Studenci 3 roku Psychologii Kreatywnego Rozwoju w składzie: Katarzyna Ostrowska, Ania Rawa, Adam Ryszewski prezentują projekt pt. Narzędzi Coachingowe - Podręcznik, zachęcamy do ciekawej lektury.

1. NARZĘDZIA
COACHINGOWE
PODRĘCZNIK
AUTORZY:
Anna Rawa
Adam Ryszewski
Katarzyna Ostrowska

2. SPIS TREŚCI
Life-coaching – pojęcie……………4
NARZĘDZIA COACHINGOWE ……..5
1. Koło Życia ……………………….……..6
2. Pytanie o cud …...................... 8
3. Skalowanie …………….………….. 10
4. Technika małego kroku …. 13
5. Metafora ……………………………. 15
6. Dysocjacja …………………………. 17
7. Zadanie domowe ……………… 19
8. SMART ..……………………..………….20
9. Lista wartości .…………….……..22

3. SPIS TREŚCI cd.
10. Praca z pytaniami wg Norman Benett ………. 24
11. Pytania o zasoby …………………………………………………26
12. Pytania o wyjątki …………………………………….……… 28
13. Metoda 5 WHY ……………………………………………..……. 30
14. Technika pustego krzesła ……………………........... 32
15. Narzędzia coachingu prowokatywnego .…… 34
16. Literatura …………………………………………………………… 39
17. Źródła ilustracji ……….…………………………………….. 41

4. LIFE-COACHING - POJĘCIE
Life-coaching – inaczej coaching osobisty – jest metodą pracy nad rozwojem osobistym
realizowaną najczęściej w formie cyklu spotkań klienta z coachem. W ich trakcie coach
stosuje aktywne słuchanie oraz odpowiednie narzędzia i zadania rozwojowe; zadaje także
pytania naprowadzające klienta na jego potrzeby, cele i sposoby ich realizacji. Podczas
sesji life-coachingu dąży się do podniesienia jakości życia klienta poprzez wykorzystanie
jego zasobów, odkrywanie życiowych celów, ich realizację oraz odnajdywanie sposobów
rozwiązywania problemów.
Po praktycznym przetestowaniu narzędzi coachingowych postanowiliśmy podzielić się
naszymi spostrzeżeniami dotyczącymi tego, co w naszym przypadku działało, co nie, na
co zwrócić uwagę i o czym pamiętać.
Ania, Adam i Kasia

5. .
NARZĘDZIA COACHINGOWE

6. KOŁO ŻYCIA
• Narzędzie to pozwoli poznać system wartości osoby, jej
priorytety oraz dziedziny życia, nad którymi praca będzie
miała dla niej największe znaczenie. Zmotywuje do zmian.
• Narysuj na kartce koło i podziel je na +/-8 części.
• Opisz wszystkie pola tego koła wymieniając najważniejsze dla
Ciebie dziedziny życia, np. rodzina/związek, kariera/praca,
finanse/materialna obfitość, rozwój osobisty, zdrowie fizyczne
i psychiczne/ciało, przyjaciele/życie towarzyskie,
rozrywka/dobry humor, pasje/hobby, potrzeby
estetyczne/twórczość, duchowość/wewnętrzna autonomia i
integralność/stan nieuwarunkowania.

7. KOŁO ŻYCIA cd.
• Przy każdej z dziedzin zakreśl własny poziom satysfakcji w skali 0 – 10 (0 – kompletny
brak satysfakcji, 10 – pełna satysfakcja).
Po zakreśleniu pól koła oddaj się refleksji. Pomocne pytania:
• W których obszarach chciałbyś poczynić największe zmiany? W jaki sposób mógłbyś
tego dokonać?
• Co uniemożliwia Ci zyskanie pełnej satysfakcji w ważnych dla Ciebie dziedzinach?
CO WAŻNE?
• Nie stosuj gotowego szablonu – niech Klient opisuje pola własnymi słowami
• Podczas analizy Koła zauważ wewnętrzne konflikty (jeśli istnieją)
• Gdy Klient dokona pożądanych zmian, warto wykonać ćwiczenie ponownie.

