Things we should know about got farming.

1. उन्नत बाख्रा पालन बबभिन्न तरिका तथा गोठ खोिको
व्यबस्थापन
JIREH GOAT FARMING

2. बाख्रा खोिको व्यवस्था
• बाख्रापालन व्यवसायबाट िाम्रो
आम्दानी गननुको लागग िाम्रो
गोठको व्यवस्था हननन अतत
आवस्यक छ /
• आफन सग िएको श्रोतसाधनको
उगित परििालन हनने गरि गोठ ि
हावापानी सनहाउदो गोठ बनाउनन
पदुछ /

3. क) गोठको आवस्यकता
• बाख्रालाई घाम पानीबाट जोगाउनन
• जंगली जनाबािबाट जोगाउन
• व्यस्स्थत रुपमा आिामसंग बस्नन
• बाख्राबाट हनने खेतीपातीको नोक्सानीबाट जोगाउनन

4. ख) गोठको लागग ठाउँको छनोट Conti…..
ठाउँ छनोट गदाु तनम्न कन िाहरुमा ध्यान ददनन पदुछ :-
• स्वच्छ हावा िल्ने ि घाम िाम्रिी लाग्ने हननन पदुछ :- यसको लागग तनम्न
अननसाि हननन पछु /
• तिाई :- उत्ति मोहडा, जभमन देखख २ हात उिाईमा टाँढ िएको हननन पदुछ /
• पहाड : - दक्षिण मोहडा, जभमन देखख करिब २ हात उिाइमा टाँढ हननन पने /
• दहमाली िेत्र:- टाँढको आबस्यकता पदैन / तनषािो ि दहमपातबाट बिाउन सोत्तिको व्यबस्था हननन
पछु /

5. ख) गोठको लागग ठाउँको छनोट Conti……
ठाउँ छनोट गदाु तनम्न कन िाहरुमा ध्यान ददनन पदुछ :-
• जंगली पशनले आक्रमण गने नसक्ने ि िोि नलाग्ने हननन पछु /
• पपउने पानी एवं तनकासको िाम्रो व्यवस्था िएको हननन पदुछ /
• िरिििण एवं घाँसपातको पवकास गनु सककने ठाउँबाट नस्जक हननन पछु /
• वाताबिण प्रदनषण िएको ठाउँबाट अलग्गै हननन पदुछ /
• पशन स्वास््य प्रापवगधक सेवा सस्जलै उपलब्ध हनन ् सक्ने ठाउमा हननन पदुछ /
• बजािको व्यवस्था िएको ठाउँमा हननन पदुछ /

6. खोिको नाप
क्र . स बबबिण नाप
१ खोिको लम्बाई बाखाको संख्या अननसाि
२ खोिको िौडाई ६-८ भम. ति १२ भम िन्दा नबढाउने
३ जगको गदहिाई ७५ से. भम
४ िनइको slope ३.५ देखख ५ %
५ िनइको सतह देखख टाँडको उिाई १ भम. देखख १ भम. २५ से.भम.
६ कोरिडोिको िौडाई १ भम. २० से.भम
७ मूल ढोकाको िौडाई १ भम. ३० से.भम
८ मूल ढोकाको लम्बाई १ भम. ८० से.भम
९ प्रतत कोठा बाख्राको संख्या २५ देखख ३०
१० प्रतत कोठा बोकाको संख्या १ िाख्नन उपयनक्त हनन्छ /

7. ग) गोठको प्रकाि: २ प्रकािका हनन्छ
१. िनइँमा तनमाणु गरिने गोठ २. िनइँको सतह िन्दा के दह मागथ तनमाणु गरिने
गोठ
• १. िनइँमा तनमाणु गरिने गोठ: यो गोठ दहमाली ि उच्ि पहाडमा उपयनक्त हनन्छ
/
• वरिपिी वािबन्देज ि छानाको व्यबस्था गिी गोठ तनमाुण गनु सककन्छ /
• स्थानीय सामग्री बाँस, काठ ि छानाको पिाल, खि, नल आदद /
• गोठ सफा िाख्नको लागग िनइँमा सोत्ति प्रयोग गनु सककन्छ /

9. ग) गोठको प्रकाि: २ प्रकािका हनन्छ
२. िनइँको सतह िन्दा के दह मागथ तनमाणु गरिने गोठ
बाखाको उमेि /
अवस्था
आवस्यक ठाउँ (प्रतत बाख्रा )
पाठापाठी (०-३
मदहना )
०.२०-०.३० वगु म. (करिब १ हात लम्बाई िौडाई )
पाठापाठी (४-९
मदहना )
०.६०-०.७५ वगु म. (करिब १.५ हात लम्बाई िौडाई )
पाठेंग्रपाठेंग्री
(१०-१२ मदहना )
०.७५-१.०० वगु म. (करिब १.५ हात लम्बाई िौडाई )
माउ (थिी) १.०- १.५ वगु भमटि (करिब २ हात लम्बाई िौडाई )
माउ (ब्याउने ) १.५-२.० वगु भमटि (करिब ३ हात लम्बाई िौडाई )
बोका (प्रजननको
)
२.५-३.० वगु भमटि (करिब ३.२५ हात लम्बाई िौडाई
)
खेल्ने ठाउँ :-१०० बाख्रा को लागग
१८ भम. (३६ हात) लम्बाई ि १२
भम. (२४ हात ) िौडाई

