Libra Shqip (Mburoja E Muslimanit)
https://mburojaemuslimanit.page.tl
Lexo Dhe Mëso
https://www.facebook.com/mosuzemero
Shpjegimi i 40 Haditheve
https://www.facebook.com/Shpjegimii40Haditheve
Mburoja e Muslimanit
https://www.facebook.com/mburojaemuslimanit.page.tl/
40 hadithe të Imam Neveviut
https://www.facebook.com/40haditheImamNeveviu
Kur'ani Shqip
https://www.facebook.com/shpjegimiikuptimevetekuranit
Kopshti i të mençurve
https://www.facebook.com/kopshtiitemenqurve
Rregullat Islame
https://www.facebook.com/rregullatislameselefi
40 Hadithe Mbi Moralin
https://40hadithembimoralin.page.tl/
Akidja e Selefëve
https://akidjaeselefeve.page.tl/
Kopshti i të mençurve
https://kopeshtinjerezve.page.tl/
KURAN-i
https://kuran-i-shqip.page.tl/
Libri i Dijes
https://libriidijes.page.tl/
Shpjegimi i 40 Haditheve të Imam Neueuiut dhe shtesës së Ibn Rexhebit.
https://shpjegimii40haditheve.page.tl/
Shpjegimi i Tre Parimeve
https://shpjegimiitreparimeve.page.tl/
Xhamia e Haxhi Ymerit
https://xhamiaehaxhiymerit.page.tl/
3. 3
Me emrin e Allahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshiruesit
PARATHËNIE
Lavdërimi i takon Allahut, Atë e falënderojmë dhe vetëm prej Tij ndihmë
dhe falje kërkojmë. Lusim Allahun të na mbrojë prej të këqijave të shpirtrave
tanë dhe të veprave tona! Atë që e udhëzon Allahu nuk ka kush që e humb dhe
atë që Allahu e lë në humbje nuk ka kush që e udhëzon. Dëshmojmë se nuk ka
Zot që meriton të adhurohet përveç Allahut dhe se Muhamedi është rob dhe i
Dërguari i Tij.
Falë Zotit të Madhërishëm, u kompletua ky libër, i cili është një përpjekje
modeste për ta ndihmuar çdo musliman të mësojë ta lexojë Kuranin Fisnik.
Libra të tillë ka shumë, mirëpo, megjithatë ne e pamë të nevojshëm botimin e
këtij libri për arsyet e mëposhtme:
1. Lloji i shkrimit që është përdorur në disa nga këta libra ndryshon nga ai
që gjendet në Mus’haf, gjë që ua vështirëson nxënësve kalimin prej atij libri në
Kuran. Ne kemi përdorur llojin e shkrimit që përdoret në Mus’hafin e botuar në
Medine, i cili ka përparësi të shumta dhe është më i përhapuri në botë.
2. Shumë prej atyre librave kanë mangësi.
3. Metoda e mësimit në disa nga këta libra është e vështirë.
4. Këtë libër e kemi pasuruar me shembuj të mjaftueshëm nga Kurani Fisnik
dhe me një shtojcë për ushtrimin e shkrimit, e cila ka rëndësi të veçantë, pasi që
ndihmon nxënësin në ngulitjen në kokë të asaj që e mëson.
4. 4
5. Shkronjat arabe që nuk ekzistojnë në alfabetin e gjuhës shqipe, gjatë
transkriptimit, i kemi shënuar me shenja dalluese, po ashtu edhe zanoret e gjata.
6. Në fund të librit kemi paraqitur mënyrën e leximit të shembujve që
gjenden në faqen 10 deri në faqen 28.
7. Ky libër është i përshtatshëm për të gjithë, pa dallim moshe a gjinie.
Duam t’jua kujtojmë se askush nuk mund të lexojë Kuran me përpikëri nëse
nuk mëson me ndonjë libër të tillë te ndokush që di të lexojë mirë Kuran, sepse
disa nga shkronjat arabe nuk ekzistojnë në gjuhën tonë shqipe, kështu që për
shqiptimin e saktë të tyre duhet mësuar te ndokush që i njeh mirë ato.
Gjithashtu, dëshirojmë t’jua bëjmë me dije se mësimi i leximit të Kuranit me
përpikëri është detyrë për çdo musliman dhe po ashtu për prindërit që t’ua
mësojnë fëmijëve të tyre.
Për fund, lusim Allahun e Madhëruar t’i shpërblejë me Xhennetin Firdeus
të gjithë ata që ndihmuan në përpilimin dhe botimin e këtij libri dhe ata që do të
punojnë me të.
Shpresojmë të mos na harroni neve dhe prindërit tanë nga lutja juaj e mirë.
Dhe për fund: I gjithë falënderimi i takon Allahut, Zotit të botëve. Allahu
e thotë të vërtetën dhe vetëm Ai udhëzon në rrugën e drejtë.
Lëvdatat, bekimet dhe paqja e Allahut qofshin me Muhamedin , me
familjen e tij, me shokët e tij besnikë dhe me ata që e ndjekin atë deri në Ditën e
Gjykimit.
Autorët
5. 5
VLERA E LEXIMIT TË KURANIT FISNIK
Lavdërimi i takon Allahut, Atë e falënderojmë dhe nga Ai kërkojmë ndihmë
dhe falje. Lëvdatat, bekimet dhe paqja qofshin me të Dërguarin e Tij të fundit
Muhamedin , me familjen dhe shokët e tij, si dhe me ata që e pasojnë rrugën e
tij.
Kurani Fisnik është fjala e Allahut të Lartësuar. Vlera e tij ndaj fjalëve tjera
është sikurse vlera e Allahut ndaj krijesave. Ndërsa leximi i tij është gjëja më e
mirë që e shqipton gjuha.
Allahu i Lartmadhërishëm thotë:
ﭽ
ﭼﭻﭺﭹﭸﭷﭶﭵﭴ
ﭽ
ﭿﭾ
ﮃﮂﮁﮀ
ﭼ
Ata të cilëve ua kemi dhënë Librin dhe e lexojnë ashtu siç është
shpallur, ata besojnë vërtet në të. Kurse ata që nuk besojnë në të, pa dyshim,
janë të humbur. (Sureja el-Bekare: 121).
