Lubuski przedsiębiorca rzadziej niż sąsiedzi wprowadza do swojej firmy innowacyjne rozwiązania.

1. Raport o sytuacji mikro i małych firm w roku 2015
w Polsce i województwie lubuskim
Zielona Góra, 5 kwietnia 2016
Tomasz Kierzkowski, Departament Klienta Biznesowego

2. 1
Plan prezentacji
 Wyniki ogólnopolskie Raportu
 Wyniki dla lubuskiego
 Temat specjalny - startupy

3. 2
Szósty raport Banku Pekao SA o sytuacji mikro i małych firm
Mikro firmy – przedsiębiorstwa zatrudniające do 9 pracowników,
Małe firmy – przedsiębiorstwa zatrudniające do 49 pracowników,
 6 904 wywiady z właścicielami firm,
 Badanie prowadzone we wrześniu 2015 r.,
 70 pytań - ponad 400 tysięcy odpowiedzi,
 Wyniki na poziomie krajowym, regionalnym
(16 województw) i lokalnym (66 podregionów),
 Wyniki za lata 2010-2015.
 12 eksperckich artykułów o startupach,
 10 case studies firm rozpoczynających działalność,
 16 konferencji regionalnych we współpracy
z marszałkami województw (marzec-kwiecień 2016).
Temat specjalny: start-upy

4. 3
Dalsza poprawa nastrojów mikro i małych przedsiębiorców w 2015 r.
– wskaźnik koniunktury zbliża się do poziomu 100 punktów
Wskaźniki w ramach badania mogą przyjmować wartości od 50 do 150,
przy czym 50 oznacza „dużo gorzej”, 75 – „gorzej”, 100 – „ani lepiej, ani gorzej”, 125 – „lepiej”, 150 – „dużo lepiej”
+ 2 pkt
Ogólny Wskaźnik Koniunktury Mikro i Małych Firm
- syntetyczna miara nastrojów właścicieli firm
92,7
91,7
89,5
93,6
96,4
98,3
2010 2011 2012 2013 2014 2015
+ 9 pkt
8 pytań dotyczących oceny ostatnich i przyszłych 12 miesięcy:
1. Ocena sytuacji gospodarczej
2. Ocena sytuacji branży
3. Ocena sytuacji firmy
4. Ocena przychodów firmy
5. Ocena wyniku finansowego firmy
6. Ocena zatrudnienia
7. Ocena dostępności finansowania zewnętrznego
8. Ocena długości oczekiwania na zapłatę
Łącznie ponad 110 tysięcy odpowiedzi

5. 4
Wyraźny wzrost oceny ostatnich 12 miesięcy (+3 pkt)
i oczekiwania dalszej poprawy sytuacji w 2016 roku
+ 3 pkt
+ 1 pkt
Ogólny Wskaźnik Koniunktury Mikro i Małych Firm
89,1 88,7
87,6
89,5
93,7
96,496,4
94,6
91,5
97,8
99,1
100,2
92,7
91,7
89,5
93,6
96,4
98,3
2010 2011 2012 2013 2014 2015
Ostatnie 12 miesięcy Przyszłe 12 miesięcy Średnia wartość

6. 5
Wskaźnik wyprzedzający koniunktury mikro i małych firm
dobrze skorelowany ze wskaźnikiem wzrostu PKB
*PKB w roku 2016 – prognoza Banku Pekao
3,7 5,0
1,6
1,3
3,3
3,6 3,7
96,4
94,6
91,5
97,8
99,1
100,2
080
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016*
PKB (r/r, %) Przyszłe 12 miesięcy
Ogólny Wskaźnik Koniunktury Mikro i Małych Firm
na tle wzrostu PKB

7. 6
97,0
100,0
99,8
96,6
95,7
97,2
91,6
93,1
97,4
100,8
101,0
99,1
98,6
99,6
94,5
95,4
Oczekiwanie na
zapłatę
Dostępność
zewnętrznego
finansowania
Zatrudnienie
Wynik finansowy
firmy
Przychody firmy
Sytuacja firmy
Sytuacja branży
Ogólna sytuacja
gospodarcza
Rok 2015
Rok 2014
Znacznie lepsza ocena sytuacji finansowej firmy i sytuacji branży
+3
+3
+ 3
+ 2
+ 2
+ 1
+ 1
+ 0

