SlideShare a Scribd company logo
1 of 25
ФИО участника Хасанова Назира Асанқызы
Должность/группа/класс Казимова Айгүл Максутовна
7 б сынып жетекшісі
қазақ әдебиет пән мұғалімі
Название образовательного
учереждения
Ы.Алтынсарин атындағы
орта мектеп
Должность руководителя «Никто не забыт, ничто
не забыто!» слайд
Название работы Ең үздік жоба
Дистанционный конкурс, посвященный дню победы
в Великой Отечественной Войне
«Флаг победы, развивайся!»
международного сайта для учителей «Дар учителя»
Заявка на участие
9 мамыр жеңіс күні
Ұлы Жеңіске -72жыл
Желбіре,
Жеңіс жалауы!
Ұлы Отан соғысы
(1941-1945)
Фашистік Германия 1941 жылы 22 маусымда
соғыс жарияламастан, тұтқиылдан КСРО-ға
шабуыл жасады. Кеңес Одағының Ұлы Отан
соғысы басталды.
Тарихта Ұлы Отан соғысындай қасіретті
соғыс болған емес. Соғыста 27 миллионнан
астам кеңес адамы қаза тапты. Соның ішінде
410 мыңы қазақстандықтар болатын.
Қазақстандықтар Мәскеу үшін
шайқаста
Фашистік Германия Кеңес Одағының
астанасы – Мәскеуді бірнеше апта ішінде басып
аламыз деп жоспарлады. Бірақ Мәскеу түбіндегі
шайқаста Қызыл армия ентелеп келе жатқан
фашист басқыншыларын тоқтатып, өздері қарсы
шабуылға шықты. Бұл жеңісте
қазақстандықтардың үлесі зор болды.
Мәскеу үшін шайқаста ерлік
көрсеткен қазақ батырлары:
1941 жылы Алматыда генерал
И. В. Панфилов 316-атқыштар
дивизиясын жасайды. Осы
дивизияны 28 панфиловшы-
батырлары Мәскеу қаласын
қорғауда өшпес ерлік көрсетті.
Волоколомск жолын қорғаған 28
панфиловшының 22-сі
қазақстандықтар еді. Мәскеу
түбіндегі шайқаста 316-атқыштар
дивизиясы ( кейін 9-гвардиялық
атқыштар дивизиясы) командирі,
Кеңес Одағының Батыры
Бауржан Момышұлы болған.
Төлеген
Тоқтаров
Төлеген Тоқтаров Мәскеу
түбіндегі Бородино селосы үшін
шайқаста неміс штабына ең
бірінші болып кіріп 5 неміс
офицерін жойып қаза болған.
Кеңес Одағының Батыры
Мәлік Ғабдулин
1941 жылдың қыркүйегінен бастап соғыстың
соңына дейін фашистік күштерден Отанды
қорғау борышын абыроймен атқарады. Аға
политрук болады. Майданда И. В. Панфилов
атындағы 8-гвардиялық дивизияда жауға
қарсы шайқасады. 1942 жылы Новгород
облысына қарасты Холм қаласының
маңында болған ұрыста Мәлік солдаттардың
біразына басшылық етеді. Ол басқарған
сарбаздар фашистердің тісіне дейін
қаруланған әскеріне тойтара соққы береді.
Кескілескен ұрыстың нәтижесінде жаудың
екі таңкісін гранатамен жарып, жаудың 12
солдатын тұтқынға алады. Ұрыс кезінде
Мәлік Ғабдуллин жарақат алады. алайда
алған жарақатына қарамастан жауға қарсы
оқ боратады. Осы ерлігі үшін КСРО
Жоғарғы Кеңесі Президиумының
Жарлығымен (№ 1035) Мәлікке 1943
жылдың 30-қаңтарынан бастап Кеңес
Одағының Батыры атағын береді. Бұл
атақпен қоса Ленин ордені және «Золотая
Звезда» медалі де қоса марапатталады.
Қазақстандықтар Ленинград
үшін шайқаста
Гитлердің басқыншылары 1941 жылдың
қырқұйегінде Ленинградқа жетті, қаланы
толық қоршауға алды. Ленинград үшін
ауыр блокада күндері басталды. 900 күн
мен түн басқыншылар Ленинградты
әуеден, ауыр зеңбіректермен оқ
жаудырды. Ленингрдаты азат етуде
қазақ сарбаздары да ат салысты.
Ленинградүшін шайқаста ерлік
көрсеткен қазақ батырлары:
Нұркен Әбдіров 267 әуе
дивизиясының 808-ші шабуылшы
полкы құрамында майданға аттанды.
Барлығы 17 рет әуе шайқасына
қатысқан Нұркен жаудың 18 танкісін,
46 жүк машинасы мен көлігін, оның
ішінде оқ дәрі тасыған 18 керуенді,
жанар май құйған 3 цистернаны
талқандап, зенит қондырғыларының
бесеуін, бірнеше жабық атыс ұясын,