Ndërsa, i Dërguari i Allahut, Muhamedi ka thënë:
“Më i miri prej jush është ai që e mëson Kuranin dhe ua mëson të tjerëve.”
(Buhariu nga Othman Ibn Affani ).
“Ai që e lexon Kuranin, duke qenë i përpiktë në leximin e tij është nën përcjellje të
melekëve shëtitës, fisnikë dhe bamirës, ndërsa ai që e lexon Kuranin duke pasur
vështirësi gjatë leximit, i ka dy shpërblime.” (Buhariu dhe Muslimi nga Aisheja ).
“Me të vërtetë, Allahu i Madhërishëm i lartëson me këtë Libër disa njerëz dhe i
poshtëron disa të tjerë.” (Muslimi nga Omer Ibnul-Hattabi ).
“Lexojeni Kuranin, sepse ai do të vijë ndërmjetësues për lexuesit e tij në Ditën e
Kijametit.” (Muslimi nga Ebu Umame El-Bahiliu ).
“Ai që e lexon një shkronjë nga Libri i Allahut të Madhëruar ka një shpërblim i cili
shtohet dhjetëfish. Nuk them se elifi, lami dhe mimi janë një shkronjë, por elifi është një
shkronjë, lami një shkronjë dhe mimi një shkronjë.” (Tirmidhiu nga Abdullah Ibn
Mesudi ).
“Lexuesit të Kuranit i thuhet: lexo dhe ngrihu lart (në Xhennet), lexo ashtu si e
6. 6
lexoje në dunja, sepse ti do të ngrihesh vazhdimisht duke e lexuar atë deri në ajetin e
fundit që do ta lexosh.” (Ebu Davudi, Tirmidhiu dhe Nesaiu nga Abdullah Ibn
Amri ).
“Vërtet, ai i cili në brendinë e tij nuk ka asgjë nga Kurani është si gërmadha!”
(Tirmidhiu nga Ibn Abbasi ).
“Ai i cili e lexon Kuranin dhe punon me atë që gjendet në të, dy prindërve të tij
Allahu do t’ua vë një kurorë në Ditën e Kijametit, drita e së cilës do të jetë më e mirë se
drita e diellit në këtë botë. E ç’mendoni për atë që punoi me të?!” (Ebu Davudi nga
Muadh Ibn Enesi ).
Këto ajete, hadithe e shumë të tjera të ngjashme me to tregojnë vlerën e
mësimit, leximit dhe zbatimit të Kuranit Fisnik.
Paqja dhe mëshira e Allahut qofshin mbi të Dërguarin e Allahut,
Muhamedin, familjen e tij të ndershme, mbi shokët e tij dhe mbi të gjithë ata që
e pasojnë atë deri në Ditën e Gjykimit.
Autorët
7. 7
ِم ْسِب
ا
ِ
ه
َّلل
ا
م ْ
حهلر
ِن
ا
ِِيمحهلر
HYRJE
Alfabeti i gjuhës arabe përbëhet nga njëzet e tetë shkronja dhe secila shkronjë
e ka emrin e vet.
Të gjitha shkronjat e alfabetit arab janë bashkëtingëllore. Në arabisht
ekzistojnë edhe tri zanore të shkurtra ose vokale, mirëpo ato nuk janë pjesë e
alfabetit.
Nëntë tinguj të gjuhës arabe nuk ekzistojnë në gjuhën shqipe dhe për këtë
arsye këta tinguj i quajmë shkronja të rënda.
Për shqiptimin e drejtë të këtyre tingujve duhet patjetër që të mësojmë te
ndokush që e njeh mirë shqiptimin e shkronjave arabe.
Leximi në gjuhën arabe, ndryshe nga shqipja, fillon nga ana e djathtë.
Germat e gjuhës arabe nuk ndahen në germa të mëdha dhe të vogla, por
gjithnjë shkruhen njëjtë.
Të gjitha shkronjat e Kuranit lidhen me njëra – tjetrën, nga të dyja anët, përveç
gjashtë prej tyre, të cilat lidhen vetëm nga ana e djathtë.
Mbajeni në mend gjithnjë se Allahu i Lartësuar na shpërblen me nga dhjetë
shpërblime, për çdo shkronjë të Kuranit që e lexojmë.
8. 8
ZANORET E GJUHËS ARABE
Alfabeti i gjuhës arabe përbëhet nga njëzet e tetë shkronja. Pos këtyre
shkronjave, në gjuhën arabe ekzistojnë edhe tri zanore a vokale. Ato janë:
a) Fet’ḥa َ - e1
b) Ḍamme َ- u
c) Kesra َ- i
Për t’i kuptuar më lehtë këto zanore dhe për t’i vendosur në shembuj në
mënyrë praktike po e mësojmë shkronjën “B”.
Shkronja “B” në gjuhën arabe shkruhet kështu: ﺏ Pra: B = ب
Nëse pas shkronjës “B” vjen ndonjëra nga tri zanoret, atëherë i lexojmë siç
vijon:
Be = ب Bu = ب Bi = ب
Shembuj:
ب ب ب ب ب ب ب ب ب
Be Bu Bi Be Bi Bu Bu Bi Be
Lexo shembujt në vijim:
ب
ب
ب ب
ب
ب ب
ب
ب
ب
ب
ب ب
ب
ب ب
ب
ب
ب
ب
ب ب
ب
ب ب
ب
ب
1
E-ja në arabisht lexohet sikurse e-ja në fjalën shqipe "tre".
9. 9
Vini re!
Zanorja e, pas shkronjave të rënda shqiptohet a.
Siç u përmend më parë, të gjitha shkronjat e Kuranit lidhen me njëra – tjetrën,
nga të dyja anët, përveç gjashtë prej tyre, të cilat lidhen vetëm nga ana e djathtë.
Nga ky mësim e kuptuam se si shkruhet shkronja “B” kur është e ndarë nga të
tjerat, ndërsa në mësimin vijues do të mësojmë se si shkruhet ajo kur është e
lidhur me shkronja tjera, gjegjësisht kur gjendet në fillim, në mes ose në fund të
një fjale dhe pastaj vijojnë shkronjat tjera.