8. 7
94,7
92,5
88,7
94,5
98,6 99,1
2010 2011 2012 2013 2014 2015
Budownictwo
91,1
89,9
87,7
91,5
93,4
95,6
2010 2011 2012 2013 2014 2015
Handel
93,6
92,8
90,9
94,9
97,1
99,6
2010 2011 2012 2013 2014 2015
Usługi
92,4
91,8
90,6
93,9
98,6 99,5
2010 2011 2012 2013 2014 2015
Produkcja
Poprawa wskaźnika koniunktury we wszystkich badanych branżach
w ciągu ostatnich trzech lat
+1
+9
+2
+9
+2
+8
+1
+10
92,4
91,8
90,6
93,9
98,6
99,5
93,6
92,8
90,9
94,9
97,1
99,6
91,1
89,9
87,7
91,5
93,4
95,6
94,7
92,5
88,7
94,5
98,6
99,1
2010 2011 2012 2013 2014 2015
Produkcja Usługi Handel Budownictwo

9. 8
Rekordowo dobry rok dla firm prowadzących działalność eksportową
 Eksport w ostatnim roku deklarowało 15% mikro oraz 37% małych firm,
 Ocena przychodów z eksportu o +9 punktów wyższa od oceny całkowitych przychodów,
 17% firm deklaruje prowadzenie działalności eksportowej w roku 2016.
Ocena przychodów z eksportu
90,4 89,8
88,9
92,2
95,7
98,698,6
102,9 102,5 102,7
104,0
107,2
2010 2011 2012 2013 2014 2015
Ocena przychodów Ocena przychodów z eksportu
9 10
12
7
13
16
2010 2011 2012 2013 2014 2015
Odsetek eksportujących mikro
i małych firm

10. 9
Ocena dostępności zewnętrznego finansowania
Po raz kolejny wysoko oceniona dostępność zewnętrznego
finansowania dla mikro i małych firm
98,1
97,4 97,1
98,4
99,1
100,3
99,4
98,9
97,9
100,0
100,9
101,3
2010 2011 2012 2013 2014 2015
Ostatnie 12 miesięcy Przyszłe 12 miesięcy

11. 10
Istotna zmiana w percepcji przedsiębiorców
– większa otwartość na korzystanie z finansowania zewnętrznego…
51 48
24
13
56
28
7
14
Brak potrzeby
Niechęć do
zadłużenia
Tańszy koszt
kapitału własnego Brak możliwości
2014 2015
Przyczyny niekorzystania
z zewnętrznego finansowania bieżącej działalności

12. 11
… przełożyła się na wzrost liczby firm korzystających z kredytu
i ponoszących wydatki inwestycyjne
Odsetek mikro i małych firm inwestujących
w ostatnich 12 miesiącach
 Z finansowania działalności bieżącej kredytem korzystało 50% małych i 25% mikro firm,
 Projekty inwestycyjne zrealizowało 63% małych firm i 45% mikro firm,
 18% firm finansowało inwestycje kredytem,
 W roku 2016 odsetek inwestujących mikro i małych firm może przekroczyć 50%.
42 41 43 40 40
46
2010 2011 2012 2013 2014 2015
22 24 24 24 24 26
2010 2011 2012 2013 2014 2015
Odsetek firm korzystających w ostatnich 12
miesiącach z kredytu na finansowanie bieżącej
działalności

13. 12
Wyniki Raportu dla województwa lubuskiego
 2 podregiony – jednostki
statystyczne EUROSTAT:
 Gorzowski,
 Zielonogórski.

14. 13
Ogólny Wskaźnik Koniunktury najwyższy na Pomorzu.
Wskaźnik dla lubuskiego (99,5 pkt.) trzecim, najlepszym w kraju.
98
(-1)
100
(+3)
99
(+3)
99
(+3)
97
(+0)
99
(+1)
99
(+2)
99
(+4)
97
(+2)
98
(+1)
97
(+1)
98
(+1)
97
(+4)
98
(+1)
97
(+2)
96
(+2)
(+4) – różnica pomiędzy średnim Ogólnym Wskaźnikiem Koniunktury w roku 2015 i 2014

