SlideShare a Scribd company logo
1 of 53
Download to read offline
Program 
Wybory 
Samorządowe 2014 
Kierunki rozwoju Torunia
Program dla Torunia 
Miasta nie składają się z budynków i ulic, ale z ludzi i ich marzeń 
— Św. Augustyn
Toruń, październik 2014 
Program dla Torunia
Wydawca 
Komitet Wyborczy Wyborców Czas Mieszkańców — Porozumienie Ruchów Miejskich 
Opracowanie i redakcja 
Piotr Wielgus, Paweł Kołacz 
Fotografie 
Internet 
Wizualizacja (s. 39) 
Paweł Pietrzak 
© Czas Mieszkańców 2014 
Projekt graficzny i skład 
Pracownia Wydawnicza EIKON Dorota Dominiak 
Udostępniamy na otwartej licencji Creatve Commons „uznanie autorstwa — Użycie niekomercyjne — Bez utworów zależnych 3.0 Polska”. 
Źródła zdjęć 
depositphoto.com 
freeimages.com (s. 30)
Program dla Torunia 5 
Program w pigułce i spis treści 
Słowo wstępne . 6 
1. Diagnoza, czyli identyfikacja problemów z jakimi boryka się 
miasto i jego mieszkańcy . 6 
2. Celujemy w problemy! I to są naprawdę poważne cele do zre-alizowania... 
. 8 
I. Odrodzenie samorządności . 13 
1. Pokoleniowy skok w rozwoju demokracji. Mieszkańcy mają 
wpływ na swoje miasto . 13 
2. Sprawny Urząd Miasta nastawiony na wspieranie mieszkań-ców 
i przesiębiorców . 16 
3. Zrównoważony budżet nieobciążający przyszłych pokoleń . 18 
II. Przyjazne miasto . 19 
1. Bardzo dobre warunki dla rozwoju przedsiębiorczości 
i miejsc pracy oraz stymulowanie rozwoju biznesu . 20 
2. Dzieci i młodzież najważniejszą inwestycją, czyli wysoka ja-kość 
edukacji i placówek oświatowych . 28 
3. Komfortowe i tanie pruszanie się po mieście . 31 
4. Budownictwo komunalne tańszych mieszkań na atrakcyj-nych 
osiedlach szansą na własne mieszkania dla ludzi mło-dych 
i rodzin . 35 
5. Przyjazna przestrzeń publiczna na osiedlach, zachęcająca do 
rekreacji i spotkań oraz aktywności gospodarczej . 37 
6. Lepsze warunki życia najgorzej sytuowanych mieszkańców 
oraz osób starszych i niepełnosprawnych . 41 
7. Rewitaliacja osiedli, czyli ożywienie społeczno-gospodarcze 
obszarów miasta dotkniętych kryzysem . 42 
8. Toruń atrakcyjnym miastem dla gości i nowa jakość identyfi-kacji 
wizualnej miasta . 42 
9. Dobre warunki dla twórców i animatorów kultury a Toruń 
naprawdę kulturalny! . 44 
10. Ruch to zdrowie, sport to aktywność fizyczna mieszkańców. 
Chodzi o Ciebie... . 47 
11. Zielone miasto przyjazne środowisku . 49 
III. Porozumienie miast . 51 
1. Współpraca z innymi miastami dla dobra wspólnego miesz-czan 
. 51 
2. Toruń naprawdę dobrym sąsiadem i partnerem gospodar-czym 
. 52
6 Program dla Torunia 
Słowo wstępne 
Program dla Torunia, który prezentujemy jest odpowie-dzią 
na najważniejsze problemy w jakich znalazło się nasze 
miasto oraz na rzeczywiste potrzeby mieszkańców. Nie jest 
zbiorem niepowiązanych ze sobą pomysłów, jakie prezentują 
inne ugrupowania polityczne, lecz spójną strategią, która sta-nowi 
kompleksową interwencję w tkankę miejską w aspekcie 
społeczno-gospodarczym. 
1. Diagnoza, czyli identyfikacja problemów 
z jakimi boryka się miasto i jego mieszkańcy 
Musimy zrozumieć, że problemy 
z jakimi boryka się dziś Toruń, są 
konsekwencją nieprzemyślanej po-lityki 
realizowanej w ostatnich la-tach 
przez rządzących miastem. To 
właśnie identyfikacja problemów 
była podstawą do określenia no-wych 
celów dla miasta i kreowania 
rozwiązań. 
Pierwszym problemem jest spa-dek 
liczby mieszkańców. Wylud-nianie 
się miasta świadczy o tym, 
że miasto się kurczy zamiast roz-wijać. 
Przez ostatnie 12 lat rządów 
liczba mieszkańców zmniejszyła 
się o 11%. Niesie to za sobą bardzo 
poważne konsekwencje. Zmniej-szają 
się dochody budżetowe, 
zmniejsza się przepływ kapitału, 
upada lokalny mały biznes, bra-kuje 
miejsc pracy a mieszkańcy 
mają coraz mniej pieniędzy. Do 
tego poprzez cięcia w wydatkach 
zmniejsza się poziom edukacji 
i bezpieczeństwo mieszkańców, 
a jakość usług publicznych obniża 
się. W konsekwencji poszcze-gólne 
dzielnice miasta zapadają 
w kryzys, który wymaga już dziś 
interwencji. 
Drugim problemem jest wysokie 
zadłużenie miasta. Toruń jest 
liderem w rankingu najbardziej za-dłużonych 
miast w Polsce. Pomimo 
tego obecne władze miasta planują 
dalsze zwiększanie zadłużenia. Już 
dzisiejszy poziom długu, wg Wie-loletniej 
Prognozy Finansowej, bę-dziemy 
spłacać do roku 2039. Jego 
zwiększenie zagraża dalszemu 
rozwojowi Torunia. Za pięć lat, 
kiedy skończą się Fundusze Euro-pejskie 
na rozwój Polski, miasta 
już nie będzie stać na inwestycje 
w dalszy rozwój. Kryzys dotknie 
nasze pokolenie i pokolenie na-szych 
dzieci. Przyczyny zadłużenia 
to nieprzemyślane inwestycje 
drogowe realizowane w ostatnich 
latach oraz inwestycje w rozrywkę:
inne miasto 
Program dla Torunia 7 
halę sportową i widowiskową, za-miast 
inwestycji w rozwój rynku 
pracy i polepszanie warunków 
życia mieszkańców. Inwestycje 
te na stałe mają stać się kosztem 
budżetowym, ponieważ obiekty te 
i budowle miasto ma utrzymywać 
wielominoliowymi dotacjami. 
Pozostałe problemy z jakimi bory-kają 
się dziś mieszkańcy Torunia 
zidentyfikowaliśmy na podstawie 
badania społecznego przeprowa-dzonego 
w maju i czerwcu 2014 r. 
na mieszkańcach Torunia, w każ-dym 
z 13 okręgów miasta, z za-chowaniem 
parytetu płci i różnic 
wiekowych. Celem badania było 
rozpoznanie, jakie potrzeby są 
najważniejsze dla różnych grup 
wiekowych i z jakimi problemami 
borykają się mieszkańcy poszcze-gólnych 
osiedli, tak aby rozwiąza-nia 
odnośnie podniesienia jakości 
życia były kompleksowe i doty-czyły 
wszystkich mieszkańców. 
Najważniejsze problemy, na jakie 
zwracają uwagę mieszkańcy, to: 
• brak możliwości wpływu 
na kierunki rozwoju 
miasta, 
• Urzad Miasta traktujący 
mieszkańców jak niepo-trzebnych 
petentów, 
• ubogi rynek pracy, szcze-gólnie 
brak perspektyw 
dla ludzi młodych, 
• utrudnianie prowadzenia 
i rozwoju działalności go-spodarczej 
przez władze 
miasta, 
• brak pieniędzy na szkoły, 
rodzice sami składają 
się na remonty klas 
i wyposażenie, 
• niskiej jakości oferta zajęć 
pozalekcyjnych, 
• brak oferty zajęć pozasz-kolnych 
na osiedlach, 
• zbyt drogi i niedopaso-wany 
transport zbiorowy, 
• drogie mieszkania 
i działki, 
• mało atrakcyjna prze-strzeń 
publiczna na osie-dlach: 
brak placów zabaw, 
miejsc rekreacji i spotkań,
8 Program dla Torunia 
Cel nadrzędny 1. Zwiększenie liczby mieszkańców o 15% (do ok. 220 000 
osób) w okresie 8 lat. 
• zbyt mało miejsc parkingowych, 
• chaotyczna zabudowa miasta i chaos reklamowy, 
• niewystarczające wsparcie lub jego brak dla osób starszych 
i niepełnosprawnych, 
• brak wsparcia dla rozwoju twórców i animatorów kultury, 
• nierówne traktowanie dyscyplin sportowych przy podziale środ-ków 
budżetowych, 
• ubywanie terenów zielonych. 
Niniejszy program jest odpowiedzią zarówno na zidentyfikowane pro-blemy 
główne oraz probemy wskazywane przez mieszkańców. 
2. Celujemy w problemy! I to są naprawdę 
poważne cele do zrealizowania... 
Cele jakie stawiamy przed sobą wymagają natychmiastowych działań, 
dopóki Toruń ma możliwość pozyskiwania jeszcze znacznych fundu-szy 
z Unii Europejskiej. Nasze cele nadrzędne zamierzamy zrealizować 
w okresie 8 lat:
Program dla Torunia 9 
Cel nadrzędny 2. Zwiększenie dochodów budżetowych o 20% w stosunku 
do roku 2014 w okresie 8 lat. 
Cele szczegółowe: 
• wpływ mieszkańców na kierunki rozwoju miasta i decyzje, 
• Urzad Miasta wspierający mieszkańców i przedsiębiorców w ich 
rozwoju, 
• różnorodny rynek pracy, uwzględniający szczególnie pracę dla 
ludzi młodych, 
• wspieranie prowadzenia i rozwoju działalności gospodarczej 
przez władze miasta, 
• większe środki finansowe na szkoły, 
• wysokiej jakości oferta zajęć pozalekcyjnych, 
• bogata i interesująca oferta zajęć pozaszkolnych na osiedlach, 
• tani i dopasowany transport zbiorowy, 
• tańsze mieszkania, 
• atrakcyjna przestrzeń publiczna na osiedlach: place zabaw, miej-sca 
do rekreacji i spotkań, 
• nowe miejsca parkingowe, a ulice osiedlowe bez samochodów, 
• przemyślana zabudowa miasta i uporządkowanie reklam, 
• wsparcie dla osób starszych i niepełnosprawnych, 
• wsparcie dla rozwoju twórców i animatorów kultury, 
• równe traktowanie dyscyplin sportowych przy podziale środ-ków 
budżetowych, 
• nowe tereny zielone i zwiększenie liczby drzew.
10 Program dla Torunia 
Zaproponowane rozwiązania zostały wypracowane zarówno przez eks-pertów 
Czasu Mieszkańców, jak również samych mieszkańców, którzy 
przesyłali nam swoje pomysły. To w głównej mierze kierunki proponowa-nej 
polityki i mechanizmy, które mają za zadanie osiągnięcie założonych 
celów nadrzędnych. Odnoszą się bezpośrednio do celów nadrzędnych, 
jak również do rozwiązania problemów wskazanych przez mieszkańców 
i zaspokojenia rzeczywistych potrzeb, jakie mają mieszkańcy Torunia. 
Zapraszamy do lektury.
Jak 
zamierzamy 
osiągnąć 
postawione 
cele?
Program dla Torunia 13 
I. Odrodzenie samorządności 
Czas Mieszkańców, skupiając się na konkretnych problemach 
i ich realistycznych rozwiązaniach zasypuje podziały ideolo-giczne 
oraz przekracza bariery dzielące polityków od zwykłych 
mieszkańców. Uważamy, że to mieszkańcy najlepiej wiedzą, 
jakie problemy trapią ich miasto, a lokalni eksperci — w po-rozumieniu 
z mieszkańcami — znajdują najlepsze rozwiąza-nia. 
Podporządkowanie polityki lokalnej interesom partii czy 
stronnictwa skupionego wokół odwiecznie rządzącego prezy-denta 
sprawiła, że interes publiczny zszedł na dalszy plan, 
a Rada Miasta stała się maszynką do głosowania. 
1. Pokoleniowy skok w rozwoju demokracji. 
Mieszkańcy mają wpływ na swoje miasto 
Traktujemy politykę jako służbę publiczną, a nie jako ścieżkę zawodowej 
kariery. Nie zależymy od polityki finansowo i nie musimy poświęcać do-bra 
mieszkańców, po to, by za wszelką cenę utrzymać się na stanowisku. 
Niesformatowani przez istniejący system, lepiej dostrzegamy zarówno 
jego wady, jak i ukryte w nim możliwości, oraz nie boimy się podejmować 
odważnych, nowatorskich działań na rzecz zmiany. 
Zaprosimy do współrządzenia mieszkańców, jednocześnie szanując ich czas i biorąc pełną 
odpowiedzialność za miasto i wyniki wspólnego działania. Partycypacja będzie narzędziem 
zwiększania wpływu mieszkańców na ich sprawy, a nie chwytem stosowanym przez polityków 
by przerzucić na mieszkańców odpowiedzialność za niewygodne decyzje. 
Najważniejsze działania jakie podejmiemy: 
Miasto będzie rozwijać się zgodnie ze strategiami roz-woju, 
wypracowanymi wspólnie z mieszkańcami
14 Program dla Torunia 
Strategia zrównoważonego rozwoju miasta, strategie sektorowe i osie-dlowe, 
przygotowane w oparciu o potrzeby mieszkańców i wspólnie 
z mieszkańcami będą podstawą zarządzania miastem. 
W tym celu: 
1. Przeprowadzimy uspołecznione procesy budowania strategii dla mia-sta 
i osiedli, wyznaczające ich kierunki zrównoważonego rozwoju; 
2. Przeprowadzimy uspołecznione procesy budowania strategii sektoro-wych; 
3. Podstawą zarządzania będą wypracowane i uzgodnione z mieszkań-cami, 
aktualizowane strategie. 
Miasto będzie zarządzane w sposób partycypacyjny 
– organizacje społeczne, rady osiedlowe i mieszkańcy 
będą angażowani w procesy decyzyjne 
Mieszkańcy będą włączani w podejmowanie decyzji odnośnie najważ-niejszych 
kwestii dotyczących miasta lub tych, które uznają za istotne 
dla nich.
Program dla Torunia 15 
W tym celu: 
1. Będziemy konsultować z mieszkańcami ważne dla miasta i mieszkań-ców 
decyzje; 
2. Ułatwimy inicjatywę uchwałodawczą; 
3. Wprowadzimy pełną transparentność wydatków publicznych — To-talny 
Rejestr Umów Publicznych; 
4. Zaangażujemy Rady Osiedli do podejmowania decyzji odnośnie kwe-stii 
związanych z obszarami miasta, na których funkcjonują; 
5. Zaangażujemy organizacje społeczne do podejmowania decyzji 
w kwestiach sektorowych, w których specjalizują się poszczególne 
organizacje; 
6. Wprowadzimy lekcje samorządowe w toruńskich szkołach; 
7. Usprawnimy mechanizm i zwiększymy kwotę budżetu partycypacyj-nego; 
8. Włączymy stronę społeczną do komisji konkursowych, od konkur-sów 
architektonicznych do konkursów na stanowiska urzędnicze; 
9. Uspołecznimy procesy projektowania przestrzeni publicznych. 
Wprowadzimy zasadę pomocniczości w zarządzaniu 
miastem 
Wdrożymy system zarządzania miastem, oparty o zasadę pomocniczości. 
To zasada mówiąca o tym, że każdy szczebel władzy powinien realizo-wać 
tylko te zadania, które nie mogą być skutecznie zrealizowane przez 
szczebel niższy lub same jednostki działające w ramach społeczeństwa. 
Wiele decyzji będzie podejmowanych na poziomie osiedla, co pozwoli 
skrócić czas na realizację wielu potrzebnych działań jak i rozsądniej wy-dać 
publiczne pieniądze. 
W tym celu: 
1. Usprawnimy funkcjonowanie Rad Osiedli, zwiększając ich uprawnie-nia; 
Wprowadzamy realną decentralizację w strukturze gminy. Nieefek-tywne 
Rady Okręgów zmienimy na Rady Osiedli, które otrzymają 
nowe zakresy obowiązków i uprawnień, własny budżet i siedziby, 
w których będą dyżurować radni. 
2. Znacząco zwiększymy udział organizacji pozarządowych w wyko-nywaniu 
usług publicznych dla mieszkańców, tj. w realizacji zadań 
własnych gminy, poprzez przesunięcie środków budżetowych w po-szczególnych 
obszarach na 
realizację zadań przez organi-zacje 
pozarządowe. 
Dzięki efektywności realizo-wanych 
zadań przez orga-nizacje 
pozarządowe, pracy 
wolontariuszy i zapewnieniu 
10% wkładu własnego, 
zapewnimy podniesienie 
jakości realizowanych zadań 
własnych gminy. Jednocze-śnie 
wzmocnimy III sektor, 
który dzięki realizacji wie-loletnich 
projektów, będzie 
mógł się rozwijać i zatrud-niać 
pracowników.
16 Program dla Torunia 
2. Sprawny Urząd Miasta nastawiony na 
wspieranie mieszkańców i przesiębiorców 
Zadaniem administracji będzie wspieranie mieszkańców 
i przedsiębiorców w ich rozwoju. Zapewnimy wysoką jakość 
obsługi mieszkańców, dzięki wyższym kompetencjom urzęd-ników 
i przyjaznej przestrzeni urzędów. Naszym celem jest 
stworzenie najbardziej efektywnego urzędu w Polsce zamiast 
najtańszego. 
Obecna struktura Urzędu Miasta jest skostniała, dlatego będziemy 
tworzyć strukturę, która inspiruje pracowników i mieszkańców. Inaczej 
niż dziś podzielimy zadania, powstaną nowe jednostki (m.in. Biuro Re-witalizacji, 
Biuro Rozwoju Miasta czy Biuro Rozwoju Przedsiębiorczości 
i Biznesu), zlikwidujemy Biuro Toruńskiego Centrum Miasta. Cześć 
wydziałów zmieni swoje nazwy, aby bardziej odpowiadały ich zakresowi 
działań. Niektóre wydziały otrzymają nowe obowiązki, dopasowane do 
wyzwań, jakie stoją przed Toruniem. Poszczególni wiceprezydendci będą 
odpowiadali za obszary, które coś łączy. 
W tym celu: 
1. Zmienimy obecny Wydział 
Organizacji i Kontroli w profe-sjonalny 
dział zarządzania za-sobami 
ludzkimi, zatrudnimy 
profesjonalnych HaeRowców, 
utworzymy mapy kompetencji, 
programy szkoleniowe, ścieżki 
rozwoju oraz systemy motywa-cyjne; 
2. Zmienimy przestrzeń urzędów 
poprzez wprowadzenie recep-cji, 
miejsc spotkań urzędników 
i mieszkańców, biur dostoso-wanych 
do potrzeb urzędników 
oraz pomieszczeń socjalnych; 
3. Zmienimy strukturę urzędu 
poprzez dopasowanie do obec-nej 
rzeczywistości.
Program dla Torunia 17 
Struktura organizacyjna Urzędu Miasta Torunia 
Wiceprezydent Prezydent Sekretarz Skarbnik 
Architekt Miasta 
Plastyk Miejski 
Miejski Konserwator 
Zabytków 
Biuro Rewitalizaji 
Wydział Inwestycji 
Biuro Rozwoju Przedsię-biorczości 
i Biznesu 
Miejska Pracownia 
Urbanistyczna 
Wydział Komunikacji 
Społecznej 
Wydział Promo-cji 
Miasta i Relacji 
Zewnętrznych 
Biuro Audytu 
Wewnętrznego 
Wydział Zdrowia 
Wydział Kultury 
Wydział Sportu 
Wydział Pomocy 
Społecznej 
Biuro Mieszkalnictwa 
Wydział Zieleni 
Wydział Organizacji 
BHP 
Nadzór Właścicielski 
Wydział Zamówień 
Publicznych 
Wydział IT 
Wydział Rady Miasta 
i JPG 
Wydział Planowania 
i Budżetu 
Wydział Księgowy 
Wydział Podatków 
i Windykacji 
Wydział Gospodarki 
Nieruchomościami 
Wydział Geodezji 
i Kartografii 
Wydział Spraw 
Administracyjnych 
Wydział Ewidencji 
i Rejestracji 
Wydział Architektury 
i Budownictwa 
Wydział Zarządzania 
Osiedlami 
Wydział Bezpieczeństwa 
i Porządku Publicznego 
Wydział Ochrony 
Środowiska 
Urząd Stanu Cywilnego 
Miejski Rzecznik 
Konsumentów 
Miejski Zarząd Dróg 
Wiceprezydent Wiceprezydent 
w 
w 
w 
w 
w 
w 
w 
w 
w 
w 
w 
w 
w 
w 
w 
w 
w 
w 
w 
w 
w 
w 
w 
w 
w 
w 
w 
w 
w 
w 
Departament 
Rozwoju Miasta 
Departament 
Obsługi Mieszkańców 
i Administracji 
Departament 
Prezydenta 
Departament 
Polityki Społecznej 
Departament 
Organizacji i Zasobów 
Ludzkich 
Departament 
Finansowy
18 Program dla Torunia 
3. Zrównoważony budżet nieobciążający 
przyszłych pokoleń 
Zadłużenie w jakim znalazło się miasto wymaga polityki nastawio-nej 
z jednej strony na szukanie budżetowych oszczędności i redukcji 
wydatków, z drugiej strony na poszukiwaniu nowych rozwiązań dla 
zwiększania dochodów budżetowych. Dlatego będziemy kłaść nacisk na 