10. 10
Bã' - ب - B
Të bashkuara Në fund të fjalës Në mes të fjalës Në fillim të fjalës
ب
ـ
ب
ـ
ب ـ
ب ـ
ب
ـ ب
ـ
BeBiBu بب
ب 3 ب
ب
ب 2 ب
بب 1
ببب 6 ببب 5 ببب 4
Tã' - ت - T
Të bashkuara Në fund të fjalës Në mes të fjalës Në fillim të fjalës
ت
ـ
ت
ـ
ت ـ
ت
)
ـ
ﺔ
( ـ
ت
ـ ت
ـ
TeTiTu بب
ت 3 ب
ت
ب 2 ت
بب 1
بت
ت 6 بتب 5 ت
ب
ب 4
Thã' - ث - Th
Të bashkuara Në fund të fjalës Në mes të fjalës Në fillim të fjalës
ث
ـ
ث
ـ
ث ـ
ث ـ
ث
ـ ث
ـ
TheThiThu بت
ث 3 ب
ث
ت 2 ث
تب 1
ب
ثت 6 ت
ث
ب 5 ث
بب 4
Vini re! Në fund të librit kemi paraqitur mënyrën e leximit të shembujve që
gjenden në faqen 10 deri në faqen 28.
12. 12
Xhĩm - ج - Xh
Të bashkuara Në fund të fjalës Në mes të fjalës Në fillim të fjalës
ج
ـ
ج
ـ
ج ـ
ج ـ
ج
ـ ج
ـ
XheXhiXhu ت
ب
ـ
ج 3 ب
ج
ث 2 ج
بت 1
جتث 6 ب
ج
ج 5 ج
ب
ث 4
Ḥã' - ح - Ḥ e rëndë2 e fytit
Të bashkuara Në fund të fjalës Në mes të fjalës Në fillim të fjalës
ح
ـ
ح
ـ
ح ـ
ح ـ
ح
ـ ح
ـ
ḤaḤiḤu ج
ب
ح 3 ت
ح
ب 2 ح
تب 1
بت
ح 6 ثحب 5 ح
ج
ب 4
Ḣẫ' - خ - Ḣ e rëndë, me grithje
Të bashkuara Në fund të fjalës Në mes të fjalës Në fillim të fjalës
خ
ـ
خ
ـ
خ ـ
خ ـ
خ
ـ خ
ـ
ḢaḢiḢu بث
ـ
خ 3 ب
خ
ت 2 خ
ثج 1
بت
خ 6 ج
حخ 5 جتخ 4
2
Vini re! Zanorja e pas shkronjave të rënda shqiptohet a.
14. 14
SHKRONJAT QË LIDHEN VETËM NGA ANA E DJATHTË
Të gjitha shkronjat e Kuranit lidhen me njëra – tjetrën, nga të dyja anët, përveç
gjashtë prej tyre, të cilat lidhen vetëm nga ana e djathtë. Ato janë siç vijon:
Elif3 - أ - E, I ose U
Të bashkuara Në fund të fjalës Në mes të fjalës Në fillim të fjalës
أ
إ
أ ـ
أ ـ
إ أ
E I U ج
ب
أ 3 ب
إ
ج 2 أ
ب
ـ
ح 1
ت
ج
أ 6 ت
أ
ب 5 إ
ج
ث 4
Dãl - د - D
Të bashkuara Në fund të fjalës Në mes të fjalës Në fillim të fjalës
د
د
د ـ
ﺪ ـ
ﺪ ﺩ
DeDiDu جت
ﺪ 3 ح
ﺪ
ب 2 د
ج
أ 1
ﺪخ
د 6 ﺪب
ج 5 بخد 4
Dhãl - ذ - Dh
Të bashkuara Në fund të fjalës Në mes të fjalës Në fillim të fjalës
ذ
ذ
ذ ـ
ﺬ ـ
ﺬ ﺫ
DheDhiDhu د
خ
ﺬ 3 ج
ﺬ
ب 2 ذ
حب 1
ﺬتح 6 جذد 5 بتذ 4
3
Elifi nuk ka shqiptim të vetin, por lexohet varësisht nga zanorja që e mban (e, i ose u).
16. 16
Rẫ' - ر - R4
Të bashkuara Në fund të fjalës Në mes të fjalës Në fillim të fjalës
ررر ـ
ﺮ ـﺮ ﺭ
RaRiRu ثب
ﺮ 3 خ
ﺮ
ب 2 ر
ب
ـح 1
ﺮجد 6 ذﺮب 5 ﺪثر 4
Zãj - ز - Z
Të bashkuara Në fund të fjalës Në mes të fjalës Në fillim të fjalës
ززز ـ
ﺰ ـﺰ ﺯ
ZeZiZu ت
ــب
ﺰ 3 ت
ﺰ
د 2 ز
ﺮج 1
بخ 6 رﺰب 5 ز
ب
ﺪ 4
Wãw - و - W5 – lexohet si në anglisht
Të bashkuara Në fund të fjalës Në mes të fjalës Në fillim të fjalës
ووو ـ
ﻮ ـﻮ ﻭ
WeWiWu تح
ﻮ 3 ث
ﻮ
ب 2 و
رز 1
ذ
ور 6 ز
جو 5 ثرو 4
Këtu mbarojnë shkronjat që lidhen vetëm nga ana e djathtë.
4
Zanorja e shqiptohet a edhe pas shkronjës Rẫ', edhe pse kjo shkronjë nuk bën pjesë në
shkronjat e rënda.
5
Nga shkronjat e gjuhës shqipe, kësaj shkronje, më së shumti i përgjigjet shkronja „v“.
