Hydro

1. Hydrological model analysis แบบจําลองทางอุทกศาสตร์
อันดับแรกก่อนที่จะสร้างแบบจําลองทางอุทกศาสตร์จะต้องกําหนด จุดออกของนํ้า (Pour
Point) ขึ้นมาก่อน แต่ก่อนที่จะทําจุดออกของนํ้า (Pour Point) ได้จะต้องทําแบบจําลองความสูง
เชิงเลข (DEM) เสียก่อน ซึ่ง DEM จะได้มาจากข้อมูลที่สุ่มเก็บมาในลักษณะของจุด เช่น ปริมาณ
นํ้าฝน อุณหภูมิ จุดความสูง เป็นต้น ดังนั้นอันดับแรกมาเริ่มทํา DEM ก่อน
การทํา DEM
1. สร้างโฟลเดอร์เปล่าขึ้นมา 1 โฟลเดอร์ แล้วก็อปข้อมูลต้นฉบับมาใส่ในโฟลเดอร์ที่เราสร้าง
ไว้ที่ทําแบบนี้เพื่อไม่ให้ข้อมูลต้นฉบับเราเปลี่ยนแปลงไป

2. 2. เปิดข้อมูลที่เราต้องการทํา DEM ขึ้นมา
3. ทําการ Interpolate โดยใช้วิธี IDW ในการทํา

3. 4. จากนั้นใส่ข้อมูลในช่อง Input point featue เป็นข้อมูลจุดที่เราเปิดไว้ แล้วในช่อง Z value
ให้ใส่ค่า Z ของข้อมูลจุดลงไป ช่อง output raster คือ brows ไปยังที่ที่เราต้องการเก็บข้อมูล
ช่อง output cell size ให้เปลี่ยนเป็น 40
5. ผลของ DEM แบบจําลองความสูงเชิงเลข
เมื่อเราได้ข้อมูล DEM แล้ว เราจะมาเริ่มทํา Fill , Flow direction ,Flow accumulation,Stream
order,Basin,watershed ตามลําดับ
ให้ไปเซ็ตให้อยู่ในขอบเขตที่
เราต้องการใน Environments
ซึ่ง เราจะไปเซ็ตค่าตรง
Processing Extent กับ Raster
Analysis

4. 1. การเติมเต็ม พท. Fill >> คือ การปรับพื้นผิวให้มีความสูงใกล้เคียงกัน
1.1 ให้ไปเปิดเครื่องมือ Spatial Analyst Tools >> Hydrology เครื่องมือเกี่ยวกับ
แบบจําลองทางจะอยู่ในนี้ทั้งหมด จากนั้นเลือกเครื่องมือ Fill
1.2 ใส่ข้อมูล IDW แล้วเลือกโฟลเดอร์ที่ต้องการเก็บงาน แล้วกด OK

5. 1.3 แสดงผล Fill
2. ทิศทางการไหล Flow direction >> คือ การคํานวณทิศทางการไหลจากเซลล์หนึ่งไปยง
เซลล์หนึ่งในรูปแบบข้อมูลราสเตอร์
2.1 ไปเปิดเครื่องมือ Flow direction

6. 2.2 ใส่ข้อมูล Fill จากนั้นเลือกโฟลเดอร์ที่ต้องการเก็บงานแล้วกด OK
2.3 แสดงผล

7. 3. การไหลสะสม Flow accumulation >> คือ การคํานวณการไหลสะสมของข้อมูลทุกๆเซลล์
ไปยังเซลล์ที่มีความชันตํ่าที่สุด สามารถเป็นจุดออกของนํ้าได้
3.1 ไปที่คําสั่งFlow accumulation จากนั้นใส่ข้อมูล Flow direction แล้วเลือกโฟลเดอร์ที่
เก็บงาน จากนั้น ตรง Data type มันจะมี 2 แบบ คือ Float (จํานวนจริง) และ Integer
(จํานวนเต็ม) ให้เลือกเป็น Integer จากนั้น กด OK
3.2 แสดงผล