pozyskanie funduszy na politykę społeczną, która do tej pory w zniko-mym 
zakresie była dotowana, a która stanowi ponad połowę wydatków 
budżetowych. 
W tym celu: 
1. Będziemy redukować wydatki budżetowe w zakresie finansowania 
nowych obiektów sportowych i kulturalnych. Wprowadzimy mecha-nizmy 
samofinansowania się nowych obiektów. Zatrudnimy mane-dżerów, 
którzy będą w stanie osiągnąć zamierzone cele; 
2. Odstąpimy od realizacji części inwestycji drogowych: 
• budowy węzła „Kluczyki” i trasy Staromostowej od Bema do po-łudniowych 
granic miasta, 
• rozbudowy do dwóch pasów jezdni ulicy Łódzkiej od Trasy 
Wschodniej do ulicy Andersa, 
• rozbudowy do dwóch pasów jezdni ulicy Konstytucji 3 Maja; 
3. Zwiększymy dochody budżetowe poprzez znaczące zwiększenie 
pozyskiwanych dotacji europejskich w obszarze polityki społecznej: 
oświata, kultura, pomoc społeczna, mieszkalnictwo (Biuro ds. Fun-duszy 
Miękkich); 
4. Długoterminowo będziemy zwiększać dochody budżetowe poprzez 
inwestycje w energetykę. Miasto stanie się producentem i sprze-dawcą 
energii dla mieszkańców: 
• wykorzystamy wody geotermalne do produkcji i sprzedaży 
energii cieplnej i gorącej wody użytkowej, 
• będziemy inwestować w fotowoltaikę (energię elektryczną ze 
słońca) do produkcji i sprzedaży energii elektrycznej; 
5. Długoterminowo zapewnimy wzrost dochodów budżetowych dzięki 
wzrostowi liczby mieszkańców.
Program dla Torunia 19 
II. Przyjazne miasto 
W mieście najważniejsi są mieszkańcy i ich codzienne po-trzeby. 
Dlatego chcemy wyższej jakości życia w naszym 
mieście, tak by środowisko miejskie ułatwiało mieszkańcom 
samorealizację i sprawiało, że chce się w nim żyć. Dążymy 
do jak najwyższych standardów przestrzeni wspólnej, miesz-kań, 
transportu czy edukacji. Zależy nam by miasto rozwijało 
się w zrównoważony, sprawiedliwy i mądry sposób oraz by 
z owoców tego rozwoju mogli korzystać wszyscy jego miesz-kańcy. 
Miasto, w którym dobrze się żyje, przestanie się wy-ludniać 
i będzie zdrowsze ekonomicznie. Dla osiągnięcia tych 
celów w tej części Programu, zawarliśmy te obszary działań, 
na które zwracamy szczególną uwagę.
20 Program dla Torunia 
1. Bardzo dobre warunki dla rozwoju 
przedsiębiorczości i miejsc pracy oraz 
stymulowanie rozwoju biznesu 
Rozwój gospodarczy naszego miasta powinien umożliwiać mieszkańcom 
samorealizację na godziwych warunkach. Dlatego stawiamy na rozwój 
lokalnej przedsiębiorczości oraz tworzenie dobrego klimatu dla rozwoju 
przedsiębiorstw i nowych inwestycji w miejsca pracy. Zamiast otwierania 
kolejnych hipermarketów i centrów handlowych, będziemy wspierać roz-wój 
lokalnego biznesu oraz dbać o proste zasady i estetykę prowadzenia 
handlu ulicznego i na lokalnych targowiskach. Będziemy wspierać miesz-kańców 
w rozwijaniu własnych, innowacyjnych przedsiębiorstw oraz 
w mądry, systematyczny sposób przeciwdziałać bezrobociu młodych. 
Pozyskując inwestorów będziemy dbać nie tylko o dostępność pracy, 
ale także o jej jakość oraz dostosowanie inwestycji do kapitału miasta. 
Chcemy poprawić jakość usług oferowanych przez Urzędy Pracy oraz 
dbać o to, by poszukujący pracy mogli korzystać ze zniżek na komunika-cję 
publiczną. Ważnym pracodawcą jest sektor publiczny, dlatego miasto 
powinno być wzorowym pracodawcą.
Program dla Torunia 21 
Aktywny rozwój przedsiębiorczości wśród mieszkańców 
Podstawą rozwoju gospodarczego miast jest dla nas przedsiębiorczość 
jego mieszkańców. Dlatego będziemy edukować i wspierać mieszkańców 
w rozwijaniu własnych przedsiębiorstw. 
W tym celu: 
1. Wprowadzimy „Przedsiębiorczość” jako istotny przedmiot w szko-łach 
średnich i zawodowych; 
2. Przekształcimy obecne Biuro Obsługi Inwestora i Przedsiębiorcy 
w Biuro Rozwoju Przedsiębiorczości i Biznesu, które będzie aktywnie 
wspierać mieszkańców w otwieraniu swoich firm; 
3. Będziemy otwierać miejskie inkubatory przedsiębiorczości, w miarę 
rosnących potrzeb mieszkańców; 
4. Zapewnimy programy edukacyjne dla potencjalnych i nowych przed-siębiorców; 
5. Wdrożymy programy wsparcia finansowego „na start” z budżetu 
miasta oraz system wyszukiwania takich programów koordynowa-nych 
przez inne podmioty; 
6. Wprowadzimy możliwość prowadzenia handlu w przestrzeni miasta, 
poprzez umożliwienie handlu obnośnego i obwoźnego (na wybra-nych 
ulicach i placach); 
7. Utworzymy lokalne targowiska na każdym osiedlu. 
Wsparcie dla istniejących przedsiębiorców 
i przedsiębiorstw 
W celu zapewnienia miejsc pracy, dobrobytu społecznego i gospodar-czego 
rozwoju miasta, chcemy zapewnić istniejącym przedsiębiorcom 
aktywne wsparcie. 
W tym celu: 
1. Biuro Rozwoju Przedsiębiorczości i Biznesu będzie aktywnie wspie-rać 
przedsiębiorców; 
2. Będziemy wspierać rozwój idei społecznej odpowiedzialności biznesu 
— programy szkoleń i doradztwa dla przedsiębiorców; 
3. Wprowadzimy ulgi dla przedsiębiorców — zwolnienie z podatku od 
nieruchomości dla wybranych branż; 
4. Będziemy budować infrastrukturę dla biznesu w zależności od po-trzeb 
zgłaszanych przez przedsiębiorców.
22 Program dla Torunia 
Aktywne pozyskiwanie inwestorów 
Miejsca pracy mogą zapewnić inwestycje zewnętrznych podmiotów 
komercyjnych. W celu ich pozyskiwania Prezydent i urzędnicy powinni 
aktywnie działać w zakresie przygotowania odpowiednich warunków 
i promocji w tym zakresie. 
W tym celu: 
1. Przygotujemy ofertę inwestycyjną dla preferowanych branż dla mia-sta 
i ich potrzeb; 
2. Biuro Rozwoju Przedsiębiorczości i Biznesu zapewni aktywną pro-mocję 
miasta wśród potencjalnych inwestorów i ich pełną obsługę 
w trakcie inwestycji (projekty partnerskie z innymi miastami w za-kresie 
rozwoju gospodarczego). 
Praca dla młodych 
W celu przeciwdziałania bezrobociu wśród młodych ludzi i zwiększeniu 
perspektyw i możliwości znalezienia pracy, niezbędne jest podjęcie syste-mowych 
działań także przez miasto. 
W tym celu: 
1. Ukierunkujemy edukację zawodową na potrzeby rynku pracy po-przez 
modernizację oferty edukacyjnej szkół i placówek kształcenia 
zawodowego do potrzeb pracodawców; 
2. Wprowadzimy program praktyk i staży w Urzędzie Miasta, miejskich 
przedsiębiorstwach oraz prywatnych firmach funkcjonujących na te-renie 
miasta; 
3. Będziemy koordynować współpracę pomiędzy biznesem a szkołami 
wyższymi i średnimi; 
4. Zapewnimy doradztwo dla uczniów i absolwentów; 
5. Zapewnimy programy wsparcia finansowego „na start” dla młodych. 
Wsparcie osiedlowego małego biznesu 
Mieszkańcy wielu obszarów miasta nie mają możliwości zaopatrzenia się 
w podstawowe produkty i usługi na swoim osiedlu. Zmuszeni są jeździć 
do oddalonych centrów handlowych. Stworzymy proste narzędzia, które 
ułatwią i zachęcą mieszkańców do korzystania z osiedlowych punktów 
handlowych.
Program dla Torunia 23 
W tym celu: 
1. Opracujemy i wdrożymy programy rewitalizacji wszystkich osiedli, 
uwzględniając także potencjalne kierunki rozwoju lokalnego biznesu 
i miejsca na jego prowadzenie; 
2. Zapewnimy, aby na każdym osiedlu istniały centra usług oraz targo-wiska. 
Aktywne wspieranie bezrobotnych w znalezieniu 
zatrudnienia 
Bezrobotni w mieście powinni otrzymywać wsparcie w znalezieniu 
zatrudnienia. 
W tym celu: 
1. Wprowadzimy 50% ulgi na transport zbiorowy dla bezrobotnych; 
2. Wdrożymy nową strategię funkcjonowania Powiatowego Urzędu 
Pracy z aktywnym serwisem i aktualną bazą ofert pracy oraz szkoleń; 
3. Zapewnimy programy wsparcia finansowego „na start” dla bezrobot-nych.
24 Program dla Torunia 
Preferowane branże, które zamierzamy szczególnie wspierać m.in. po-przez 
tworzenie odpowiednich warunków do ich rozwoju i aktywne 
zabieganie o inwestorów, jak również dostosowanie oferty inwestycyjnej 
do ich potrzeb, ulgi w lokalnych podatkach czy preferencyjne czynsze 
w lokalach miejskich. 
Chcemy wprost dopasować miasto i mieszkańców do specyficznych ocze-kiwań 
pracowników i pracodawców wybranych branż. Będziemy szukać 
partnerów na lata tak, aby zapewnić stały popyt na wybranych specjali-stów. 
Taka długofalowa współpraca wszystkim przyniesie korzyści. 
h branża spożywcza, chemiczna, elektryczna i elektroniczna 
Toruń posiada ogromny kapitał ludzki, wykształcony i doświadczony 
w pracy w przedsiębiorstwach działających w tych branżach. Istnie-jący 
w Toruniu współczesny rynek pracy nie wykorzystuje zasobów 
kadrowych jakie posiada miasto w tym zakresie. Wynika to w szczegól-ności 
z faktu, iż wiele zakładów działających w przeszłości, przestało 
funkcjonować, a toruńskie szkoły zawodowe nadal kształcą kolejnych 
absolwentów. Ale to także miejsca pracy dla mechaników, elektryków 
i elektroników, a także dla osób z wyższym wyksztaceniem w wielu 
kierunkach. Jednocześnie istnieją w Toruniu duże przedsiębiorstwa 
działające w tych obszarach, które inwestują poza granicami gminy (np. 
Toruń-Pacific, TZMO czy Apator). Dlatego naszym celem jest wsparcie 
lokalnych przedsiębiorstw oraz ukierunkowanie oferty inwestycyjnej na 
wybranych inwestorów i przedsiębiorców, którzy poszukują wykwalifiko-wanych 
pracowników. 
h branża kosmiczna 
To może być jeden z ważniejszych kroków w rozwoju Uniwersytetu Mi-kołaja 
Kopernika. Toruńscy absolwenci matematyki, informatyki, fizyki 
czy astronomii to wielki kapitał naszego miasta i potencjał do tworzenia 
innowacyjnych gałęzi gospodarki. Dlatego chcemy tworzyć mechanizmy 
zapewniające miejsca pracy w branży naprawdę innowacyjnej. Zamie-rzamy 
podjąć działania, których celem jest otwarcie w Toruniu oddziału 
terenowego Polskiej Agencji Kosmicznej. Głównym zadaniem Agencji 
ma być koordynacja przedsięwzięć związanych z sektorem kosmicznym 
i uczestnictwem Polski w Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA). Obec-nie 
Polska wpłaciła do ESA składkę w wysokości 60 mln euro przez trzy 
lata. Te pieniądze są do zainwestowania w Polsce we współpracy z ESA. 
Toruń ma poważne atuty by z tej puli wziąć jak najwięcej. Natomiast 
obecnie polski sektor kosmiczny, mimo potencjału i chęci, w minimal-nym 
stopniu uczestniczy w programach ESA. Dlatego Agencja ma się
Program dla Torunia 25 
przyczynić do rozwoju firm i in-stytucji 
badawczo-rozwojowych 
z sektora kosmicznego w naszym 
mieście. 
Pojawinie się w Toruniu takiej 
prestiżowej jednostki badawczej 
podnosi wizerunek miasta i stwa-rza 
szanse na powstanie kolejnych 
związanych z kosmonautyką kie-runków 
rozwoju. 
g przemysły kreatywne 
To segment gospodarki, który 
może przyczynić się do szybkiego 
rozwoju gospodarczego naszego 
miasta. Stawiamy na duży poten-cjał 
twórczy i podejmowane już 
działania w tym zakresie przez 
istniejące organizacje, które nie 
zostały do tej pory wsparte na 
odpowiednim poziomie. Myślimy 
tu m.in. o takich branżach jak pro-dukcja 
filmowa, grafika kompute-rowa, 
programowanie i IT, muzyka 
czy działalność organizacji poza-rządowych. 
Mamy w Toruniu wiele 
przykładów dobrych projektów 
z tych dziedzin. UMK dostarcza 
corocznie świetnych grafików i in-formatyków. 
Stwórzmy modę na 
wybitnych toruńskich twórców. To 
co charakteryzuje te branże to mo-bilność 
tych osób i łatwe adopto-wanie 
się do nowych miejsc pracy. 
Stworzymy dopasowane warunki, 
biura, sale warsztatowe, miejsca 
spotkań oraz szybki i bezpieczny 
internet. Zróbimy to na Starym 
Mieście! 
Projekt Stare Miasto 
Stare Miasto się wyludnia, PILNIE 
potrzebuje mieszkańców i klien-tów, 
a nie tylko turystów. To jest 
ostatnia szansa, aby przeprowadzić 
pełny proces rewitalizacji. Toruń 
ma zagwarantowane miliony na 
ten cel z funduszy europejskich, 
ale to już ostatni raz. 
Ze wsparciem środków UE prze-prowadzimy 
proces powrotu 
mieszkańców na Stare Miasto. 
W zabytkowych wnętrzach po-wstaną 
także biura do pracy dla 
dynamicznych, kreatywnych ludzi. 
W celu rozwoju wymienionych 
branż zamierzamy także: 
c wykorzystać nowy Fundusz Fil-mowy 
do jednoczesnego kreowania 
miejsc pracy w Toruniu, 
c wzmocnić edukację w zakre-sie 
wybranych branż Akademia 
Muzyczna, Szkoła Operatorów 
Filmowych, Podyplomowe stu-dia 
zarządzania organizacjami 
pozarządowymi, 
c wzmocnić promocję wymienio-nych 
branż kreatywnych poprzez 
festiwale tematyczne, projekty, 
sympozja i konferencje (zwięk-szenie 
środków miejskich na ich 
realizację, np. festiwale filmowe 
i muzyczne, promocja toruńskich 
twórców), 
c otworzyć inkubatory branżowe, 
budować partnerstwa oraz klastry 
ze środków zewnętrznych.
26 Program dla Torunia
27 
Program dla Torunia
28 Program dla Torunia 
2. Dzieci i młodzież najważniejszą 
inwestycją, czyli wysoka jakość edukacji 
i placówek oświatowych 
Młodzi mieszkańcy miasta także mają prawo do wysokiej jakości życia. 
To od nich zależy przyszłość, dlatego traktujemy edukację i opiekę nad 
dziećmi jako najważniejszą inwestycję. Zapewnienie miejsc w żłobkach 
i przedszkolach umożliwi rozwój dzieciom, a ich rodzicom samorealizację 
życiową i zawodową. Postulujemy zwiększenie wydatków na oświatę, 
a zamiast likwidacji szkół zmniejszenie liczebności klas oraz profesjo-nalne 
przygotowanie kadry. Stawiamy na nowoczesne formy edukacji 
jako podstawę rozwoju społecznego i gospodarczego. Szkoły powinny 
stać się dobrze wyposażonymi, demokratycznymi centrami aktywności. 
Świetlice szkolne nie powinny być tylko „przechowalniami” dzieci, ale 
klubami edukacyjnymi, oferującymi możliwość mądrego rozwoju oraz 
bezpłatnej pomocy w nauce. Szkoły powinny dbać również o zdrowie 
młodych obywateli, oferując im zdrowe posiłki i możliwość uprawia-nia 
sportu. Nasze działania rozpoczniemy od opracowania wspólnie ze 
wszystkimi interesariuszami Strategii Rozwoju Oświaty. Najważniejsze 
cele i działania, jakie zamierzamy zrealizować.
Program dla Torunia 29 
Sieć placówek oświatowych dopasowana do potrzeb 
mieszkańców i nowoczesnych form edukacji 
Dostęp do edukacji i dobre warunki w tym zakresie stanowią podstawę 
budowania skutecznego systemu oświaty. Dlatego naszym celem jest za-pewnienie 
dostępu do placówek oświatowych dla wszystkich dzieci. 
W tym celu: 
1. Zapewnimy miejsca w żłobkach i przedszkolach dla wszystkich 
dzieci; 
2. Liczba dzieci w klasach będzie nie większa niż 24 osoby w szkołach 
podstawowych, 26 osób w gimnazjach i 28 osób w szkołach ponad-gimnazjalnych; 
3. Wprowadzimy dodatkowe profilowane szkoły wg potrzeb mieszkań-ców 
i zmieniającego się rynku pracy, w tym szkołę artystyczną; 
4. Otworzymy liceum ogólnokształcące na lewym brzegu Torunia; 
5. Zapewnimy rozwój działalności placówek wychowania pozaszkol-nego. 
Wysokiej jakości usługi edukacyjne oferowane przez 
miasto 
Zapewnienie wysokiego poziomu edukacji i inwestowanie w mieszkań-ców 
stanowi dla nas podstawę rozwoju społecznego i gospodarczego. 
Z tego względu zwiększymy wydatki na oświatę o dodatkowe środki 
z budżetu miasta, tak aby zapewnić jak najlepszą jakość w tym zakresie. 
W tym celu: 
1. Zapewnimy wysokie kompetencje kadry nauczycielskiej dzięki do-datkowym 
szkoleniom finansowanym ze środków europejskich; 
2. Zwiększymy środki finansowe na wyposażenie szkół do potrzeb no-woczesnych 
form nauczania; 
3. Poszerzymy ofertę edukacyjną poprzez: 
• zwiększenie liczby kółek zainteresowań, 
• zajęcia dodatkowe dla dzieci mających problemy w nauce, 
• wdrożenie programu wspierania szczególnie utalentowanych 
dzieci; 
4. Będziemy wspierać alternatywne formy edukacji (np. szkoły demo-kratyczne); 
6. Utworzymy programy wsparcia dla programów autorskich w szko-łach;
30 Program dla Torunia 
7. Ukierunkujemy edukację po-nadgimnazjalną 
na potrzeby 
rynku pracy poprzez moderni-zację 
oferty edukacyjnej szkół 
i placówek kształcenia zawodo-wego 
do potrzeb pracodawców; 
8. Zamierzamy inwestować 
w szkoły zawodowe. 
Dostosujemy placówki kształcenia 
zawodowego (szczególnie warsz-taty) 
do standardów europejskich. 
Zapewnimy współpracę z przed-siębiorstwami 
w celu odbywania 
praktyk i staży. 
Szkoła przyjazna dla dzieci 
i młodzieży 
Aby dzieci i młodzież chętnie spę-dzała 
czas w szkole, a edukacja 
wykraczała poza czas lekcyjny, 
warunki w szkołach muszą być 
dostosowane do potrzeb uczących 
się i muszą odpowiadać obecnym 
standardom projektowym. 
W tym celu: 
1. Zapewnimy komfortową 
i przyjazną przestrzeń we-wnątrz 
i na zewnątrz szkół 
(miejsca do siedzenia, kolor 
w szkołach, indywidualne 
szafki dla każdego ucznia, wi-fi 
dostępne dla uczniów); 
2. Poprawimy jakość żywienia 
w toruńskich placówkach 
oświatowych, wprowadzimy 
zdrową, regionalną żywność 
w stołówkach (i sklepikach 
szkolnych), zrównoważoną 
dietę z możliwością wyboru 
z kilku dań oraz drugie śniada-nia, 
a stołówki staną się nowo-czesnymi 
miejscami spotkań; 
3. Wprowadzimy nową jakość 
świetlic szkolnych. Zwięk-szymy 
liczbę zajęć rozwijają-cych 
talenty naszych dzieci, 
zwiększymy dostępność do 
świetlic w szkołach podsta-wowych, 
wydłużymy ich czas
Program dla Torunia 31 
funkcjonowania i przywrócimy 
świetlice w gimnazjach, gdzie 
świetlice staną się miejscami 
rozwijającymi talenty młodych 
ludzi; 
4. Szkolne biblioteki staną się 