талай жау әскерін құртты. Нұркен
Әбдіровке 1943 жылғы наурыздың 31-
де еліміздегі ең мәртебелі атақ –
Кеңес Одағының Батыры атағы
берілген еді
Сұлтан Баймағамбетов
Сұлтан Баймағамбетов 1939 жылы әскер
қатарына шақырылып, сол жақтан ұрыс
даласына аттанады. Өзінің табандылығы,
өжеттігімен көзге түскен Сұлтан 147-
атқыштар полкінде батальон комсоргі болады.
23-тегі қыршын жас 1943 жылы Ленинград
майданындағы шайқаста амбразураны өз
кеудесімен жауып, Отан үшін қаза тапты. Осы
ерлігі үшін оған 1944 жылы Кеңес Одағының
Батыры атағы берілді.
Қазақ халқының батыр қыздары
Әлия мен Мәншүк
Әлия Молдағұлова
Қаһарман қазақ қызы, Кеңес Одағының
Батыры Анасы Маржан қайтыс
болғаннан кейін нағашысы Әубәкір
Молдағұловтың қолында тәрбиеленіп,
Санкт-Петербургтегі №9 мектепте
оқыған. Ресейдің Рыбинск
авиатехникумын бітірген (1941). 1942
ж. өз еркімен Қызыл Әскер қатарына
алынып, мергендердің Орта әйелдер
мектебін үздік бітіріп шықты (1943).
1943 жылдың тамыз айынан 2-
Прибалтика майданында 26-атқыштар
дивизиясының құрамында ұрысқа
қатысып, мергендігімен көзге түсті.
Новосокольники темір жол стансасы
маңында болған ұрыста Молдағұлова
жауынгерлерді шешуші шайқасқа
бастап, қаһармандықпен қаза тапты.
Мәншүк
Мәметова
1922 жылы Мәншүк Мәметова дүниеге
келді. Оның шын аты Мәнсия. Ол Орал
облысы, Орда ауданында туылған, ал
1943 жылдың 16-шы қазанында қайтыс
болды. 1944 жылдың 1 наурызында
ержүрек қызға Кеңес Одағының
Батыры атағы берілді. Ұлы Отан
соғысы басталғанда Мәншүк Алматы
Медициналық университетінде
оқитын. 1942 жылы өз еркімен
майданға аттанған ол 21 атқыштар
дивизиясының құрамында атысты. Аға
сержант, пулеметші Мәншүк
мергендігімен, ержүректігімен көзге
түсті. Ол Невель қаласының түбіндегі
шайқаста соңғы демі үзілгенше
қолынын пулеметті тастамаған күйінде
қаза болды.
Қазақстандықтар Сталинград
үшін шайқаста
Мәскеу түбінде жеңіліске ұшыраған фашист
әскерлері астық пен мұнайға бай оңтүстік
аумақты жаулап алмақ болып, Сталинград
бағытына ең таңдаулы әскерін жіберді. Кеңес
жауынгерлері: “Өліспей беріспейміз!” – деген
ант берді. Сталинград қаласының әр үйі, әр
көшесі қамалға айналды. Қазақ жауынгерлері
таңғажайып ерлік көрсетті.
Мәскеу үшін шайқаста ерлік
көрсеткен қазақ батырлары:
Талғат Бегильдинов 1942 жылы майданға аттанады.
Осы өзі бір көргеннен қатты ұнатқан ұшақпен көк
жүзінде 500 сағат болады. 305 рет әскери шабуылға
шығып, жау ұясы – Берлинді алуға бірінші болып
қатысады. Фашистер өздеріне аяусыз өлім оғын сепкен
Талғат мінген ұшақты «Қара ажал» деп атаған. 23
жасында Кеңес Одағының екі мәрте батыры атағын
иеленіп, соғыста небір көзсіз ерлік көрсеткен қыран
қазақ қан майданнан аман-есен оралған соң, әскери әуе
академиясын аяқтайды.
1945 жылы 2
мамырда
Берлин қаласы
алынды,
Рейхстаг
қабырғасына
алғашқы болып
ту тіккен
Рақымжан
Қошқарбаев
Міне, Ұлы Отан соғысының жеңіспен аяқталғанына бірнеше жыл
өтті. Бұл сол кездегі кеңес халқының ержүректілігі мен
төзімділіктерін паш ететін, тарихта мәңгілік қалатын күн. Бұл
күнді соғыстың алғы шептерінде қайсарлықпен шайқас жүргізіп,
ерліктің сан үлгісін көрсеткен ардагерлер тойлайды. Бұл
мейрамды өздерінің тылдағы қажырлы еңбегімен жеңісті
шыңдаған, станоктың қасынан, егін даласында, күні-түні мал
бағып, тынымсыз жұмыс істеген жұмысшылар, ауыл адамдары
тойлайды. Бұл мейрамды біздің аяулы да даңқты әйелдеріміз -
өздерінің әкелерін, ерлерін, ұлдарын және сүйіктілерін көзінен
жасы сорғалай жүріп төзімділікпен күткен, олардың орнын