8. PYTANIE O CUD
Metoda została stworzona przez Steve’a de Shazera i jest jedną z technik stosowanych w
Terapii Skoncentrowanej na Rozwiązaniach. Jej celem jest dostrzeżenie pozytywnych
fragmentów życia i możliwości, które nie były zauważane z powodu nadmiernego
skupienia na problemie. Kiedy przenosimy uwagę na pozytywny obraz własnej sytuacji,
pomoże to wyrobić w sobie nawyk kreatywnego podchodzenia do różnych zdarzeń.
FRAGMENT WIZUALIZACJI
• Wyobraź sobie swój tradycyjny rozkład dnia, po którym kładziesz się spać.
• W czasie gdy śpisz, wydarza się cud, który sprawia, że Twoje problemy znikają.
• Po czym poznajesz, że problem został zniwelowany? Jaki jest efekt cudu? Jak wygląda
teraz Twój pokój, dom/mieszkanie?... Jaki kolor ma trawa… niebo?... Jak zmieniło się teraz
Twoje myślenie?... Jakie uczucia teraz żywisz wobec innych ludzi… świata… siebie
samego?

9. PYTANIE O CUD cd.
• Czy w Twoim życiu zdarzają się czasem takie fragmenty cudu? Czy miałeś na nie wpływ
przed ich wystąpieniem?
• Jaki element cudu jest najbardziej realny/możliwy do zaistnienia w Twoim życiu?
CO WAŻNE?
Zadając pytanie o cud coach powinien wypowiadać słowa wolniej, tak, aby klient miał
możliwość zrelaksowania się i wejścia w niecodzienny nastrój. Zachęca do także do
fantazjowania. Wypowiedzi formułowane są w „tu i teraz”.

10. SKALOWANIE
• Technika ta umożliwia doprecyzowanie ocen klienta.
• Sytuacje, w których narzędzie to może być pomocne, rozpoznajemy zwykle po tym, że w
odpowiedzi na pytanie klient formułuje wypowiedź za pomocą wyrażeń niekonkretnych i
ogólnych (np..: „średnio”, „mniej więcej”, „nieźle”, „nie najgorzej”, „mogłoby być lepiej” czy
„nie jestem pewien”).
• Np.: „Określ w skali 1 – 10 swoją sytuację…
• Jak daleko znajdujesz się w realizacji swego celu?
• Jak mocno doskwiera Ci dana emocja?
• Jak dużą czujesz bezradność wobec problemu?”

11. SKALOWANIE cd.
CO WAŻNE?
• Skala może dotyczyć
• liczb,
• np. 1 – 10,
• od 0 do 100,
• 1 – 6 (skala ocen szkolnych),
• odległości,
• np. „Jeżeli umówimy się, że gdy
stanę przy drzwiach – to będzie to
oznaczać rozpoczęcie pracy, a gdy
stanę przy oknie, oznaczać to
będzie osiągnięcie celu, to gdzie
mam stanąć?

12. SKALOWANIE cd.
CO WAŻNE?
• Dla części klientów (np. z obniżonym nastrojem, skłonnościami do
smutku, stanów depresyjnych) ważne może być zbudowanie skali
od „ZERA” ’niemożliwego’ do osiągnięcia (opisanego poprzez
generalizacje niemożliwe do wyboru) np.
• „Gdybym opisał skalę od 0 do 10, gdzie 0 oznacza, że NIGDY
NIC nie wykonałeś w swoim życiu, co przybliżyłoby Cię do
realizacji tego celu, a 10 oznacza realizację celu, to jak
określiłbyś stopień realizacji celu?”
• Kiedy osoba poda niską wartość, np. w przypadku skali 1 – 10,
pojawi się ocena dwa, można przenieść uwagę na obszar
zasobów i zapytać:
• „Dlaczego zaznaczyłaś dwa, a nie jeden?”.

13. TECHNIKA MAŁEGO KROKU
Metoda oparta jest na filozofii Kaizen wywodzącej się z kultury japońskiej.
KAIZEN (z jap. Kai – zmiana, Zen – dobrze) oznacza doskonalenie poprzez stopniowe
wprowadzenie zmiany systematyczne i ciągłe, niewielkie ulepszanie.
Rozkładasz wielki cel na małe zadania-etapy. Ważne, by każdy z tych etapów był dla
Ciebie atrakcyjny, ciekawy. Skupiasz się wtedy na procesie, nie na celu. Małe sukcesy będą
motywować Cię do osiągnięcia dużego celu i zabezpieczać przed zniechęceniem.
„Nawet najdłuższa podróż zaczyna się od jednego kroku” /Lao Tzu/

