντικατάσταση
μητροειδούς βαλβίδας
Μόνιμη βλάβη
βραχιονίου κεφαλής 40χρονου
μετά από εγχείρηση
ανάταξης κατάγματος ώμου
Αιτούμενο
ποσό
(σε €)
833.000
620.000
500.000
350.000
Επιδικασθέν
ποσό
(σε €)
350.000
(ψυχική οδύνη)
350.000
(ηθική βλάβη)
Εξωδίκως
καταβληθέν
ποσό
(σε €)
150.000
95.000

Γαστρεντερολόγος
Νευροχειρουργός
Νευροχειρουργός
Είδος
Βλάβης
Διάτρηση
παχέος εντέρου 45χρονου
από κολονοσκόπηση
Μόνιμη οσφυαλγία και χωλότητα
βάδισης
λόγω βλάβης σπονδύλων
μετά από επέμβαση
σπονδυλοδεσίας και
αντικατάστασης
μεσοσπονδυλίου δίσκου
Θάνατος 60χρονου ασθενούς
λόγω μετεγχειρητικής λοίμωξης
μετά από επέμβαση αφαίρεσης
νευρινώματος σπονδύλου
Αιτούμενο
ποσό
(σε €)
2.000.000
3.130.000
2.400.000
ποσό
(σε €)
45.000
166.000
(ηθική βλάβη
και δαπάνες
αποκατάστασης)
605.000
(ψυχική οδύνη
πρωτοδίκως)
Εξωδίκως
ποσό
(σε €)

Ακτινοδιαγνώστης
Γενικός Χειρουργός
Είδος
Βλάβης
Αποτυχία
διάγνωσης καρκίνου του πνεύμονος
55χρονου
με μεταστάσεις και τελικά θάνατο
Θάνατος 35χρονης μητέρας
από αιμορραγία
μετά από επέμβαση
λόγω παχυσαρκίας
Αιτούμενο
ποσό
(σε €)
3.740.000
2.500.000
ποσό
(σε €)
Εξωδίκως
ποσό
(σε €)
450.000
350.000

Δ. Η «αρχιτεκτονική» των ασφαλιστηρίων συμβολαίων ιατρικής αστικής ευθύνης (1/4)
1. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται στη χώρα μας αύξηση του αριθμού των ιατρών που συνάπτουν
ασφαλιστικές συμβάσεις κάλυψης της αστικής τους ευθύνης, μολονότι η συγκεκριμένη κάλυψη δεν
είναι υποχρεωτική.
2. Σημαντικό κίνητρο για τη σύναψη των εν λόγω συμβάσεων αποτελεί ο διαρκώς αυξανόμενος
αριθμός των δικαστικών αποφάσεων που αποφαίνονται για ζητήματα ιατρικής ευθύνης λόγω
σφαλμάτων και επιδικάζουν υψηλές αποζημιώσεις.
3. Η ασφαλιστική σύμβαση ιατρικής αστικής ευθύνης (54)
Τα συμβαλλόμενα μέρη
Τα συμβαλλόμενα μέρη είναι η ασφαλιστική επιχείρηση και ο λήπτης της ασφάλισης
Ουσιώδη στοιχεία ασφαλιστικής σύμβασης
 τα στοιχεία των συμβαλλομένων.
 το αντικείμενο της ασφάλισης.
 το είδος των ασφαλιστικών κινδύνων.
 το ασφαλιστικό ποσό.
 οι τυχόν εξαιρέσεις της κάλυψης.
(54) Σ. Κυράνου-Τσιπτσίου (2014), Ασφάλιση Ιατρικής Αστικής Ευθύνης

 το ασφάλιστρο.
 το εφαρμοστέο δίκαιο.
1. Γενικοί όροι
Οι γενικοί όροι είναι προδιατυπωμένοι, αποτελούν κανόνες συμβατικού δικαίου και δίνουν στην ασφαλιστική
σύμβαση το χαρακτήρα της σύμβασης προσχώρησης.
2. Ειδικοί όροι
ΟI ειδικοί όροι είναι αυτοί που διαμορφώνονται κατόπιν διαπραγμάτευσης και ρυθμίζουν εξατομικευμένα μια
ασφαλιστική σχέση.
Στους συγκεκριμένους όρους κατά τη συνήθη ασφαλιστική πρακτική καταγράφονται οι περιπτώσεις που θα
εκτείνεται η κάλυψη του ασφαλιστηρίου συμβολαίου, όπως
 σε ζημίες που προκαλούνται από οφειλόμενες σε αμέλεια του ιατρού πράξεις ή παραλείψεις κατά την άσκηση
της επαγγελματικής του δραστηριότητας,
 σε βλάβες που ενδέχεται να προκληθούν εξαιτίας χρησιμοποίησης ελαττωματικού ιατρικού υλικού,
 σε λάθη ή παραλείψεις που προκαλούνται λόγω εσφαλμένης εκτέλεσης των οδηγιών που έδωσε
ο ασφαλισμένος ιατρός στο βοηθητικό προσωπικό του,
 σε βλάβες που ενδέχεται να προκληθούν σε ασθενείς-πελάτες κατά τη διάρκεια της παραμονής
τους στο ιατρείο.