18. 18
Sĩn - س - S
Të bashkuara Në fund të fjalës Në mes të fjalës Në fillim të fjalës
س
ـ
س
ـ
س ـ
س ـ
س
ـ س
ـ
SeSiSu د
ج
س 3 ح
س
ﺪ 2 س
ب
ح 1
ستب 6 ﻮسر 5 ﺮـخس 4
Shĩn - ش - Sh
Të bashkuara Në fund të fjalës Në mes të fjalës Në fillim të fjalës
ش
ـ
ش
ـ
ش ـ
ش ـ
ش
ـ ش
ـ
SheShiShu حو
ش 3 ب
ش
ـ
ﺮ 2 ش
تت 1
شﺮج 6 ذ
سش 5 دﺰش 4
Ṣẫd - ص - Ṣ e rëndë
Të bashkuara Në fund të fjalës Në mes të fjalës Në fillim të fjalës
ص
ـ
ص
ـ
ص ـ
ص ـ
ص
ـ ص
ـ
ṢaṢiṢu ذ
ب
ص 3 ب
ص
ﺮ 2 ص
ﺮخ 1
جث
ص 6 بصح 5 ص
دﺮ 4
20. 20
Ḍẫd - ض - Ḍ e rëndë
Të bashkuara Në fund të fjalës Në mes të fjalës Në fillim të fjalës
ض
ـ
ض
ـ
ض ـ
ض ـ
ض
ـ ض
ـ
ḌaḌiḌu بت
ض 3 ح
ض
ﺪ 2 ض
ج
أ 1
ضسو 6 س
ض
ب 5 ض
بﺮ 4
Ṭẫ' - ط - Ṭ e rëndë
Të bashkuara Në fund të fjalës Në mes të fjalës Në fillim të fjalës
ط
ـ
ط
ـ
ط ـ
ط ـ
ط
ـ ط
ـ
ṬaṬiṬu سب
ط 3 ح
ط
ب 2 ط
ﺰ
ج 1
ذ
طص 6 ثطش 5 ط
ب 4
Ḍhẫ' - ظ - Ḍh e rëndë
Të bashkuara Në fund të fjalës Në mes të fjalës Në fillim të fjalës
ظ
ـ
ظ
ـ
ظ ـ
ظ ـ
ظ
ـ ظ
ـ
ḌhaḌhiḌhu تج
ظ 3 ب
ظ
ش 2 ظ
ﺮخ 1
أ
ظز 6 خظج 5 طسظ 4
22. 22
Ӑjn - ع - Ӑ, Ĭ ose Ŭ e rëndë (e kundërt me elifin)
Të bashkuara Në fund të fjalës Në mes të fjalës Në fillim të fjalës
ع
ـ
ع
ـ
ع ـ
ع ـ
ع
ـ ع
ـ
Ӑ Ĭ Ŭ بت
ع 3 س
ع
ﺪ 2 ع
ط
ش 1
جض
ع 6 سعش 5 ﺮثع 4
Ġajn - غ- Ġ e rëndë, me grithje
Të bashkuara Në fund të fjalës Në mes të fjalës Në fillim të fjalës
غ
ـ
غ
ـ
غ ـ
غ ـ
غ
ـ غ
ـ
ĠaĠiĠu ط
ب
غ 3 ب
غ
ض 2 غ
ض
ب 1
غزو 6 غص 5 سطغ 4
Fã' - ف - F
Të bashkuara Në fund të fjalës Në mes të fjalës Në fillim të fjalës
ف
ـ
ف
ـ
ف ـ
ف ـ
ف
ـ ف
ـ
FeFiFu سخ
ف 3 غ
ف
ﺮ 2 ف
حﺮ 1
فطع 6 عفش 5 خسف 4
24. 24
Ḳẫf - ق - Ḳ e rëndë
Të bashkuara Në fund të fjalës Në mes të fjalës Në fillim të fjalës
ق
ـ
ق
ـ
ق ـ
ق ـ
ق
ـ ق
ـ
ḲaḲiḲu س
ب
ق 3 ح
ق
ﺮ 2 ق
ﺮ
أ 1
قفو 6 ﺪقع 5 سبق 4
Kãf - ك - K
Të bashkuara Në fund të fjalës Në mes të fjalës Në fillim të fjalës
ك
ـ
ك
ـ
ك ـ
ك ـ
ك
ـ ك
ـ
KeKiKu تف
ك 3 ش
ـك
ﺮ 2 ك
بس 1
كﺮح 6 فكع 5 ﺮثك 4
Lãm - ل - L
Të bashkuara Në fund të fjalës Në mes të fjalës Në fillim të fjalës
ل
ـ
ل
ـ
ل ـ
ل ـ
ل
ـ ل
ـ
LeLiLu سع
ل 3 ج
ل
س 2 ل
قح 1
أ
لج 6 لو 5 ثبل 4
26. 26
Mĩm - م - M
Të bashkuara Në fund të fjalës Në mes të fjalës Në fillim të fjalës
ـمـمم ـ
م ـ
م
ـ م
ـ
MeMiMu لأ
م 3 ـج
م
ل 2 م
ضﺮ 1
ملظ 6 قمع 5 صقم 4
Nũn - ن - N
Të bashkuara Në fund të fjalës Në mes të fjalës Në fillim të fjalës
ـنـنن ـ
ن ـ
ن
ـ ن
ـ
NeNiNu كس
ن 3 غ
ن
ـم 2 ن
حج 1
نﻮك 6 عنص 5 ﺮظن 4
Hã' - ه - H
Të bashkuara Në fund të fjalës Në mes të fjalës Në fillim të fjalës
ههه ـ
ه ( ـ
ـه) ـ
ه
ـ ه
ـ
HeHiHu قف
ه 3 ط
ه
ﺮ 2 ه
ﺪم 1
هﺮك 6 نَت 5 كله 4
29. 29
PËRDORIMI I TENVINIT
Tenvin quajmë zanoret e dyfishuara, të cilat lexohen si në vijim:
a) zanorja ـ
ــ e e dyfishuar ـ
ـًـ en.
b) zanorja ـ
ــ u e dyfishuar ــ
ـ ose ـٌــ un.
c) zanorja ـ
ــ i e dyfishuar ـ
ـٍـ in.
Tenvini shfaqet vetëm në fund të fjalës dhe asnjëherë në fillim a në mes të saj.
Shembuj:
ﺰمه
ٍة ﻮس
ٍ
ر ـهل
ٍ
ب
humezetin6 suwerin lehebin
تك
ب ثم
ٌ
ل سق
م
kutubun methelun ḳasemun
ﺮقب
ًة ﺰن
ً
ل نج
اًف
beḳaraten nuzulen 7
xhenefen
ًﺔنس بصن ًجﺮح
ا
ٍ
لغش ً
لمع ٍﺪبك
ٍ
عﺰف اًفحص بعل
بع
ًث
ا ٍﺪمع ًنمث
ا
6
ة – Kjo shkronjë quhet "T e rrumbullakët"; nëse ndalemi në të lexohet "H" (ه), e nëse
vazhdojmë lexohet "T" dhe vjen vetëm në fund të fjalës.