14. TECHNIKA MAŁEGO KROKU cd.
• Skup się tylko na jednym kolejnym kroku
• Wystarczy, że znasz cel, który chcesz osiągnąć
• Wybieraj proste rozwiązania, zamiast czekać na idealne
• Pomyłki koryguj na bieżąco
• Działaj i wciąż ulepszaj
• Problemy stwarzają możliwości – traktuj je jako wyzwania, nie przeszkody
• Małe sukcesy budują duże motywacje – masz ochotę na więcej.
CO WAŻNE?
W metodzie tej najistotniejsze jest optymalne określenie małych celów. Ich atrakcyjność
powinna być tak wysoka, aby ich realizacja motywowała do działania i do osiągnięcia
kolejnego małego kroku, aż do momentu, kiedy znajdziemy się na samym końcu drogi.

15. METAFORA
Metafora jest językowym środkiem stylistycznym polegającym na zestawianiu dwóch lub
więcej słów w taki sposób, że tracą one swoje dotychczasowe znaczenie, a zyskują nowe.
Metafory pomagają w opisywaniu sytuacji, stanów, emocji, które trudno wyrazić zwykłymi
słowami, albo też zwykłe słowa nie oddają ich szczególnego charakteru.
Przykłady: „mieć złote serce”, „chodzić z głową w chmurach”, „mieć olej w głowie”, „być w
siódmym niebie”, „upaść na samo dno”, „bać się własnego cienia”, „podnosić poprzeczkę”,
„dostać kosza”, „otworzyć komuś furtkę”, „podcinać komuś skrzydła”.
Za metaforę uznaje się także opowieści, anegdoty, parabole, bajki, baśnie, alegorie i
porównania, a nawet czynności i przedmioty metaforyczne.

16. METAFORA cd.
CO WAŻNE?
• .Pomiędzy światem realnym a metaforycznym musi istnieć podobieństwo.
• Upewnij się, czy Twój rozmówca rozumie użytą przez Ciebie metaforę zgodnie z Twoim
zamierzeniem.
• Niech użyta przez Ciebie metafora daje szansę na rozwój, nie blokuje go.
• Stosuj ją zwłaszcza wobec dzieci (np. bajki) oraz kiedy osobie trudno jest mówić o
swoim problemie.

17. DYSOCJACJA
Funkcją tego narzędzia jest umożliwienie drugiej osobie poszerzenia perspektywy i np.
spojrzenia na omawianą sytuację lub siebie z punktu widzenia innej osoby.
• Jak według Ciebie tę sytuację opisał(a)by … (osoba, którą znasz, lecz z którą się nie
zgadzasz)?

18. DYSOCJACJA cd.
Wariantami tej techniki są:
• Odejście od perspektywy osoby powiązanej z emocjami np.
• „Jak wg Ciebie tę sytuację opisałaby MUCHA, która w trakcie
kłótni siedziała powiedzmy na suficie obserwując i słuchając
Was?”
• Zastosowanie wizualizacji. Może to być szczególnie przydatne,
gdy konieczne jest nabranie dystansu do trudnej/bolesnej
sytuacji.
• np.: „Zamknij oczy i wyobraź sobie, że jesteś ptakiem… Lecisz
teraz nad miejscem swego zamieszkania i oglądasz osobę …
(która wywołuje w tobie przykre emocje)”.

19. ZADANIE DOMOWE
Zadanie domowe służy temu, aby zapoczątkowane w trakcie sesji coachingowej
pozytywne zmiany „pracowały” również poza sesjami. Mają utrwalić nowe sposoby
działania, skłonić do wglądu, a w rezultacie pogłębić rozwój klienta lub/i przybliżyć go do
osiągnięcia jego celu.
Zadania mogą mieć różny charakter, np. zachęty do przeprowadzenia ważnej dla Klienta
rozmowy czy ćwiczenia nowych umiejętności, jak asertywne reagowanie. Osoba
chaotyczna i niezorganizowana może zostać zachęcona do rozplanowywania
codziennego dnia i trzymania się tego planu.
CO WAŻNE?
• O tym, czy zadanie zostanie wykonane, decyduje Klient. Spraw, aby Klient poczuł, że
zadanie domowe jest jego częścią drogi do celów. Jeśli Twoja propozycja zadania nie
działa, niech wymyśli swoją – to, co może mu pomóc w realizacji JEGO zamierzeń.

