Recommended
More Related Content
What's hot
What's hot (20)
More from Aytac Aslanli
More from Aytac Aslanli (12)
Molla nəsrəddin demişkən.Az'rbaycan dili 7-ci sinif
- 2. Lətifə danışmağı xoşlayırsınız?Bəs lətifəyə qulaq asmağı necə?
- 3. Hansı lətifələri bilirsiniz?Sizcə,lətifələrin ərsəyə gəlməsində kimin və yaxud nəyin rolu var?
- 4. Bilirəm İstəyirəm bilim Öyrəndim Molla Nəsrəddin obrazı haqqında nə bilirsiniz?
- 5. Molla Nəsrəddin demişkən... Səkkiz əsrə yaxındır ki, onun adı gələndə Anadoludan Çinə qədər böyük bir ərazidə yaşayan türklər istər-istəməz gülürlər. Çünki bu adı eşidən də yadımıza hansısa bir lətifə düşür.Söhbət uzun əsrlər boyu insanlara gülüş bəxş edən Nəsrəddindən gedir. Bu ad hər bir türk üçün doğmadır. Anadoluda ona Nəsrəddin Xoca, Azərbaycanda Molla Nəsrəddin, Orta Asiyada Xoca Nəsrəddin deyirlər.»
- 6. Molla Nəsrəddinin harada, nə vaxt yaşadığı barədə dəqiq məlumat yoxdur. Bəzi folklorşünaslar Molla Nəsrəddinin prototipinin XIII əsrdə yaşamış məşhur Azərbaycan alimi Nəsirəddin Tusi olduğunu iddia edirlər. Doğrudan da, Tusinin məşhur “Əxlaqi- Nasiri” əsərində lətifələr də var. Bu isə onun yumora meyilli olduğundan xəbər verir. Bundan başqa, Molla Nəsrəddin lətifələrinin birin də onun digər adının Həsən olduğuna işarə var. Məlumdur ki, Nəsirəddin Tusinin də əsl adı Məhəmməd ibn Həsən olmuşdur.
- 7. Lakin digər türkdilli xalqlar da lətifə qəhrəmanının onlara məxsus olduğunu sübut etmək üçün müxtəlif arqumentlər gətirirlər. Molla Nəsrəddin lətifələrində Teymurləng adının tez-tez çəkildiyini əsas tutaraq bəzi tədqiqatçılar onun özbək olması ehtimalını irəli sürürlər.
- 8. Molla Nəsrəddinin milli mənsubiyyəti ilə bağlı 1-ci və 2-ci ehtimalları müqayisə edin. Fikirlərə öz münasibətinizi bildirin.
- 9. Xalq arasında geniş yayılmış “O vaxta ya şah (xan) ölər, ya eşşək” məsəli də Teymurləngin adı ilə əlaqələndirilir.Belə deyirlər ki, bir gün Teymurləngə bir eşşək bağışlayırlar. Teymur üzünü Mollaya tutub deyir ki, Molla, sənin eşşəkdən yaxşı başın çıxır, bu eşşəyə bir qiymət ver. Molla isə cavabında deyir:– Qibleyi-aləm sağ olsun, bu çox zəkalı heyvandır. Əgər bunu mənə versəniz, mən ona beş ilə danışmaq öyrədərəm
- 10. Teymurləng Mollaya xeyli qızıl verib yola salır ki, eşşəyə danışmaq öyrətsin. Evə gələndə arvadı ondan nə baş verdiyini soruşur. Molla başına gələnləri deyəndə arvadı bərk narahat olub soruşur ki, ay kişi, birdən eşşək danışa bilmədi, onda nə edərik? Molla deyir:– Arvad, mən elə bilirdim ki, təkcə Teymur ağılsızdır, demə, sən də onun tayı imişsən. Əlbəttə, eşşək danışmaz. Allah kərimdir. Beş ilə ya eşşək ölə, ya Teymur. Elə ikisi də dünyanı tutub durmayacaq ki?
- 11. Nəzərə almaq lazımdır ki, bu və digər Molla Nəsrəddin lətifələrində Teymur əzazil hökmdar kimi satira hədəfinə çevrilir. Məlumdur ki, Əmir Teymur Zaqafqaziya və Şərq ölkələrinin bir çoxunu işğal etmişdi. İşğalçı hökmdarlar isə həmişə işğala məruz qalan xalqların folklorunda mənfi obraz kimi qələmə verilir. Molla Nəsrəddin milliyyətcə özbək olsa idi, çətin ki, Teymurləng obrazı bu dərəcədə gülüş obyektinə çevrilərdi. “Beş ilə ya eşşək ölə, ya Teymur” lətifəsində eyni zamanda xalqın Teymur hakimiyyətinin müvəqqətiliyinə inamı özünü göstərir. Beləliklə, güman etmək olar ki, Molla Nəsrəddin Teymur işğalı dövründə Azərbaycanda yaşamış zarafatcıl və hazırcavab bir şəxs olmuşdur
- 12. Molla Nəsrəddinin hazırcavablığı, onun dilinin şirinliyi dilimizdə bir çox məsəllərin yaranmasına səbəb olub. Bir çox lətifələrdə Mollanın nitqində çox maraqlı söz oyununa rast gəlirik:Bir gün Molla eşidir ki, şəhərin hakimi azarlayıb. Ağacdan bir neçə alma dərib hakimi yoluxmağa gedir. Hakim deyir:– Molla, birdən-birə dişim də başladı ağrımağa, qulağım da… Daha mənə bir əzab verdilər ki, gəl görəsən. Bu gün bir yaxşı dəllək tapıb dişimi çəkdirdim. İndi onun ağrısı qurtarıb. Amma bu zəhrimar qulağım elə ağrıyır ki, ağrıyır. Bir həkim də tapılaydı ki…Molla tez onun sözünü kəsib deyir:– Hə… hə… Bircə halal süd əmmiş adam tapılıb sənin o qulağını da çəksəydi… Sən də rahatlanardın, camaat da.
- 13. Bu lətifədə Mollanın nitqindəki söz oyununu izah edin.
- 14. Milli mənsubiyyətindən asılı olmayaraq Molla Nəsrəddin bütün türk xalqlarına mənsub olan bir obrazdır. Onun lətifələri türkdilli xalqlar tərəfindən sevildiyi kimi, bu lətifələrdən doğan məsəllər də həmin xalqların dilinə daxil olub və bu dilləri birləşdirən amillərdən birinə çevrilib.
- 15. Gəlin Molla Nəsrəddin haqqında maraqlı video izləyək!
- 17. Molla Nəsrəddin jurnalı haqqında eşitmisiniz?Bu jurnal haqqında nə bilirsiniz?
- 18. Molla Nəsrəddin jurnalının karikaturaları
- 19. Qruplarla iş: A qrupu B qrupu C qrupu Hər hansı Molla Nəsrəddin lətifəsini rollu oyunla təqdim etmək. Təqdim olunan iş vərəqində dərslikdəki şəklə və plana əsasən lətifənin tamamlamaq. “Hamıya qulaq assan, gərək eşşəyi dalına alasan” zərbi- məsələnin açıqlamasını vermək
- 20. Qiymətləndirmə A qrupu B qrupu C qrupu ... xal ...xal ...xal
- 21. Ev tapşırığı Araşdırma Molla Nəsrəddinin milli mənsubiyyəti barədə təqdimat hazırlamaq. İki ədəd Molla Nəsrəddin lətifəsində əsas fikrin müəyyən etmək və ümumiləşdirmə aparmaq.