жоқтатпаған аналар мен жұбайлар, қалыңдықтар мен қыздар
тойлайды. Бұл мейрамды өздерінің әкелері мен ағалары қанын
төгіп, жанын қиып бақытты өмірін қамтамасыз еткен Ұлы
жеңістің құрдастары тойлайды. Ұлы Жеңіс күні елі мен жері
үшін жанын пида еткен, туған-туысқандарына, жақын-
жарандарына, туған жеріне, ауылына оралмай қалған қаһарман
ерлерді бүкіл елі болып еске түсіреді.
Бұл мейрамды бұрынғы
кеңес одағына кірген 15
одақтас республика
халқымен бірге, кеңес халқы
неміс басқыншыларынан
азат еткен Еуропа елдерінің
Варшава мен Прага,
Будапешт пен Бухарестің,
София мен Белградтың,
Париж бен Венаның, жер
шарының басқа да көптеген
қалаларының тұрғындары
тойлайды.
Ұлы Отан соғысы
халқымызға төнген ең ауыр
күндер болды. Төрт жыл,
1418 күн мен түн бойы өз
жері мен отаны үшін,
келешек ұрпақ үшін жан
қилы соғыс жүріп жатты.
Сол кездегі Кеңес Одағының
басқа халқымен бірге жауды
талқандап, жеңіске жету ісіне
қазақ халқы да өзінің лайықты
үлесін қосты. Қазақстандық
жауынгерлер Брест қамалынан
бастап Берлинге дейін барды.
Олар Сталинград түбіндегі
жертөлелерде, Днепр өткелінде,
Москва мен Ленинград үшін
болған ұрыстарда батыр
ерліктер көрсетті. Украинаны,
Кавказды, Белоруссияны,
Қырымды, Прибалтиканы азат
етті, Польша, Румыния,
Венгрия, Чехословакия,
Болгария, Германия
жерлеріндегі майдан
жолдарында жеңіс туын көтеріп
өтті. Ұлы Отан соғысы
жылдарында біздің
қандастарымыз қатыспаған
бірде-бір үлкен шайқас
болмады.
Қазақ ел басына күн туғанда жалғыз жанын қу шүберекке түйген
жауынгер халық болған. Ұлан байтақ даласының бір тұтам жері үшін қорқу
деген сезімді жүрегінен жұлып алып тастаған. Тіпті арыға бармай-ақ
кешегі Ұлы Отан соғысының әлі сарғайып үлгермеген қатпарлы
парақтарына үңіліп қарасақ қазақтардың қанды қырғында қаймықпай
соғысқанына анық көзіміз жетеді. Оған мысал айқас алаңдарында өшпес
ерлік жасаған жүз қазақтың (ең соңғысын арада 50 жыл өткен соң
Бауыржан Момышұлы алды) Кеңестер Одағының батыры атағын алғанын
айтсақ та жетеді. Бұны сол кездегі 2,5-3 млн. қазаққа шаққанда басқа
халықтардың алдына шығып кетеді екен. Ердің ері шыдайтын жаңбырша
жауған оқ пен қарша бораған бомбаның арасында олардың нәзік
жүректері тасқа айналып, гүл ғұмырлары ажалдың қанды тырнағына ілікті.
Сол бір сұрапыл жылдары қазақ халқы өзінің Отанына, жеріне деген
патриоттық сезімін, ұлттық мақтанышын дәлелдеді. 500 ден аса
жерлестеріміз, оның ішінде 96 қазақ Кеңес Одағының Батыры атағын
алды. Жауға қарсы шайқастар алдыңғы шептегі ұрыстарда ғана емес,
алыстағы ауыл мен кең байтақ далада да жүріп жатты. Сол жылдары
Қазақстан миллиондаған босқындарды өз бауырына аналық мейірімімен
тартушы, эвакуацияланған завод пен фабрикаларға, майданға керекті оқ
-дәрі мен азық-түлік жеткізуші үлкен арсеналға айналды
1941—1945-жылдар аралығындағы Ұлы Отан соғысына 35 млн адам, соның ішінде 1,5
млн қазақстандық қатысты. Бұл республика халқының 18 бен 50 жас аралығындағы
ересектердің 70 пайызы. Ұрыстардың алғы шебінде Қазақстаннан жіберілген 23 бірлестік,
50 шақты полктар мен батальондар шайқасты. Қазақстандықтар Мәскеу мен Ленинградты
жанын қия қорғап, Украина мен Беларусьті, Прибалтика мен Молдованы азат етуге
атсалысты, Берлин шабуылына қатысты.
Ондаған мың қазақстандық ерен еңбегі мен ерліктері үшін марапатталса, бес жүзден астам
адам Кеңес Одағының Батыры атанды, төрт адам бұл атаққа екі мәрте ие болды, 142 адам
Даңқ орденінің толық жинағының иегері атанды.
9 мамыр
9 мамыр
9 мамыр