20. SMART
Metoda polega na takim sposobie formułowania celów, który zwiększy szansę na ich
realizację. To jednocześnie akronim opisujący pięć cech, jakie powinien spełniać dobrze
sformułowany cel. Zatem jaki ma być Twój cel?
• S – skonkretyzowany, sprecyzowany, dokładnie określony – Twój cel powinien zostać tak
sformułowany, aby nie pozostawić miejsca dla jego dowolnej interpretacji
• M – mierzalny – potrzebujesz wiedzieć, ile należy wykonać danej czynności, w jaki
sposób oraz przy użyciu jakiś środków, aby osiągnąć zamierzony rezultat
• A - atrakcyjny, ambitny, akceptowalny – w granicach Twoich możliwości
• R – rzeczywisty, czyli możliwy do zrealizowania
• T – terminowy – posiadający realistyczny termin do wykonania.

21. SMART cd.
CO WAŻNE?
Przede wszystkim zwróć uwagę na realność celu.
Metoda wymaga poświęcenia większej ilości czasu na przeprowadzenie analizy tego, CO,
W JAKI SPOSÓB i W JAKIM CZASIE chcemy osiągnąć. Mając tak precyzyjnie sformułowany
cel oraz jego komponenty łatwiej będzie kontrolować postępy na drodze do niego, a tym
samym zwiększać szanse na jego osiągnięcie.

22. LISTA WARTOŚCI
Pojęciem wartości i kryteriami wartościowania zajmuje się aksjologia.
Zaspokajanie naszych potrzeb w zgodzie z naszymi wartościami ma duży wpływ na nasze
poczucie spełnienia i zadowolenia z życia.
Funkcją narzędzia jest ułatwienie Klientowi rozpoznania ważnych dla niego wartości.
• Pracę rozpocznij od wykreślenia 40-tu i pozostawienia 10 najważniejszych dla Ciebie
wartości.
• Następnie z tych 10 wartości wybierz 5.
• W ostatnim kroku pozostaw 3 najważniejsze dla Ciebie wartości.

23. LISTA WARTOŚCI cd.
.
.
CO WAŻNE?
• Podczas wykonywania ćwiczenia nie należy
sugerować Klientowi żadnej odpowiedzi.
• Gdy Klient nie jest w stanie wykreślić żadnej
wartości - można poprosić o uszeregowanie
wartości w kolejności – od najbliższych sercu do
mniej ważnych i wówczas powrócić do
wykreślania.

24. PRACA PYTANIAMI WG NORMAN
BENETT
Technika polega na zadawaniu pytań w odpowiedniej kolejności, co ma doprowadzić
Klienta do odkrycia odpowiedzi na temat swojego celu. Oto pytania:
• Co chcesz osiągnąć? Co ma być efektem?
• Po czym poznać, że osiągnąłeś cel?
• Po co tego chcesz? Co będzie możliwe dzięki realizacji celu?
• Kiedy chcesz to osiągnąć? Ile czasu na to przeznaczysz?
• Dzięki czemu będzie to możliwe? Jakie masz zasoby?
• Czego jakich zasobów dodatkowo potrzebujesz, aby osiągnąć efekt?
• Jak realizacja celu i osiągnięcie efektu wpłyną na inne obszary twojego życia?
• Jeśli widzisz jakieś przeszkody, to jak możesz sobie z nimi poradzić?
• Od czego zaczniesz? Co zrobisz już dziś, aby zrealizować cel?

25. PRACA PYTANIAMI WG NORMAN
BENETT
Fragment przykładowej sesji:
Coach: Co chciałbyś osiągnąć?
Klient: Chciałbym nauczyć się stawiać granice… Obecnie mam z tym
duży problem, nie tylko w życiu prywatnym, ale też w kontaktach
służbowych…
Coach: Co ma być efektem?
Klient: Na przykład nauczyłbym się mówić częściej „nie”, a to ułatwiłoby
mi życie.
CO WAŻNE?
W technice tej należy zadawać pytania według powyższego schematu.
Poprzez udzielane na nie odpowiedzi Klient sam dociera do
rozwiązania swego problemu.

