Mehuta ya Madiri Ledirani Leitiri Lentiri

1. MADIRI (THUTAPOLELO)

2. MADIRI

3. LEDIRI KE ENG?
Lediri ke lentšu leo le laetšago modiro wo o dirwago ke sediri elego leinantšu
goba lešala.
Lediri ke lentšu le elego gore mo go lona go na le tiro yeo e diragalago goba se
sengwe sa diragala.
Lediri le bopša ke hlogo ya leina + modu + moselana yeo e ikgethilego.
MOHLALA:
Monna o lema ka dikgomo
Morutiši o ruta barutwana
Matome o a bina

4. MEHUTA YA MADIRI
 LEDIREDI
 LEDIRIŠI
 LEDIRANI
 LEDIREGI
 LEDIROLLE
 LEDIRIŠIŠI
 LEDIRAKI
 LENTIRI
 LEITIRI
 LEFITILE
 TIRWA

5. 1. LEDIRANI
 Ledirani le hlaloša tiragalo yeo e hlakanetšwego ke bobedi goba sehlopha.
 Mohuta wo wa lediri o hlaloša gore modiro wo o dirwago ke yo mongwe, o
fetela go yo mongwe, gomme yo wa bobedi a dira wona modiro woo gore
o boele go wa pele.
Mohlala: betha- bethana

6. SEBOPEGO SA LEDIRANI
Ledirani le bopša ka go beya moselana wa –an- ga botsana elego seoketši
pele ga –a- ya mafelelo ya lediri.
N:B Moselana wa ledirani o tsentšhiwa magareng ga modu wa lediri le
tumanoši ya mafelelo.
MOHLALA: MODU LEDIRANI TUMANOŠI KUTU
 Tseba: -Tseb- -an -a (Tsebana)
BoMalebale ba tsebana le BoMaripane
 Hlaba: -hlab- -an -a (Hlabana)
Kgomo go hlabana tša šaka le tee

7. 2. LEITIRI
 Ke mohuta wa lediri wo o laetšago gore motho o itirela goba o itira se
sengwe ka nako ye e itšego.
 Go mohuta wo wa lediri tiro e wela godimo ga sediri
Mohlala: betha- ipetha

8. SEBOPEGO SA LEITIRI
Hlogo ya –i- e hlomelwa mo pele ga kutu ya lediri, hlogo ye e ngwalwa ele
lentšu le tee.
Mohlala:
 Ruta – ithuta
Mokgadi o ithuta go bala
 Tshwara- itshwara
Molebogeng o itshwara sefahlego

9. LENTIRI
 Lentiri ke mohuta wa lediri wo elego gore tiro e diriwa mothong yo mongwe
 Go lentiri tiro e wela godimo ga motho yo mongwe.
Mohlala: Ruta- Nthuta

10. SEBOPEGO SA LENTIRI
 Lentiri le tliša ke hlogo ya –n- gomme yona e hlomesetšwa mathomong.
 Go mohuta wo wa lediri hlogo ya –n- e hlomelwa mo pele ga kutu ya lediri,
hlogo e ngwalwa e le lentšu le tee.
Mohlala:
 Gata- nkgata
Buti o nkgata ka seeta
 Tšhela- ntšhela
Mokgadi o ntšhela ka meetse

11. THUMO
TEKATLAOLOGANYO
Badišiša temana ye gore o tle o kgone go araba dipotšišo tše di e latelago:
Montsho e be e le ngwana wa go fetola batswadi. Yena e e le mošimane a le
nnoši gare ga basetsana ba lesome. Seo se bego se nyamiša ka mošimane yo
ke gore o ratanale banenyana ka maatla, ebile ga a kwane le go hlatswetša
baratho ba gagwe diaparo. Batswadi ba gagwe ba ile ba leka go mo kgala eupša
ba palelwa. Ka letšatši le lengwe o ile a sa bofolla thapo ya dieta a kwa
lephodisa le re ke go swere. Ka yona nako sekolo se be se tsene, bana ka moka
ba ile sekolong. Montsho o ile a lla kudu, a bitšana le bakgotsi ba gagwe eupša
gwa se thuše selo. Mmagwe o be a etšwa go agelela gona ka fao kgorong ya
maphodisa. Mošimane yo o be a thomile go kgogana le lebake. Moya wa
bophoofolo o be o šetše o jela go yena, ele tšwene ka therešo (Nchabeleng,
2012:87).

12. DIPOTŠIŠO
1. Mantšu ao a ntshofaditšwego a wela go mehuta efe ya madiri?
2. Laetša sebopego sa madiri ao o a hweditšego ka botlalo?
3. Laetša tšhomišo ya madiri ao ka botlalo?

13. DIKARABO TŠA DIPOTŠIŠO
1. a. Ledirolle – bofolla – Fetola
b. Ledirani – ratana – bitšana – kgogana
c. Lediredi – jela – agelela – hlatswetša
2. Ledirani –Le bopša ke moselana wa –a- elego seoketši pele ga –a- ya
mafeleo
Lediredi – Lediredi le tšea mosela wa –a- goba wa –etš- pele ga –a- ya
mafelelo.
Ledirolle- Go hlomelwa moselana wa –ol- pele ga –a- ya mafelelo ya
lediri

14. DIKARABO
3. Ledirani- Ledirei le, le laetša tiragalo yeo e hlakanetšwego ke bobedi
goba sehlopha.
Lediredi- Lediredi le laetša gore modiro o direlwa yo mongwe
Ledirolle- Leina le a itlhatholla, modiro o a dirologa goba o a dirollwa, o a
hlahlamologa goba o a hlahlamollwa.

15. KA LEBOGA