7
Vini re! Nëse një fjalë ka tenvinin me en, atëherë asaj fjale i shtohet një elif, i cili nuk
lexohet. Nga kjo rregull bëjnë përjashtim fjalët që mbarojnë me "T të rrumbullakët".
30. 30
SUKUNI (
ْ
)
ـْــ
Nëse shkronja nuk e ka ndonjërën nga tri zanoret e shkurtra bëhet e
palëvizshme – e pavokalizuar dhe fiton këtë shenjë ـْــ që quhet sukun e që vihet
mbi shkronjë.
Sukuni nuk mund të vijë në fillim të fjalës, por vetëm në mes dhe në mbarim të
saj.
Shembuj:
ن
ْ
ف
ٍ
س س
ْ
ﻮ
ف ت
ْ
ل
ك
nefsin sewfe tilke
م
ْ
ﺮ
ي ت
ْ
ح
ﺰ
ْ
ن ي
ْ
ﻮ
م
merjeme taḥzen jewme
ﺪب
ْ
عن ﺮ
ْ
كذ ى
ْ
عس
ْ
جﺮ
ْ
خي ﺪ
ْ
عب قه ْ
ﺮت
ن ْ
ﻮق ْ
سي ن
ْ
طسو ت
ْ
غﺮف
بس
ْ
حي ْ
م
ْ
ْنم مﺪْمد
31. 31
TESHDIDI (DYFISHUESI, PËRFORCUESI) ّ
Teshdidi është një shenjë e vogël, e cila shfaqet mbi shkronja. Ai e dyfishon
shkronjën mbi të cilën gjendet, gjegjësisht tregon se aty janë dy shkronja të njëjta,
e para me sukun (ـْ)ــ, ndërsa e dyta me ndonjërën nga tri zanoret ﹷﹹﹻ (e, u, i),
p.sh.:
إ
ن
=
ن
ْ
نإ
in-ne
ث
ـ
م
=
م
ْ
مث
thum-me
ك
ٌ
ل
=
ٌ
ل
ْ
لك
kel-lun
Shembuj:
ج
ن
ـﺔ ن
ﺰ
ل م
س
xhen-netun nez-zele mes-se
ب
ل
ْ
غ ـين
س
ـﺮ ع
ل
م
bel-liġ nujes-siru ӑl-leme
زﺮب بﺬك قﺪص
ٍةﻮق ضحي قحف
علطت جف
ْ
تﺮ
ْ
تجوز
ي
ﺮكﺬ ن
ْ
عطق لم
32. 32
HEMZEJA ء
Hemzeja është një shenjë e vogël, e cila lexohet sipas zanores që e ka, pa
marrë parasysh se a vjen e vetmuar ()ﺀ, vjen mbi a nën elif (ﺃ )ﺇ, mbi waw ()ﺅ a mbi
shkronjën ja ()ﺉ.
Hemzeja mund të vijë në këto mënyra:
أ
أ
إ
ؤ
ئ
ﺋ
ء
Shembuj:
ْش
ٍء ب
ْ
ئ
س أ
لك
shej/in bi’/se e/ke/le
ﺪْبي
ئ ف
ئ
ﺔ ي
ْ
ؤ
نم
jub/di/u fi/e/tun ju’/mi/nu
هْيلإ لس ْ
رأ ا ًس
ْ
أك
ٍﺬئم ْ
ﻮي أبن إشي
ً
لئ ْ
ﻮم ش
ن
ْ
أ ةﺪئ
ْ
فأ
ٌ
ةﺪص
ْ
ؤم ْنئل رأ
تْيء
Vini re! Hemzeja që vjen me sukun lexohet si gjysmë ë-je (
ْ
ئ
ْ
ؤ
ْ
أ ).
33. 33
ZGJATIMET
Elif-i, waw-i dhe ja-ja ( ي و ا ) i zgjasin zanoret ــــــ (e, i, u) kur këto të fundit
shfaqen para tyre, por me kusht që elif-i, waw-i dhe ja-ja të mos kenë kurrfarë
shenje (ــــــــْــ).
SHNDËRRIMI I ZANORES E ّNË A TË GJATË:
a) اّ - kur zanorja e shfaqet para elif-it, p.sh.:
هم
ا
اًن يل
ا
ٍل ك
ا
ن
muhãnen lejãlin kãne
b) ﻮّ- kur zanorja e shfaqet para waw-it, p.sh.:
كز
ﻮ
ًة لص
ﻮ
ة جن
ﻮ
ة
zekãten ṣâlãte nexhãti
c) ىّ- kur zanorja e shfaqet para ja-së, p.sh.:
ﺮ
ْ
كذ
ى
ْ
هأ
ﺪ
ى ﻮ
ْ
قت
ى
dhikrẫ ehdã teḳwã
d) ّ- kur ky elif i vogël shfaqet mbi shkronjë ose pas zanores e, p.sh.:
ه
ـ
هﺬ لس
ـ
ٌم م
ـ
كل
hãdhihi selãmun mãliki
35. 35
SHNDËRRIMI I ZANORES I ّNË I TË GJATË:
ىّ يّ - kur zanorja i shfaqet para ja-së, p.sh.:
ﺮك
يـ
ٌم بم
يـ
ٍن نب
ى
kerĩmun mubĩnin benĩ
ف
ي
ه ﻮت ْ
سي
ى ﺪح
ي
اًث
fĩhi jestewĩ ḥadĩthen
هش
ٌ
يﺪ يحر يح
ىنْيع ٍيثك نإ
يظك يلق
ٌ
يﺪَح
اًيمكح لسر ىيقف ْ
ﻮت
36. 36
SHNDËRRIMI I ZANORES U ّNË U TË GJATË:
ﻮّ - kur zanorja u shfaqet para waw-it, p.sh.:
ن
ﻮ
ر س
ﻮ
ٌ
ةر د
و
ن
nũrun sũratun dũni
دو
و
د َل
و ي
ﻮ
لص
wedũdun ledhũ jũṣale
وتأ ﻮلسر ﻮرفغ
ﻮننم
ْ
ؤي اًجوﺮب فﻮسي
ا ًﻮركش اهﻮدقو ﻮنغْبي
ﺮي
آ
ونء ٍﻮنن ْ
سم ْهﻮرنب
37. 37
LIDHJA E FJALËVE
ٱ – Kur shfaqet kjo shenjë ndërmjet dy, tri, katër a pesë fjalëve nënkupton se
të gjitha ato duhet të lidhen sikur të ishin një fjalë e vetme.