26. PYTANIA O ZASOBY
Zasoby oznaczają wszystko, czym osoba dysponuje lub czym mogłaby dysponować przy
spełnieniu określonych warunków. Zasobem mogą być więc: inni ludzie, zdrowie,
samopoczucie, myśli, wiedza, posiadane umiejętności, motto życiowe, a nawet trudne
doświadczenia, jeśli w rozwój osoby wniosły pewne korzyści.
Wydobycie jak największej ilości zasobów służy zaspokojeniu doraźnych potrzeb lub
osiągnięciu ważnych dla jednostki długoterminowych celów.
Przykładowe pytania:
• Jakie twoje cechy byłyby dla ciebie pomocne w realizacji celu?
• Za co cię cenią twoi przyjaciele? Jaką cechę w tobie szanują?

27. PYTANIA O ZASOBY cd.
Przykładowe pytania cd.:
• Jaka już posiadana przez ciebie wiedza byłaby przydatna w realizacji twego celu?
• Jakie osoby mogłyby ci pomóc w realizacji twego celu – bliskie ci lub jeszcze
nieznane?
CO WAŻNE?
Istotne jest umiejętne połączenie pytań o zasoby z problemem, którym Klient chce się
zająć. Jeśli w przeszłości miał już sytuację, w której poradził sobie już z podobnym
problemem, można zapytać: „Co z tamtego przeszłego doświadczenia byłoby dla ciebie
przydatne w realizacji obecnego celu?”.

28. PYTANIA O WYJĄTKI
Wyjątki są to sytuacje lub okresy, w których problem opisywany przez Klienta nie
występował lub pojawiał się w mniejszej intensywności.
Pytanie o wyjątek umożliwia skierowanie uwagi na przeszłość, która jest obszarem
potencjalnych dobrych praktyk.
Można wzmocnić skuteczność pytania o wyjątek poprzez eksplorację i dopytywanie o
szczegóły i okoliczności wyjątku. Np.:
• Kiedy w przeszłości był taki czas, że Twój problem nie występował albo był
mniejszy?
• Co wtedy myślałeś, czułeś, robiłeś inaczej?
• Z jakich swoich zasobów skorzystałeś, że taka sytuacja była możliwa?

29. PYTANIA O WYJĄTKI
CO WAŻNE?
• Technika może być ciekawym wsparciem rozmowy w sytuacji, gdy Klient chwilowo
nie ma pomysłów na rozwiązanie.
• Ważne jest, aby po odpowiedzi na pytanie o wyjątek coach nie sugerował Klientowi
rozwiązań, które polegają na skopiowaniu, sklonowaniu czy powtórzeniu rozwiązań,
które Klient zastosował w przeszłości.

30. METODA 5 WHY
Metoda opiera się na ponawianiu tylko jednego pytania: „Dlaczego?”, do czasu, aż poznamy
źródłową przyczynę problemu/braku. Po odkryciu tej przyczyny można będzie opracować plan
zmierzający do zniwelowania problemu, a w przyszłości zapobiec ponownemu jego wystąpieniu.
Technika bywa stosowana w przypadku dwóch rodzajów problemów:
1. technicznych – dotyczących świata przedmiotów, np. kiedy zepsuł się laptop; może okazać się
skuteczna, jeśli osoba, wobec której się ją stosuje, posiada informacje na temat omawianego obiektu
2. interpersonalnych – w których zaangażowany jest człowiek. Z punktu widzenia zasad
optymalizowania komunikacji międzyludzkiej jest ona błędem. Pytając np.: „Dlaczego zachowałeś się
w taki a taki sposób?” zakładamy, że nasz rozmówca zna na nie odpowiedź (co nie musi być prawdą)
oraz że postąpił w sposób zamierzony i rozmyślny, co może wywołać poczucie winy. Pytanie
„Dlaczego?...” zawiera sformułowaną nie wprost ocenę sytuacji i postępowania rozmówcy. Zakłada
ponadto , że przeżycia Klienta dadzą się wyjaśnić w sposób racjonalny i przyczynowo-skutkowy, np.
„Dlaczego nakrzyczała pani na swego syna?”.