centrami multimedialnymi; 
5. Zapewnimy pomoc medyczną 
w szkołach; 
6. Wokół szkół pojawią się miej-sca 
do siedzenia i parkingi dla 
rowerów; 
7. Zapewnimy bezpieczną drogę 
do szkoły, aby dzieci mogły 
bezpiecznie ją pokonywać sa-modzielnie. 
Szkoła jako ważny ośrodek 
animacji osiedlowej dzieci, 
dorosłych i seniorów 
Szkoły oprócz funkcji edukacyj-nych 
mogą stać się ośrodkami 
animacji osiedlowej. W ich prze-strzeniach, 
jak również wokół, 
lokalna społeczność znajdzie dla 
siebie ofertę. 
W tym celu: 
1. Przestrzeń wokół szkół prze-organizujemy 
jako miejsce 
spotkań i aktywności dla naj-bliższego 
sąsiedztwa; 
2. Zapewnimy współpracę szkół 
z instytucjami kulturalnymi 
na terenie miasta (cykliczne 
zajęcia w muzeach, teatrach, 
galeriach); 
3. Zapewnimy w szkołach zajęcia 
dodatkowe, angażujące senio-rów 
i rodziców. 
3. Komfortowe i tanie pruszanie się po 
mieście 
Transport to kluczowy aspekt funkcjonowania miasta i ważny element 
codzienności mieszkańców. Obecnie w Toruniu dominuje indywidu-alny 
ruch samochodowy, drogi są obciążone i zatłoczone, a nakłady 
na inwestycje drogowe są ogromne. Dlatego proponujemy odwrócenie 
priorytetów na korzyść innych środków transportu, co pozwoli odciążyć 
drogi, zmniejszyć korki, poprawić jakość powietrza i zmniejszyć liczbę 
wypadków. Korzyści będą odczuwalne przez wszystkich, także przez kie-rowców. 
Nie zapominając o potrzebach wszystkich uczestników ruchu, 
szczególnie zadbamy o trzy grupy. 
Piesi 
Piesi powinni być równoprawnymi użytkownikami ruchu w mieście. 
Zadbamy o to, by poruszanie się pieszo było bezpieczne, komfortowe
32 Program dla Torunia 
i atrakcyjne. Zapewnimy przyjazną przestrzeń: miejsca do odpoczynku, 
oświetlenie, zieleń. Perspektywa pieszych będzie priorytetem w projek-towaniu 
ulic i skrzyżowań. Tam gdzie to możliwe, będziemy stosować 
strefy uspokojonego ruchu. 
W tym celu: 
1. Dostosujemy lub wytyczymy ciągi komunikacyjne do bezpiecznego, 
komfortowego i atrakcyjnego poruszania się piechotą; 
2. Wprowadzimy strefy uspokojonego ruchu (living steet) jako stan-dard 
dla ulic wewnętrznych na osiedlach mieszkalnych; 
3. Wprowadzimy miejsca do odpoczynku i pozostałe wyposażenie na 
ciągach komunikacji pieszej (oświetlenie, mała architektura, zieleń, 
kosze na odpady); 
4. Otworzymy dla pieszych most kolejowy, zbudujemy ciąg spacerowy 
od mostu kolejowego do mostu im. J. Piłsudskiego na Kępie Bazaro-wej 
oraz obustronne zejścia z mostu Piłsudskiego na Kępę Bazarową.
Program dla Torunia 33 
Rowerzyści 
Rower to szybki, zdrowy i przyjazny środowisku środek transportu, 
który powinien stać się standardem i alternatywą dla samochodu. Dla-tego 
zapewnimy rowerzystom bezpieczne i komfortowe poruszanie się 
po mieście. Zadbamy o szybszą rozbudowę i spójność infrastruktury 
rowerowej, tak aby połączyć ze sobą wszystkie części miasta. Będziemy 
stosować rozwiązania zapewniające bezpieczeństwo wszystkich uczest-ników 
ruchu. Wprowadzimy lub rozwiniemy sieci wypożyczalni rowerów 
zintegrowane z transportem publicznym. Będziemy prowadzić kampanie 
propagujące i edukacyjne, także na rzecz przestrzegania przepisów przez 
rowerzystów. 
W tym celu: 
1. Wprowadzimy nowy standard 
infrastruktury rowerowej, 
zapewniający bezpieczeństwo 
i odseparowanie ruchu rowero-wego 
od pieszego; 
2. Rozbudujemy infrastrukturę 
rowerową. Zapewnimy po-łączenie 
wszystkich osiedli 
miasta ciągami komunikacji 
rowerowej; 
3. Wprowadzimy ruch rowerowy 
na ulice jednokierunkowe; 
4. Wypożyczalnie rowerów zin-tegrujemy 
z siecią publicznego 
transportu;
34 Program dla Torunia 
Osoby korzystające z transportu zbiorowego 
Zbiorowy transport jest najbardziej efektywnym systemem transportu. 
By korzystało z niego więcej osób, powinien być szybki, niezawodny, 
komfortowy i tani. Transport publiczny powinien mieć priorytet w ru-chu 
ulicznym, a w budżecie miasta priorytet inwestycyjny. Dlatego 
zwiększymy nakłady na transport publiczny i obniżymy ceny biletów, 
jednocześnie dbając o zwiększanie standardu pojazdów. Układ sieci do-stosujemy 
do rozmieszczenia i potrzeb mieszkańców i odwiedzających 
miasto. Będziemy wprowadzać niskoemisyjne i ciche rozwiązania. Bę-dziemy 
realizować wspólne programy i inwestycje w komunikację pod-miejską 
z gminami ościennymi. 
W tym celu: 
1. Dostosujemy układ sieci i rozkład jazdy transportu zbiorowego, do 
potrzeb mieszkańców i turystów; 
2. Obniżymy ceny biletów na publiczny transport zbiorowy (bilety cza-sowe, 
ew. strefowe + darmowe weekendy); 
3. Wprowadzimy bezwzględny priorytet w ruchu ulicznym dla pojaz-dów 
komunikacji zbiorowej: 
• zielone światła dla tramwajów na skrzyżowaniach, 
• Bus Raid System — wydzielone pasy dla autobusów lub pasy 
autobusowo-tramwajowe; 
Malmo, Szwecja
Program dla Torunia 35 
4. Rozbudujemy linie tramwajowe z zielonymi torowiskami jako stan-dard: 
c linia tramwajowa na Wrzosy i JAR ulicami Chełmińską i Długą, 
c linia tramwajowa na Rubinkowo; 
5. Wprowadzimy nowej jakości, atrakcyjne przystanki — większe i bar-dziej 
zabudowane wiaty, kioski lub automaty z biletami i kawą; 
6. Podniesiemy standard pojazdów na niskopodłogowe i ekologiczne 
z WiFi. 
Najważniejsze inwestycje drogowe: 
c Połączenie lewego brzegu Torunia z autostradą A1, poprzez 
budowę węzła „Czerniewice”, rezygnacja z budowy węzła „Klu-czyki” 
i trasy Staromostowej, utrzymanie mostu Piłsudskiego 
jako most śródmiejski a nie tranzytowy; 
c Rozbudowa ulicy Łódzkiej od węzła „Czerniewice” do Trasy 
Wschodniej, przy rezygnacji z jej rozbudowy od Trasy Wschod-niej 
do ul. Andersa; 
c Rezygnacja z rozbudowy Konstytucji 3 Maja o drugą jezdnię 
i budowa w tym miejscu alei; 
c Dokończenie Trasy Średnicowej bez jej zachodniego odcinka od 
Okrężnej do Szosy Bydgoskiej w sposób nowoczesny, uwzględ-niający 
otoczenie drogi, które nie spowoduje powstania kolejnej 
bariery; 
c Budowa Trasy Wschodniej (od Placu Daszyńskiego do Po-lnej) 
w sposób najmniej uciążliwy dla mieszkańców (tunel lub 
wykop). 
4. Budownictwo komunalne tańszych 
mieszkań na atrakcyjnych osiedlach szansą 
na własne mieszkania dla ludzi młodych 
i rodzin 
Mieszkanie jest jedną z najbardziej podstawowych potrzeb życiowych 
każdego człowieka. Niestety bardzo wielu mieszkańców nie stać na 
kredyt hipoteczny na zakup własnego mieszkania. Dlatego stawiamy 
na budownictwo tanich mieszkań komunalnych dla ludzi młodych oraz 
mieszkań komunalnych o wyższym standardzie dla rodzin. Wpłynie to 
na obniżenie cen mieszkań deweloperskich. Jednocześnie zamierzamy
36 Program dla Torunia 
skończyć z polityką budowania osiedli socjalnych, które tworzą getta 
biedy. Dlatego wdrożymy mechanizm pozyskiwania przez miasto poje-dynczych 
mieszkań w spółdzielniach mieszkaniowych z przeznaczeniem 
na mieszkania socjalne (rozproszenie pojedynczych mieszkań socjalnych 
w całym mieście). 
W tym celu: 
1. Wdrożymy program budowy tanich mieszkań dla młodych ludzi; 
System budowy tanich mieszkań oparty jest o założenie, iż inwestor, 
czyli TBS nie działając dla zysku, zbuduje budynek mieszkalny z lo-kalami, 
których cena nie przekroczy 3 tyś. zł za metr kwadratowy, 
i które lokatorzy mogą wykupić, płacąc przez 20 lat miesięczne 
opłaty ratalne. W ten sposób lokatorzy stopniowo dochodzą do wła-sności. 
Kredyt na budowę budynku mieszkaniowego zaciąga spółka 
komunalna, w związku z tym mieszkańcy omijają główną prze-szkodę, 
jaką jest uzyskanie kredytu w banku. Oprócz opłat ratalnych 
przyszli nabywcy będą opłacać czynsz. 
2. Wdrożymy program budowy tanich mieszkań rodzinnych o podwyż-szonym 
standardzie z jednoczesnym zwiększaniem zasobów komu-nalnych 
mieszkań socjalnych; 
System budowy tanich i dużych mieszkań rodzinnych o podwyższo-nym 
standardzie oparty jest o założenie, iż inwestor, czyli TBS zbu-duje 
budynek mieszkalny z lokalami, które lokatorzy mogą wykupić, 
oddając w rozliczeniu swoje mieszkanie, które stanie się zasobem 
komunalnym mieszkań socjalnych.
Program dla Torunia 37 
5. Przyjazna przestrzeń publiczna na 
osiedlach, zachęcająca do rekreacji i spotkań 
oraz aktywności gospodarczej 
5.1 Przestrzeń publiczna 
Ulice, place, parki i budynki publiczne to nasze codzienne środowisko, od 
którego zależy jakość życia. Przestrzeń publiczna powinna być komfor-towa, 
funkcjonalna, bezpieczna i dostępna dla wszystkich niezależnie od 
wieku, sprawności fizycznej, stanu zdrowia, zasobności portfela i miejsca 
zamieszkania. Proponujemy przeniesienie nacisku z wysokobudżeto-wych 
inwestycji na racjonalne i konkretne usprawnienia, które przyno-szą 
odczuwalną poprawę jakości życia. 
Naszym celem jest zagospodarowanie przestrzeni miasta w taki sposób, 
aby mieszkańcy i turyści chętniej w niej przebywali. Pojawią się miejsca 
spotkań i rekreacji. Nowe ławki, fontanny i małe skwery będą zachętą do 
korzystania z przestrzeni publicznej. 
W tym celu: 
1. Wprowadzimy strefy uspoko-jonego 
ruchu jako standard dla 
wszystkich ulic na osiedlach 
mieszkalnych. 
Ulica osiedlowa może wy-glądać 
inaczej niż proponują 
mieszkańcom pracownicy 
MZD. Ulice mogą być bez-pieczne, 
ciche i zielone. 
Istnieje wiele sposobów, aby 
ograniczyć prędkość, stwo-rzyć 
bezpieczne warunki dla 
wszystkich mieszkańców 
i jednocześnie nie tracić 
miejsc parkingowych. Bę-dziemy 
sadzić drzewa dające 
cień oraz przydrożną zieleń. 
Wprowadzimy system podle-wania 
ulicznej zieleni z wody 
deszczowej. Przy drogach 
pojawią się ławki, miejsca 
odpoczynku i zabaw.
38 Program dla Torunia 
2. Uspołecznimy procesy pro-jektowania 
wszystkich prze-strzeni 
publicznych; 
Wszystkie przestrzenie pu-bliczne 
w Toruniu będą pro-jektowane 
przy współudziale 
mieszkańców. Mieszkańcy 
będą mieli możliwość współ-decydowania 
o ich funkcjach 
i wyglądzie. 
3. Będziemy dostosowywać prze-strzeń 
do potrzeb osób niepeł-nosprawnych 
i seniorów, aby 
nikogo nie wykluczać z możli-wości 
przebywania i porusza-nia 
się w niej; 
Powołamy zespół złożony 
z osób z różnymi niepełno-sprawnościami, 
który będzie 
wspierał urzędników w ni-welowaniu 
barier. 
4. Wprowadzimy nowelizację 
prawa handlu lokalnego po-przez 
umożliwienie handlu 
obnośnego i obwoźnego na 
wybranych ulicach (ulica han-dlowa) 
na osiedlach; 
5. Zrealizujemy inwestycje 
w zbiorcze parkingi dla samo-chodów; 
Odciążymy ulice osiedlowe 
z samochodów, poprzez bu-dowę 
zbiorczych parkingów 
na osiedlach w partnerstwie 
publiczno-prywatnym. 
6. Zbudujemy edukacyjne i ekolo-giczne 
place zabaw na każdym 
osiedlu; 
7. Zagospodarujemy skwery na 
osiedlach mieszkalnych jako 
miejsca spotkań, wypoczynku 
i rekreacji; 
Przeprowadzimy inwenta-ryzację 
skwerów miejskich 
na wszystkich osiedlach, 
opracujemy katalog dobrych 
praktyk zagospodarowania 
przestrzeni osiedlowych, 
przeprowadzimy procesy 
wspólnego projektowania 
z mieszkańcami. Projekty 
będą realizowane wg ko-lejności 
ustalanych przez 
mieszkańców. 
8. Zadbamy o czystość i wysoką 
jakość trawników miejskich 
jako miejsc do rekreacji (zarzą-dzanie 
trawnikami); 
9. Wprowadzimy skuteczny 
system wspierania właścicieli 
psów (wybiegi, wodopoje, toa-lety, 
infrastruktura do sprząta-nia, 
dedykowana strona www); 
10. Stworzymy warunki do wy-poczynku 
i aktywności miesz-kańców 
na miejskich terenach 
zielonych, w tym w parkach 
i miejskich lasach; 
11. Zagospodarujemy część nad-brzeży 
rzek i „zbiorników wod-nych”; 
Działania, które zamie-rzamy 
zrealizować, to m.in. 
budowa terenów rekre-acyjnych 
z plażą miejską 
pomiędzy laskiem na skarpie 
a nowym mostem, nowe 
zagospodarowanie Bulwaru
Program dla Torunia 39 
Filadelfijskiego jako przestrzeni rekreacyjnej i usługowej oraz kajak 
miejski, jako element stymulujący rozwój terenów nadbrzeżnych. 
12. Wprowadzimy wodę w przestrzeń miejską na każdym osiedlu (fon-tanny, 
brodziki, wodopoje); 
13. Wprowadzimy w przestrzeń miejską ławki. Wszędzie będzie możli-wość 
wypoczynku na świeżym powietrzu; 
Aby mieszkańcy wrócili w przestrzeń publiczną, niezbędne są miejsca 
do siedzenia. Naszym celem jest odzyskanie podwórek dla mieszkań-ców 
poprzez wyposażenie ich w tak podstawową infrastrukturę. 
14. Zwiększymy liczbę drzew w przestrzeni miasta; 
15. Zrewitalizujemy tereny zieleni wokół Starego Miasta w Toruniu; 
W pierścieniu zieleni wokół Starego Miasta funkcjonują duże obszary 
o ogromnym potencjale, dziś zupełnie nie wykorzystanym. Zadbamy 
o wprowadzenie infrastruktury rekreacyjnej i edukacyjnej na tere-nach 
zieleni wokół centrum Torunia (zob. s. 26). 
16. Wprowadzimy konkursy na projekty architektoniczne ważnych prze-strzeni 
i budynków publicznych, zamiast przetargów. 
Wizualizacja przykładowego 
parkingu wielopoziomo-wego, 
os. Rubinkowo II, pętla 
autobusowa
40 Program dla Torunia 
5.2 Ład przestrzenny 
Czas skończyć z chaosem w prze-strzeni. 
Polityka miejska nie może 
stanowić zlepku oderwanych od 
siebie inwestycji. By miasto roz-wijało 
się harmonijnie, potrzebne 
są spójne i przemyślane działania. 
Dlatego chcemy zwiększyć zna-czenie 
planowania i przyspieszyć 
prace planistyczne. Wykorzystamy 
istniejące narzędzia planistyczne 
i procedury, takie jak miejscowe 
plany zagospodarowania prze-strzennego, 
parki kulturowe czy 
standardy zagospodarowania 
przestrzeni miejskich. Będziemy 
zapobiegać suburbanizacji, czyli 
żywiołowemu i niekontrolowa-nemu 
rozlewaniu się miasta oraz 
wymagać, aby na nowych osiedlach 
powstawała infrastruktura, której 
obecnie brakuje. Działania te będą 
w większym stopniu niż obecnie 
uwzględniały głos mieszkańców 
poprzez wdrożenie narzędzi 
partycypacyjnego opracowania 
dokumentów planistycznych. 
Poprawimy estetykę przestrzeni 
poprzez uporządkowanie komuni-kacji 
wizualnej miasta i powołanie 
urzędu Plastyka Miejskiego. 
W tym celu: 
1. Wdrożymy narzędzia party-cypacyjnego 
opracowywania 
Miejscowych Planów Zago-spodarowania 
Przestrzennego 
i przyspieszymy procesy ich 
uchwalania; 
2. Uporządkujemy język komuni-kacji 
wizualnej (w tym komer-cyjnej) 
w przestrzeni miasta, 
poprzez odpowiednie regulacje 
w zakresie estetyki miasta i za-pisy 
w MPZP; 
3. Powołamy urząd Plastyka Miej-skiego.
Program dla Torunia 41 
6. Lepsze warunki życia najgorzej 
sytuowanych mieszkańców oraz osób 
starszych i niepełnosprawnych 
Nie możemy zapominać o tych 
mieszkańcach miasta, którzy 
potrzebują pomocy. Dlatego bę-dziemy 
przeciwdziałać zjawiskom 
marginalizacji coraz większych 
grup społecznych i dążyć do po-prawy 
położenia najgorzej sytu-owanych 
mieszkańców oraz osób 
starszych i niepełnosprawnych, 
szczególnie tych samotnych. 
W tym celu: 
1. Będziemy tworzyć mechani-zmy 
w celu organizacji prac do-rywczych 
na rzecz miasta lub 
innych podmiotów; 
Począwszy od prostych 
prac porządkowych, np. 
sprzątanie, odśnieżanie 
ulic, po wsparcie dla innych 
mieszkańców, np. robienie 
zakupów, wyprowadzenie 
psów, pakowanie zakupów 
w supermarketach, itp. 
2. Będziemy rozwijać system 
opieki nad osobami starszymi 
i niepełnosprawnymi poprzez 
zwiększanie miejsc w domach 
opieki oraz zwiększenie liczby 
opiekunów osób starszych 
i niepełnosprawnych. 
3. Stworzymy politykę senioralną 
miasta, która skoordynuje za-soby, 
będzie świadoma potrzeb 
seniorów oraz szans i ograni-czeń 
w realizacji celu, jakim 
jest poprawa jakości ich życia, 
poprzez: 
• pobudzenie współpracy 
między podmiotami 
działającymi na rzecz se-niorów, 
by były widoczne 
dla swych beneficjentów 
w przestrzeni publicznej, 
• rozpoczęcie debaty na 
temat potrzeb seniorów 
i stały ich monitoring, 
• wsparcie promocyjne 
dla organizacji pozarzą-dowych 
działających na 
rzecz seniorów, 
• aktywizację działań 
uwzględniających po-trzeby 
i możliwości osób 
starszych oraz ich pomy-słów 
i przedsiębiorczości,
42 Program dla Torunia 
• wspieranie polityki informowania o wszelkich możliwych środ-kach 
instytucjonalnych i pozainstytucjonalnych, z których 
mogą seniorzy korzystać lub je tworzyć — wedle tego, co prze-widują 
inne obszary Programu Czasu Mieszkańców, np. two-rzenie 
przyjaznej infrastruktury w najbliższym otoczeniu osób 
starszych: domy kultury jako centra aktywizacji i realizacji ini-cjatyw 
nie tylko dla dzieci czy młodzieży, ale także dla seniorów. 
7. Rewitaliacja osiedli, czyli ożywienie 
społeczno-gospodarcze obszarów miasta 
dotkniętych kryzysem 
Wiele obszarów Torunia dotknął kryzys społeczny, środowiskowy 
i gospodarczy. Na większości osiedli można znaleźć obszary dotknięte 
kryzysem. Naszym celem jest kompleksowa interwencja w te obszary 
tak, aby mogły w przyszłości rozwijać się samodzielnie. Niezbędne jest 
opracowanie Programów Rewitalizacji uwzględniających aspekty spo-łeczne, 
ekonomiczne i środowiskowe. Potrzebujemy kompleksowych roz-wiązań, 
opartych na lokalnych uwarunkowaniach, które uczynią z nich 
miejsca, w których chce się żyć i które chce się odwiedzać — zdrowe 
ekonomicznie i społecznie. Brak spójnej polityki w tej sprawie powoduje, 
że zmieniają się w getta wykluczenia i biedy lub luksusowe enklawy, na 