Nëse lami (ل) vjen pas kësaj shenje (ٱ) pa sukun, atëherë nuk lexohet, por
tejkalohet duke përforcuar gjithmonë shkronjën vijuese me teshdid ( ٱ
ل
ْ ), ndërsa
kur vjen me sukun ( ٱ
ْ
ل ), atëherë patjetër duhet lexuar, sikurse edhe shkronjat tjera.
Shkronjat tek të cilat lexohet lami quhen el-huruf el-kamerije, kurse ato tek të
cilat nuk lexohet lami quhen el-huruf esh-shemsije.
Ndodh ndonjëherë që pas kësaj shenje ٱ të vijë ndonjë shkronjë tjetër pos
lamit.
نم
ٱل
آءمس ن ْ
سح
ٱل
ابﻮث ي
م ْ
ﻮ
ٱل
ـ
ينﺪ
mine’s-semãi ḥusnu’th-thewãbi jewmi’d-dĩni
ىضق
ٱ
ﺮْم
ْ
ْل ب
ـ
ٱ
قح
ْ
ل نم
ٱ
ﺔنج
ْ
ل
ḳuḍije’l-emru bi’l-ḥaḳ-ḳi mine’l-xhin-neti
لْيل
ْ
ٱل
ر
ْ
ﺪق مكل
ٱ
ارل
ْ
يب
ٱ
ء ْ
ﺮم
ْ
ل
ﻮْمأ
ا
ل
ٱل
اسن ب
ٱ
ل
ْ
ﺪع
ْ
ل بر
ْ
ٱل
ع
ـ
يمل
ْ
يع
ٱ
يقي
ْ
ل يقم
ٱل
ص
ﻮل
ة ح ْ
صأب
ـ
ب
ٱ
يلف
ْ
ل
ْ
صن
ﺮ
ْ
ٱل
م
نم
ْ
ؤ
ي نمل
ٱ
قت
ى ل
ْ
حر
ٱ
آءتلش
38. 38
RËNIA E ZGJATIMEVE
Zgjatimet që gjenden në fund të fjalëve bien vetëm atëherë kur bëhet lidhja e
fjalëve ndërmjet njëra – tjetrës, ose thënë ndryshe, zgjatimet që gjenden para
kësaj shenje lidhëse ٱ bien, pra nuk lexohen, p.sh.:
ﻮم
س
ـ
ى
ٱ
ىـﺪ
ْ
ْل اءو
ت
ـ
ى
ٱ
الم
ْ
ل ن
ْ
لق
ا
ٱ
ْ
ل
ْ
َح
mũse’l-hudã we ãte’l-male ḳulne’ḥmil
ﺪَْي
ى
ٱل
يلبس ش
ْ
غي
ى
ٱ
لْيل اء
ت
ـ
ى
ٱل
نـ
ْ
َحﺮ
jehdi’s-sebĩle juġshi’l-lejle ãti’rr-rraḥmãni
يمقأ
ﻮ
ا
ٱل
ةﻮلص ابج
ﻮ
ا
ٱل
ﺮ
ْ
خص وتأ
ﻮ
ا
ٱ
بـتك
ْ
ل
eḳĩmu’ṣ-ṣâlãte xhãbu’ṣ-ṣâḣra ũtu’l-kitãbe
وذ
ٱل
ْ
َحﺮ
ﺔ ىﺮتو
ٱ
ك
ْ
لف
ْ
ل ف
ٱ
ض ْ
ر
ْ
ْل
ىﻮ
ْ
شي
ٱ
ﻮهجﻮ
ْ
ل أ
َل ْ
و
ٱل
اسن ـه
ﺬ
ا
ٱ
ﺪ
ْ
عﻮ
ْ
ل
ﻮتاء
ا
ٱ
ﻮكلﺰ
ة ام
ٱ
ـلتْب
ه القو
ٱ
ﺪ
ْ
مح
ْ
ل
اذإ
ٱ
قست لإ
ٱ
ينَل إ
َل
ٱ
ىـﺪ
ْ
ْل
Vini re: Elifi që vjen në këtë formë ( ا ), pra me këtë zero të vogël mbi të, nuk
lexohet fare, siç shihet edhe në shembujt e mësipërm.
39. 39
SHQIPTIMI I FJALËS “ALLAH”
ٱلل
Shkronja “L” e përforcuar me teshdid, e cila gjendet në fjalën “Allah”
nganjëherë lexohet “L” e nganjëherë lexohet “LL”.
Ajo lexohet “L” kur para saj ndodhet zanorja “i”, gjegjësisht kesreja.
يند
ٱلل م ْ
سب
ٱلل ب
ٱلل
dĩni’l-lãhi bismi’l-lãhi bi’l-lãhi
Ndërsa, nëse para saj ndodhet zanorja “e” )fet’ha( ose ajo “u” )dammeja)
atëherë lexohet “LL”.
م
ن
ٱلل نإ
ٱلل و
ٱلل
mina’ll-llãhi inna’ll-llãhe wa’ll-llãhu
ودﺪح
ٱلل ايء
ـ
ت
ٱلل ﺪْبع
ٱلل
ḥudũdu’ll-llãhi ãjãtu’ll-llãhi ӑbdu’ll-llãhi
Shembuj:
ﺮ
ْ
كذ
ٱلل ﻮلسر
ٱلل ﺪعو
ٱلل
افخأ
ٱلل و
لل ل
ْ
ضف
ٱلل
و
ٱ
قت
ﻮ
ا
ٱ
لل ف
يلبس
ٱلل لحأ
ٱلل
40. 40
NGJASHMËRIA E SHKRONJAVE
Nganjëherë mund të ngatërrohet një shkronjë me ndonjë tjetër për të shkak
vendartikulimit të njëjtë ose afërsisë së tij, për shembull shkronja Ăjn mund të
shqiptohet si Hemze a Elif, ose shkronja Ḥa e rëndë si Ha e lehtë, etj. Për këtë
arsye, ne po i paraqesim këtu disa krahasime praktike ndërmjet shkronjave që më
së shumti mund t’u ngatërrohen lexuesve të rinj të Kuranit. Por, megjithatë
mësuesit i takon barra më e rëndë për largimin e pështjellimeve të tilla nga
nxënësit.