8. 4. ลําดับของลํานํ้า Stream order >> คือ การจัดลําดับให้กับลุ่มนํ้า
มีอยู่ 2 แบบ คือ แบบ Strahler กับ แบบ Shreve
4.1 แบบ Strahler >>ไปที่คําสั่ง Stream order ตรงช่อง Input stream raster ให้ใส่ข้อมูล
Flow accumulation ตรงช่อง Input Flow ให้ใส่ข้อมูล Flow direction แล้วเลือกโฟลเดอร์ที่
ต้องการเก็บจากนั้นเลือกทําแบบ Strahler จากนั้นกด OK
4.1.1 แสดงผล

9. 4.2 แบบShreve >> ไปที่คําสั่ง Stream order ตรงช่อง Input stream raster ให้ใส่ข้อมูล Flow
accumulation ตรงช่อง Input Flow ให้ใส่ข้อมูล Flow direction แล้วเลือกโฟลเดอร์ที่ต้องการเก็บ
จากนั้นเลือกทําแบบ Shreve จากนั้นกด OK
4.2.1 แสดงผล

10. 5. การแปลง Stream order จากแรสเตอร์ให้เป็นเว็กเตอร์ ซึ่งเราจะใช้ข้อมูลของ Stream order
แบบ Strahler มาทํา
5.1 ไปที่คําสั่ง Stream to feature
5.2 ตรงช่องของ Input stream raster ให้ใส่ข้อมูล แบบ Strahler ตรงช่อง Input Flow ให้ใส่
ข้อมูล Flow direction จากนั้นเลือกโฟลเดอร์ที่เก็บงาน แล้วกด OK

11. 5.3 แสดงผล
5.4 ผลเมื่อทําการ Zoom

12. 6. ทําการเลือกเส้นที่มากกว่า หรือเท่ากับ 5 ขึ้นไป เพื่อเป็นการเอาแต่เส้นหลักๆ โดยใช้วิธี
Select By Attributes
6.1 แสดงผลเมื่อ Select By Attributes เสร็จ

13. 6.2 ทําการ Export ข้อมูลออกมา
6.3 การ Save ต้อง Save เป็น Shapefile

14. 6.4 เปิดการแสดงผลข้อมูลที่ทําการ Export มาเมื่อข้างต้น
7. ลุ่มนํ้า Basin >> คือ การวิเคราะห์พื้นที่ลุ่มนํ้าว่าอยู่ในบริเวณใดบ้าง จะใช้ข้อมูล Flow
direction เป็นข้อมูลหลักในการวิเคราะห์
7.1 เปิดคําสั่ง Basin จากนั้น ใส่จ้อมูล Flow direction แล้วเลือกที่ต้องการเก็บงาน จากนั้น
กด OK

15. 7.2 แสดงผล
8. การทําพื้นที่รับนํ้า watershed >> อย่างแรกต้องกําหนด Pour Point ขึ้นมาก่อน
Pour Point มักจะอยู่บริเวณขอบๆของพื้นที่ และอยู่ใน พื้นที่ตํ่า สามารถจะดูจากค่าความตํ่าสูงของ
พื้นที่ได้จากข้อมูลFlow accumulation ที่เราทําผ่านมาแล้ว
8.1 เปิดข้อมูล Flow accumulation จากนั้นทําการสร้าง Shapefile เพื่องสร้างจุด Pour
Point

16. 8.2 ทําการ Snap Pour Point >> ไปที่คําสั่ง Snap
8.3 ตรงช่อง Input raster ให้ใส่ข้อมูล Pour Point ที่เราจุดไว้ตอนแรก ตรงช่อง Pour Point
Field เลือกเป็น ID เลือกโฟลเดอร์ที่ต้องการเก็บงาน แล้วกด OK

17. 8.4 เมื่อได้แล้ว Pour Point เราจะเริ่มทําขั้นตอนสุดท้าย คือ watershed ไปที่คําสั่ง
watershed
8.5 ตรงช่อง Input raster ให้ใส่ข้อมูลที่การ Snap มาจากข้างต้น แล้วไปเลือกโฟลเดอรที่
เก็บงาน จากนั้น กด OK

18. 8.6 แสดงผล
8.7 พื้นที่ที่ได้สามารถรับนํ้าได้ตามเส้นทาง Stream

19. 8.8 การแปลงตัวwatershed ไปเป็นโพลิกอน >> ไปที่ กล่องเครื่องมือที่ชื่อว่า Conversion
Tools >> Raster to Point
8.9 จะได้ไฟล์เป็น Polygon สามารถนําไปใช้งานได้