które stać tylko nielicznych. Malowanie fasad czy remont chodników nie 
wystarczą. Dlatego proponujemy tworzenie Programów Rewitalizacji 
dzielnic i osiedli opracowanych na podstawie realistycznych diagnoz i we 
współpracy z mieszkańcami. Będziemy dbać o równowagę funkcji miesz-kalnych 
i usługowych, przeciwdziałać wzrostowi czynszów i wypieraniu 
mieszkańców z obszarów rewitalizowanych. 
8. Toruń atrakcyjnym miastem dla gości 
i nowa jakość identyfikacji wizualnej miasta 
Poszerzenie oferty turystycznej miasta 
Oferta turystyczna miasta powinna być zróżnicowana, aby w możliwie 
jak największym stopniu przyciągać gości z zewnątrz.
Program dla Torunia 43 
W tym celu: 
1. Wdrożymy nową ofertę dla turystyki kulturalnej; 
2. Przygotujemy i wdrożymy oferty dla turystyki biznesowej, w tym po-przez 
organizację szkoleń, konferencji i kongresów; 
3. Opracujemy i stworzymy nowe szlaki turystyczne po Toruniu, obej-mujące 
różne epoki historyczne. 
Identyfikacja wizualna i wizerunek miasta 
Identyfikacja wizualna miasta jest istotnym elementem polityki miej-skiej. 
Naszym celem jest realne kształtowanie identyfikacji miasta tak, 
by mogła służyć jego rozwojowi i wprowadzała uporządkowany i es-tetyczny 
system miejski. Każde miasto ma swoje unikatowe wartości 
i atrakcje, które należy wspierać. 
W tym celu: 
1. Wprowadzimy czytelny i spójny system identyfikacji graficznej 
w przestrzeni publicznej miasta; 
2. Określimy wspólny dla wszystkich wydziałów, jednostek organiza-cyjnych 
oraz spółek miejskich system identyfikacji wizualnej (księga 
znaku, zasady korzystania z loga i herb miasta); 
3. Wprowadzimy nową szatę graficzną miasta zarówno w przestrzeni 
wirtualnej jak i miejskiej; 
4. Będziemy aktywnie budować wizerunek miasta na zewnątrz. 
Toruń od lat posiada wybrane 
w konkursie logo. Dziś prawie 
zapomniane. 
Otwarcie miasta na Europę i świat 
Miasto otwarte to miasto współpracujące z innymi miastami w Europie 
i na świecie, które dzieli się zasobami, wiedzą i doświadczeniami we 
wszystkich sektorach funkcjonowania. Naszym celem jest zatem ak-tywna 
współpraca z innymi miastami w Europie i na świecie. 
W tym celu: 
1. Rozpoczniemy realną współpracę administracji, biznesu i organizacji 
pozarządowych z miastami partnerskimi; 
2. Będziemy aktywnie zabiegać o partnerów z innych regionów świata.
44 Program dla Torunia 
9. Dobre warunki dla twórców i animatorów 
kultury a Toruń naprawdę kulturalny! 
Kultura i jej dziedzictwo jest ważnym elementem budowania tożsamości 
miasta. Szeroka oferta kulturalna i możliwość kreatywnego, aktywnego 
spędzania wolnego czasu wpływają na poprawę jakości życia. Dlatego 
zadbamy o zróżnicowaną ofertę kulturową o różnych skalach, od teatrów 
i muzeów po lokalne domy kultury i centra aktywności. Chcemy wspierać 
lokalnych twórców i animatorów kultury oraz zapewniać realizację naj-lepszych 
jakościowo projektów. Zadbamy o ochronę dziedzictwa kulturo-wego 
różnych epok oraz rozwój architektury i sztuki, zachęcając również 
inwestorów do renowacji zabytków i współczesnych form mecenatu. 
Zadania jakie zamierzamy podjąć to: 
Zapewnienie wysokiej jakości edukacji kulturalnej dla 
różnych grup wiekowych 
Kultura stanowi jeden z fundamentów w rozwoju człowieka. Zwiększa 
kreatywność, pozwala na aktywne spędzanie wolnego czasu i buduje toż-samość 
lokalną i ponadlokalną. Dlatego stawiamy na edukację kulturalną 
jako jeden z naszych priorytetów we wspieraniu mieszkańców w ich 
rozwoju.
Program dla Torunia 45 
W tym celu: 
1. Opracujemy wspólnie z miesz-kańcami 
i wdrożymy kom-pleksowy 
program edukacji 
kulturalnej dla różnych grup 
wiekowych; 
2. Utworzymy centra osiedlowej 
aktywności prowadzące dzia-łalność 
dla dzieci, młodzieży, 
dorosłych i seniorów — na 
każdym osiedlu; 
3. Miejskie instytucje kultury 
będą prowadziły zajęcia eduka-cyjne 
w zakresie swoich kom-petencji; 
4. Szkoły staną się integralnym 
elementem nowego programu 
edukacji kulturalnej. 
Miasto siedzibą kreatyw-nych 
podmiotów kultury 
Jakość wydarzeń kulturalnych, ich 
edukacyjny i rozwojowy dla miasta 
charakter, mogą zapewnić roz-wiązania, 
umożliwiające realizację 
najlepszych jakościowo projektów, 
realizowanych z myślą o różnych 
odbiorcach. Wdrożymy także pa-kiet 
narzędzi wspierający twórców 
i animatorów kultury w ich działal-ności 
i rozwoju. 
W tym celu: 
1. Zapewnimy wysoką jakość 
projektów realizowanych ze 
środków miejskich poprzez 
sprawiedliwy i transparentny 
system oceny merytorycznej, 
dokonywanej przez zewnętrz-nych 
ekspertów; 
2. Stypendia dla artystów i ani-matorów 
kultury będą na po-ziomie 
umożliwiającym życie 
i działalność artystyczną; 
3. Zapewnimy w drodze kon-kursów 
lokale miejskie dla 
organizacji pozarządowych 
działających w sferze kultury, 
w zamian za działania skiero-wane 
do lokalnej społeczności; 
4. Przekształcimy miejską in-stytucję 
— Toruńską Agendę 
Kulturalną w Biuro Obsługi 
Kultury „TAK na BOK”, której 
nowym celem statutowym bę-dzie 
wspieranie i promowanie 
lokalnych artystów (manage-ment). 
Realizację wydarzeń 
kulturalnych powierzymy 
organizacjom pozarządowym, 
w drodze konkursów; 
5. Wdrożymy rozbudowany pro-gram 
rezydencjalny. 
Kultura stymulatorem roz-woju 
gospodarczego 
Bogate życie kulturalne czyni 
miasto atrakcyjnym i przyciąga 
przybyszy z zewnątrz. Kultura 
stanie się czynnikiem wpływają-cym 
znacząco na rozwój gospo-darczy. 
Poprzez wysoki poziom, 
kreatywność, dobrą organizację 
i promocję zwiększymy liczbę gości 
odwiedzających miasto w celach 
kulturalnych.
46 Program dla Torunia 
W tym celu: 
1. Zwiększymy środki budżetowe 
na organizację festiwali o za-sięgu 
krajowym i międzynaro-dowym; 
2. Zapewnimy środki z miejskiego 
budżetu na wkłady własne dla 
wydarzeń kulturalnych, które 
otrzymały granty w konkur-sach 
europejskich lub MKiDN; 
3. Zapewnimy współpracę kul-tury 
i biznesu; 
4. Będziemy animować i promo-wać 
ogólnomiejskie i osiedlowe 
wydarzenia kulturalne. 
Ochrona dziedzictwa 
kulturowego 
Nasze miasto ma swoją unikatową 
historię, która stanowi ważny 
element w budowaniu tożsamości 
miejsca. Będziemy chronić dzie-dzictwo 
kulturowe miasta różnych 
epok, rewitalizować zabytkowe 
przestrzenie i wspierać inwestorów 
w renowacji zabytków i opiece nad 
nimi. 
W tym celu: 
1. Biuro Miejskiego Konserwa-tora 
Zabytków będzie pełniło 
także rolę profesjonalnego 
biura obsługi właścicieli i za-rządców 
budynków zabytko-wych; 
2. Programy renowacji zabytko-wych 
budynków będą uwzględ-niały 
całe miasto; 
3. Zwiększymy środki i zmienimy 
zasady przyznawania dotacji 
na remonty zabytków oraz 
stworzymy system zachęt do 
opieki nad zabytkami przez ich 
właścicieli; 
4. Będziemy promować dziedzic-two 
miasta i jego rolę w roz-woju 
społeczno-gospodarczym.
Program dla Torunia 47 
10. Ruch to zdrowie, sport to aktywność 
fizyczna mieszkańców. Chodzi o Ciebie... 
10.1 Kultura fizyczna 
Chcemy by sport był uprawiany powszechnie przez wszystkie grupy 
społeczne i pokolenia, a nie tylko biernie obserwowany podczas wiel-kich 
imprez sportowych. Stworzenie warunków i zachęt do aktywności 
fizycznej będzie korzystne dla zdrowia mieszkańców. Dlatego będziemy 
inwestować w boiska zamiast w duże wydarzenia i wielkopowierzch-niowe 
obiekty. Będziemy animować kulturę fizyczną na poziomie lokal-nym 
wśród wszystkich grup społecznych i pokoleń, wspierać małe kluby 
sportowe i szkolenie młodzieży. Zwiększymy udział podróży pieszych 
i rowerowych w transporcie. Zadbamy o trasy rekreacji pieszej i rowe-rowej, 
ścieżki zdrowia i miejsca do ćwiczeń w przestrzeni publicznej. 
Będziemy prowadzić kampanie propagujące aktywność fizyczną wśród 
wszystkich mieszkańców. Najważniejsze cele i działania: 
Ruch na świeżym powie-trzu 
podstawą profilaktyki 
zdrowotnej mieszkańców 
Tworzenie warunków i zachęt do 
aktywności fizycznej mieszkańców 
jest podstawowym działaniem, 
zmierzającym do zapewnienia 
zdrowia mieszkańców mia-sta. 
Warunki te i zachęty będą 
uwzględniać różne grupy i poko-lenia: 
kobiety i mężczyzn, dzieci 
i młodzież, a także osoby starsze 
i niepełnosprawne. 
W tym celu: 
1. Zwiększymy udział podróży 
pieszych i rowerowych w poru-szaniu 
się po mieście; 
2. Wyznaczymy trasy do rekre-acji 
pieszej i rowerowej na 
osiedlach, z określeniem czasu 
przejścia, lub przejazdu rowe-rem; 
3. Przeprowadzimy kampanie 
promujące ruch pieszy, ro-werowy 
i aktywność fizyczną 
na świeżym powietrzu, jako 
ważny element zdrowia pu-blicznego; 
4. Wyznaczymy i oznakujemy 
ścieżki zdrowia na wszystkich 
osiedlach; 
5. Stworzymy osiedlowe miejsca 
rekreacji dla rodzin; 
6. Wprowadzimy na osiedlach 
infrastrukturę do uprawiania 
sportów amatorskich, wypeł-
48 Program dla Torunia 
nioną treścią i programami dopasowanymi do różnych grup wieko-wych; 
• boiska do piłki nożnej, koszykówki, siatkówki, unihokeja, 
badmintona; 
7. Na osiedlach otworzymy centra osiedlowej aktywności prowadzące 
działalność animującą w zakresie kultury fizycznej dla dzieci, mło-dzieży, 
dorosłych i seniorów; 
• Powołamy osiedlowych animatorów aktywności sportowej; 
• Będziemy organizować amatorskie miejskie rozgrywki. 
Nowa polityka wsparcia dla klubów sportowych 
Dotacje dla klubów sportowych będą uwzględniać różnorodność dyscy-plin, 
liczbę osób trenujących w klubach, sukcesy. 
W tym celu: 
1. Opracujemy i wdrożymy nową strategię dotacji dla klubów; 
2. Wdrożymy program wspierania sportowych talentów; 
3. Wdrożymy odrębny program wsparcia dla organizatorów wydarzeń 
sportowych.
Program dla Torunia 49 
10.2 Dostęp do dobrej i niedrogiej żywności 
Wysoka jakość życia w mieście to także dostęp do zdrowej, lecz niedro-giej 
żywności. Dlatego będziemy dbać o preferencyjne warunki na osie-dlowych 
targowiskach dla lokalnych rolników i producentów żywności 
z regionu oraz wspierać rozwój kooperatyw spożywczych. Będziemy 
wspierać różnorodność oferty żywieniowej oraz rozwój niedrogich lokal-nych 
jadłodajni i barów mlecznych jako uzupełnienia dla tradycyjnych 
restauracji. Zdrowe, zrównoważone posiłki powinny być również do-stępne 
w publicznych żłobkach, przedszkolach i szkołach. 
W tym celu: 
1. Wprowadzimy preferencyjne warunki dla producentów ekologicznej 
zdrowej żywności na osiedlowych targowiskach (także tych nowych); 
2. Będziemy zamawiać zdrową, ekologiczną i regionalną żywność do 
publicznych przedszkoli i szkół; 
3. W szkolnych sklepikach promowana będzie zdrowa żywność. 
11. Zielone 
miasto przyjazne 
środowisku 
11.1 Ochrona środowiska 
Czyste i zdrowe środowisko to 
podstawa dobrego życia w mieście. 
Dlatego będziemy dbać o jakość 
powietrza w mięście poprzez 
wspieranie wymiany urządzeń 
grzewczych na niskoemisyjne 
i nieemisyjne. By ograniczyć zapy-lenie 
i zanieczyszczenie hałasem, 
będziemy promować aktywne 
formy transportu. Ważne jest dla 
nas także ograniczenie wpływu 
miasta na środowisko globalne, 
dlatego będziemy dbać o oszczęd-ność 
energetyczną miasta i in-westować 
w produkcję energii ze 
źródeł odnawialnych. Zwiększymy 
efektywności gospodarowania od-padami 
poprzez selekcję, recykling, 
kompostowanie i odzysk mate-riałów. 
Będziemy dbać o ochronę 
bioróżnorodności i ekosystemów, 
od których zależy życie w naszym 
mieście. 
W tym celu: 
1. Bezwzględnie będziemy chro-nić 
bioróżnorodność w prze-strzeni 
miasta; 
2. Podniesiemy efektywność 
energetyczną miasta; 
3. Będziemy wspierać finansowo 
wymianę kotłów opalanych wę-glem 
na systemy nieemisyjne 
lub niskoemisyjne; 
4. Miasto będzie inwestować 
w produkcję energii ze słońca;
50 Program dla Torunia 
5. Zwiększymy efektywność gospodarowania odpadami (selektywna 
zbiórka, recykling, kompostowanie odpadów biodegradowalnych). 
11.2 Zieleń w mieście 
Zieleń w mieście to nie tylko ozdoba — jest ważna dla zdrowia i jakości 
życia mieszkańców. Obecność zieleni sprawia, że mieszkańcom nie tylko 
lepiej się wypoczywa, ale także pracuje. Dlatego będziemy dbali o dobre 
warunki do rekreacji, aktywnego wypoczynku i spotkań wśród zieleni. 
Zadbamy o to, by tereny zieleni były dostępne z miejsca zamieszkania 
na odległość krótkiego spaceru. Powstrzymamy wyprzedaż i zabudowę 
terenów zieleni, zamiast tego będziemy tworzyć nowe parki i skwery. 
Zadbamy o pielęgnację istniejących i zwiększenie liczby nowych drzew 
przy ulicach i między budynkami. Będziemy dbali o to by zieleń tworzyła 
spójny system, co wspiera równowagę przyrodniczą, poprawia mikrokli-mat 
i jakość powietrza. Ważnym elementem zieleni są dla nas ogródki 
działkowe. 
Posadzimy 4 tysiące drzew w czasie jednej kadencji
Program dla Torunia 51 
III. Porozumienie miast 
Rozwiązanie wielu lokalnych problemów w miastach wymaga zmian na poziomie ogólnokra-jowym. 
Dlatego tworzymy Porozumienie Ruchów Miejskich, by razem walczyć o wspólne 
miejskie sprawy, wpływać na ustawodawstwo i podział środków oraz zabiegać o interes pol-skich 
miast wszędzie tam, gdzie zapadają istotne decyzje: w Warszawie, Brukseli czy Stras-burgu. 
Połączone siły ruchów miejskich zadbają m.in. o lepsze prawo regulujące kwestie polityki 
mieszkaniowej, reprywatyzacji, bezpieczeństwa ruchu, reklamy zewnętrznej czy uprawnień 
samorządów, by zapewnić naszym miastom zrównoważony rozwój, a ich mieszkańcom lepszą 
jakość życia. 
1. Współpraca z innymi miastami dla dobra 
wspólnego mieszczan 
Będziemy zabiegać o gruntowną nowelizację polskich regulacji prawnych 
m.in. ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz 
uchwalenie ustawy o rewitalizacji, w celu dostosowania polskiego prawa 
do europejskich standardów planistycznych i zasad zrównoważonego 
rozwoju, wyrażonych m.in. w Karcie Lipskiej. Będziemy postulować 
wprowadzenie mechanizmów stymulujących systemowe rozwiązania dla 
transportu zrównoważonego oraz nowoczesnego zarządzania metropo-liami 
oraz polityki aglomeracyjnej. Naszym zdaniem niezwykle ważne 
jest również przeprowadzenie szerokich konsultacji społecznych na te-mat 
reformy ordynacji wyborczej i zapoznanie opinii publicznej z gamą 
rozwiązań ordynacyjnych, stosowanych w stabilnych demokracjach. 
Gdy w czerwcu 2011 r. odbył się pierwszy Kongres Ruchów Miejskich, 
w Polsce o sprawach miejskich decydowały cztery różne ministerstwa. 
Postulowaliśmy wtedy w ramach Kongresu o spójną politykę miejską 
na szczeblu centralnym. W odpowiedzi na nasz postulat Ministerstwo 
Rozwoju Regionalnego przygotowało „Założenia do Krajowej Polityki 
Miejskiej”. Były one obiektem wnikliwej analizy ze strony społecznej 
podczas drugiego Kongresu Ruchów Miejskich, który odbył się w li-stopadzie 
2012 r. w Łodzi, a jego ostateczna wersja, uwzględniająca 
część postulatów ruchów miejskich, została przyjęta przez rząd w lipcu 
2013 r. Jednocześnie działania legislacyjne rządu nie zawsze były z tym 
zgodne. Wystarczy nadmienić przyjęcie we wrześniu 2013 r. ustawy 
„Mieszkanie dla Młodych”, przygotowanej przez ówczesne Ministerstwo
52 Program dla Torunia 
Budownictwa, 
która nie tylko sprzyja rozlewaniu się miast, ale też była 
sprzeczna m.in. z Narodowym Programem Rewitalizacji, opracowywa-nym 
w tym samym czasie przez ówczesne Ministerstwo Rozwoju Regio-nalnego. 
Postulat spójnej polityki dla zrównoważonego rozwoju polskich 
pozostaje wciąż niezrealizowany. 
Jednocześnie bardzo silny wpływ na kształt krajowej polityki miejskiej 
poprzez swoją działalność lobbystyczną mają takie organizacje jak 
Związek Miast Polskich czy Polski Związek Firm Deweloperskich. Ich 
celem jest przede wszystkim zabezpieczenie interesu „profesjonalnych 
samorządowców” oraz dużych inwestorów. W trójkącie „gry o miasto” 
(władza–biznes–mieszkańcy) głos mieszkańców był przez lata najsłabiej 
słyszalny a mieszkańcy nie mieli organizacji, która broniłaby ich intere-sów 
na forum ogólnopolskim. Dlatego istotnym elementem działalności 
Porozumienia Ruchów Miejskich jest tworzenie presji politycznej w celu 
uspójnienia polityki miejskiej na szczeblu centralnym oraz dostosowania 
jej do potrzeb mieszkańców, a nie lokalnych polityków czy inwestorów. 
2. Toruń naprawdę dobrym sąsiadem 
i partnerem gospodarczym 
Wprowadzimy nową jakość w relacjach z innymi miastami. Chcemy 
skończyć z uprawianiem konkurencji między miastami, rozpoczynając 
konstruktywną współpracę, wymianę doświadczeń i dobrych praktyk, 
aby mieszkańcom polskich miast żyło się lepiej. W tym celu powstało Po-rozumienie 
Ruchów Miejskich. Naszym celem jest ścisła współpraca dla 
dobra mieszkańców. 
W tym celu: 
1. Będziemy współpracować z innymi miastami w celu wymiany do-brych 
praktyk; 
2. Miasta będą wymieniać się informacjami i danymi oraz skutecznymi 
rozwiązaniami poprawiającymi jakość życia; 
3. Wdrożymy współpracę w zakresie wspólnych zakupów; 
4. Będziemy blisko współpracować z pobliskimi gminami. Wdrożymy 
wspólne programy i inwestycje w komunikację podmiejską. 
Samo się nie zrobi. 
Idź na wybory 16 listopada i wybierz Czas Mieszkańców.