More Related Content

What's hot

жунисова динара сабақ жоспары
жунисова динара сабақ жоспарыжунисова динара сабақ жоспары
жунисова динара сабақ жоспарыAsem Sarsembayeva
 
сасанова инабат. (1)
сасанова инабат. (1)сасанова инабат. (1)
сасанова инабат. (1)Nina Panasenko
 
Baurzhan momishuli
Baurzhan momishuliBaurzhan momishuli
Baurzhan momishuliMalikonti
 
Шығыс Қазақстан батырлар мекені
Шығыс Қазақстан   батырлар мекеніШығыс Қазақстан   батырлар мекені
Шығыс Қазақстан батырлар мекеніАйбек Қуандықұлы
 
бауыржан м
бауыржан мбауыржан м
бауыржан мoquzaman
 
Иманжан Жылқайдарұлы
Иманжан    ЖылқайдарұлыИманжан    Жылқайдарұлы
Иманжан Жылқайдарұлыsanvia
 
Қазақстан Ұлы Отан соғысы жылдарында.pptx
Қазақстан Ұлы Отан соғысы жылдарында.pptxҚазақстан Ұлы Отан соғысы жылдарында.pptx
Қазақстан Ұлы Отан соғысы жылдарында.pptxErnurAkhmetov
 

What's hot (9)

жунисова динара сабақ жоспары
жунисова динара сабақ жоспарыжунисова динара сабақ жоспары
жунисова динара сабақ жоспары
 
разработка внеаудиторки афган
разработка внеаудиторки афганразработка внеаудиторки афган
разработка внеаудиторки афган
 
сасанова инабат. (1)
сасанова инабат. (1)сасанова инабат. (1)
сасанова инабат. (1)
 
Baurzhan momishuli
Baurzhan momishuliBaurzhan momishuli
Baurzhan momishuli
 
Шығыс Қазақстан батырлар мекені
Шығыс Қазақстан   батырлар мекеніШығыс Қазақстан   батырлар мекені
Шығыс Қазақстан батырлар мекені
 
бауыржан м
бауыржан мбауыржан м
бауыржан м
 
Qasym qaysenov
Qasym qaysenovQasym qaysenov
Qasym qaysenov
 
Иманжан Жылқайдарұлы
Иманжан    ЖылқайдарұлыИманжан    Жылқайдарұлы
Иманжан Жылқайдарұлы
 
Қазақстан Ұлы Отан соғысы жылдарында.pptx
Қазақстан Ұлы Отан соғысы жылдарында.pptxҚазақстан Ұлы Отан соғысы жылдарында.pptx
Қазақстан Ұлы Отан соғысы жылдарында.pptx
 

Similar to 9 мамыр

Шығыс қазақстан батырлар мекені
Шығыс қазақстан   батырлар мекеніШығыс қазақстан   батырлар мекені
Шығыс қазақстан батырлар мекеніAisulu Yermekbaeva
 
Қазақтың-батыр-қызы-Мәншүк-Мәметова.ppt
Қазақтың-батыр-қызы-Мәншүк-Мәметова.pptҚазақтың-батыр-қызы-Мәншүк-Мәметова.ppt
Қазақтың-батыр-қызы-Мәншүк-Мәметова.pptNarbolErbol
 
Батыр Бауыржан
Батыр БауыржанБатыр Бауыржан
Батыр БауыржанBilim All
 
Балуанская сельская библиотека
Балуанская сельская библиотека Балуанская сельская библиотека
Балуанская сельская библиотека Banu Shaykenova
 
Соғыс мен үшін ол … = Война для меня это...
Соғыс мен үшін ол … = Война для меня это...Соғыс мен үшін ол … = Война для меня это...
Соғыс мен үшін ол … = Война для меня это...anzhela1501
 

Similar to 9 мамыр (6)

Шығыс қазақстан батырлар мекені
Шығыс қазақстан   батырлар мекеніШығыс қазақстан   батырлар мекені
Шығыс қазақстан батырлар мекені
 
Қазақтың-батыр-қызы-Мәншүк-Мәметова.ppt
Қазақтың-батыр-қызы-Мәншүк-Мәметова.pptҚазақтың-батыр-қызы-Мәншүк-Мәметова.ppt
Қазақтың-батыр-қызы-Мәншүк-Мәметова.ppt
 
Батыр Бауыржан
Батыр БауыржанБатыр Бауыржан
Батыр Бауыржан
 
Балуанская сельская библиотека
Балуанская сельская библиотека Балуанская сельская библиотека
Балуанская сельская библиотека
 
Соғыс мен үшін ол … = Война для меня это...
Соғыс мен үшін ол … = Война для меня это...Соғыс мен үшін ол … = Война для меня это...
Соғыс мен үшін ол … = Война для меня это...
 
