This document provides instruction on the topic of MAKOPANYI (compound words) in three sections:
1. It defines MAKOPANYI as words formed by combining two or more distinct words or morphemes to create a single new word, known as a compound word.
2. It identifies the specific type of compound word as MAKOPANYI A TLHAGO (closed compounds) and provides examples.
3. It encourages students to learn about and properly use grammar in an appropriate manner.
1. The document discusses different types of adverbs in Sesotho which provide information about manner, place, and time regarding verbs.
2. There are three main types of adverbs: adverbs of time (neng), adverbs of place (kae), and adverbs of manner (bjang).
3. Examples are provided of how suffixes like -ng, -ny, and ga are used to form different types of adverbs in Sesotho.
This document provides instruction on the topic of MAKOPANYI (compound words) in three sections:
1. It defines MAKOPANYI as words formed by combining two or more distinct words or morphemes to create a single new word, known as a compound word.
2. It identifies the specific type of compound word as MAKOPANYI A TLHAGO (closed compounds) and provides examples.
3. It encourages students to learn about and properly use grammar in an appropriate manner.
1. The document discusses different types of adverbs in Sesotho which provide information about manner, place, and time regarding verbs.
2. There are three main types of adverbs: adverbs of time (neng), adverbs of place (kae), and adverbs of manner (bjang).
3. Examples are provided of how suffixes like -ng, -ny, and ga are used to form different types of adverbs in Sesotho.
2. Matseno
2 0 X X C O N F E R E N C E P R E S E N T A T I O N 2
Thutong ye, re tlo ithuta ka ga mašala, e
lego karolo ye bohlokwa popopolelong.
Mašala a re thuša go boledišana
gabotse goba go nolofatša polelo ka go
tšeela maina legato le go efoga
poeletšo.
3. Maikemišetšo a thuto
#. Hlaloša gore mašala ke eng?
#. Hlaloša/ Bontšha mehuta ye e fapanego ya mašala.
#. Kwešiša ka moo o ka šomišago mašala ka gona polelong.
2 0 X X C O N F E R E N C E P R E S E N T A T I O N 3
4. 2 0 X X C O N F E R E N C E P R E S E N T A T I O N 4
Mašala ke eng?
Mašala ke mantšu ao a tšeago legato la
maina/ mantšu go efoga poeletšo
dipolelong. Mašala aka ema sebakeng sa
mantšu ao a itšego go šupa batho,
diphoofolo,dilo ge ešita le dikgopolo.
5. Mehuta ya mašala
• Mašalašala
Ke mehuta ya mašala yeo e emago sebakeng sa leina. Ka tlase ga mašalašala re na le
mehuta ye meraro yeo e emelago batho e lego mašalašala ao a emelago motho wa pele,
motho wa bobedi gammogo le motho wa boraro. Mašalašala ao a emelago motho wa pele
a šupa motho yo a bolelago, mohlala e kaba: (nna, rena). Mašalašala ao a emelago motho
wa bobedi a šupa motho yo a boledišwago goba motho yoo seboledi se bolelago le yena (
wena,lena), gomme mašalašala a motho wa boraro a šupa motho goba selo seo go
bolelwago ka sona ( yena, bona , yona).
2 0 X X C O N F E R E N C E P R E S E N T A T I O N 5
6. Mašalašupi
• Ke mohuta wa mašala wo o šupago selo seo se itšego. Go ka
šupwa motho yo a itšego, lefelo goba selo seo se itšego.
• Mohlala: yo, ye ,yela
Mašalašupileba~ ke mohuta wa mašala woo o re lebantšhago
thwii le seo go bolelwago ka sona. Re šupetšwa thwii le seo se
bolelwago.
Mohlala:
#Motho yo # Koloi ye # Diaparo tše
Motho yoo Koloi yeo Diaparo tšeo
Motho yola Koloi yela Diaparo tšela
2 0 X X C o n f e r e n c e p r e s e n t a t i o n 6
7. Mašalathuo
Ke mohuta wa mašala woo o bontšhago gore dilo tšeo di itšego
di na le mong goba batho ba tšona, e kaba lehumo , leruo goba
phahlo ya motho.Ka boripana re kare di nale mong goba beng ba
tšona.
Mehlala:
#. Di ka akaretša tšaka, tša gago, tša rena le tša bona.
Mohlape wola wa dikgomo ke waka le Lesego.
• Wona ke wa rena.
• Mo lefokong le re bona go šomišitšwe mehuta ye mebedi ya masala empa ka tlase ga
hlogo ye re tšitšinkela kudu go lešalathuo.
• Barutwana ba tla botšišwa mehlala ye mengwe.
2 0 X X C o n f e r e n c e p r e s e n t a t i o n 7
8. Tsela tša go šomiša mašala dipolelong
Go šomiša mašala ka dipolelong, re swanetše go hlaola leina leo
re nyakago go le tšeela legato gomme re kgethe leemedi la
maleba.
Mohlala:
Go e na le gore “ Maria o ile lebenkeleng, gomme Maria a reka maswi”, re ka re “ Maria o
ile lebenkeleng, gomme a reka maswi”.
Tabeng ye,” Yena” ke leemedi leo le tšeago legato la leina “Maria”.
E ka ngwalwa ka mokgwa wo: Yena o ile lebenkeleng gomme a reka maswi.
2 0 X X C o n f e r e n c e p r e s e n t a t i o n 8
9. Mafetšo
Ge re phetha, masala a bohlokwa
popopolelong ka ge a re thuša go
boledišana gabotse ka go tšea
legato la maina le go efoga
poeletšo. Go na le mehuta ye e
fapanego ya masala gomme a
mangwe le a mangwe a nale
tšhomišo ya yona ye e itšego go
fetišetša dikgopolo le tšhedimošo.
Ka go kwešiša ka moo re ka
šomišago masala ka dipolelong,
re ka kaonafatša mabokgoni a
rena a go ngwala le poledišano.
2 0 X X C O N F E R E N C E P R E S E N T A T I O N 9
10. Ke a leboga!
Mis s Magale
2 0 X X C O N F E R E N C E P R E S E N T A T I O N 10