More Related Content

Similar to Program dla Torunia. Czas mieszkańców.

Idea Ruchów Miejskich w Polsce
Idea Ruchów Miejskich w PolsceIdea Ruchów Miejskich w Polsce
Idea Ruchów Miejskich w Polsce
Lukas OL
 
Wieloletni program współpracy Miasta Słupska z organizacjami pozarządowymi na...
Wieloletni program współpracy Miasta Słupska z organizacjami pozarządowymi na...Wieloletni program współpracy Miasta Słupska z organizacjami pozarządowymi na...
Wieloletni program współpracy Miasta Słupska z organizacjami pozarządowymi na...
Fundacja "Merkury"
 
Faq funduszy europejskich 2014
Faq funduszy europejskich 2014Faq funduszy europejskich 2014
Faq funduszy europejskich 2014
Fundacja "Merkury"
 

Similar to Program dla Torunia. Czas mieszkańców. (20)

Sprawozdanie merytoryczne 2020
Sprawozdanie merytoryczne 2020Sprawozdanie merytoryczne 2020
Sprawozdanie merytoryczne 2020
 
Program wyborczy Platformy dla Warszawy 2010
Program wyborczy Platformy dla Warszawy 2010Program wyborczy Platformy dla Warszawy 2010
Program wyborczy Platformy dla Warszawy 2010
 
Program wyborczy Koalicji Obywatelskiej w Bogatyni
Program wyborczy Koalicji Obywatelskiej w BogatyniProgram wyborczy Koalicji Obywatelskiej w Bogatyni
Program wyborczy Koalicji Obywatelskiej w Bogatyni
 
Dotacje dla ngo 2015
Dotacje dla ngo 2015 Dotacje dla ngo 2015
Dotacje dla ngo 2015
 
Obserwatorium Kultury MKiDN w liczbach
Obserwatorium Kultury MKiDN w liczbachObserwatorium Kultury MKiDN w liczbach
Obserwatorium Kultury MKiDN w liczbach
 
Raport z monitoringu polityki senioralnej we Wrocławiu
Raport z monitoringu polityki senioralnej we WrocławiuRaport z monitoringu polityki senioralnej we Wrocławiu
Raport z monitoringu polityki senioralnej we Wrocławiu
 
Quo Vadis - Wrzeszcz Górny
Quo Vadis - Wrzeszcz GórnyQuo Vadis - Wrzeszcz Górny
Quo Vadis - Wrzeszcz Górny
 
Idea Ruchów Miejskich w Polsce
Idea Ruchów Miejskich w PolsceIdea Ruchów Miejskich w Polsce
Idea Ruchów Miejskich w Polsce
 
Wystąpienie min. chorązy zielona góra maj 2016
Wystąpienie   min. chorązy  zielona góra maj 2016Wystąpienie   min. chorązy  zielona góra maj 2016
Wystąpienie min. chorązy zielona góra maj 2016
 
Propozycje do Programu Współpracy WD na 2017 r.
Propozycje do Programu Współpracy WD na 2017 r.Propozycje do Programu Współpracy WD na 2017 r.
Propozycje do Programu Współpracy WD na 2017 r.
 
Raport z monitoringu polityki senioralnej w mieście Wojkowice
Raport z monitoringu polityki senioralnej w mieście WojkowiceRaport z monitoringu polityki senioralnej w mieście Wojkowice
Raport z monitoringu polityki senioralnej w mieście Wojkowice
 
Wieloletni program współpracy Miasta Słupska z organizacjami pozarządowymi na...
Wieloletni program współpracy Miasta Słupska z organizacjami pozarządowymi na...Wieloletni program współpracy Miasta Słupska z organizacjami pozarządowymi na...
Wieloletni program współpracy Miasta Słupska z organizacjami pozarządowymi na...
 
Prezentacja bo - final-1
Prezentacja   bo - final-1Prezentacja   bo - final-1
Prezentacja bo - final-1
 
Wybory 2014
Wybory 2014Wybory 2014
Wybory 2014
 
Współpraca z organizacjami pozarządowymi - sprawozdanie 2009-2014
Współpraca z organizacjami pozarządowymi - sprawozdanie 2009-2014Współpraca z organizacjami pozarządowymi - sprawozdanie 2009-2014
Współpraca z organizacjami pozarządowymi - sprawozdanie 2009-2014
 
Jak pelnic mandat_radnego
Jak pelnic mandat_radnegoJak pelnic mandat_radnego
Jak pelnic mandat_radnego
 
Raport_monitoring polityki senioralnej - Czeladź
Raport_monitoring polityki senioralnej - CzeladźRaport_monitoring polityki senioralnej - Czeladź
Raport_monitoring polityki senioralnej - Czeladź
 
Faq funduszy europejskich 2014
Faq funduszy europejskich 2014Faq funduszy europejskich 2014
Faq funduszy europejskich 2014
 
Propozycje zasad budżetu obywatelskiego na 2015 rok w Białymstoku
Propozycje zasad budżetu obywatelskiego na 2015 rok w BiałymstokuPropozycje zasad budżetu obywatelskiego na 2015 rok w Białymstoku
Propozycje zasad budżetu obywatelskiego na 2015 rok w Białymstoku
 
Zaprojektuj działanie, cz. 1, Punkt Kontaktowy "Europa dla obywateli", 2015
Zaprojektuj działanie, cz. 1, Punkt Kontaktowy "Europa dla obywateli", 2015Zaprojektuj działanie, cz. 1, Punkt Kontaktowy "Europa dla obywateli", 2015
Zaprojektuj działanie, cz. 1, Punkt Kontaktowy "Europa dla obywateli", 2015
 

Program dla Torunia. Czas mieszkańców.