888888h
888888h888888h
888888h
 

More from Asem Sarsembayeva

современные проблемы нравственно духовного воспитания
современные проблемы нравственно духовного воспитаниясовременные проблемы нравственно духовного воспитания
современные проблемы нравственно духовного воспитанияAsem Sarsembayeva
 
моя презентация
моя презентациямоя презентация
моя презентацияAsem Sarsembayeva
 
тіректен секіруге арналған жаттығулар
тіректен секіруге арналған жаттығулартіректен секіруге арналған жаттығулар
тіректен секіруге арналған жаттығуларAsem Sarsembayeva
 
байырғы өлшем бірліктер
байырғы өлшем бірліктербайырғы өлшем бірліктер
байырғы өлшем бірліктерAsem Sarsembayeva
 
оқушыларматематикадан дарындылығын қалыптастырудағы тиімді технологиялар»
оқушыларматематикадан дарындылығын қалыптастырудағы тиімді технологиялар»оқушыларматематикадан дарындылығын қалыптастырудағы тиімді технологиялар»
оқушыларматематикадан дарындылығын қалыптастырудағы тиімді технологиялар»Asem Sarsembayeva
 
красота души человека
красота души человекакрасота души человека
красота души человекаAsem Sarsembayeva
 
сауле зейтжановна
сауле  зейтжановнасауле  зейтжановна
сауле зейтжановнаAsem Sarsembayeva
 
сабак экология гульсара жумабаева
сабак экология  гульсара жумабаевасабак экология  гульсара жумабаева
сабак экология гульсара жумабаеваAsem Sarsembayeva
 
күз айжан кунакбаевна
күз айжан кунакбаевнакүз айжан кунакбаевна
күз айжан кунакбаевнаAsem Sarsembayeva
 
сабақ гульсара жубанышевна
сабақ  гульсара  жубанышевнасабақ  гульсара  жубанышевна
сабақ гульсара жубанышевнаAsem Sarsembayeva
 
ашык сабак айжан конакбаевна
ашык сабак  айжан  конакбаевнаашык сабак  айжан  конакбаевна
ашык сабак айжан конакбаевнаAsem Sarsembayeva
 
день учителя 29.09.17
день учителя   29.09.17день учителя   29.09.17
день учителя 29.09.17Asem Sarsembayeva
 
тіл дамыту слайд
тіл дамыту слайдтіл дамыту слайд
тіл дамыту слайдAsem Sarsembayeva
 
проект казахстан - родина моя
проект   казахстан - родина мояпроект   казахстан - родина моя
проект казахстан - родина мояAsem Sarsembayeva
 

More from Asem Sarsembayeva (20)

урок
урокурок
урок
 
конспект урока
конспект урокаконспект урока
конспект урока
 
современные проблемы нравственно духовного воспитания
современные проблемы нравственно духовного воспитаниясовременные проблемы нравственно духовного воспитания
современные проблемы нравственно духовного воспитания
 
моя презентация
моя презентациямоя презентация
моя презентация
 
тіректен секіруге арналған жаттығулар
тіректен секіруге арналған жаттығулартіректен секіруге арналған жаттығулар
тіректен секіруге арналған жаттығулар
 
тренинг
тренингтренинг
тренинг
 
байырғы өлшем бірліктер
байырғы өлшем бірліктербайырғы өлшем бірліктер
байырғы өлшем бірліктер
 
чуковский
чуковскийчуковский
чуковский
 
оқушыларматематикадан дарындылығын қалыптастырудағы тиімді технологиялар»
оқушыларматематикадан дарындылығын қалыптастырудағы тиімді технологиялар»оқушыларматематикадан дарындылығын қалыптастырудағы тиімді технологиялар»
оқушыларматематикадан дарындылығын қалыптастырудағы тиімді технологиялар»
 
красота души человека
красота души человекакрасота души человека
красота души человека
 
сауле зейтжановна
сауле  зейтжановнасауле  зейтжановна
сауле зейтжановна
 
сабак экология гульсара жумабаева
сабак экология  гульсара жумабаевасабак экология  гульсара жумабаева
сабак экология гульсара жумабаева
 
күз айжан кунакбаевна
күз айжан кунакбаевнакүз айжан кунакбаевна
күз айжан кунакбаевна
 
сабақ гульсара жубанышевна
сабақ  гульсара  жубанышевнасабақ  гульсара  жубанышевна
сабақ гульсара жубанышевна
 
ашык сабак айжан конакбаевна
ашык сабак  айжан  конакбаевнаашык сабак  айжан  конакбаевна
ашык сабак айжан конакбаевна
 
день учителя 29.09.17
день учителя   29.09.17день учителя   29.09.17
день учителя 29.09.17
 
шаяхметов б.е.
шаяхметов б.е.шаяхметов б.е.
шаяхметов б.е.
 
