1. “Düşmanlarınız arasındaki
farklılıklardan yararlanın, her türlü
bağış, hediye ve armağanla
durumundan memnun olmayanları
kendi yanınıza çekin.”
(Sun Zu (M.Ö.600); Savaş Dersleri El
Kitabı)
13 Makaleden oluşan
Çin Savaş Kitabı
2. “… Ey TÜRK budunu (milleti),
ÇİN’in tatlı sözüne, yumuşak
ipeğine kanma, yok olursun…”
Orhun Yazıtları
(M.S.VIII. Yüzyıl) II.Göktürk
Devleti
3. ORTA ASYA TÜRK DEVLETLERİ
Türklerde, yarı göçebe yaşam tarzı vardır.
(Yaylak-Kışlak), sebebi; Coğrafi Koşullar.
Ülke hükümdar ailesinin ortak malıdır. (Bu
anlayış ilk Türk Devletlerinin ömrünün kısa
olmasına ve çabuk yıkılmalarına sebep
olmuştur)
Türk devletlerinde ilk yazılı belgeler
KUTLUK (II.Göktürk) devletine aittir
ORHUN KİTABELERİ.
İlk defa yerleşik hayat geçen ve şehir
kuran Türk devleti UYGURLAR’dır.
5. TÜRK GÖÇLERİNİN SEBEPLERİ
1. Orta Asya’nın çölleşmesi ve kuraklık.
(Temel ve ekonomik, doğal sebep)
2. Salgın hastalıklar, hayvan hastalıkları.
3. Taht kavgaları, iç çatışmalar.
(KUT anlayışı)
4. Çin ve Moğol baskıları. (Siyasi sebep)
5. Boylar arası mücadele.
(Siyasi sebep, bağımsızlık anlayışı)
6. Nüfus artışı ve geçim sıkıntısı.
(Ekonomik sebep)
6.
7. TÜRK GÖÇLERİNİN SONUÇLARI
1. Türkler medeniyetlerini gittikleri yerlere
taşıdılar. (Atı evcilleştirme, demiri işleme)
2. Türklerin belli bir coğrafyada olmaması,
Türk tarihinin incelenmesini zorlaştırmıştır.
3. Türk kültürü yayıldı.
4. Avrupa’ya giden Türkler, yerleşik kültüre
sahip olan Slavlar arasında asimile
(dejenere) olmuşlardır.
5. Hindistan’a gidenler savaşçılık özelliğini
kaybetmişlerdir.
9. BÜYÜK HUNLAR
Teoman, bilinen ilk hükümdarı
(M.Ö. 220)
Türklerden korunmak için Çin
devleti Çin seddini yaptı. (M.Ö.
214)
Mete han hükümdar oldu
(M.Ö.209)
Hunlar ikiye ayrıldı (M.S.48)
11. METE HAN
İKİLİ TEŞKİLAT ONLU SİSTEM
Devlet yönetiminde Askeri teşkilattır.
Doğuyu kağan Onbaşı, yüzbaşı
Batıyı yabgu binbaşı vs.
Yönetir. Günümüzde birçok
ordunun temeli bu
sisteme dayanır.
12. KAVİMLER GÖÇÜ (375)
SEBEPLERİ:
1. Çin egemenliğine girmek
istemeyen Kuzey Hunları Hazar
denizinin kuzeyine oradan da
Karadeniz’in kuzeyine göç
etmişlerdir.
2. En son Avrupa’ya ulaşılmıştır.
13. Barbar (yabancı) kavimler Avrupa’ya
dağılacaktır. (Ostrogot, Vizigot, Frank,
Vandal)
SONUÇLARI:
Roma zayıfladı 395’te Doğu ve Batı olarak
ayrıldı.
Barbar kavimlerin Avrupa’ya dağılması ile;
- Bu günkü Avrupa’nın sosyal (millet) yapısı
ortaya çıktı.
- Düzen ve asayişin bozulması Krallıkları
zayıflattı Feodalite güçlendi.
15. Avrupa Hun devleti
kuruldu (Kurucu Balamir,
en önemli hükümdarı
Attila)
Batı Roma İmparatorluğu
476 yılında yıkıldı.
İlkçağ bitti Ortaçağ
başladı.
16.
17. GÖKTÜRK
Türk adı ile kurulan ilk Türk
devletidir.
Ülke prensler arasında
paylaşılmıştır. Ülkenin doğusunu
Bumin Kağan, batısını İstemi
Yabgu yönetti.
Batı Türkistan’ın Türkleşmesini
sağladılar.
18. II.GÖKTÜRK (KUTLUK)
Kutluk Kağan tarafından kuruldu.