31. METODA 5 WHY
Na pytanie coacha skierowane do Klienta: „Dlaczego zapaliłeś tego papierosa?” możemy
uzyskać odpowiedź: „Bo poczułem wewnętrzny impuls”, która informuje tylko o istnieniu
nawyku, a nie umożliwia poznanie psychologicznej czy biologicznej przyczyny istnienia
problemu, jakim jest w tym przykładzie nałóg palenia. Zadanie kolejnego pytania: „Dlaczego
poczułeś wewnętrzny impuls?” sugerowałoby, że Klient zna przyczynę własnych impulsów.
CO WAŻNE?
Metoda „5 WHY?” może być skuteczna tylko w sytuacjach, w których osoba, wobec której ją
stosujemy, zna przyczyny istnienia omawianego problemu, co zwykle tyczy się świata
przedmiotów. W przypadku użycia jej w komunikacji międzyludzkiej, czyli także w
coachingu, może stanowić barierę komunikacyjną i nie prowadzić do zrozumienia źródła
problemu Klienta.

32. TECHNIKA PUSTEGO KRZESŁA
• Twórcą techniki jest Fritz Perls, założyciel terapii Gestalt. Metoda pomaga zwłaszcza w
rozwiązaniu problemów dotyczących relacji międzyludzkich.
• Na czym polega? Otóż Klient ma przed sobą puste krzesło. Kiedy mówi, wyobraża sobie
siedzącą na nim konkretną osobę (np. trudnego szefa, matkę, partnerkę) albo aspekt
swego Ja (np. wewnętrznego krytyka). Po pewnym czasie przemawiania do tej
osoby/części swego Ja Klient zmienia miejsce – siada na pustym krześle i teraz to on
wciela się w tę postać – porusza się jak ona, mówi jak ona, udziela odpowiedzi, której na
swoją poprzednią wypowiedź udzieliłaby ta postać. Następnie znowu siada na
poprzednim krześle, wyrażając własne przekonania i emocje itd. Zamiana ról następuje
dopóty, dopóki nie zostanie powiedziane i wyrażone wszystko, co w danej chwili było
potrzebne Klientowi.
• Wyobrażanie sobie uczucia, aspektu swego Ja lub drugiej osoby na pustym krześle
urealnia problem i mocno z nim konfrontuje. A zmiana miejsca i roli pozwala oderwać
się od obecnych dotąd schematów myślowych oraz wzbogacić perspektywę o nowe
spojrzenie na osobę, samego siebie i/lub sytuację.

33. TECHNIKA PUSTEGO KRZESŁA cd.
PRZYKŁAD:
• Coach: - Kiedy już sobie dokładnie wyobraziłeś tę osobę, wyraź to, co chciałbyś jej
przekazać, wraz ze swymi emocjami. Postaraj się, aby to nie był osąd, tylko twoje
własne emocje.
• Klient [z rozpaczą i gniewem w głosie]: (…)
• Coach: Jeśli to wszystko, co chciałeś jej powiedzieć… wstań powoli i usiądź na tym
krześle. Wyobraź sobie, że teraz ty jesteś tą osobą… Poruszaj się jak ona, zachowuj jak
ona… Co ta postać odpowiedziałaby na twoje poprzednie stwierdzenia? Powiedz to jej
słowami.
CO WAŻNE?
• Warto zachęcić Klienta do wyrażania myśli i emocji, a nie osądów.
• Z uwagi na fakt, iż wyobrażanie sobie ważnej dla Klienta osoby zwykle mocno z
problemową sytuacją konfrontuje i może wywoływać silne emocje, metoda najlepiej
sprawdza się w psychoterapii.

34. NARZĘDZIA COACHINGU
PROWOKATYWNEGO
Twórcą terapii prowokatywnej jest amerykański psychiatra irlandzkiego pochodzenia Frank
Farelly. W nurcie tym zakłada się, że klient ma w sobie wszelkie zasoby do tego, aby radzić
sobie z problemami i realizować cele. W strukturze sesji nie ma żadnych etapów ani
otwarcie wyznaczonych klientowi reguł, zatem to do klienta należy dbałość o trzymanie się
tematu i tworzenie ram. Coach prowokatywny pełni rolę Adwokata Diabła, zachęcając
klienta do pozostania przy ograniczających punktach widzenia i przekonaniach, a nawet do
wytrwania w zaburzonych, samodestrukcyjnych zachowaniach.
Istnieją trzy elementy, bez których sesja
coachingu prowokatywnego nie powinna się odbyć:
• prowo, czyli prowokowanie
• humor
• życzliwość.