3. Eξαιρέσεις
Οι εξαιρέσεις καθορίζουν , εκτός από την περιγραφή του αντικειμένου της ασφάλισης, το εύρος της ασφαλιστικής
κάλυψης.
Ως εξαιρέσεις νοούνται οι περιπτώαεις κινδύνων στις οποίες περιορίζεται η έκταση της ασφαλιστικής κάλυψης.
Στη συνέχεια παρατίθενται - ενδεικτικά - περιπτώσεις που στους ειδικούς όρους ορίζεται ότι δεν καλύπτονται:
 δόλια πρόκληση θανάτου/σωματικών βλαβών ή και υλικών ζημιών,
 πράξεις ή παραλείψεις ιατρού που βρισκόταν κατά τη διενέργειά τους υπό την επίδραση τοξικών/ναρκωτικών
ουσιών,
 παράνομες επεμβάσεις που προσφέρονται για πειραματισμό ή δεν έχουν εγκριθεί από τις αρμόδιες αρχές,
 ευθύνη που σχετίζεται με διάγνωση, θεραπεία, μετάδοση που συναρτάται άμεσα ή έμμεσα με το σύνδρομο
επίκτητης ανοσοποιητικής ανεπάρκειας (AIDS),
 ευθύνη σχετικά με τη λειτουργία τράπεζας αίματος,
 ευθύνη από συμμετοχή του λήπτη της ασφάλισης σε κλινικές μελέτες και δοκιμές φαρμάκων,
 ζημίες που προκλήθηκαν από ιατρικές πράξεις ή παραλείψεις που έλαβαν χώρα πριν την έναρξη ισχύος της
κάλυψης.
4. Έναρξη ασφαλιστικής κάλυψης
Η ασφαλιστική κάλυψη δεν αρχίζει πριν την καταβολή του εφάπαξ ασφαλίστρου ή της πρώτης δόσης
της τμηματικής καταβολής.

5. Επέλευση ασφαλιστικής περίπτωσης
Μετά την επέλευση της ασφαλιστικής περίπτωσης το δικαίωμα προσδοκίας του ασφαλισμένου για ασφαλιστική
προστασία εισέρχεται σε ένα δυναμικό στάδιο και συγκεκριμενοποιείται στην απαίτηση ασφαλιστικής κάλυψης της
ζημίας.
Όπως έχει ήδη αναφερθεί, στη σύμβαση ασφάλισης ιατρικής ευθύνης είναι η ασφαλιστική επιχείρηση και ο λήπτης
της ασφάλισης. Στη σχέση αυτή δεν μετέχει ο ζημιωθείς από το ιατρικό σφάλμα ασθενής.
Κατά συνέπεια μόνο ο ασφαλισμένος ιατρός νομιμοποιείται ενεργητικά να στραφεί κατά της ασφαλιστικής και να
αξιώσει την καταβολή της ασφαλιστικής αποζημίωσης.
6. Παραγραφή
Οι αξιώσεις που πηγάζουν από την ασφαλιστική σύμβαση παραγράφονται στις ασφαλίσεις ζημιών, στις οποίες
εντάσσεται και η ασφάλιση ιατρικής αστικής ευθύνης, μετά την πάροδο 4 ετών από το τέλος του έτους μέσα στο
οποίο γεννήθηκαν.
Από τη στιγμή που ο ζημιωθείς θα επιδώσει στον ασφαλισμένο ιατρό την περί αποκατάστασης της ζημίας του
αγωγή ή σχετική εξώδικη όχληση, γεννιέται και καθίσταται δικαστικά επιδιώξιμη η αξίωση του
ασφαλισμένου έναντι της ασφαλιστικής επιχείρησης.
Κατά συνέπεια το κρίσιμο σημείο που σηματοδοτεί την έναρξη της παραγραφής της αξίωσης
του ασφαλισμένου έναντι της ασφαλιστικής επιχείρησης είναι ο χρόνος κατά τον οποίο ο
τρίτος ζημιωθείς στρέφεται κατά του ιατρού με αίτημα αποζημίωσης.

Ε. Μεγέθη της (ιδιωτικής ασφαλιστικής) αγοράς ιατρικής αστικής ευθύνης (1/7)
Τα στοιχεία (55) που παρατίθενται στις επόμενες διαφάνειες αφορούν στην ιατρική αστική ευθύνη των
 φυσικών προσώπων: ιατρών (διαφάνειες 76-78)
και
 νομικών προσώπων: ιδιωτικών κλινικών και διαγνωστικών κέντρων (διαφάνειες 79-81).
1. Τα στατιστικά μεγέθη και για τις δυο κατηγορίες (φυσικά και νομικά πρόσωπα) αναφέρονται
 στους χρηματοοικονομικούς δείκτες,
 στους ασφαλιστικούς δείκτες
και
 στην ποσοστιαία κατανομή (συμμετοχή ιατρικής αστικής ευθύνης στο σύνολο των επαγγελματικών
αστικών ευθυνών).
2. Η συγκεκριμένη έρευνα της ΕΑΕΕ διεξάγεται από το 2011 για τα φυσικά πρόσωπα και από το 2014 για τα νομικά
πρόσωπα.
3. Από το 2014 η έρευνα διεξάγεται με χρήση νέου / τροποποιημένου ερωτηματολογίου, το οποίο δίνει έμφαση στις
λεγόμενες «τεχνικές βάσεις»* της ασφάλισης.
(55) EAEE, Εκθέσεις Αστικής Ευθύνης 2011, 2012, 2013, 2014, 2015
* Τεχνικές βάσεις ασφάλισης: μέση συχνότητα ζημίας, μέση ζημία, μέσο κόστος κάλυψης κινδύνου (επεξηγήσεις
στις διαφάνειες 77 & 78