  • 1. Program Wybory Samorządowe 2014 Kierunki rozwoju Torunia
  • 2. Program dla Torunia Miasta nie składają się z budynków i ulic, ale z ludzi i ich marzeń — Św. Augustyn
  • 3.
  • 4. Toruń, październik 2014 Program dla Torunia
  • 5. Wydawca Komitet Wyborczy Wyborców Czas Mieszkańców — Porozumienie Ruchów Miejskich Opracowanie i redakcja Piotr Wielgus, Paweł Kołacz Fotografie Internet Wizualizacja (s. 39) Paweł Pietrzak © Czas Mieszkańców 2014 Projekt graficzny i skład Pracownia Wydawnicza EIKON Dorota Dominiak Udostępniamy na otwartej licencji Creatve Commons „uznanie autorstwa — Użycie niekomercyjne — Bez utworów zależnych 3.0 Polska”. Źródła zdjęć depositphoto.com freeimages.com (s. 30)
  • 6. Program dla Torunia 5 Program w pigułce i spis treści Słowo wstępne . 6 1. Diagnoza, czyli identyfikacja problemów z jakimi boryka się miasto i jego mieszkańcy . 6 2. Celujemy w problemy! I to są naprawdę poważne cele do zre-alizowania... . 8 I. Odrodzenie samorządności . 13 1. Pokoleniowy skok w rozwoju demokracji. Mieszkańcy mają wpływ na swoje miasto . 13 2. Sprawny Urząd Miasta nastawiony na wspieranie mieszkań-ców i przesiębiorców . 16 3. Zrównoważony budżet nieobciążający przyszłych pokoleń . 18 II. Przyjazne miasto . 19 1. Bardzo dobre warunki dla rozwoju przedsiębiorczości i miejsc pracy oraz stymulowanie rozwoju biznesu . 20 2. Dzieci i młodzież najważniejszą inwestycją, czyli wysoka ja-kość edukacji i placówek oświatowych . 28 3. Komfortowe i tanie pruszanie się po mieście . 31 4. Budownictwo komunalne tańszych mieszkań na atrakcyj-nych osiedlach szansą na własne mieszkania dla ludzi mło-dych i rodzin . 35 5. Przyjazna przestrzeń publiczna na osiedlach, zachęcająca do rekreacji i spotkań oraz aktywności gospodarczej . 37 6. Lepsze warunki życia najgorzej sytuowanych mieszkańców oraz osób starszych i niepełnosprawnych . 41 7. Rewitaliacja osiedli, czyli ożywienie społeczno-gospodarcze obszarów miasta dotkniętych kryzysem . 42 8. Toruń atrakcyjnym miastem dla gości i nowa jakość identyfi-kacji wizualnej miasta . 42 9. Dobre warunki dla twórców i animatorów kultury a Toruń naprawdę kulturalny! . 44 10. Ruch to zdrowie, sport to aktywność fizyczna mieszkańców. Chodzi o Ciebie... . 47 11. Zielone miasto przyjazne środowisku . 49 III. Porozumienie miast . 51 1. Współpraca z innymi miastami dla dobra wspólnego miesz-czan . 51 2. Toruń naprawdę dobrym sąsiadem i partnerem gospodar-czym . 52
  • 7. 6 Program dla Torunia Słowo wstępne Program dla Torunia, który prezentujemy jest odpowie-dzią na najważniejsze problemy w jakich znalazło się nasze miasto oraz na rzeczywiste potrzeby mieszkańców. Nie jest zbiorem niepowiązanych ze sobą pomysłów, jakie prezentują inne ugrupowania polityczne, lecz spójną strategią, która sta-nowi kompleksową interwencję w tkankę miejską w aspekcie społeczno-gospodarczym. 1. Diagnoza, czyli identyfikacja problemów z jakimi boryka się miasto i jego mieszkańcy Musimy zrozumieć, że problemy z jakimi boryka się dziś Toruń, są konsekwencją nieprzemyślanej po-lityki realizowanej w ostatnich la-tach przez rządzących miastem. To właśnie identyfikacja problemów była podstawą do określenia no-wych celów dla miasta i kreowania rozwiązań. Pierwszym problemem jest spa-dek liczby mieszkańców. Wylud-nianie się miasta świadczy o tym, że miasto się kurczy zamiast roz-wijać. Przez ostatnie 12 lat rządów liczba mieszkańców zmniejszyła się o 11%. Niesie to za sobą bardzo poważne konsekwencje. Zmniej-szają się dochody budżetowe, zmniejsza się przepływ kapitału, upada lokalny mały biznes, bra-kuje miejsc pracy a mieszkańcy mają coraz mniej pieniędzy. Do tego poprzez cięcia w wydatkach zmniejsza się poziom edukacji i bezpieczeństwo mieszkańców, a jakość usług publicznych obniża się. W konsekwencji poszcze-gólne dzielnice miasta zapadają w kryzys, który wymaga już dziś interwencji. Drugim problemem jest wysokie zadłużenie miasta. Toruń jest liderem w rankingu najbardziej za-dłużonych miast w Polsce. Pomimo tego obecne władze miasta planują dalsze zwiększanie zadłużenia. Już dzisiejszy poziom długu, wg Wie-loletniej Prognozy Finansowej, bę-dziemy spłacać do roku 2039. Jego zwiększenie zagraża dalszemu rozwojowi Torunia. Za pięć lat, kiedy skończą się Fundusze Euro-pejskie na rozwój Polski, miasta już nie będzie stać na inwestycje w dalszy rozwój. Kryzys dotknie nasze pokolenie i pokolenie na-szych dzieci. Przyczyny zadłużenia to nieprzemyślane inwestycje drogowe realizowane w ostatnich latach oraz inwestycje w rozrywkę:
  • 8. inne miasto Program dla Torunia 7 halę sportową i widowiskową, za-miast inwestycji w rozwój rynku pracy i polepszanie warunków życia mieszkańców. Inwestycje te na stałe mają stać się kosztem budżetowym, ponieważ obiekty te i budowle miasto ma utrzymywać wielominoliowymi dotacjami. Pozostałe problemy z jakimi bory-kają się dziś mieszkańcy Torunia zidentyfikowaliśmy na podstawie badania społecznego przeprowa-dzonego w maju i czerwcu 2014 r. na mieszkańcach Torunia, w każ-dym z 13 okręgów miasta, z za-chowaniem parytetu płci i różnic wiekowych. Celem badania było rozpoznanie, jakie potrzeby są najważniejsze dla różnych grup wiekowych i z jakimi problemami borykają się mieszkańcy poszcze-gólnych osiedli, tak aby rozwiąza-nia odnośnie podniesienia jakości życia były kompleksowe i doty-czyły wszystkich mieszkańców. Najważniejsze problemy, na jakie zwracają uwagę mieszkańcy, to: • brak możliwości wpływu na kierunki rozwoju miasta, • Urzad Miasta traktujący mieszkańców jak niepo-trzebnych petentów, • ubogi rynek pracy, szcze-gólnie brak perspektyw dla ludzi młodych, • utrudnianie prowadzenia i rozwoju działalności go-spodarczej przez władze miasta, • brak pieniędzy na szkoły, rodzice sami składają się na remonty klas i wyposażenie, • niskiej jakości oferta zajęć pozalekcyjnych, • brak oferty zajęć pozasz-kolnych na osiedlach, • zbyt drogi i niedopaso-wany transport zbiorowy, • drogie mieszkania i działki, • mało atrakcyjna prze-strzeń publiczna na osie-dlach: brak placów zabaw, miejsc rekreacji i spotkań,
  • 9. 8 Program dla Torunia Cel nadrzędny 1. Zwiększenie liczby mieszkańców o 15% (do ok. 220 000 osób) w okresie 8 lat. • zbyt mało miejsc parkingowych, • chaotyczna zabudowa miasta i chaos reklamowy, • niewystarczające wsparcie lub jego brak dla osób starszych i niepełnosprawnych, • brak wsparcia dla rozwoju twórców i animatorów kultury, • nierówne traktowanie dyscyplin sportowych przy podziale środ-ków budżetowych, • ubywanie terenów zielonych. Niniejszy program jest odpowiedzią zarówno na zidentyfikowane pro-blemy główne oraz probemy wskazywane przez mieszkańców. 2. Celujemy w problemy! I to są naprawdę poważne cele do zrealizowania... Cele jakie stawiamy przed sobą wymagają natychmiastowych działań, dopóki Toruń ma możliwość pozyskiwania jeszcze znacznych fundu-szy z Unii Europejskiej. Nasze cele nadrzędne zamierzamy zrealizować w okresie 8 lat:
  • 10. Program dla Torunia 9 Cel nadrzędny 2. Zwiększenie dochodów budżetowych o 20% w stosunku do roku 2014 w okresie 8 lat. Cele szczegółowe: • wpływ mieszkańców na kierunki rozwoju miasta i decyzje, • Urzad Miasta wspierający mieszkańców i przedsiębiorców w ich rozwoju, • różnorodny rynek pracy, uwzględniający szczególnie pracę dla ludzi młodych, • wspieranie prowadzenia i rozwoju działalności gospodarczej przez władze miasta, • większe środki finansowe na szkoły, • wysokiej jakości oferta zajęć pozalekcyjnych, • bogata i interesująca oferta zajęć pozaszkolnych na osiedlach, • tani i dopasowany transport zbiorowy, • tańsze mieszkania, • atrakcyjna przestrzeń publiczna na osiedlach: place zabaw, miej-sca do rekreacji i spotkań, • nowe miejsca parkingowe, a ulice osiedlowe bez samochodów, • przemyślana zabudowa miasta i uporządkowanie reklam, • wsparcie dla osób starszych i niepełnosprawnych, • wsparcie dla rozwoju twórców i animatorów kultury, • równe traktowanie dyscyplin sportowych przy podziale środ-ków budżetowych, • nowe tereny zielone i zwiększenie liczby drzew.
  • 11. 10 Program dla Torunia Zaproponowane rozwiązania zostały wypracowane zarówno przez eks-pertów Czasu Mieszkańców, jak również samych mieszkańców, którzy przesyłali nam swoje pomysły. To w głównej mierze kierunki proponowa-nej polityki i mechanizmy, które mają za zadanie osiągnięcie założonych celów nadrzędnych. Odnoszą się bezpośrednio do celów nadrzędnych, jak również do rozwiązania problemów wskazanych przez mieszkańców i zaspokojenia rzeczywistych potrzeb, jakie mają mieszkańcy Torunia. Zapraszamy do lektury.
  • 12. Jak zamierzamy osiągnąć postawione cele?
  • 13.
  • 14. Program dla Torunia 13 I. Odrodzenie samorządności Czas Mieszkańców, skupiając się na konkretnych problemach i ich realistycznych rozwiązaniach zasypuje podziały ideolo-giczne oraz przekracza bariery dzielące polityków od zwykłych mieszkańców. Uważamy, że to mieszkańcy najlepiej wiedzą, jakie problemy trapią ich miasto, a lokalni eksperci — w po-rozumieniu z mieszkańcami — znajdują najlepsze rozwiąza-nia. Podporządkowanie polityki lokalnej interesom partii czy stronnictwa skupionego wokół odwiecznie rządzącego prezy-denta sprawiła, że interes publiczny zszedł na dalszy plan, a Rada Miasta stała się maszynką do głosowania. 1. Pokoleniowy skok w rozwoju demokracji. Mieszkańcy mają wpływ na swoje miasto Traktujemy politykę jako służbę publiczną, a nie jako ścieżkę zawodowej kariery. Nie zależymy od polityki finansowo i nie musimy poświęcać do-bra mieszkańców, po to, by za wszelką cenę utrzymać się na stanowisku. Niesformatowani przez istniejący system, lepiej dostrzegamy zarówno jego wady, jak i ukryte w nim możliwości, oraz nie boimy się podejmować odważnych, nowatorskich działań na rzecz zmiany. Zaprosimy do współrządzenia mieszkańców, jednocześnie szanując ich czas i biorąc pełną odpowiedzialność za miasto i wyniki wspólnego działania. Partycypacja będzie narzędziem zwiększania wpływu mieszkańców na ich sprawy, a nie chwytem stosowanym przez polityków by przerzucić na mieszkańców odpowiedzialność za niewygodne decyzje. Najważniejsze działania jakie podejmiemy: Miasto będzie rozwijać się zgodnie ze strategiami roz-woju, wypracowanymi wspólnie z mieszkańcami
  • 15. 14 Program dla Torunia Strategia zrównoważonego rozwoju miasta, strategie sektorowe i osie-dlowe, przygotowane w oparciu o potrzeby mieszkańców i wspólnie z mieszkańcami będą podstawą zarządzania miastem. W tym celu: 1. Przeprowadzimy uspołecznione procesy budowania strategii dla mia-sta i osiedli, wyznaczające ich kierunki zrównoważonego rozwoju; 2. Przeprowadzimy uspołecznione procesy budowania strategii sektoro-wych; 3. Podstawą zarządzania będą wypracowane i uzgodnione z mieszkań-cami, aktualizowane strategie. Miasto będzie zarządzane w sposób partycypacyjny – organizacje społeczne, rady osiedlowe i mieszkańcy będą angażowani w procesy decyzyjne Mieszkańcy będą włączani w podejmowanie decyzji odnośnie najważ-niejszych kwestii dotyczących miasta lub tych, które uznają za istotne dla nich.
  • 16. Program dla Torunia 15 W tym celu: 1. Będziemy konsultować z mieszkańcami ważne dla miasta i mieszkań-ców decyzje; 2. Ułatwimy inicjatywę uchwałodawczą; 3. Wprowadzimy pełną transparentność wydatków publicznych — To-talny Rejestr Umów Publicznych; 4. Zaangażujemy Rady Osiedli do podejmowania decyzji odnośnie kwe-stii związanych z obszarami miasta, na których funkcjonują; 5. Zaangażujemy organizacje społeczne do podejmowania decyzji w kwestiach sektorowych, w których specjalizują się poszczególne organizacje; 6. Wprowadzimy lekcje samorządowe w toruńskich szkołach; 7. Usprawnimy mechanizm i zwiększymy kwotę budżetu partycypacyj-nego; 8. Włączymy stronę społeczną do komisji konkursowych, od konkur-sów architektonicznych do konkursów na stanowiska urzędnicze; 9. Uspołecznimy procesy projektowania przestrzeni publicznych. Wprowadzimy zasadę pomocniczości w zarządzaniu miastem Wdrożymy system zarządzania miastem, oparty o zasadę pomocniczości. To zasada mówiąca o tym, że każdy szczebel władzy powinien realizo-wać tylko te zadania, które nie mogą być skutecznie zrealizowane przez szczebel niższy lub same jednostki działające w ramach społeczeństwa. Wiele decyzji będzie podejmowanych na poziomie osiedla, co pozwoli skrócić czas na realizację wielu potrzebnych działań jak i rozsądniej wy-dać publiczne pieniądze. W tym celu: 1. Usprawnimy funkcjonowanie Rad Osiedli, zwiększając ich uprawnie-nia; Wprowadzamy realną decentralizację w strukturze gminy. Nieefek-tywne Rady Okręgów zmienimy na Rady Osiedli, które otrzymają nowe zakresy obowiązków i uprawnień, własny budżet i siedziby, w których będą dyżurować radni. 2. Znacząco zwiększymy udział organizacji pozarządowych w wyko-nywaniu usług publicznych dla mieszkańców, tj. w realizacji zadań własnych gminy, poprzez przesunięcie środków budżetowych w po-szczególnych obszarach na realizację zadań przez organi-zacje pozarządowe. Dzięki efektywności realizo-wanych zadań przez orga-nizacje pozarządowe, pracy wolontariuszy i zapewnieniu 10% wkładu własnego, zapewnimy podniesienie jakości realizowanych zadań własnych gminy. Jednocze-śnie wzmocnimy III sektor, który dzięki realizacji wie-loletnich projektów, będzie mógł się rozwijać i zatrud-niać pracowników.
  • 17. 16 Program dla Torunia 2. Sprawny Urząd Miasta nastawiony na wspieranie mieszkańców i przesiębiorców Zadaniem administracji będzie wspieranie mieszkańców i przedsiębiorców w ich rozwoju. Zapewnimy wysoką jakość obsługi mieszkańców, dzięki wyższym kompetencjom urzęd-ników i przyjaznej przestrzeni urzędów. Naszym celem jest stworzenie najbardziej efektywnego urzędu w Polsce zamiast najtańszego. Obecna struktura Urzędu Miasta jest skostniała, dlatego będziemy tworzyć strukturę, która inspiruje pracowników i mieszkańców. Inaczej niż dziś podzielimy zadania, powstaną nowe jednostki (m.in. Biuro Re-witalizacji, Biuro Rozwoju Miasta czy Biuro Rozwoju Przedsiębiorczości i Biznesu), zlikwidujemy Biuro Toruńskiego Centrum Miasta. Cześć wydziałów zmieni swoje nazwy, aby bardziej odpowiadały ich zakresowi działań. Niektóre wydziały otrzymają nowe obowiązki, dopasowane do wyzwań, jakie stoją przed Toruniem. Poszczególni wiceprezydendci będą odpowiadali za obszary, które coś łączy. W tym celu: 1. Zmienimy obecny Wydział Organizacji i Kontroli w profe-sjonalny dział zarządzania za-sobami ludzkimi, zatrudnimy profesjonalnych HaeRowców, utworzymy mapy kompetencji, programy szkoleniowe, ścieżki rozwoju oraz systemy motywa-cyjne; 2. Zmienimy przestrzeń urzędów poprzez wprowadzenie recep-cji, miejsc spotkań urzędników i mieszkańców, biur dostoso-wanych do potrzeb urzędników oraz pomieszczeń socjalnych; 3. Zmienimy strukturę urzędu poprzez dopasowanie do obec-nej rzeczywistości.
  • 18. Program dla Torunia 17 Struktura organizacyjna Urzędu Miasta Torunia Wiceprezydent Prezydent Sekretarz Skarbnik Architekt Miasta Plastyk Miejski Miejski Konserwator Zabytków Biuro Rewitalizaji Wydział Inwestycji Biuro Rozwoju Przedsię-biorczości i Biznesu Miejska Pracownia Urbanistyczna Wydział Komunikacji Społecznej Wydział Promo-cji Miasta i Relacji Zewnętrznych Biuro Audytu Wewnętrznego Wydział Zdrowia Wydział Kultury Wydział Sportu Wydział Pomocy Społecznej Biuro Mieszkalnictwa Wydział Zieleni Wydział Organizacji BHP Nadzór Właścicielski Wydział Zamówień Publicznych Wydział IT Wydział Rady Miasta i JPG Wydział Planowania i Budżetu Wydział Księgowy Wydział Podatków i Windykacji Wydział Gospodarki Nieruchomościami Wydział Geodezji i Kartografii Wydział Spraw Administracyjnych Wydział Ewidencji i Rejestracji Wydział Architektury i Budownictwa Wydział Zarządzania Osiedlami Wydział Bezpieczeństwa i Porządku Publicznego Wydział Ochrony Środowiska Urząd Stanu Cywilnego Miejski Rzecznik Konsumentów Miejski Zarząd Dróg Wiceprezydent Wiceprezydent w w w w w w w w w w w w w w w w w w w w w w w w w w w w w w Departament Rozwoju Miasta Departament Obsługi Mieszkańców i Administracji Departament Prezydenta Departament Polityki Społecznej Departament Organizacji i Zasobów Ludzkich Departament Finansowy
  • 19. 18 Program dla Torunia 3. Zrównoważony budżet nieobciążający przyszłych pokoleń Zadłużenie w jakim znalazło się miasto wymaga polityki nastawio-nej z jednej strony na szukanie budżetowych oszczędności i redukcji wydatków, z drugiej strony na poszukiwaniu nowych rozwiązań dla zwiększania dochodów budżetowych. Dlatego będziemy kłaść nacisk na pozyskanie funduszy na politykę społeczną, która do tej pory w zniko-mym zakresie była dotowana, a która stanowi ponad połowę wydatków budżetowych. W tym celu: 1. Będziemy redukować wydatki budżetowe w zakresie finansowania nowych obiektów sportowych i kulturalnych. Wprowadzimy mecha-nizmy samofinansowania się nowych obiektów. Zatrudnimy mane-dżerów, którzy będą w stanie osiągnąć zamierzone cele; 2. Odstąpimy od realizacji części inwestycji drogowych: • budowy węzła „Kluczyki” i trasy Staromostowej od Bema do po-łudniowych granic miasta, • rozbudowy do dwóch pasów jezdni ulicy Łódzkiej od Trasy Wschodniej do ulicy Andersa, • rozbudowy do dwóch pasów jezdni ulicy Konstytucji 3 Maja; 3. Zwiększymy dochody budżetowe poprzez znaczące zwiększenie pozyskiwanych dotacji europejskich w obszarze polityki społecznej: oświata, kultura, pomoc społeczna, mieszkalnictwo (Biuro ds. Fun-duszy Miękkich); 4. Długoterminowo będziemy zwiększać dochody budżetowe poprzez inwestycje w energetykę. Miasto stanie się producentem i sprze-dawcą energii dla mieszkańców: • wykorzystamy wody geotermalne do produkcji i sprzedaży energii cieplnej i gorącej wody użytkowej, • będziemy inwestować w fotowoltaikę (energię elektryczną ze słońca) do produkcji i sprzedaży energii elektrycznej; 5. Długoterminowo zapewnimy wzrost dochodów budżetowych dzięki wzrostowi liczby mieszkańców.
  • 20. Program dla Torunia 19 II. Przyjazne miasto W mieście najważniejsi są mieszkańcy i ich codzienne po-trzeby. Dlatego chcemy wyższej jakości życia w naszym mieście, tak by środowisko miejskie ułatwiało mieszkańcom samorealizację i sprawiało, że chce się w nim żyć. Dążymy do jak najwyższych standardów przestrzeni wspólnej, miesz-kań, transportu czy edukacji. Zależy nam by miasto rozwijało się w zrównoważony, sprawiedliwy i mądry sposób oraz by z owoców tego rozwoju mogli korzystać wszyscy jego miesz-kańcy. Miasto, w którym dobrze się żyje, przestanie się wy-ludniać i będzie zdrowsze ekonomicznie. Dla osiągnięcia tych celów w tej części Programu, zawarliśmy te obszary działań, na które zwracamy szczególną uwagę.
  • 21. 20 Program dla Torunia 1. Bardzo dobre warunki dla rozwoju przedsiębiorczości i miejsc pracy oraz stymulowanie rozwoju biznesu Rozwój gospodarczy naszego miasta powinien umożliwiać mieszkańcom samorealizację na godziwych warunkach. Dlatego stawiamy na rozwój lokalnej przedsiębiorczości oraz tworzenie dobrego klimatu dla rozwoju przedsiębiorstw i nowych inwestycji w miejsca pracy. Zamiast otwierania kolejnych hipermarketów i centrów handlowych, będziemy wspierać roz-wój lokalnego biznesu oraz dbać o proste zasady i estetykę prowadzenia handlu ulicznego i na lokalnych targowiskach. Będziemy wspierać miesz-kańców w rozwijaniu własnych, innowacyjnych przedsiębiorstw oraz w mądry, systematyczny sposób przeciwdziałać bezrobociu młodych. Pozyskując inwestorów będziemy dbać nie tylko o dostępność pracy, ale także o jej jakość oraz dostosowanie inwestycji do kapitału miasta. Chcemy poprawić jakość usług oferowanych przez Urzędy Pracy oraz dbać o to, by poszukujący pracy mogli korzystać ze zniżek na komunika-cję publiczną. Ważnym pracodawcą jest sektor publiczny, dlatego miasto powinno być wzorowym pracodawcą.
  • 22. Program dla Torunia 21 Aktywny rozwój przedsiębiorczości wśród mieszkańców Podstawą rozwoju gospodarczego miast jest dla nas przedsiębiorczość jego mieszkańców. Dlatego będziemy edukować i wspierać mieszkańców w rozwijaniu własnych przedsiębiorstw. W tym celu: 1. Wprowadzimy „Przedsiębiorczość” jako istotny przedmiot w szko-łach średnich i zawodowych; 2. Przekształcimy obecne Biuro Obsługi Inwestora i Przedsiębiorcy w Biuro Rozwoju Przedsiębiorczości i Biznesu, które będzie aktywnie wspierać mieszkańców w otwieraniu swoich firm; 3. Będziemy otwierać miejskie inkubatory przedsiębiorczości, w miarę rosnących potrzeb mieszkańców; 4. Zapewnimy programy edukacyjne dla potencjalnych i nowych przed-siębiorców; 5. Wdrożymy programy wsparcia finansowego „na start” z budżetu miasta oraz system wyszukiwania takich programów koordynowa-nych przez inne podmioty; 6. Wprowadzimy możliwość prowadzenia handlu w przestrzeni miasta, poprzez umożliwienie handlu obnośnego i obwoźnego (na wybra-nych ulicach i placach); 7. Utworzymy lokalne targowiska na każdym osiedlu. Wsparcie dla istniejących przedsiębiorców i przedsiębiorstw W celu zapewnienia miejsc pracy, dobrobytu społecznego i gospodar-czego rozwoju miasta, chcemy zapewnić istniejącym przedsiębiorcom aktywne wsparcie. W tym celu: 1. Biuro Rozwoju Przedsiębiorczości i Biznesu będzie aktywnie wspie-rać przedsiębiorców; 2. Będziemy wspierać rozwój idei społecznej odpowiedzialności biznesu — programy szkoleń i doradztwa dla przedsiębiorców; 3. Wprowadzimy ulgi dla przedsiębiorców — zwolnienie z podatku od nieruchomości dla wybranych branż; 4. Będziemy budować infrastrukturę dla biznesu w zależności od po-trzeb zgłaszanych przez przedsiębiorców.