35. NARZĘDZIA COACHINGU
PROWOKATYWNEGO cd.
PRZYKŁADOWE TECHNIKI:
• Potwierdzanie irracjonalnych przekonań klienta. Coach przedstawia je jako w pełni
uzasadnione, choć czyni to w sposób przesadny, np.: Coach do klienta mającego lęk
przed psami: „Powinieneś bać się psów. To jedne z najbardziej niebezpiecznych istot,
jakie chodzą po ziemi. Są maszynami stworzonymi do zabijania”.
• Jednoczynnikowa hipoteza – coach za pomocą jednej i tej samej tezy wyjaśnia wszystkie
problemy klienta, np.: Klient: „Dlaczego nie wychodzi mi w związkach? Coach: „Taką
masz karmę”. Klient: „Dlaczego zwolnili cię z pracy?”. Coach: „To rezultat twojej karmy”.
• Stosowanie blokad komunikacyjnych, przykładanie etykietek, przezwisk, epitetów,
kreatywnych nazw cech klienta, np.: Coach swemu smutnemu klientowi wręcza plakietkę
z napisem „Prawie szczęśliwy”. Coach do kobiety zachowującej się emocjonalnie i
chaotycznie: „Jesteś takim wspaniałym raptusem-entuzjastką. Inne kobiety przy tobie to
cyniczki”.
• Sprzeczne komunikaty – różnica pomiędzy komunikacją werbalną i niewerbalną, np.
coach używa poważnego tonu i słów, ale uśmiecha się i przekomarza.

36. NARZĘDZIA COACHINGU
PROWOKATYWNEGO cd.
PRZYKŁADOWE TECHNIKI cd.:
• Pochwała dla samodestrukcyjnych, nieadaptacyjnych zachowań klienta („Rób tak
bardziej/więcej”, „Rób tak częściej”) oraz znajdowanie logicznych, choć absurdalnych
argumentów wyjaśniających sens tych zachowań, np.: Coach: „Powinieneś więcej palić.
Jedna paczka dziennie to za mało. Nie zdążysz się odprężyć i stres tobą zawładnie.
Powinieneś, zanim jeszcze skończy się jedna paczka, od razu napoczynać nową. Tylko
poprzez wystarczająco gęstą zasłonę dymną stres nie będzie mógł wedrzeć się do
twego ciała i siać w nim spustoszenie”.
• Obarczanie winą za problemy klienta wszystko i wszystkich – los, karmę, kombinację
genów, umysł, rodzinę, kosmitów. Podawanie absurdalnych przyczyn tych problemów.
W ten sposób klient jest prowokowany do zajęcia określonej postawy wobec
niepowodzeń oraz wzięcia odpowiedzialności za swoje czyny, np. Coach: „To efekt
twoich unikalnych linii papilarnych na stopach, że tak się zachowałeś, nie miałeś na to
wpływu”.
• Modelowanie negatywne – naśladowanie klienta, parodiowanie i wyolbrzymianie tych
jego zachowań, które prawdopodobnie powodują problemy.

37. NARZĘDZIA COACHINGU
PROWOKATYWNEGO cd.
• Jeśli chcesz, żeby osioł szedł naprzód, ciągnij go za ogon.
CO WAŻNE?
• Jeśli nie zapowiesz na wstępie, że sesja będzie niebanalna, Twój coachee może długo
nie wiedzieć, co się dzieje. Także wtedy, jeśli od razu „ruszysz z kopyta”. Dobrze jest
„stopniowo piec rybę”, czyli dozować natężenie prowokatywnych interwencji.
• Jeśli prowokujesz bez humoru i autentycznej życzliwości, wtedy sesja zamieni się w
krytyczny atak na Klienta. Z kolei sam humor i życzliwość bez stawiania Klientowi
wyzwań będzie po prostu spotkaniem towarzyskim.
• Obserwuj reakcje klienta. Warto być ostrożnym w przypadku prób prowokatywnej formy
pracy z Klientem znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej.
• Bądź niewrażliwy wrażliwie i nietaktowny taktownie!

38. Powyższy opis ma na celu jedynie przybliżenie wiedzy z zakresu narzędzi
coachingowych, nie ich nauczenie.
Większość z tych metod dla ich praktycznego stosowania wymaga
przejścia odpowiednich kursów i szkoleń.
Jednak mamy nadzieję, że opis ten zachęcił Czytelników do zgłębiania
wiedzy na temat samego coachingu oraz stosowanych w jego ramach
technik.