магрупова
магруповамагрупова
магрупова
 
тіл дамыту слайд
тіл дамыту слайдтіл дамыту слайд
тіл дамыту слайд
 
проект казахстан - родина моя
проект   казахстан - родина мояпроект   казахстан - родина моя
проект казахстан - родина моя
 

9 мамыр

  • 1. ФИО участника Хасанова Назира Асанқызы Должность/группа/класс Казимова Айгүл Максутовна 7 б сынып жетекшісі қазақ әдебиет пән мұғалімі Название образовательного учереждения Ы.Алтынсарин атындағы орта мектеп Должность руководителя «Никто не забыт, ничто не забыто!» слайд Название работы Ең үздік жоба Дистанционный конкурс, посвященный дню победы в Великой Отечественной Войне «Флаг победы, развивайся!» международного сайта для учителей «Дар учителя» Заявка на участие
  • 2. 9 мамыр жеңіс күні Ұлы Жеңіске -72жыл
  • 4. Ұлы Отан соғысы (1941-1945) Фашистік Германия 1941 жылы 22 маусымда соғыс жарияламастан, тұтқиылдан КСРО-ға шабуыл жасады. Кеңес Одағының Ұлы Отан соғысы басталды. Тарихта Ұлы Отан соғысындай қасіретті соғыс болған емес. Соғыста 27 миллионнан астам кеңес адамы қаза тапты. Соның ішінде 410 мыңы қазақстандықтар болатын.
  • 5. Қазақстандықтар Мәскеу үшін шайқаста Фашистік Германия Кеңес Одағының астанасы – Мәскеуді бірнеше апта ішінде басып аламыз деп жоспарлады. Бірақ Мәскеу түбіндегі шайқаста Қызыл армия ентелеп келе жатқан фашист басқыншыларын тоқтатып, өздері қарсы шабуылға шықты. Бұл жеңісте қазақстандықтардың үлесі зор болды.
  • 6. Мәскеу үшін шайқаста ерлік көрсеткен қазақ батырлары: 1941 жылы Алматыда генерал И. В. Панфилов 316-атқыштар дивизиясын жасайды. Осы дивизияны 28 панфиловшы- батырлары Мәскеу қаласын қорғауда өшпес ерлік көрсетті. Волоколомск жолын қорғаған 28 панфиловшының 22-сі қазақстандықтар еді. Мәскеу түбіндегі шайқаста 316-атқыштар дивизиясы ( кейін 9-гвардиялық атқыштар дивизиясы) командирі, Кеңес Одағының Батыры Бауржан Момышұлы болған.
  • 7. Төлеген Тоқтаров Төлеген Тоқтаров Мәскеу түбіндегі Бородино селосы үшін шайқаста неміс штабына ең бірінші болып кіріп 5 неміс офицерін жойып қаза болған. Кеңес Одағының Батыры
  • 8. Мәлік Ғабдулин 1941 жылдың қыркүйегінен бастап соғыстың соңына дейін фашистік күштерден Отанды қорғау борышын абыроймен атқарады. Аға политрук болады. Майданда И. В. Панфилов атындағы 8-гвардиялық дивизияда жауға қарсы шайқасады. 1942 жылы Новгород облысына қарасты Холм қаласының маңында болған ұрыста Мәлік солдаттардың біразына басшылық етеді. Ол басқарған сарбаздар фашистердің тісіне дейін қаруланған әскеріне тойтара соққы береді. Кескілескен ұрыстың нәтижесінде жаудың екі таңкісін гранатамен жарып, жаудың 12 солдатын тұтқынға алады. Ұрыс кезінде Мәлік Ғабдуллин жарақат алады. алайда алған жарақатына қарамастан жауға қарсы оқ боратады. Осы ерлігі үшін КСРО Жоғарғы Кеңесі Президиумының Жарлығымен (№ 1035) Мәлікке 1943 жылдың 30-қаңтарынан бастап Кеңес Одағының Батыры атағын береді. Бұл атақпен қоса Ленин ордені және «Золотая Звезда» медалі де қоса марапатталады.
  • 9. Қазақстандықтар Ленинград үшін шайқаста Гитлердің басқыншылары 1941 жылдың қырқұйегінде Ленинградқа жетті, қаланы толық қоршауға алды. Ленинград үшін ауыр блокада күндері басталды. 900 күн мен түн басқыншылар Ленинградты әуеден, ауыр зеңбіректермен оқ жаудырды. Ленингрдаты азат етуде қазақ сарбаздары да ат салысты.