  • 23. 22 Program dla Torunia Aktywne pozyskiwanie inwestorów Miejsca pracy mogą zapewnić inwestycje zewnętrznych podmiotów komercyjnych. W celu ich pozyskiwania Prezydent i urzędnicy powinni aktywnie działać w zakresie przygotowania odpowiednich warunków i promocji w tym zakresie. W tym celu: 1. Przygotujemy ofertę inwestycyjną dla preferowanych branż dla mia-sta i ich potrzeb; 2. Biuro Rozwoju Przedsiębiorczości i Biznesu zapewni aktywną pro-mocję miasta wśród potencjalnych inwestorów i ich pełną obsługę w trakcie inwestycji (projekty partnerskie z innymi miastami w za-kresie rozwoju gospodarczego). Praca dla młodych W celu przeciwdziałania bezrobociu wśród młodych ludzi i zwiększeniu perspektyw i możliwości znalezienia pracy, niezbędne jest podjęcie syste-mowych działań także przez miasto. W tym celu: 1. Ukierunkujemy edukację zawodową na potrzeby rynku pracy po-przez modernizację oferty edukacyjnej szkół i placówek kształcenia zawodowego do potrzeb pracodawców; 2. Wprowadzimy program praktyk i staży w Urzędzie Miasta, miejskich przedsiębiorstwach oraz prywatnych firmach funkcjonujących na te-renie miasta; 3. Będziemy koordynować współpracę pomiędzy biznesem a szkołami wyższymi i średnimi; 4. Zapewnimy doradztwo dla uczniów i absolwentów; 5. Zapewnimy programy wsparcia finansowego „na start” dla młodych. Wsparcie osiedlowego małego biznesu Mieszkańcy wielu obszarów miasta nie mają możliwości zaopatrzenia się w podstawowe produkty i usługi na swoim osiedlu. Zmuszeni są jeździć do oddalonych centrów handlowych. Stworzymy proste narzędzia, które ułatwią i zachęcą mieszkańców do korzystania z osiedlowych punktów handlowych.
  • 24. Program dla Torunia 23 W tym celu: 1. Opracujemy i wdrożymy programy rewitalizacji wszystkich osiedli, uwzględniając także potencjalne kierunki rozwoju lokalnego biznesu i miejsca na jego prowadzenie; 2. Zapewnimy, aby na każdym osiedlu istniały centra usług oraz targo-wiska. Aktywne wspieranie bezrobotnych w znalezieniu zatrudnienia Bezrobotni w mieście powinni otrzymywać wsparcie w znalezieniu zatrudnienia. W tym celu: 1. Wprowadzimy 50% ulgi na transport zbiorowy dla bezrobotnych; 2. Wdrożymy nową strategię funkcjonowania Powiatowego Urzędu Pracy z aktywnym serwisem i aktualną bazą ofert pracy oraz szkoleń; 3. Zapewnimy programy wsparcia finansowego „na start” dla bezrobot-nych.
  • 25. 24 Program dla Torunia Preferowane branże, które zamierzamy szczególnie wspierać m.in. po-przez tworzenie odpowiednich warunków do ich rozwoju i aktywne zabieganie o inwestorów, jak również dostosowanie oferty inwestycyjnej do ich potrzeb, ulgi w lokalnych podatkach czy preferencyjne czynsze w lokalach miejskich. Chcemy wprost dopasować miasto i mieszkańców do specyficznych ocze-kiwań pracowników i pracodawców wybranych branż. Będziemy szukać partnerów na lata tak, aby zapewnić stały popyt na wybranych specjali-stów. Taka długofalowa współpraca wszystkim przyniesie korzyści. h branża spożywcza, chemiczna, elektryczna i elektroniczna Toruń posiada ogromny kapitał ludzki, wykształcony i doświadczony w pracy w przedsiębiorstwach działających w tych branżach. Istnie-jący w Toruniu współczesny rynek pracy nie wykorzystuje zasobów kadrowych jakie posiada miasto w tym zakresie. Wynika to w szczegól-ności z faktu, iż wiele zakładów działających w przeszłości, przestało funkcjonować, a toruńskie szkoły zawodowe nadal kształcą kolejnych absolwentów. Ale to także miejsca pracy dla mechaników, elektryków i elektroników, a także dla osób z wyższym wyksztaceniem w wielu kierunkach. Jednocześnie istnieją w Toruniu duże przedsiębiorstwa działające w tych obszarach, które inwestują poza granicami gminy (np. Toruń-Pacific, TZMO czy Apator). Dlatego naszym celem jest wsparcie lokalnych przedsiębiorstw oraz ukierunkowanie oferty inwestycyjnej na wybranych inwestorów i przedsiębiorców, którzy poszukują wykwalifiko-wanych pracowników. h branża kosmiczna To może być jeden z ważniejszych kroków w rozwoju Uniwersytetu Mi-kołaja Kopernika. Toruńscy absolwenci matematyki, informatyki, fizyki czy astronomii to wielki kapitał naszego miasta i potencjał do tworzenia innowacyjnych gałęzi gospodarki. Dlatego chcemy tworzyć mechanizmy zapewniające miejsca pracy w branży naprawdę innowacyjnej. Zamie-rzamy podjąć działania, których celem jest otwarcie w Toruniu oddziału terenowego Polskiej Agencji Kosmicznej. Głównym zadaniem Agencji ma być koordynacja przedsięwzięć związanych z sektorem kosmicznym i uczestnictwem Polski w Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA). Obec-nie Polska wpłaciła do ESA składkę w wysokości 60 mln euro przez trzy lata. Te pieniądze są do zainwestowania w Polsce we współpracy z ESA. Toruń ma poważne atuty by z tej puli wziąć jak najwięcej. Natomiast obecnie polski sektor kosmiczny, mimo potencjału i chęci, w minimal-nym stopniu uczestniczy w programach ESA. Dlatego Agencja ma się
  • 26. Program dla Torunia 25 przyczynić do rozwoju firm i in-stytucji badawczo-rozwojowych z sektora kosmicznego w naszym mieście. Pojawinie się w Toruniu takiej prestiżowej jednostki badawczej podnosi wizerunek miasta i stwa-rza szanse na powstanie kolejnych związanych z kosmonautyką kie-runków rozwoju. g przemysły kreatywne To segment gospodarki, który może przyczynić się do szybkiego rozwoju gospodarczego naszego miasta. Stawiamy na duży poten-cjał twórczy i podejmowane już działania w tym zakresie przez istniejące organizacje, które nie zostały do tej pory wsparte na odpowiednim poziomie. Myślimy tu m.in. o takich branżach jak pro-dukcja filmowa, grafika kompute-rowa, programowanie i IT, muzyka czy działalność organizacji poza-rządowych. Mamy w Toruniu wiele przykładów dobrych projektów z tych dziedzin. UMK dostarcza corocznie świetnych grafików i in-formatyków. Stwórzmy modę na wybitnych toruńskich twórców. To co charakteryzuje te branże to mo-bilność tych osób i łatwe adopto-wanie się do nowych miejsc pracy. Stworzymy dopasowane warunki, biura, sale warsztatowe, miejsca spotkań oraz szybki i bezpieczny internet. Zróbimy to na Starym Mieście! Projekt Stare Miasto Stare Miasto się wyludnia, PILNIE potrzebuje mieszkańców i klien-tów, a nie tylko turystów. To jest ostatnia szansa, aby przeprowadzić pełny proces rewitalizacji. Toruń ma zagwarantowane miliony na ten cel z funduszy europejskich, ale to już ostatni raz. Ze wsparciem środków UE prze-prowadzimy proces powrotu mieszkańców na Stare Miasto. W zabytkowych wnętrzach po-wstaną także biura do pracy dla dynamicznych, kreatywnych ludzi. W celu rozwoju wymienionych branż zamierzamy także: c wykorzystać nowy Fundusz Fil-mowy do jednoczesnego kreowania miejsc pracy w Toruniu, c wzmocnić edukację w zakre-sie wybranych branż Akademia Muzyczna, Szkoła Operatorów Filmowych, Podyplomowe stu-dia zarządzania organizacjami pozarządowymi, c wzmocnić promocję wymienio-nych branż kreatywnych poprzez festiwale tematyczne, projekty, sympozja i konferencje (zwięk-szenie środków miejskich na ich realizację, np. festiwale filmowe i muzyczne, promocja toruńskich twórców), c otworzyć inkubatory branżowe, budować partnerstwa oraz klastry ze środków zewnętrznych.
  • 27. 26 Program dla Torunia
  • 28. 27 Program dla Torunia
  • 29. 28 Program dla Torunia 2. Dzieci i młodzież najważniejszą inwestycją, czyli wysoka jakość edukacji i placówek oświatowych Młodzi mieszkańcy miasta także mają prawo do wysokiej jakości życia. To od nich zależy przyszłość, dlatego traktujemy edukację i opiekę nad dziećmi jako najważniejszą inwestycję. Zapewnienie miejsc w żłobkach i przedszkolach umożliwi rozwój dzieciom, a ich rodzicom samorealizację życiową i zawodową. Postulujemy zwiększenie wydatków na oświatę, a zamiast likwidacji szkół zmniejszenie liczebności klas oraz profesjo-nalne przygotowanie kadry. Stawiamy na nowoczesne formy edukacji jako podstawę rozwoju społecznego i gospodarczego. Szkoły powinny stać się dobrze wyposażonymi, demokratycznymi centrami aktywności. Świetlice szkolne nie powinny być tylko „przechowalniami” dzieci, ale klubami edukacyjnymi, oferującymi możliwość mądrego rozwoju oraz bezpłatnej pomocy w nauce. Szkoły powinny dbać również o zdrowie młodych obywateli, oferując im zdrowe posiłki i możliwość uprawia-nia sportu. Nasze działania rozpoczniemy od opracowania wspólnie ze wszystkimi interesariuszami Strategii Rozwoju Oświaty. Najważniejsze cele i działania, jakie zamierzamy zrealizować.
  • 30. Program dla Torunia 29 Sieć placówek oświatowych dopasowana do potrzeb mieszkańców i nowoczesnych form edukacji Dostęp do edukacji i dobre warunki w tym zakresie stanowią podstawę budowania skutecznego systemu oświaty. Dlatego naszym celem jest za-pewnienie dostępu do placówek oświatowych dla wszystkich dzieci. W tym celu: 1. Zapewnimy miejsca w żłobkach i przedszkolach dla wszystkich dzieci; 2. Liczba dzieci w klasach będzie nie większa niż 24 osoby w szkołach podstawowych, 26 osób w gimnazjach i 28 osób w szkołach ponad-gimnazjalnych; 3. Wprowadzimy dodatkowe profilowane szkoły wg potrzeb mieszkań-ców i zmieniającego się rynku pracy, w tym szkołę artystyczną; 4. Otworzymy liceum ogólnokształcące na lewym brzegu Torunia; 5. Zapewnimy rozwój działalności placówek wychowania pozaszkol-nego. Wysokiej jakości usługi edukacyjne oferowane przez miasto Zapewnienie wysokiego poziomu edukacji i inwestowanie w mieszkań-ców stanowi dla nas podstawę rozwoju społecznego i gospodarczego. Z tego względu zwiększymy wydatki na oświatę o dodatkowe środki z budżetu miasta, tak aby zapewnić jak najlepszą jakość w tym zakresie. W tym celu: 1. Zapewnimy wysokie kompetencje kadry nauczycielskiej dzięki do-datkowym szkoleniom finansowanym ze środków europejskich; 2. Zwiększymy środki finansowe na wyposażenie szkół do potrzeb no-woczesnych form nauczania; 3. Poszerzymy ofertę edukacyjną poprzez: • zwiększenie liczby kółek zainteresowań, • zajęcia dodatkowe dla dzieci mających problemy w nauce, • wdrożenie programu wspierania szczególnie utalentowanych dzieci; 4. Będziemy wspierać alternatywne formy edukacji (np. szkoły demo-kratyczne); 6. Utworzymy programy wsparcia dla programów autorskich w szko-łach;
  • 31. 30 Program dla Torunia 7. Ukierunkujemy edukację po-nadgimnazjalną na potrzeby rynku pracy poprzez moderni-zację oferty edukacyjnej szkół i placówek kształcenia zawodo-wego do potrzeb pracodawców; 8. Zamierzamy inwestować w szkoły zawodowe. Dostosujemy placówki kształcenia zawodowego (szczególnie warsz-taty) do standardów europejskich. Zapewnimy współpracę z przed-siębiorstwami w celu odbywania praktyk i staży. Szkoła przyjazna dla dzieci i młodzieży Aby dzieci i młodzież chętnie spę-dzała czas w szkole, a edukacja wykraczała poza czas lekcyjny, warunki w szkołach muszą być dostosowane do potrzeb uczących się i muszą odpowiadać obecnym standardom projektowym. W tym celu: 1. Zapewnimy komfortową i przyjazną przestrzeń we-wnątrz i na zewnątrz szkół (miejsca do siedzenia, kolor w szkołach, indywidualne szafki dla każdego ucznia, wi-fi dostępne dla uczniów); 2. Poprawimy jakość żywienia w toruńskich placówkach oświatowych, wprowadzimy zdrową, regionalną żywność w stołówkach (i sklepikach szkolnych), zrównoważoną dietę z możliwością wyboru z kilku dań oraz drugie śniada-nia, a stołówki staną się nowo-czesnymi miejscami spotkań; 3. Wprowadzimy nową jakość świetlic szkolnych. Zwięk-szymy liczbę zajęć rozwijają-cych talenty naszych dzieci, zwiększymy dostępność do świetlic w szkołach podsta-wowych, wydłużymy ich czas
  • 32. Program dla Torunia 31 funkcjonowania i przywrócimy świetlice w gimnazjach, gdzie świetlice staną się miejscami rozwijającymi talenty młodych ludzi; 4. Szkolne biblioteki staną się centrami multimedialnymi; 5. Zapewnimy pomoc medyczną w szkołach; 6. Wokół szkół pojawią się miej-sca do siedzenia i parkingi dla rowerów; 7. Zapewnimy bezpieczną drogę do szkoły, aby dzieci mogły bezpiecznie ją pokonywać sa-modzielnie. Szkoła jako ważny ośrodek animacji osiedlowej dzieci, dorosłych i seniorów Szkoły oprócz funkcji edukacyj-nych mogą stać się ośrodkami animacji osiedlowej. W ich prze-strzeniach, jak również wokół, lokalna społeczność znajdzie dla siebie ofertę. W tym celu: 1. Przestrzeń wokół szkół prze-organizujemy jako miejsce spotkań i aktywności dla naj-bliższego sąsiedztwa; 2. Zapewnimy współpracę szkół z instytucjami kulturalnymi na terenie miasta (cykliczne zajęcia w muzeach, teatrach, galeriach); 3. Zapewnimy w szkołach zajęcia dodatkowe, angażujące senio-rów i rodziców. 3. Komfortowe i tanie pruszanie się po mieście Transport to kluczowy aspekt funkcjonowania miasta i ważny element codzienności mieszkańców. Obecnie w Toruniu dominuje indywidu-alny ruch samochodowy, drogi są obciążone i zatłoczone, a nakłady na inwestycje drogowe są ogromne. Dlatego proponujemy odwrócenie priorytetów na korzyść innych środków transportu, co pozwoli odciążyć drogi, zmniejszyć korki, poprawić jakość powietrza i zmniejszyć liczbę wypadków. Korzyści będą odczuwalne przez wszystkich, także przez kie-rowców. Nie zapominając o potrzebach wszystkich uczestników ruchu, szczególnie zadbamy o trzy grupy. Piesi Piesi powinni być równoprawnymi użytkownikami ruchu w mieście. Zadbamy o to, by poruszanie się pieszo było bezpieczne, komfortowe
  • 33. 32 Program dla Torunia i atrakcyjne. Zapewnimy przyjazną przestrzeń: miejsca do odpoczynku, oświetlenie, zieleń. Perspektywa pieszych będzie priorytetem w projek-towaniu ulic i skrzyżowań. Tam gdzie to możliwe, będziemy stosować strefy uspokojonego ruchu. W tym celu: 1. Dostosujemy lub wytyczymy ciągi komunikacyjne do bezpiecznego, komfortowego i atrakcyjnego poruszania się piechotą; 2. Wprowadzimy strefy uspokojonego ruchu (living steet) jako stan-dard dla ulic wewnętrznych na osiedlach mieszkalnych; 3. Wprowadzimy miejsca do odpoczynku i pozostałe wyposażenie na ciągach komunikacji pieszej (oświetlenie, mała architektura, zieleń, kosze na odpady); 4. Otworzymy dla pieszych most kolejowy, zbudujemy ciąg spacerowy od mostu kolejowego do mostu im. J. Piłsudskiego na Kępie Bazaro-wej oraz obustronne zejścia z mostu Piłsudskiego na Kępę Bazarową.
  • 34. Program dla Torunia 33 Rowerzyści Rower to szybki, zdrowy i przyjazny środowisku środek transportu, który powinien stać się standardem i alternatywą dla samochodu. Dla-tego zapewnimy rowerzystom bezpieczne i komfortowe poruszanie się po mieście. Zadbamy o szybszą rozbudowę i spójność infrastruktury rowerowej, tak aby połączyć ze sobą wszystkie części miasta. Będziemy stosować rozwiązania zapewniające bezpieczeństwo wszystkich uczest-ników ruchu. Wprowadzimy lub rozwiniemy sieci wypożyczalni rowerów zintegrowane z transportem publicznym. Będziemy prowadzić kampanie propagujące i edukacyjne, także na rzecz przestrzegania przepisów przez rowerzystów. W tym celu: 1. Wprowadzimy nowy standard infrastruktury rowerowej, zapewniający bezpieczeństwo i odseparowanie ruchu rowero-wego od pieszego; 2. Rozbudujemy infrastrukturę rowerową. Zapewnimy po-łączenie wszystkich osiedli miasta ciągami komunikacji rowerowej; 3. Wprowadzimy ruch rowerowy na ulice jednokierunkowe; 4. Wypożyczalnie rowerów zin-tegrujemy z siecią publicznego transportu;
  • 35. 34 Program dla Torunia Osoby korzystające z transportu zbiorowego Zbiorowy transport jest najbardziej efektywnym systemem transportu. By korzystało z niego więcej osób, powinien być szybki, niezawodny, komfortowy i tani. Transport publiczny powinien mieć priorytet w ru-chu ulicznym, a w budżecie miasta priorytet inwestycyjny. Dlatego zwiększymy nakłady na transport publiczny i obniżymy ceny biletów, jednocześnie dbając o zwiększanie standardu pojazdów. Układ sieci do-stosujemy do rozmieszczenia i potrzeb mieszkańców i odwiedzających miasto. Będziemy wprowadzać niskoemisyjne i ciche rozwiązania. Bę-dziemy realizować wspólne programy i inwestycje w komunikację pod-miejską z gminami ościennymi. W tym celu: 1. Dostosujemy układ sieci i rozkład jazdy transportu zbiorowego, do potrzeb mieszkańców i turystów; 2. Obniżymy ceny biletów na publiczny transport zbiorowy (bilety cza-sowe, ew. strefowe + darmowe weekendy); 3. Wprowadzimy bezwzględny priorytet w ruchu ulicznym dla pojaz-dów komunikacji zbiorowej: • zielone światła dla tramwajów na skrzyżowaniach, • Bus Raid System — wydzielone pasy dla autobusów lub pasy autobusowo-tramwajowe; Malmo, Szwecja
  • 36. Program dla Torunia 35 4. Rozbudujemy linie tramwajowe z zielonymi torowiskami jako stan-dard: c linia tramwajowa na Wrzosy i JAR ulicami Chełmińską i Długą, c linia tramwajowa na Rubinkowo; 5. Wprowadzimy nowej jakości, atrakcyjne przystanki — większe i bar-dziej zabudowane wiaty, kioski lub automaty z biletami i kawą; 6. Podniesiemy standard pojazdów na niskopodłogowe i ekologiczne z WiFi. Najważniejsze inwestycje drogowe: c Połączenie lewego brzegu Torunia z autostradą A1, poprzez budowę węzła „Czerniewice”, rezygnacja z budowy węzła „Klu-czyki” i trasy Staromostowej, utrzymanie mostu Piłsudskiego jako most śródmiejski a nie tranzytowy; c Rozbudowa ulicy Łódzkiej od węzła „Czerniewice” do Trasy Wschodniej, przy rezygnacji z jej rozbudowy od Trasy Wschod-niej do ul. Andersa; c Rezygnacja z rozbudowy Konstytucji 3 Maja o drugą jezdnię i budowa w tym miejscu alei; c Dokończenie Trasy Średnicowej bez jej zachodniego odcinka od Okrężnej do Szosy Bydgoskiej w sposób nowoczesny, uwzględ-niający otoczenie drogi, które nie spowoduje powstania kolejnej bariery; c Budowa Trasy Wschodniej (od Placu Daszyńskiego do Po-lnej) w sposób najmniej uciążliwy dla mieszkańców (tunel lub wykop). 4. Budownictwo komunalne tańszych mieszkań na atrakcyjnych osiedlach szansą na własne mieszkania dla ludzi młodych i rodzin Mieszkanie jest jedną z najbardziej podstawowych potrzeb życiowych każdego człowieka. Niestety bardzo wielu mieszkańców nie stać na kredyt hipoteczny na zakup własnego mieszkania. Dlatego stawiamy na budownictwo tanich mieszkań komunalnych dla ludzi młodych oraz mieszkań komunalnych o wyższym standardzie dla rodzin. Wpłynie to na obniżenie cen mieszkań deweloperskich. Jednocześnie zamierzamy
  • 37. 36 Program dla Torunia skończyć z polityką budowania osiedli socjalnych, które tworzą getta biedy. Dlatego wdrożymy mechanizm pozyskiwania przez miasto poje-dynczych mieszkań w spółdzielniach mieszkaniowych z przeznaczeniem na mieszkania socjalne (rozproszenie pojedynczych mieszkań socjalnych w całym mieście). W tym celu: 1. Wdrożymy program budowy tanich mieszkań dla młodych ludzi; System budowy tanich mieszkań oparty jest o założenie, iż inwestor, czyli TBS nie działając dla zysku, zbuduje budynek mieszkalny z lo-kalami, których cena nie przekroczy 3 tyś. zł za metr kwadratowy, i które lokatorzy mogą wykupić, płacąc przez 20 lat miesięczne opłaty ratalne. W ten sposób lokatorzy stopniowo dochodzą do wła-sności. Kredyt na budowę budynku mieszkaniowego zaciąga spółka komunalna, w związku z tym mieszkańcy omijają główną prze-szkodę, jaką jest uzyskanie kredytu w banku. Oprócz opłat ratalnych przyszli nabywcy będą opłacać czynsz. 2. Wdrożymy program budowy tanich mieszkań rodzinnych o podwyż-szonym standardzie z jednoczesnym zwiększaniem zasobów komu-nalnych mieszkań socjalnych; System budowy tanich i dużych mieszkań rodzinnych o podwyższo-nym standardzie oparty jest o założenie, iż inwestor, czyli TBS zbu-duje budynek mieszkalny z lokalami, które lokatorzy mogą wykupić, oddając w rozliczeniu swoje mieszkanie, które stanie się zasobem komunalnym mieszkań socjalnych.
  • 38. Program dla Torunia 37 5. Przyjazna przestrzeń publiczna na osiedlach, zachęcająca do rekreacji i spotkań oraz aktywności gospodarczej 5.1 Przestrzeń publiczna Ulice, place, parki i budynki publiczne to nasze codzienne środowisko, od którego zależy jakość życia. Przestrzeń publiczna powinna być komfor-towa, funkcjonalna, bezpieczna i dostępna dla wszystkich niezależnie od wieku, sprawności fizycznej, stanu zdrowia, zasobności portfela i miejsca zamieszkania. Proponujemy przeniesienie nacisku z wysokobudżeto-wych inwestycji na racjonalne i konkretne usprawnienia, które przyno-szą odczuwalną poprawę jakości życia. Naszym celem jest zagospodarowanie przestrzeni miasta w taki sposób, aby mieszkańcy i turyści chętniej w niej przebywali. Pojawią się miejsca spotkań i rekreacji. Nowe ławki, fontanny i małe skwery będą zachętą do korzystania z przestrzeni publicznej. W tym celu: 1. Wprowadzimy strefy uspoko-jonego ruchu jako standard dla wszystkich ulic na osiedlach mieszkalnych. Ulica osiedlowa może wy-glądać inaczej niż proponują mieszkańcom pracownicy MZD. Ulice mogą być bez-pieczne, ciche i zielone. Istnieje wiele sposobów, aby ograniczyć prędkość, stwo-rzyć bezpieczne warunki dla wszystkich mieszkańców i jednocześnie nie tracić miejsc parkingowych. Bę-dziemy sadzić drzewa dające cień oraz przydrożną zieleń. Wprowadzimy system podle-wania ulicznej zieleni z wody deszczowej. Przy drogach pojawią się ławki, miejsca odpoczynku i zabaw.
  • 39. 38 Program dla Torunia 2. Uspołecznimy procesy pro-jektowania wszystkich prze-strzeni publicznych; Wszystkie przestrzenie pu-bliczne w Toruniu będą pro-jektowane przy współudziale mieszkańców. Mieszkańcy będą mieli możliwość współ-decydowania o ich funkcjach i wyglądzie. 3. Będziemy dostosowywać prze-strzeń do potrzeb osób niepeł-nosprawnych i seniorów, aby nikogo nie wykluczać z możli-wości przebywania i porusza-nia się w niej; Powołamy zespół złożony z osób z różnymi niepełno-sprawnościami, który będzie wspierał urzędników w ni-welowaniu barier. 4. Wprowadzimy nowelizację prawa handlu lokalnego po-przez umożliwienie handlu obnośnego i obwoźnego na wybranych ulicach (ulica han-dlowa) na osiedlach; 5. Zrealizujemy inwestycje w zbiorcze parkingi dla samo-chodów; Odciążymy ulice osiedlowe z samochodów, poprzez bu-dowę zbiorczych parkingów na osiedlach w partnerstwie publiczno-prywatnym. 6. Zbudujemy edukacyjne i ekolo-giczne place zabaw na każdym osiedlu; 7. Zagospodarujemy skwery na osiedlach mieszkalnych jako miejsca spotkań, wypoczynku i rekreacji; Przeprowadzimy inwenta-ryzację skwerów miejskich na wszystkich osiedlach, opracujemy katalog dobrych praktyk zagospodarowania przestrzeni osiedlowych, przeprowadzimy procesy wspólnego projektowania z mieszkańcami. Projekty będą realizowane wg ko-lejności ustalanych przez mieszkańców. 8. Zadbamy o czystość i wysoką jakość trawników miejskich jako miejsc do rekreacji (zarzą-dzanie trawnikami); 9. Wprowadzimy skuteczny system wspierania właścicieli psów (wybiegi, wodopoje, toa-lety, infrastruktura do sprząta-nia, dedykowana strona www); 10. Stworzymy warunki do wy-poczynku i aktywności miesz-kańców na miejskich terenach zielonych, w tym w parkach i miejskich lasach; 11. Zagospodarujemy część nad-brzeży rzek i „zbiorników wod-nych”; Działania, które zamie-rzamy zrealizować, to m.in. budowa terenów rekre-acyjnych z plażą miejską pomiędzy laskiem na skarpie a nowym mostem, nowe zagospodarowanie Bulwaru