En parlak dönemi Bilge Kağan
dönemidir.
Bu dönemde Orhun yazıtları
yaptırılmıştır.
Uygur, Basmil ve Karluk saldırıları ile
yıkılmıştır.
19. UYGURLAR
(en uygar Türk devletidir)
Yerleşik hayata geçen ve şehir kuran ilk
Türk devletidir.
Tarım ile uğraşmışlardır.
Mimari eser bırakmışlardır. (mabet)
Mani dinini benimsemişlerdir.
Kağıt ve Matbaayı kullanan ilk Türk
devletidir.
Uygur alfabeleri vardır. (18 harf)
20. Avrupa Hun Devleti’nde Germen lehçeleri,
Slav ve Fin-Ugor dilleri, Latince ve Grekçe
konuşuluyordu.
Bu durumun aşağıdakilerden hangisinin bir
sonucu olduğu savunulabilir?
A. Bizans’ın vergiye bağlanmasının
B. Göçebe yaşam biçiminin
C. Egemenlik sahasının genişlemesinin
D. Feodalite rejiminin güçlenmesinin
E. Ülkenin hanedan üyeleri arasında
paylaştırılmasının
21. Avrupa Hun Devleti’nde Germen lehçeleri,
Slav ve Fin-Ugor dilleri, Latince ve Grekçe
konuşuluyordu.
Bu durumun aşağıdakilerden hangisinin bir
sonucu olduğu savunulabilir?
A. Bizans’ın vergiye bağlanmasının
B. Göçebe yaşam biçiminin
C. Egemenlik sahasının genişlemesinin
D. Feodalite rejiminin güçlenmesinin
E. Ülkenin hanedan üyeleri arasında
paylaştırılmasının
22. KÜLTÜR ve MEDENİYET
Hükümdar Unvanları:
hakan, kağan, han, şanyü, idikut
Devlet yönetme yetkisi: Kut
Kurultay (Toy) :
Meclis (geniş yetkileri vardır)
Uygurlarda meclisin yetkileri
arasında hanedan dışından
hükümdar seçilmesi bile vardır.
23. KAVRAMLAR
Yabgu: Kağandan sonra gelen en büyük
makamdır. Genellikle veliahtlar bu makam
gelirdi.
Vezir: Kağanın yardımcısıdır.
Şad: Ülke yönetiminde tecrübe kazanması
için boylara yönetici olarak gönderilen
hükümdar soyundan gelen kişilerdir.
Buyruk: Bakan, Apa: Saray görevlisi,
Tudun:Vali, Tekin: Şehzade, Sübaşı:Ordu
Komutanı, Bitigçi:Katipler
24. Şamanizm’de Din Adamı: Şaman,
Kam, Baksi.
Yuğ: Cenaze Töreni.
Kurgan: Mezar.
Balbal: Mezar Taşı.
Totemcilik: Türklerin en eski dinidir.
Ongun: Totem olarak seçilen hayvana
denir.
26. TOY (KURULTAY)
MECLİS
*Türk devletlerinde hakanın yetkilerinin
sınırsız olmadığını gösterir.
*Meşrutiyet (Meşruti monarşi)
anlayışının göstergesidir.
*Boy beylerinin katılımı ile toplanırdı.
*Kurultaya katılamayan boy beyi isyan
etmiş bağımsız olmuş sayılırdı.
31. I. Uygur Devleti’nde Budistler ve Maniheistler,
II. Hazar Devleti’nde Museviler ve Şamanlar,
III. Selçuklularda Hıristiyanlar ve Müslümanlar bir
arada yaşamışlardır.
Buna göre, Türk devlet geleneğinde
aşağıdakilerden hangisine önem
verildiği öne sürülebilir?
A.Dini mimari B.Dindarlığa C.Diplomasiye
D.Dinsel hoşgörüye E.Komşuluk ilişkilerine
32. I. Uygur Devleti’nde Budistler ve Maniheistler,
II. Hazar Devleti’nde Museviler ve Şamanlar,
III. Selçuklularda Hıristiyanlar ve Müslümanlar bir
arada yaşamışlardır.
Buna göre, Türk devlet geleneğinde
aşağıdakilerden hangisine önem
verildiği öne sürülebilir?
A.Dini mimari B.Dindarlığa C.Diplomasiye
D.Dinsel hoşgörüye E.Komşuluk ilişkilerine
33. ÖLÜ GÖMME ADETLERİ
Atı ile beraber
Gömülürler
(Cennet yolculuğunu
kolaylaştıracağına
inanılırdı)
BALBAL:
Mezarlarında
Öldürdüğü
kişilerin sayısı
kadar
heykelcik yada
tahtaya kazınmış
resimler bulunur.