15. 14
Ogólny Wskaźnik Koniunktury najwyższy w podregionie
zielonogórskim
Wskaźnik koniunktury dla kraju
Wskaźnik koniunktury dla
lubuskiego
Wskaźnik koniunktury dla podregionów

16. 15
97,4
100,8
101,0
99,1
98,6
99,6
94,5
95,4
99,7
101,3
100,9
101,1
100,5
100,2
96,0
95,8
Oczekiwanie na zapłatę
Dostępność zewnętrznego
finansowania
Zatrudnienie
Wynik finansowy firmy
Przychody firmy
Sytuacja firmy
Sytuacja branży
Ogólna sytuacja gospodarcza
Lubuskie Polska
Indeks długości oczekiwania na zapłatę w województwie lubuskim
najwyższy w kraju
+2
+2
+0
+ 2
+ 1
- 0
+1
+2

17. 16
Odsetek inwestujących firm w lubuskim znacznie wyższy od średniej
krajowej przy niewielkiej skali nakładów

18. 17
17% lubuskich mikro i małych firm prowadziło działalność
eksportową w ostatnim roku
 Mimo spadku odsetka eksporterów o 6 p.p. w porównaniu z rokiem 2014,
więcej eksporterów jedynie w mazowieckim (20%) oraz zachodniopomorskim
(19%),
 W roku 2016 planowany wzrost odsetka eksportujących firm (22% -
najwyższy wynik w kraju).

19. 18
Innowacje i źródła ich finansowania
Innowacje produktowe Innowacje procesowe

20. 19
Najważniejsze bariery rozwoju firm w województwie lubuskim –
wysokość podatków, obciążenia biurokratyczne i koszty pracy
Właściciele firm byli proszeni o skwantyfikowanie każdej z barier w skali od 1 (brak bariery) do 5 (bardzo ważna bariera)
 Średnia wartość barier w
Polsce identyczna jak rok
temu (2,75 pkt.),
 Średnia barier w lubuskim
(2,72 pkt.) zbliżona do
średniej krajowej,
 W porównaniu z rokiem 2014
wzrosło znaczenie
następujących barier:
 Konkurencja innych firm,
 Obciążenia biurokratyczne,
 Przepisy prawne,
 Dostęp do programów
pomocowych,
 Kwalifikacje pracowników.
2,16
2,24
2,28
2,32
2,35
2,45
2,49
2,69
2,74
2,77
3,20
3,26
3,27
3,47
3,57
2,16
2,02
2,25
2,16
2,14
2,36
2,43
2,79
2,64
2,64
3,40
3,48
3,26
3,44
3,61
Korupcja
Sądownictwo
gospodarcze
Czynniki
makroekonomiczne
Dostęp do finansowania
zewnętrznego
Kwalifikacje pracowników
Zatory płatnicze
Dostęp do programów
pomocowych
Szara strefa
Popyt na produkty/usługi
Niska rentowność
Przepisy prawne
Obciążenia biurokratyczne
Konkurencja innych firm
Koszty pracy
Wysokość podatków
Lubuskie Polska

21. 20
Temat specjalny – startupy
 Wykształcenie i wcześniejsze doświadczenie zawodowe atutem
właścicieli startupów
66%
właścicieli ma wyższe
wykształcenie
dla 64%
właścicieli
to pierwsza firma
71%
właścicieli to osoby w
wieku 25-44 lata
92%
właścicieli wcześniej
pracowało
82% firm założonych
ze środków
własnych
98%
startupów
to mikrofirmy
W badaniu wzięło udział 614 startupów, czyli firm działających na rynku krócej niż 3 lata

22. 21
Optymizm właścicieli startupów
- istotnie wyższe oceny na tle wszystkich badanych firm
+ 10
+ 10
+ 9
109,6
108,4
108,3
106,2
102,2
101,0
98,2
98,2
99,6
99,1
98,6
101,0
100,8
94,5
97,4
95,4
Sytuacja firmy
Wynik finansowy
firmy
Przychody firmy
Zatrudnienie
Dostępność
zewnętrznego
finansowania
Sytuacja branży
Oczekiwanie na
zapłatę
Ogólna sytuacja
gospodarcza
Startupy Wszystkie firmy
+ 5
+ 1
+ 7
+ 1
+ 3