  • 40. Program dla Torunia 39 Filadelfijskiego jako przestrzeni rekreacyjnej i usługowej oraz kajak miejski, jako element stymulujący rozwój terenów nadbrzeżnych. 12. Wprowadzimy wodę w przestrzeń miejską na każdym osiedlu (fon-tanny, brodziki, wodopoje); 13. Wprowadzimy w przestrzeń miejską ławki. Wszędzie będzie możli-wość wypoczynku na świeżym powietrzu; Aby mieszkańcy wrócili w przestrzeń publiczną, niezbędne są miejsca do siedzenia. Naszym celem jest odzyskanie podwórek dla mieszkań-ców poprzez wyposażenie ich w tak podstawową infrastrukturę. 14. Zwiększymy liczbę drzew w przestrzeni miasta; 15. Zrewitalizujemy tereny zieleni wokół Starego Miasta w Toruniu; W pierścieniu zieleni wokół Starego Miasta funkcjonują duże obszary o ogromnym potencjale, dziś zupełnie nie wykorzystanym. Zadbamy o wprowadzenie infrastruktury rekreacyjnej i edukacyjnej na tere-nach zieleni wokół centrum Torunia (zob. s. 26). 16. Wprowadzimy konkursy na projekty architektoniczne ważnych prze-strzeni i budynków publicznych, zamiast przetargów. Wizualizacja przykładowego parkingu wielopoziomo-wego, os. Rubinkowo II, pętla autobusowa
  • 41. 40 Program dla Torunia 5.2 Ład przestrzenny Czas skończyć z chaosem w prze-strzeni. Polityka miejska nie może stanowić zlepku oderwanych od siebie inwestycji. By miasto roz-wijało się harmonijnie, potrzebne są spójne i przemyślane działania. Dlatego chcemy zwiększyć zna-czenie planowania i przyspieszyć prace planistyczne. Wykorzystamy istniejące narzędzia planistyczne i procedury, takie jak miejscowe plany zagospodarowania prze-strzennego, parki kulturowe czy standardy zagospodarowania przestrzeni miejskich. Będziemy zapobiegać suburbanizacji, czyli żywiołowemu i niekontrolowa-nemu rozlewaniu się miasta oraz wymagać, aby na nowych osiedlach powstawała infrastruktura, której obecnie brakuje. Działania te będą w większym stopniu niż obecnie uwzględniały głos mieszkańców poprzez wdrożenie narzędzi partycypacyjnego opracowania dokumentów planistycznych. Poprawimy estetykę przestrzeni poprzez uporządkowanie komuni-kacji wizualnej miasta i powołanie urzędu Plastyka Miejskiego. W tym celu: 1. Wdrożymy narzędzia party-cypacyjnego opracowywania Miejscowych Planów Zago-spodarowania Przestrzennego i przyspieszymy procesy ich uchwalania; 2. Uporządkujemy język komuni-kacji wizualnej (w tym komer-cyjnej) w przestrzeni miasta, poprzez odpowiednie regulacje w zakresie estetyki miasta i za-pisy w MPZP; 3. Powołamy urząd Plastyka Miej-skiego.
  • 42. Program dla Torunia 41 6. Lepsze warunki życia najgorzej sytuowanych mieszkańców oraz osób starszych i niepełnosprawnych Nie możemy zapominać o tych mieszkańcach miasta, którzy potrzebują pomocy. Dlatego bę-dziemy przeciwdziałać zjawiskom marginalizacji coraz większych grup społecznych i dążyć do po-prawy położenia najgorzej sytu-owanych mieszkańców oraz osób starszych i niepełnosprawnych, szczególnie tych samotnych. W tym celu: 1. Będziemy tworzyć mechani-zmy w celu organizacji prac do-rywczych na rzecz miasta lub innych podmiotów; Począwszy od prostych prac porządkowych, np. sprzątanie, odśnieżanie ulic, po wsparcie dla innych mieszkańców, np. robienie zakupów, wyprowadzenie psów, pakowanie zakupów w supermarketach, itp. 2. Będziemy rozwijać system opieki nad osobami starszymi i niepełnosprawnymi poprzez zwiększanie miejsc w domach opieki oraz zwiększenie liczby opiekunów osób starszych i niepełnosprawnych. 3. Stworzymy politykę senioralną miasta, która skoordynuje za-soby, będzie świadoma potrzeb seniorów oraz szans i ograni-czeń w realizacji celu, jakim jest poprawa jakości ich życia, poprzez: • pobudzenie współpracy między podmiotami działającymi na rzecz se-niorów, by były widoczne dla swych beneficjentów w przestrzeni publicznej, • rozpoczęcie debaty na temat potrzeb seniorów i stały ich monitoring, • wsparcie promocyjne dla organizacji pozarzą-dowych działających na rzecz seniorów, • aktywizację działań uwzględniających po-trzeby i możliwości osób starszych oraz ich pomy-słów i przedsiębiorczości,
  • 43. 42 Program dla Torunia • wspieranie polityki informowania o wszelkich możliwych środ-kach instytucjonalnych i pozainstytucjonalnych, z których mogą seniorzy korzystać lub je tworzyć — wedle tego, co prze-widują inne obszary Programu Czasu Mieszkańców, np. two-rzenie przyjaznej infrastruktury w najbliższym otoczeniu osób starszych: domy kultury jako centra aktywizacji i realizacji ini-cjatyw nie tylko dla dzieci czy młodzieży, ale także dla seniorów. 7. Rewitaliacja osiedli, czyli ożywienie społeczno-gospodarcze obszarów miasta dotkniętych kryzysem Wiele obszarów Torunia dotknął kryzys społeczny, środowiskowy i gospodarczy. Na większości osiedli można znaleźć obszary dotknięte kryzysem. Naszym celem jest kompleksowa interwencja w te obszary tak, aby mogły w przyszłości rozwijać się samodzielnie. Niezbędne jest opracowanie Programów Rewitalizacji uwzględniających aspekty spo-łeczne, ekonomiczne i środowiskowe. Potrzebujemy kompleksowych roz-wiązań, opartych na lokalnych uwarunkowaniach, które uczynią z nich miejsca, w których chce się żyć i które chce się odwiedzać — zdrowe ekonomicznie i społecznie. Brak spójnej polityki w tej sprawie powoduje, że zmieniają się w getta wykluczenia i biedy lub luksusowe enklawy, na które stać tylko nielicznych. Malowanie fasad czy remont chodników nie wystarczą. Dlatego proponujemy tworzenie Programów Rewitalizacji dzielnic i osiedli opracowanych na podstawie realistycznych diagnoz i we współpracy z mieszkańcami. Będziemy dbać o równowagę funkcji miesz-kalnych i usługowych, przeciwdziałać wzrostowi czynszów i wypieraniu mieszkańców z obszarów rewitalizowanych. 8. Toruń atrakcyjnym miastem dla gości i nowa jakość identyfikacji wizualnej miasta Poszerzenie oferty turystycznej miasta Oferta turystyczna miasta powinna być zróżnicowana, aby w możliwie jak największym stopniu przyciągać gości z zewnątrz.
  • 44. Program dla Torunia 43 W tym celu: 1. Wdrożymy nową ofertę dla turystyki kulturalnej; 2. Przygotujemy i wdrożymy oferty dla turystyki biznesowej, w tym po-przez organizację szkoleń, konferencji i kongresów; 3. Opracujemy i stworzymy nowe szlaki turystyczne po Toruniu, obej-mujące różne epoki historyczne. Identyfikacja wizualna i wizerunek miasta Identyfikacja wizualna miasta jest istotnym elementem polityki miej-skiej. Naszym celem jest realne kształtowanie identyfikacji miasta tak, by mogła służyć jego rozwojowi i wprowadzała uporządkowany i es-tetyczny system miejski. Każde miasto ma swoje unikatowe wartości i atrakcje, które należy wspierać. W tym celu: 1. Wprowadzimy czytelny i spójny system identyfikacji graficznej w przestrzeni publicznej miasta; 2. Określimy wspólny dla wszystkich wydziałów, jednostek organiza-cyjnych oraz spółek miejskich system identyfikacji wizualnej (księga znaku, zasady korzystania z loga i herb miasta); 3. Wprowadzimy nową szatę graficzną miasta zarówno w przestrzeni wirtualnej jak i miejskiej; 4. Będziemy aktywnie budować wizerunek miasta na zewnątrz. Toruń od lat posiada wybrane w konkursie logo. Dziś prawie zapomniane. Otwarcie miasta na Europę i świat Miasto otwarte to miasto współpracujące z innymi miastami w Europie i na świecie, które dzieli się zasobami, wiedzą i doświadczeniami we wszystkich sektorach funkcjonowania. Naszym celem jest zatem ak-tywna współpraca z innymi miastami w Europie i na świecie. W tym celu: 1. Rozpoczniemy realną współpracę administracji, biznesu i organizacji pozarządowych z miastami partnerskimi; 2. Będziemy aktywnie zabiegać o partnerów z innych regionów świata.
  • 45. 44 Program dla Torunia 9. Dobre warunki dla twórców i animatorów kultury a Toruń naprawdę kulturalny! Kultura i jej dziedzictwo jest ważnym elementem budowania tożsamości miasta. Szeroka oferta kulturalna i możliwość kreatywnego, aktywnego spędzania wolnego czasu wpływają na poprawę jakości życia. Dlatego zadbamy o zróżnicowaną ofertę kulturową o różnych skalach, od teatrów i muzeów po lokalne domy kultury i centra aktywności. Chcemy wspierać lokalnych twórców i animatorów kultury oraz zapewniać realizację naj-lepszych jakościowo projektów. Zadbamy o ochronę dziedzictwa kulturo-wego różnych epok oraz rozwój architektury i sztuki, zachęcając również inwestorów do renowacji zabytków i współczesnych form mecenatu. Zadania jakie zamierzamy podjąć to: Zapewnienie wysokiej jakości edukacji kulturalnej dla różnych grup wiekowych Kultura stanowi jeden z fundamentów w rozwoju człowieka. Zwiększa kreatywność, pozwala na aktywne spędzanie wolnego czasu i buduje toż-samość lokalną i ponadlokalną. Dlatego stawiamy na edukację kulturalną jako jeden z naszych priorytetów we wspieraniu mieszkańców w ich rozwoju.
  • 46. Program dla Torunia 45 W tym celu: 1. Opracujemy wspólnie z miesz-kańcami i wdrożymy kom-pleksowy program edukacji kulturalnej dla różnych grup wiekowych; 2. Utworzymy centra osiedlowej aktywności prowadzące dzia-łalność dla dzieci, młodzieży, dorosłych i seniorów — na każdym osiedlu; 3. Miejskie instytucje kultury będą prowadziły zajęcia eduka-cyjne w zakresie swoich kom-petencji; 4. Szkoły staną się integralnym elementem nowego programu edukacji kulturalnej. Miasto siedzibą kreatyw-nych podmiotów kultury Jakość wydarzeń kulturalnych, ich edukacyjny i rozwojowy dla miasta charakter, mogą zapewnić roz-wiązania, umożliwiające realizację najlepszych jakościowo projektów, realizowanych z myślą o różnych odbiorcach. Wdrożymy także pa-kiet narzędzi wspierający twórców i animatorów kultury w ich działal-ności i rozwoju. W tym celu: 1. Zapewnimy wysoką jakość projektów realizowanych ze środków miejskich poprzez sprawiedliwy i transparentny system oceny merytorycznej, dokonywanej przez zewnętrz-nych ekspertów; 2. Stypendia dla artystów i ani-matorów kultury będą na po-ziomie umożliwiającym życie i działalność artystyczną; 3. Zapewnimy w drodze kon-kursów lokale miejskie dla organizacji pozarządowych działających w sferze kultury, w zamian za działania skiero-wane do lokalnej społeczności; 4. Przekształcimy miejską in-stytucję — Toruńską Agendę Kulturalną w Biuro Obsługi Kultury „TAK na BOK”, której nowym celem statutowym bę-dzie wspieranie i promowanie lokalnych artystów (manage-ment). Realizację wydarzeń kulturalnych powierzymy organizacjom pozarządowym, w drodze konkursów; 5. Wdrożymy rozbudowany pro-gram rezydencjalny. Kultura stymulatorem roz-woju gospodarczego Bogate życie kulturalne czyni miasto atrakcyjnym i przyciąga przybyszy z zewnątrz. Kultura stanie się czynnikiem wpływają-cym znacząco na rozwój gospo-darczy. Poprzez wysoki poziom, kreatywność, dobrą organizację i promocję zwiększymy liczbę gości odwiedzających miasto w celach kulturalnych.
  • 47. 46 Program dla Torunia W tym celu: 1. Zwiększymy środki budżetowe na organizację festiwali o za-sięgu krajowym i międzynaro-dowym; 2. Zapewnimy środki z miejskiego budżetu na wkłady własne dla wydarzeń kulturalnych, które otrzymały granty w konkur-sach europejskich lub MKiDN; 3. Zapewnimy współpracę kul-tury i biznesu; 4. Będziemy animować i promo-wać ogólnomiejskie i osiedlowe wydarzenia kulturalne. Ochrona dziedzictwa kulturowego Nasze miasto ma swoją unikatową historię, która stanowi ważny element w budowaniu tożsamości miejsca. Będziemy chronić dzie-dzictwo kulturowe miasta różnych epok, rewitalizować zabytkowe przestrzenie i wspierać inwestorów w renowacji zabytków i opiece nad nimi. W tym celu: 1. Biuro Miejskiego Konserwa-tora Zabytków będzie pełniło także rolę profesjonalnego biura obsługi właścicieli i za-rządców budynków zabytko-wych; 2. Programy renowacji zabytko-wych budynków będą uwzględ-niały całe miasto; 3. Zwiększymy środki i zmienimy zasady przyznawania dotacji na remonty zabytków oraz stworzymy system zachęt do opieki nad zabytkami przez ich właścicieli; 4. Będziemy promować dziedzic-two miasta i jego rolę w roz-woju społeczno-gospodarczym.
  • 48. Program dla Torunia 47 10. Ruch to zdrowie, sport to aktywność fizyczna mieszkańców. Chodzi o Ciebie... 10.1 Kultura fizyczna Chcemy by sport był uprawiany powszechnie przez wszystkie grupy społeczne i pokolenia, a nie tylko biernie obserwowany podczas wiel-kich imprez sportowych. Stworzenie warunków i zachęt do aktywności fizycznej będzie korzystne dla zdrowia mieszkańców. Dlatego będziemy inwestować w boiska zamiast w duże wydarzenia i wielkopowierzch-niowe obiekty. Będziemy animować kulturę fizyczną na poziomie lokal-nym wśród wszystkich grup społecznych i pokoleń, wspierać małe kluby sportowe i szkolenie młodzieży. Zwiększymy udział podróży pieszych i rowerowych w transporcie. Zadbamy o trasy rekreacji pieszej i rowe-rowej, ścieżki zdrowia i miejsca do ćwiczeń w przestrzeni publicznej. Będziemy prowadzić kampanie propagujące aktywność fizyczną wśród wszystkich mieszkańców. Najważniejsze cele i działania: Ruch na świeżym powie-trzu podstawą profilaktyki zdrowotnej mieszkańców Tworzenie warunków i zachęt do aktywności fizycznej mieszkańców jest podstawowym działaniem, zmierzającym do zapewnienia zdrowia mieszkańców mia-sta. Warunki te i zachęty będą uwzględniać różne grupy i poko-lenia: kobiety i mężczyzn, dzieci i młodzież, a także osoby starsze i niepełnosprawne. W tym celu: 1. Zwiększymy udział podróży pieszych i rowerowych w poru-szaniu się po mieście; 2. Wyznaczymy trasy do rekre-acji pieszej i rowerowej na osiedlach, z określeniem czasu przejścia, lub przejazdu rowe-rem; 3. Przeprowadzimy kampanie promujące ruch pieszy, ro-werowy i aktywność fizyczną na świeżym powietrzu, jako ważny element zdrowia pu-blicznego; 4. Wyznaczymy i oznakujemy ścieżki zdrowia na wszystkich osiedlach; 5. Stworzymy osiedlowe miejsca rekreacji dla rodzin; 6. Wprowadzimy na osiedlach infrastrukturę do uprawiania sportów amatorskich, wypeł-
  • 49. 48 Program dla Torunia nioną treścią i programami dopasowanymi do różnych grup wieko-wych; • boiska do piłki nożnej, koszykówki, siatkówki, unihokeja, badmintona; 7. Na osiedlach otworzymy centra osiedlowej aktywności prowadzące działalność animującą w zakresie kultury fizycznej dla dzieci, mło-dzieży, dorosłych i seniorów; • Powołamy osiedlowych animatorów aktywności sportowej; • Będziemy organizować amatorskie miejskie rozgrywki. Nowa polityka wsparcia dla klubów sportowych Dotacje dla klubów sportowych będą uwzględniać różnorodność dyscy-plin, liczbę osób trenujących w klubach, sukcesy. W tym celu: 1. Opracujemy i wdrożymy nową strategię dotacji dla klubów; 2. Wdrożymy program wspierania sportowych talentów; 3. Wdrożymy odrębny program wsparcia dla organizatorów wydarzeń sportowych.
  • 50. Program dla Torunia 49 10.2 Dostęp do dobrej i niedrogiej żywności Wysoka jakość życia w mieście to także dostęp do zdrowej, lecz niedro-giej żywności. Dlatego będziemy dbać o preferencyjne warunki na osie-dlowych targowiskach dla lokalnych rolników i producentów żywności z regionu oraz wspierać rozwój kooperatyw spożywczych. Będziemy wspierać różnorodność oferty żywieniowej oraz rozwój niedrogich lokal-nych jadłodajni i barów mlecznych jako uzupełnienia dla tradycyjnych restauracji. Zdrowe, zrównoważone posiłki powinny być również do-stępne w publicznych żłobkach, przedszkolach i szkołach. W tym celu: 1. Wprowadzimy preferencyjne warunki dla producentów ekologicznej zdrowej żywności na osiedlowych targowiskach (także tych nowych); 2. Będziemy zamawiać zdrową, ekologiczną i regionalną żywność do publicznych przedszkoli i szkół; 3. W szkolnych sklepikach promowana będzie zdrowa żywność. 11. Zielone miasto przyjazne środowisku 11.1 Ochrona środowiska Czyste i zdrowe środowisko to podstawa dobrego życia w mieście. Dlatego będziemy dbać o jakość powietrza w mięście poprzez wspieranie wymiany urządzeń grzewczych na niskoemisyjne i nieemisyjne. By ograniczyć zapy-lenie i zanieczyszczenie hałasem, będziemy promować aktywne formy transportu. Ważne jest dla nas także ograniczenie wpływu miasta na środowisko globalne, dlatego będziemy dbać o oszczęd-ność energetyczną miasta i in-westować w produkcję energii ze źródeł odnawialnych. Zwiększymy efektywności gospodarowania od-padami poprzez selekcję, recykling, kompostowanie i odzysk mate-riałów. Będziemy dbać o ochronę bioróżnorodności i ekosystemów, od których zależy życie w naszym mieście. W tym celu: 1. Bezwzględnie będziemy chro-nić bioróżnorodność w prze-strzeni miasta; 2. Podniesiemy efektywność energetyczną miasta; 3. Będziemy wspierać finansowo wymianę kotłów opalanych wę-glem na systemy nieemisyjne lub niskoemisyjne; 4. Miasto będzie inwestować w produkcję energii ze słońca;
  • 51. 50 Program dla Torunia 5. Zwiększymy efektywność gospodarowania odpadami (selektywna zbiórka, recykling, kompostowanie odpadów biodegradowalnych). 11.2 Zieleń w mieście Zieleń w mieście to nie tylko ozdoba — jest ważna dla zdrowia i jakości życia mieszkańców. Obecność zieleni sprawia, że mieszkańcom nie tylko lepiej się wypoczywa, ale także pracuje. Dlatego będziemy dbali o dobre warunki do rekreacji, aktywnego wypoczynku i spotkań wśród zieleni. Zadbamy o to, by tereny zieleni były dostępne z miejsca zamieszkania na odległość krótkiego spaceru. Powstrzymamy wyprzedaż i zabudowę terenów zieleni, zamiast tego będziemy tworzyć nowe parki i skwery. Zadbamy o pielęgnację istniejących i zwiększenie liczby nowych drzew przy ulicach i między budynkami. Będziemy dbali o to by zieleń tworzyła spójny system, co wspiera równowagę przyrodniczą, poprawia mikrokli-mat i jakość powietrza. Ważnym elementem zieleni są dla nas ogródki działkowe. Posadzimy 4 tysiące drzew w czasie jednej kadencji
  • 52. Program dla Torunia 51 III. Porozumienie miast Rozwiązanie wielu lokalnych problemów w miastach wymaga zmian na poziomie ogólnokra-jowym. Dlatego tworzymy Porozumienie Ruchów Miejskich, by razem walczyć o wspólne miejskie sprawy, wpływać na ustawodawstwo i podział środków oraz zabiegać o interes pol-skich miast wszędzie tam, gdzie zapadają istotne decyzje: w Warszawie, Brukseli czy Stras-burgu. Połączone siły ruchów miejskich zadbają m.in. o lepsze prawo regulujące kwestie polityki mieszkaniowej, reprywatyzacji, bezpieczeństwa ruchu, reklamy zewnętrznej czy uprawnień samorządów, by zapewnić naszym miastom zrównoważony rozwój, a ich mieszkańcom lepszą jakość życia. 1. Współpraca z innymi miastami dla dobra wspólnego mieszczan Będziemy zabiegać o gruntowną nowelizację polskich regulacji prawnych m.in. ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz uchwalenie ustawy o rewitalizacji, w celu dostosowania polskiego prawa do europejskich standardów planistycznych i zasad zrównoważonego rozwoju, wyrażonych m.in. w Karcie Lipskiej. Będziemy postulować wprowadzenie mechanizmów stymulujących systemowe rozwiązania dla transportu zrównoważonego oraz nowoczesnego zarządzania metropo-liami oraz polityki aglomeracyjnej. Naszym zdaniem niezwykle ważne jest również przeprowadzenie szerokich konsultacji społecznych na te-mat reformy ordynacji wyborczej i zapoznanie opinii publicznej z gamą rozwiązań ordynacyjnych, stosowanych w stabilnych demokracjach. Gdy w czerwcu 2011 r. odbył się pierwszy Kongres Ruchów Miejskich, w Polsce o sprawach miejskich decydowały cztery różne ministerstwa. Postulowaliśmy wtedy w ramach Kongresu o spójną politykę miejską na szczeblu centralnym. W odpowiedzi na nasz postulat Ministerstwo Rozwoju Regionalnego przygotowało „Założenia do Krajowej Polityki Miejskiej”. Były one obiektem wnikliwej analizy ze strony społecznej podczas drugiego Kongresu Ruchów Miejskich, który odbył się w li-stopadzie 2012 r. w Łodzi, a jego ostateczna wersja, uwzględniająca część postulatów ruchów miejskich, została przyjęta przez rząd w lipcu 2013 r. Jednocześnie działania legislacyjne rządu nie zawsze były z tym zgodne. Wystarczy nadmienić przyjęcie we wrześniu 2013 r. ustawy „Mieszkanie dla Młodych”, przygotowanej przez ówczesne Ministerstwo
  • 53. 52 Program dla Torunia Budownictwa, która nie tylko sprzyja rozlewaniu się miast, ale też była sprzeczna m.in. z Narodowym Programem Rewitalizacji, opracowywa-nym w tym samym czasie przez ówczesne Ministerstwo Rozwoju Regio-nalnego. Postulat spójnej polityki dla zrównoważonego rozwoju polskich pozostaje wciąż niezrealizowany. Jednocześnie bardzo silny wpływ na kształt krajowej polityki miejskiej poprzez swoją działalność lobbystyczną mają takie organizacje jak Związek Miast Polskich czy Polski Związek Firm Deweloperskich. Ich celem jest przede wszystkim zabezpieczenie interesu „profesjonalnych samorządowców” oraz dużych inwestorów. W trójkącie „gry o miasto” (władza–biznes–mieszkańcy) głos mieszkańców był przez lata najsłabiej słyszalny a mieszkańcy nie mieli organizacji, która broniłaby ich intere-sów na forum ogólnopolskim. Dlatego istotnym elementem działalności Porozumienia Ruchów Miejskich jest tworzenie presji politycznej w celu uspójnienia polityki miejskiej na szczeblu centralnym oraz dostosowania jej do potrzeb mieszkańców, a nie lokalnych polityków czy inwestorów. 2. Toruń naprawdę dobrym sąsiadem i partnerem gospodarczym Wprowadzimy nową jakość w relacjach z innymi miastami. Chcemy skończyć z uprawianiem konkurencji między miastami, rozpoczynając konstruktywną współpracę, wymianę doświadczeń i dobrych praktyk, aby mieszkańcom polskich miast żyło się lepiej. W tym celu powstało Po-rozumienie Ruchów Miejskich. Naszym celem jest ścisła współpraca dla dobra mieszkańców. W tym celu: 1. Będziemy współpracować z innymi miastami w celu wymiany do-brych praktyk; 2. Miasta będą wymieniać się informacjami i danymi oraz skutecznymi rozwiązaniami poprawiającymi jakość życia; 3. Wdrożymy współpracę w zakresie wspólnych zakupów; 4. Będziemy blisko współpracować z pobliskimi gminami. Wdrożymy wspólne programy i inwestycje w komunikację podmiejską. Samo się nie zrobi. Idź na wybory 16 listopada i wybierz Czas Mieszkańców.