Këtu mund të ndihmojnë edhe aparatet e programet e ndryshme të shqiptimit
të shkronjave arabe.
Në vijim po i paraqesim nëntë shkronjat arabe që nuk gjenden në alfabetin e
gjuhës shqipe:
(Ḳẫf) ق | (Ġajn) غ | (Ӑjn) ع | (Ḍhẫ') ظ | (Ṭẫ') ط | (Ḍẫd) ض | (Ṣẫd) ص | (Ḣẫ') خ | (Ḥã') ح
)
ت
-
ط
(
Taja dhe Ṭâja
ََ
اب َط
َ ََ
اب
َ
ت
ََر َطَس ََ َ
تَس
َ َ
طَبَر ََ
تَبَر
َنيِط َنيِت
َ َ
اطَم
َ
أ َ
َ
اتَم
َ
أ
)
أ
-
ع
(
َ
Hemzeja (Elifi) dhe Ӑjni
َن
َ
ع َن
َ
أ
َ
َ
لَعَس َ
َ
ل
َ
أَس
َ
َ
اع
َ
ش ََاء
َ
ش
َ
ن
لَم
َ
ع َ
َ
أ
َ
ن
لَم
َ
َ
عَرَب َ
َ
أَرَب
45. 45
THËNIE TË TË DËRGUARIT MUHAMED
اَم
َ
َ
ََعَمَتاج
ََ
َنمو
َ
ق
َ
َ
ََ ِ
ِف
َتيَب
َ
َ
ََنِم
َ ِ
وتُيُب
َ
ََِاَّلل
َ
َ
ون
ُ
لت
َ
ي
َ
ََ
ابَتِك
َ
َ
َِاَّلل
َ
َ
ُ
ه
َ
ونُسَار
َ
دَتَيَو
َ
َمُه
َ
نَِب
َ
َ
َلِإ
ََ
ََت
َ
لَز
َ
ن
َُمِهي
َ
لَع
َ
َ
ُ
ة
َ
ينِكالس
َ
َُمُهتَِ ِش
َ
غَو
َ
َ
ُ
ةَحالر
َ
َ
َُمُهتفَحَو
َ
َ
َ
ُ
ة
َ
كِئلَمال
َ
ََُم
ُ
هَر
َ
ك
َ
ذَو
َُاَّلل
َنَيمِف
َ
.َُه
َ
دنِع
َ
"Sa herë që mblidhet një grup njerëzish në ndonjë shtëpi të Allahut (xhami) për ta
lexuar Librin e Allahut dhe për ta studiuar atë ndërmjet vete zbret mbi ta qetësia, i
mbulon mëshira, i rrethojnë melekët dhe i përmend Allahu para atyre që janë
pranë Tij."
َ
ُ
هَملَعََََو
َ
آنر
ُ
َََالقَملَع
َ
َََتنََََمم
ُ
كُي
َ
خ
َ
.
َ
"Më i miri prej jush është ai që e mëson Kuranin dhe ua mëson të tjerëve."
َ
َ
ل
ََ
َ
َ
دَسَح
ََ
َلِإ
ََ
ََ ِ
ِف
َِيَت
َ
ياث
َ
َ:
َ
َ
ن
لُجَر
َََ
َُاه
َ
آت
َََ
َُاَّلل
َََ
َال
ََََُوه
ُ
لت
َ
َََيَوُه
َ
َََف
َ
آنر
ُ
ق
ََاء
َ
آن
َََ
َ ِليالل
ََ
ََو
آ
ََاء
َ
ن
َََ
َِارَهانل
َََ
َ
ن
لُجَرَو
َََ
َُاه
َ
آت
َََ
َُاَّلل
ََ
َ
ً
الَم
َََ
ََوُه
َ
ف
َََ
َََ
ُ
ه
ُ
قِفن
ُ
ي
ََاء
َ
آن
َََ
َِليالل
َََ
ََو
آ
ََاء
َ
ن
َََ
َِارَهانل
َ
.
َ
"Zilia lejohet vetëm në dy gjëra: ta kesh zili njeriun që Allahu ia ka dhënë Kuranin
dhe ai e lexon atë ditë e natë dhe njeriun që Allahu i ka dhënë pasuri dhe ai e
shpenzon atë ditë e natë (në rrugën e Allahut)."
َنَم
َََ
َ
َ
أَر
َ
ق
ََ
َا
ً
فرَح
ََ
َنِم
َََ
َ ِ
ابَتِك
ََ
َِاَّلل
ََ
َ
ُ
ه
َ
ل
َ
ف
ََ
َِهِب
ََ
َ
ن
ة
َ
ن َسَح
ََ
َ
ُ
ة
َ
ن َسَاَلَو
ََ
َ
َِْشَعِب
ََ
اَهِلا
َ
ثم
َ
أ
َََ
َ
َ
َ
ل
َََ
َ
ُ
ول
ُ
ق
َ
أ
ََ
الم
َََ
َ
ن
فرَح
َََ
َنِك
َ
لَو
ََ
َ
ن
فِل
َ
أ
ََ
َ
ن
فرَح
ََ
َنم
َ
لَو
ََ
َ
ن
فرَح
ََ
َنيمِمَو
ََ
َ
ن
فرَح
َ
.
"Ai që e lexon një shkronjë nga Libri i Allahut të Madhëruar ka një shpërblim i cili
shtohet dhjetëfish. Nuk them se elifi, lami dhe mimi janë një shkronjë, por elifi
është një shkronjë, lami një shkronjë dhe mimi një shkronjë."