Öldürdüğü kişilerin
cennette ona
hizmet edeceği
anlayışı
34. Eski Türklerde mezarların başında
“Balbal” adı verilen taşların dikilmiş
olması aşağıdakilerden hangi unvanın
ifadesidir?
A. Soyluluğun
B. Askeri kişiliğin
C. Devlet görevliliğinin
D. Kahramanlığın
E. Dini kişiliğin
35. Eski Türklerde mezarların başında
“Balbal” adı verilen taşların dikilmiş
olması aşağıdakilerden hangi unvanın
ifadesidir?
A. Soyluluğun
B. Askeri kişiliğin
C. Devlet görevliliğinin
D. Kahramanlığın
E. Dini kişiliğin
41. Bilge kağan, Kültigin ve Vezir
Tonyukuk adına diktirilmişlerdir.
Türk adının geçtiği ilk Türkçe metindir.
Devlet ve halkın karşılıklı görevlerini
belirtir.
Türk yasaları, kültür ve uygarlığı
hakkında bilgi verir.
Türklerde sosyal devlet ve demokrasi
anlayışı olduğunu gösterir.
42. I. Kalıcı mimari eserler bırakmamış olmaları
II. Yazılı kaynaklarının yetersiz olması
III. Göktanrı inancına bağlı kalmaları
Yukarıdakilerden hangileri İslamiyet öncesi
Türk devletlerinde konar-göçer yaşamın
sonuçları arasında gösterilemez?
A. Yalnız I B. Yalnız II C. Yalnız III
D. I ve II E. I, II ve III
43. I. Kalıcı mimari eserler bırakmamış olmaları
II. Yazılı kaynaklarının yetersiz olması
III. Göktanrı inancına bağlı kalmaları
Yukarıdakilerden hangileri İslamiyet öncesi
Türk devletlerinde konar-göçer yaşamın
sonuçları arasında gösterilemez?
A. Yalnız I B. Yalnız II C. Yalnız III
D. I ve II E. I, II ve III
46. İslamiyet Öncesi Türk
Devletlerinin Genel Özellikleri
Ekonomisi hayvancılığa dayalıdır.
Konar göçer (yarı göçebe) yaşam
vardır.
Göçebe olmalarından dolayı ceza
evleri yoktur yani cezaları uzun süreli
değildir. (ölüm yada 10-15 gün hapis
gibi)
Savaşçıdırlar ve bağımsızlıklarına
düşkündürler.
47. Adalet ve hoşgörü sahibidirler.
Teşkilatçı yapıları gelişmiştir. (İki
Türk bir araya gelirse devlet
kurmaya kalkar)
Aileye büyük önem verilir.
Gelenek ve göreneklerine (töre)
bağlıdırlar.
Sosyal sınıf farklılıkları ve kölelik
yoktur. (göçebe yaşam olduğu için)
48. Aşağıdakilerden hangisi Orta
Asya Türkleri için geçerli bir
bilgi değildir?
A. Yaşam koşullarını törenin belirlemesi
B. Ekonominin hayvancılığa dayalı olması
C. Konar-göçer yaşamı benimsemiş olması
D. Sanat eserlerinin taşınabilir olması
E. Merkezi bir yönetim yapısının olması
49. Aşağıdakilerden hangisi Orta
Asya Türkleri için geçerli bir
bilgi değildir?
A. Yaşam koşullarını törenin belirlemesi
B. Ekonominin hayvancılığa dayalı olması
C. Konar-göçer yaşamı benimsemiş olması
D. Sanat eserlerinin taşınabilir olması
E. Merkezi bir yönetim yapısının olması
50. İslam öncesi Türk devletlerinde görülen;
I. İkili teşkilat sistemini benimsemeleri
II. Kurultay adı ile meclis oluşturmaları
III. Kağanlarının Çinli prensesler ile
evlenmeleri
gelişmelerden hangilerinin devlet yönetimi
ile doğrudan bir ilişkisi olduğu
söylenemez?
A. Yalnız I B. Yalnız II C. Yalnız III
D. I ve II E. I, II ve III
51. İslam öncesi Türk devletlerinde görülen;
I. İkili teşkilat sistemini benimsemeleri
II. Kurultay adı ile meclis oluşturmaları
III. Kağanlarının Çinli prensesler ile
evlenmeleri
gelişmelerden hangilerinin devlet yönetimi
ile doğrudan bir ilişkisi olduğu
söylenemez?