13. टाट्नोको नाप
क्र .
स
बबबिण नाप
१ टाट्नोको िनइँको िौडाई ३७ से. भम
२ टाट्नोको घाँस िाख्ने िागको िौडाई ४५ से. भम
३ टाट्नोको क्रस िाग सम्मको उिाई ७४ से. भम
४ टाट्नोको क्रस िाग देखख मागथको उिाई ७० से.भम

14. दाना खनवाउने डनडको नाप
क्र .
स
बबबिण नाप
१ प्रतत बाख्राको लागग ३०-४० से. भम
२ डनडको िौडाई भिबत्र िाग -४० से. भम,
बादहिी िागको ५० से.भम
३ डनडको गदहिाई ११ से. भम
४ जभमनको सतहबाट
डनडको उिाई
४० से.भम
बाख्रा को ककभसम : माउ बाख्रा/ पठेन्ग्री/ बोका

15. पानी खनवाउने डनडको नाप
क्र .
स
बबबिण नाप
१ प्रतत बाख्राको लागग ३०-४० से. भम
२ डनडको िौडाई भिबत्र िाग -३० से. भम,
बादहिी िागको ४० से.भम
३ डनडको गदहिाई २० से. भम
४ जभमनको सतहबाट
डनडको उिाई
३० से.भम
बाख्रा को ककभसम : माउ बाख्रा/ पठेन्ग्री/ बोका

16. बाख्राको दनध दनदहने स्थान/ पाठा पाठीलाईदनध खनवाउने
तरिका

17. बाख्रा पालन गने तरिका
१. बधनवा बाख्रा पालन २. डोिीमा बाधेि
पाल्ने प्रणाली
३. ििन बाख्रा पालन
१. बधनवा बाख्रा पालन (Stall Feeding System):
थोिैको संख्यामा पालेका वा िरिििन निएको ठाउमा घिमै बाधेि
पालेको पाइन्छ /
आवस्यकता अननसाि खोि, व्यायम, घाँसपात दाना पानी ददने
अलग्गै ठाउँ हनन पने /

18. बाख्रा पालन गने तरिका
१. बधनवा बाख्रा पालन बाट हनने फाइदाहरु:
• जंगली जनाविबाट हनने नोक्सानी कम हनन्छ /
• एक बाख्राबाट आको बाख्रामा सने िोग फै लने डि कम हनन्छ /
• घासपात खादा झनस्क्कएि बबष खाने डि कम हनन्छ /
• मल जम्मा गनु सस्जलो हनन्छ /
• घिबािीमा बोटबबरुवा हनकाुउन सस्जलो हनन्छ /
• गोठालोको आवस्यकता पदैन /

19. बाख्रा पालन गने तरिका
२. डोिीमा बाधेि पाल्ने प्रणाली (The Tethering
System):
थोिैको संख्यामा पालेका वा िरिििन िएको ठाउमा
डोिीमा बाधेि पालेको पाइन्छ /

20. बाख्रा पालन गने तरिका
३. ििन बाख्रा पालनका (Grazing System):
िरिििन िएको स्थानमा बाख्रा ििणमा छाडेि पाल्ने
गरिन्छ /
फाइदा:
• घासपात जम्मा गने झन्झट हनदैन /
• आफ्नो जग्गा जभमन निएकाले पतन पाल्ने सक्छन /
• एउटा गोठालोले धेिै बाख्राको िेखदेख गनु सक्छ /

21. बाख्रा पालन गने तरिका Conti…..
ििन बाख्रा पालनका बेफाइदा:
• साना रुख बबरुवाहरु माभसने डि हनन्छ /
• मल जम्मा नहनने हनन्छ /
• ििनमा बबषालन घास खाने सम्िावना हनन्छ /
• जंगली जनावि बाख्रा खाने डि हनन्छ /

22. गोठको सि सफाईको व्यवस्था
• २-३ ददनको सोत्ति परिबतुन गननुपने हनन्छ /
• खोिको िेइमा कफनेल वा पोटास जस्तै ओषगधहरु प्रोयोग गननु िाम्रो हनन्छ /
• टाटनोमा िएको घाँस, दाना, पानी खाने िाडा कन डा सधै सफा िाख्नन पदुछ /

23. •
धन्यवाद