ا
ِ
ه
ّل
ي
ُ
أمر
ْ
قمي
ُ
ق
ْ
ال
م
آنْر
مو
ُ
همو
ٌِرهامم
ِب
ِه
معمم
هالس
ِةمر
م
ف
ِاممِرك
ْ
ال
ِةمرم م
َب
ْ
ال
ِ
ه
اّلمو
ي
ُ
أمر
ْ
قمي
ْ
ال
م
آنْر
ُ
ق
مو
ُ
همو
ِهْي
م
ل
م
ع
ٌ
اق
م
ش
ُ م
َل
ِانمرْج
م
أ
.
"Ai që e lexon Kuranin, duke qenë i përpiktë në leximin e tij, është nën përcjellje të
melekëve shëtitës, fisnikë dhe bamirës, ndërsa ai që e lexon Kuranin duke pasur
vështirësi gjatë leximit, i ka dy shpërblime."
46. 46
LUTJE TË TË DËRGUARIT MUHAMED
ا
ََ
ي
نِإَََـمُهلل
ََكُدب
َ
ع
ََو
ا
َُنب
َ
َ
ََكِدب
َ
ع
َ
َ
ََو
ا
َُنب
َ
َ
كِتَم
َ
أ
َ
َ
َ ِ
ِتَي ِ
اص
َ
ن
ََكِدَيِب
َ
َ
َاضَم
َ
َ ِ
ِف
َ
َ
كُمكُح
َ
ن
لدَع
َ
َ
َ ِ
ِف
ََك
ُ
اؤ
َ
ض
َ
ق
َ
َ
ك
ُ
ل
َ
أس
َ
أ
َ
ي
ل
ُ
كِب
ا
َمس
ََو
ُ
ه
َ
َ
َ
َ
ك
َ
ل
َ
َ
َ َ
تيمَس
َِهِب
َ
َ
ك َسف
َ
ن
َو
َ
أ
َ
َ
َ
ُ
هَْلَزن
َ
أ
َ
ََ
َ ِ
ِف
َ
َ
َ
َ
كِابَتِك
َو
َ
أ
َ
ُ
هَتملَع
َ
َ
ا
ً
دَح
َ
أ
َ
َ
َنِم
َ
َ
َ
َ
كِقل
َ
خ
َِو
َ
أ
َ
َ
ا
َ
َ
تر
َ
ثأَتس
َ
َ
َِهِب
َ ِ
ِف
َِملِع
َ
َ
ا
َ ِ
بي
َ
غل
ََك
َ
دنِع
َ
َ
َ
َن
َ
أ
َ
َ
لَع
َ
َت
َ
َََ
ا
َ
َ
آنر
ُ
قل
َََيعِبَر
َ ِ
ِبل
َ
ق
ََور
ُ
نَو
َ
َ
َيِرد َ
ص
ََء
َ
لِجَو
َ
ََ
َ ِ
نزُح
َ
َ
َ
ََ
اب
َ
ه
َ
ذَو
ََ
َ
َ ي
ّم
َ
ه
َ
.
"Allahu im, unë jam robi Yt, i biri i robit Tënd dhe i robëreshës Sate, balli im është
në dorën Tënde, unë jam nën sundimin Tënd, gjykimi Yt ndaj meje është i drejtë.
Të lutem me çdo emër Tëndin me të cilin e ke emëruar Veten ose që e ke zbritur
në Librin Tënd, ose ia ke mësuar ndokujt nga krijesat, ose e ke lënë në dijen Tënde
të fshehtë, ta bësh Kuranin pranverën e zemrës sime, dritën e gjoksit tim,
ngushëllimin e pikëllimit tim dhe larguesin e brengave të mia!"
َََمُهالل
َاَي
ََ
ََ
ب
ي
ل
َ
قُم
َََ
َِ
وب
ُ
ل
ُ
قال
َََ
َتيب
َ
ث
ََ
َ ِ
ِبل
َ
ق
ََ
َ
َ َ
لَع
ََ
َ
َ
كِنيِد
َ
.
"Allahu im, o Ti që i ndryshon zemrat, forcoje zemrën time në fenë Tënde!"
َمُهالل
ََ
َ
َ
أ
َ ي
ّنِع
َََ
َ
َ َ
لَع
َ
ََ
ََكِركِذ
َََ
ََكِرك
ُ
شَو
َََ
َِ
نسُحَو
َََ
َ
َ
كِت
َ
ادَبِع
َ
َ.
"Allahu im, më ndihmo të të përmend, të të falënderoj dhe të të adhuroj në
mënyrën më të mirë!"
همُه
ه
الل
ِ
ِِند
ْ
اه
ْنمِيمف
م
تْيمد
م
ه
ِ
ِنف م
َعمو
ْنمِيمف
م
تْي
م
ف م
َع
ِ
ن
ه
لمو
م
تمو
ْنمِيمف
م
ت
م
تْ ه
َّلمو
ْ
كِارمبمو
ِ
ل
امِيمف
م
تْي م
ط
ْ
ع
م
أ
ِ
ِنقمو
ه م
ش
امم
م
تْي
م
ض
ْ
ق
ه
نِإ
م
ف
م
ك
ِ
ِض
ْ
ق
م
ت
م
لمو
م
ِض
ْ
قُي
م
كْي
م
ل
م
ع
ُه
ه
نِإ
م
ل
ُّ
ِلذمي
ْنمم
م
تْ م
اَّلمو
ُّزِعمي
م
لمو
نمم
م
تْي
م
د م
َع
م
ت
ْ
كمارمب
م
ت
امنهبمر
م
تْ م
اَّلمع
م
تمو
.
"Allahu im, më bëj mua prej atyre që i ke udhëzuar, më bëj prej atyre që u ke
dhuruar shëndet dhe prej atyre që i ke miqësuar, më begato në atë që ma ke
dhënë dhe më ruaj nga e keqja që e ke caktuar, sepse Ti je Ai që merr vendime dhe
askush nuk mund të vendosë për Ty! Vërtet nuk poshtërohet ai që Ti e ke miqësuar
dhe nuk mund të ngrihet lart ai që e ke armiqësuar! I Bekuar dhe i Lartësuar je Ti, o
Zoti ynë!"