  • 10. Ленинградүшін шайқаста ерлік көрсеткен қазақ батырлары: Нұркен Әбдіров 267 әуе дивизиясының 808-ші шабуылшы полкы құрамында майданға аттанды. Барлығы 17 рет әуе шайқасына қатысқан Нұркен жаудың 18 танкісін, 46 жүк машинасы мен көлігін, оның ішінде оқ дәрі тасыған 18 керуенді, жанар май құйған 3 цистернаны талқандап, зенит қондырғыларының бесеуін, бірнеше жабық атыс ұясын, талай жау әскерін құртты. Нұркен Әбдіровке 1943 жылғы наурыздың 31- де еліміздегі ең мәртебелі атақ – Кеңес Одағының Батыры атағы берілген еді
  • 11. Сұлтан Баймағамбетов Сұлтан Баймағамбетов 1939 жылы әскер қатарына шақырылып, сол жақтан ұрыс даласына аттанады. Өзінің табандылығы, өжеттігімен көзге түскен Сұлтан 147- атқыштар полкінде батальон комсоргі болады. 23-тегі қыршын жас 1943 жылы Ленинград майданындағы шайқаста амбразураны өз кеудесімен жауып, Отан үшін қаза тапты. Осы ерлігі үшін оған 1944 жылы Кеңес Одағының Батыры атағы берілді.
  • 12. Қазақ халқының батыр қыздары Әлия мен Мәншүк
  • 13. Әлия Молдағұлова Қаһарман қазақ қызы, Кеңес Одағының Батыры Анасы Маржан қайтыс болғаннан кейін нағашысы Әубәкір Молдағұловтың қолында тәрбиеленіп, Санкт-Петербургтегі №9 мектепте оқыған. Ресейдің Рыбинск авиатехникумын бітірген (1941). 1942 ж. өз еркімен Қызыл Әскер қатарына алынып, мергендердің Орта әйелдер мектебін үздік бітіріп шықты (1943). 1943 жылдың тамыз айынан 2- Прибалтика майданында 26-атқыштар дивизиясының құрамында ұрысқа қатысып, мергендігімен көзге түсті. Новосокольники темір жол стансасы маңында болған ұрыста Молдағұлова жауынгерлерді шешуші шайқасқа бастап, қаһармандықпен қаза тапты.
  • 14. Мәншүк Мәметова 1922 жылы Мәншүк Мәметова дүниеге келді. Оның шын аты Мәнсия. Ол Орал облысы, Орда ауданында туылған, ал 1943 жылдың 16-шы қазанында қайтыс болды. 1944 жылдың 1 наурызында ержүрек қызға Кеңес Одағының Батыры атағы берілді. Ұлы Отан соғысы басталғанда Мәншүк Алматы Медициналық университетінде оқитын. 1942 жылы өз еркімен майданға аттанған ол 21 атқыштар дивизиясының құрамында атысты. Аға сержант, пулеметші Мәншүк мергендігімен, ержүректігімен көзге түсті. Ол Невель қаласының түбіндегі шайқаста соңғы демі үзілгенше қолынын пулеметті тастамаған күйінде қаза болды.
  • 15. Қазақстандықтар Сталинград үшін шайқаста Мәскеу түбінде жеңіліске ұшыраған фашист әскерлері астық пен мұнайға бай оңтүстік аумақты жаулап алмақ болып, Сталинград бағытына ең таңдаулы әскерін жіберді. Кеңес жауынгерлері: “Өліспей беріспейміз!” – деген ант берді. Сталинград қаласының әр үйі, әр көшесі қамалға айналды. Қазақ жауынгерлері таңғажайып ерлік көрсетті.
  • 16. Мәскеу үшін шайқаста ерлік көрсеткен қазақ батырлары: Талғат Бегильдинов 1942 жылы майданға аттанады. Осы өзі бір көргеннен қатты ұнатқан ұшақпен көк жүзінде 500 сағат болады. 305 рет әскери шабуылға шығып, жау ұясы – Берлинді алуға бірінші болып қатысады. Фашистер өздеріне аяусыз өлім оғын сепкен Талғат мінген ұшақты «Қара ажал» деп атаған. 23 жасында Кеңес Одағының екі мәрте батыры атағын иеленіп, соғыста небір көзсіз ерлік көрсеткен қыран қазақ қан майданнан аман-есен оралған соң, әскери әуе академиясын аяқтайды.
  • 17. 1945 жылы 2 мамырда Берлин қаласы алынды, Рейхстаг қабырғасына алғашқы болып ту тіккен Рақымжан Қошқарбаев
  • 18. Міне, Ұлы Отан соғысының жеңіспен аяқталғанына бірнеше жыл өтті. Бұл сол кездегі кеңес халқының ержүректілігі мен төзімділіктерін паш ететін, тарихта мәңгілік қалатын күн. Бұл күнді соғыстың алғы шептерінде қайсарлықпен шайқас жүргізіп, ерліктің сан үлгісін көрсеткен ардагерлер тойлайды. Бұл мейрамды өздерінің тылдағы қажырлы еңбегімен жеңісті шыңдаған, станоктың қасынан, егін даласында, күні-түні мал бағып, тынымсыз жұмыс істеген жұмысшылар, ауыл адамдары тойлайды. Бұл мейрамды біздің аяулы да даңқты әйелдеріміз - өздерінің әкелерін, ерлерін, ұлдарын және сүйіктілерін көзінен жасы сорғалай жүріп төзімділікпен күткен, олардың орнын жоқтатпаған аналар мен жұбайлар, қалыңдықтар мен қыздар тойлайды. Бұл мейрамды өздерінің әкелері мен ағалары қанын төгіп, жанын қиып бақытты өмірін қамтамасыз еткен Ұлы жеңістің құрдастары тойлайды. Ұлы Жеңіс күні елі мен жері үшін жанын пида еткен, туған-туысқандарына, жақын- жарандарына, туған жеріне, ауылына оралмай қалған қаһарман ерлерді бүкіл елі болып еске түсіреді.