A. Yalnız I B. Yalnız II C. Yalnız III
D. I ve II E. I, II ve III
52. İslamiyet’ten önce Türklerin çok
sayıda devlet kurmalarına;
I. Bağımsızlıklarına düşkün olmaları
II. Teşkilatçı yapıya sahip olmaları
III. Ticari etkinliklerde bulunmaları
Hangilerinin etkisinin olduğu savunulabilir?
A. Yalnız I B. Yalnız II C. Yalnız III
D. I ve II E. I, II ve III
53. İslamiyet’ten önce Türklerin çok
sayıda devlet kurmalarına;
I. Bağımsızlıklarına düşkün olmaları
II. Teşkilatçı yapıya sahip olmaları
III. Ticari etkinliklerde bulunmaları
Hangilerinin etkisinin olduğu savunulabilir?
A. Yalnız I B. Yalnız II C. Yalnız III
D. I ve II E. I, II ve III
54. İslamiyet’ten önce Türklerde
demokratik bir anlayışın olduğunun
kanıtı olarak;
I. Devletin, hükümdar ailesinin ortak malı
sayılması
II. Toplumda sınıf ayrımının görülmemesi
III. Çin kültüründen etkilenmeleri
durumlarından hangileri gösterilebilir?
A. Yalnız I B. Yalnız II C. Yalnız III
D. I ve III E. I, II ve III
55. İslamiyet’ten önce Türklerde
demokratik bir anlayışın olduğunun
kanıtı olarak;
I. Devletin, hükümdar ailesinin ortak malı
sayılması
II. Toplumda sınıf ayrımının görülmemesi
III. Çin kültüründen etkilenmeleri
durumlarından hangileri gösterilebilir?
A. Yalnız I B. Yalnız II C. Yalnız III
D. I ve III E. I, II ve III
56. Uygurların;
I. Kağıt ve matbaayı kullanmaları
II. Mimari eserler inşa etmeleri
III. Mani dinini benimsemeleri
Özelliklerinden hangileri onların medeni
bir toplum olduklarının göstergesidir?
A. Yalnız I B. Yalnız II C. Yalnız III
D. I ve II E. I, II ve III
57. Uygurların;
I. Kağıt ve matbaayı kullanmaları
II. Mimari eserler inşa etmeleri
III. Mani dinini benimsemeleri
Özelliklerinden hangileri onların medeni
bir toplum olduklarının göstergesidir?
A. Yalnız I B. Yalnız II C. Yalnız III
D. I ve II E. I, II ve III
58. Türklerin Avrupa’ya göç etmeleriyle
başlayan Kavimler Göçü’nün aşağıdaki
sonuçlarından hangisi Avrupa’nın siyasi
yapısının değişmesine neden olmuştur?
A. Hıristiyanlığın yayılması
B. Etnik yapının değişmesi
C. Feodalitenin ortaya çıkması
D. Sınıf farklılıklarının artması
E. İlk çağın sona ermesi
59. Türklerin Avrupa’ya göç etmeleriyle
başlayan Kavimler Göçü’nün aşağıdaki
sonuçlarından hangisi Avrupa’nın siyasi
yapısının değişmesine neden olmuştur?
A. Hıristiyanlığın yayılması
B. Etnik yapının değişmesi
C. Feodalitenin ortaya çıkması
D. Sınıf farklılıklarının artması
E. İlk çağın sona ermesi
60. Türklerin Avrupa’ya göç etmeleriyle
başlayan Kavimler Göçü’nün aşağıdaki
sonuçlarından hangisi Avrupa’nın millet
yapısının değişmesine neden olmuştur?
A. Hıristiyanlığın yayılması
B. Etnik yapının değişmesi
C. Feodalitenin ortaya çıkması
D. Sınıf farklılıklarının artması
E. İlk çağın sona ermesi
61. Türklerin Avrupa’ya göç etmeleriyle
başlayan Kavimler Göçü’nün aşağıdaki
sonuçlarından hangisi Avrupa’nın millet
yapısının değişmesine neden olmuştur?
A. Hıristiyanlığın yayılması
B. Etnik yapının değişmesi
C. Feodalitenin ortaya çıkması
D. Sınıf farklılıklarının artması
E. İlk çağın sona ermesi
62. Aşağıdakilerden hangisi konar-göçer
Türk devletlerindeki devlet
kurumlarından birisi değildir?
A. Kurultay
B. İkta sistemi
C. İkili sistem
D. Göktanrı anlayışı
E. Askeri teşkilat
63. Aşağıdakilerden hangisi konar-göçer
Türk devletlerindeki devlet
kurumlarından birisi değildir?
A. Kurultay
B. İkta sistemi
C. İkili sistem
D. Göktanrı anlayışı
E. Askeri teşkilat