23. 22
Większość właścicieli startupów planuje rozwinąć swoją firmę
w perspektywie najbliższych trzech lat
Sytuacja firmy za 3 lata
63%
28% 9%
W firmie będzie
zatrudnionych więcej
osób, jej skala
działalności będzie
większa
Firma będzie
wyglądać podobnie
jak dzisiaj
Firmy nie będzie już
prawdopodobnie na
rynku

24. 23
Startupy szansą na tworzenie nowych miejsc pracy
100,9
99,7
99,2
100,5
101,7
102,8
105,5
102,2
103,5
104,1
105,8
108,6
2010 2011 2012 2013 2014 2015
Zatrudnienie w kolejnych 12 miesiącach - mikro i małe firmy
Zatrudnienie w kolejnych 12 miesiącach - startupy
 W mikro i małych firmach pracuje 4,7 miliona osób,
co stanowi 51% pracujących w polskich przedsiębiorstwach (2014; GUS).
Ocena zatrudnienia startupy
mikro i małe
ogółem

25. 24
Ułatwieniem dla startupów byłyby mniejsze obciążenia finansowe,
lepszy dostęp do finansowania oraz uproszczenie przepisów
Zmiany, które ułatwiłyby rozpoczynanie i prowadzenie
działalności gospodarczej przez startupy
50%
27%
11%
10%
10%
9%
Zmniejszenie pozapłacowych kosztów
pracy (ZUS, podatki)
Lepszy dostęp do finansowania
zewnętrznego
Uproszczenie przepisów podatkowych
i ich jednolita interpretacja
Mniej skomplikowane zasady
prowadzenia działalności
gospodarczej
Łatwiejsze procedury przy rejestracji
firmy
Więcej instrumentów wsparcia dla
młodych

26. 25
Bank Pekao partnerem dla startupów – dedykowana linia kredytowa
z gwarancją Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego
Gwarancje kredytów obrotowych dla firm rozpoczynających działalność
gospodarczą w ramach Programu Konkurencyjność i Innowacja (CIP)
 Dla firm działających do 2 lat,
 Nieodnawialne kredyty obrotowe o wartości do 20 tys. PLN udzielane na okres 1 roku,
 Wymagana 1 opłacona faktura lub rachunek od kontrahenta,
 Gwarancja 50% kapitału i odsetek.
Korzyści dla firmy
 Niższa marża kredytowa,
 Kredyty poniżej 10 tys. PLN zabezpieczone wyłącznie gwarancją EFI,
 Kredyty do 20 tys. PLN z gwarancją EFI i innym dodatkowym zabezpieczeniem,
 Budowa historii kredytowej w banku,
 Koszt gwarancji 0 PLN przy braku pomocy publicznej,
 Prosta dokumentacja bez biznesplanu.
60% kredytów udzielonych firmom działającym do 6 miesięcy
85% udzielonych firmom działającym do 12 miesięcy

27. 26
Bank Pekao partnerem konkursu „Społeczny startup”
Pierwsza edycja konkursu „Społeczny startup”
Cel: Promocja przedsiębiorstw społecznych
10 laureatów konkursu prezentowanych w raporcie
zorganizowana we współpracy z Ashoka Polska oraz UniCredit Foundation
promocja firm, które prowadzą działalność gospodarczą w celu integracji
społecznej i zawodowej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym
Jednym z laureatów jest Dalej Razem sp. z
o.o. z Zielonej Góry, zatrudniająca osoby z
autyzmem oraz zespołem Aspergera.
www.firma.dalejrazem.pl

28. 27
Co jeszcze w raporcie ?
 Finanse dla startupów,
 Instytucje wspierające startupy,
 Instrumenty wsparcia innowacyjnych startupów,
 Niemieckie i chorwackie doświadczenia
w zakresie wsparcia startupów,
 Sylwetki 10 startupów – klientów Banku Pekao
(w tym jedna firma z województwa lubuskiego –
FHU Agapol Agata Grzebielucha),
 Konkurs „Społeczny startup”

29. 28
Dziękuję za uwagę
Tomasz Kierzkowski
Dyrektor Biura Funduszy Unii Europejskiej i Programów Publicznych
Tel. 22 524 53 48
E-mail: Tomasz.Kierzkowski@pekao.com.pl
Raporty z lat 2010-2014 dostępne na: www.pekao.com.pl/mis