  • 19. Бұл мейрамды бұрынғы кеңес одағына кірген 15 одақтас республика халқымен бірге, кеңес халқы неміс басқыншыларынан азат еткен Еуропа елдерінің Варшава мен Прага, Будапешт пен Бухарестің, София мен Белградтың, Париж бен Венаның, жер шарының басқа да көптеген қалаларының тұрғындары тойлайды. Ұлы Отан соғысы халқымызға төнген ең ауыр күндер болды. Төрт жыл, 1418 күн мен түн бойы өз жері мен отаны үшін, келешек ұрпақ үшін жан қилы соғыс жүріп жатты.
  • 20. Сол кездегі Кеңес Одағының басқа халқымен бірге жауды талқандап, жеңіске жету ісіне қазақ халқы да өзінің лайықты үлесін қосты. Қазақстандық жауынгерлер Брест қамалынан бастап Берлинге дейін барды. Олар Сталинград түбіндегі жертөлелерде, Днепр өткелінде, Москва мен Ленинград үшін болған ұрыстарда батыр ерліктер көрсетті. Украинаны, Кавказды, Белоруссияны, Қырымды, Прибалтиканы азат етті, Польша, Румыния, Венгрия, Чехословакия, Болгария, Германия жерлеріндегі майдан жолдарында жеңіс туын көтеріп өтті. Ұлы Отан соғысы жылдарында біздің қандастарымыз қатыспаған бірде-бір үлкен шайқас болмады.
  • 21. Қазақ ел басына күн туғанда жалғыз жанын қу шүберекке түйген жауынгер халық болған. Ұлан байтақ даласының бір тұтам жері үшін қорқу деген сезімді жүрегінен жұлып алып тастаған. Тіпті арыға бармай-ақ кешегі Ұлы Отан соғысының әлі сарғайып үлгермеген қатпарлы парақтарына үңіліп қарасақ қазақтардың қанды қырғында қаймықпай соғысқанына анық көзіміз жетеді. Оған мысал айқас алаңдарында өшпес ерлік жасаған жүз қазақтың (ең соңғысын арада 50 жыл өткен соң Бауыржан Момышұлы алды) Кеңестер Одағының батыры атағын алғанын айтсақ та жетеді. Бұны сол кездегі 2,5-3 млн. қазаққа шаққанда басқа халықтардың алдына шығып кетеді екен. Ердің ері шыдайтын жаңбырша жауған оқ пен қарша бораған бомбаның арасында олардың нәзік жүректері тасқа айналып, гүл ғұмырлары ажалдың қанды тырнағына ілікті. Сол бір сұрапыл жылдары қазақ халқы өзінің Отанына, жеріне деген патриоттық сезімін, ұлттық мақтанышын дәлелдеді. 500 ден аса жерлестеріміз, оның ішінде 96 қазақ Кеңес Одағының Батыры атағын алды. Жауға қарсы шайқастар алдыңғы шептегі ұрыстарда ғана емес, алыстағы ауыл мен кең байтақ далада да жүріп жатты. Сол жылдары Қазақстан миллиондаған босқындарды өз бауырына аналық мейірімімен тартушы, эвакуацияланған завод пен фабрикаларға, майданға керекті оқ -дәрі мен азық-түлік жеткізуші үлкен арсеналға айналды
  • 22. 1941—1945-жылдар аралығындағы Ұлы Отан соғысына 35 млн адам, соның ішінде 1,5 млн қазақстандық қатысты. Бұл республика халқының 18 бен 50 жас аралығындағы ересектердің 70 пайызы. Ұрыстардың алғы шебінде Қазақстаннан жіберілген 23 бірлестік, 50 шақты полктар мен батальондар шайқасты. Қазақстандықтар Мәскеу мен Ленинградты жанын қия қорғап, Украина мен Беларусьті, Прибалтика мен Молдованы азат етуге атсалысты, Берлин шабуылына қатысты. Ондаған мың қазақстандық ерен еңбегі мен ерліктері үшін марапатталса, бес жүзден астам адам Кеңес Одағының Батыры атанды, төрт адам бұл атаққа екі мәрте ие болды, 142 адам Даңқ орденінің толық жинағының иегері атанды.