Στατιστικά στοιχεία ΕΑΕΕ (αφορούν σε φυσικά πρόσωπα: ιατρούς)
Χρηματοοικονομικοί δείκτες
Πλήθος συμβολαίων
Παραγωγή ασφαλίστρων (σε €)
Πλήθος πληρωθεισών ζημιών
Ποσό πληρωθεισών ζημιών (σε €)
Πλήθος εκκρεμών ζημιών
(τέλους έτους)
Μέσο ασφάλιστρο (σε €)
Μέση πληρωθείσα ζημία (σε €)
Μέση εκκρεμής ζημία (σε €)
Δείκτης ζημιών
2011
12.847
9.221.247,30
227
1.333.222,77
674
717,77
5.873,23
4635,291,85
63,8%
2012
12.551
7.354.490,90
325
1.331.497,62
851
585,97
4.096,82
36.600,45
80,6%
2013
15.668
7.767.323,07
459
572.336,51
911
496,73
1.246,38
35.383,08
78,1%
2014
18.721
μ.δ.σ. *
244
221.352,00
μ.δ.σ. *
μ.δ.σ. *
μ.δ.σ. *
μ.δ.σ. *
μ.δ.σ. *
2015
20.726
μ.δ.σ. *
194
83.065,00
μ.δ.σ. *
μ.δ.σ. *
μ.δ.σ. *
μ.δ.σ. *
μ.δ.σ. *

Ασφαλιστικοί δείκτες
Μέση συχνότητα ζημιών (α)
Μέση ζημία (σε €) (β)
Μέσο κόστος κάλυψης (σε €) (γ)
2011
μ.δ.σ. *
μ.δ.σ. *
μ.δ.σ. *
2012
μ.δ.σ. *
μ.δ.σ. *
μ.δ.σ. *
2013
μ.δ.σ. *
μ.δ.σ. *
μ.δ.σ. *
2014
1,3%
30.889
403
2015
0,9%
29.524
276
(α) Μέση συχνότητα ζημιών = πλήθος δηλωθεισών ζημιών / πλήθος συμβολαίων
(β) Μέση ζημία = πληρωθείσες αποζημιώσεις + απόθεμα εκκρεμών αποζημιώσεων / πλήθος δηλωθεισών ζημιών
(γ) Μέσο κόστος κάλυψης κινδύνου = μέση συχνότητα χ μέση ζημία ή
πληρωθείσες αποζημιώσεις + απόθεμα εκκρεμών αποζημιώσεων / πλήθος συμβολαίων
* μ.δ.σ. = μη διαθέσιμα στοιχεία

Ποσοστιαία κατανομή
(συμμετοχή ιατρικής αστικής
ευθύνης στο σύνολο των
επαγγελματικών αστικών
ευθυνών)
Κατανομή
πλήθους συμβολαίων
σε ισχύ
Κατανομή
παραγωγής ασφαλίστρων
Κατανομή
πλήθους
πληρωθεισών ζημιών
Κατανομή
ποσών
πληρωθεισών ζημιών
2011
56,6%
43,8%
65,2%
68,6%
2012
51,5%
36,1%
51,0%
86,3%
2013
54,4%
39,3%
54,2%
55,9%
2014
58,1%
μ.δ.σ. *
36,4%
41,8%
2015
56,3%
μ.δ.σ. *
28,0%
37,0%

Iατρική Aστική Eυθύνη-H ασφαλιστική προσέγγιση ενός πολυδιάστατου προβλήματος

Iατρική Aστική Eυθύνη-H ασφαλιστική προσέγγιση ενός πολυδιάστατου προβλήματος

Recommended

Recommended

More Related Content

Viewers also liked

Viewers also liked (11)

Similar to Iατρική Aστική Eυθύνη-H ασφαλιστική προσέγγιση ενός πολυδιάστατου προβλήματος

Similar to Iατρική Aστική Eυθύνη-H ασφαλιστική προσέγγιση ενός πολυδιάστατου προβλήματος (20)

More from Δρ. Γιώργος K. Κασάπης

More from Δρ. Γιώργος K. Κασάπης (20)

Iατρική Aστική Eυθύνη-H ασφαλιστική προσέγγιση ενός πολυδιάστατου προβλήματος