39. LITERATURA
1. Trojak I., Life-coaching – analiza procesu oraz wykorzystywanych technik i narzędzi, PUW, 2013.
2. Paradowska D., Płuciennik J., Coaching w sytuacji kryzysu. Jak przekuć trudności w dobre doświadczenie? Samo Sedno,
Warszawa 2017.
3. Owen N., Magia metafory. 77 opowieści dla Trenerów, Nauczycieli i Myślicieli, METAmorfoza, Wrocław 2016.
4. Farrelly F., Brandsma J., Terapia prowokatywna, METAmorfoza, Wrocław 2016.
5. Hollander J., Wijnberg J., Pociągnij osła za ogon. Coaching prowokatywny 1. Podstawy, METAmorfoza, Wrocław 2016.
6. Hollander J., Wijnberg J., Sukces to nie wszystko. Coaching prowokatywny 2. Zaawansowany, METAmorfoza, Wrocław
2016.
7. Hollander J., Wijnberg J., Jak popieprzyć, by polepszyć. Coaching prowokatywny 3. W działaniu, METAmorfoza, Wrocław
2016.
8. Höfner E. N., Styl prowokatywny w terapii i coachingu, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne Sp. z o. o., Sopot 2017.
9. Wąsowska M., Posts Tagged ‘zasoby’, https://coaching4smart.wordpress.com/tag/zasoby/

40. LITERATURA cd.
10. Dulewicz T., ABC Coachingu, ABC Możliwości, Wydanie III, Kraków 2010.
11. Mauren R., Filozofia Kaizen. Mały krokami ku doskonałości, Wydawnictwo Helion, Gliwice 2013.
12. Stoltzhus T., Sztuka zadawania pytań w coachingu, jak opanować najważniejszą umiejętność coacha, Wydawnictwo Aetos
Media Sp.z.o.o., Wrocław 2012.
13. Mućko P., Metoda SMART – czyli jak sprytnie formułować cele,
https://www.psychowiedza.com/2014/07/sprytne-cele.html
14. Piękno umysłu, Technika pytania o cud: na czym polega?
https://pieknoumyslu.com/technika-pytania-o-cud/?amp=1
15. Dobosz A., Koło życia – narzędzie coachingowe,
https://www.annadobosz.pl/kolo-zycia/
16. Ustian D., Pytania i inne instrumenty konwersacyjne. Zastosowania praktyczne podczas wywiadu diagnostycznego,
https://salusprodomo.pl/wp-content/uploads/2016/11/PYTANIA-I-INNE-INSTRUMENTY-KONWERSACYJNE.pdf

41. ŹRÓDŁA ILUSTRACJI
1. https://pixabay.com/pl/vectors/g%c3%b3ry-sukces-w%c4%99dr%c3%b3wki-treking-6466816/
2. https://pixabay.com/pl/vectors/owoc-owoce-owocostan-285780/
3. https://pixabay.com/pl/photos/kompas-prawdziwa-p%c3%b3%c5%82noc-statek-4262510/
4. https://profesjonalnycoaching.pl/blog/kolo-zycia-czyli-pierwsze-cwiczenie-coachingowe/
5. pexels-photo-5708071
6. https://pixabay.com/pl/illustrations/t%c5%82o-liczby-liczy%c4%87-numery-cyfry-5594879/
7. Lao Tzu, https://dlpng.com/png/7199048
8. https://pixabay.com/pl/photos/piasek-pla%c5%bca-%c5%9bcie%c5%bcka-1036547/
9. https://pixabay.com/pl/photos/drzwi-pole-wej%c5%9bcie-otwarte-drzwi-5637438/
10. https://pixabay.com/pl/photos/frajer-ptak-zwierz%c4%99-wodny-ptak-2925345/

42. ŹRÓDŁA ILUSTRACJI cd.
11. https://pixabay.com/pl/images/search/litery/
12. https://pixabay.com/pl/illustrations/pytanie-znak-zapytania-odpowiedzi-1015308/
13. https://pixabay.com/pl/photos/wspinaczka-dziewczynka-zabawa-525768/
14. https://pixabay.com/pl/photos/strelizie-kwiat-papuga-wodospad-4285448/
15. https://pixabay.com/pl/photos/piruet-natura-wolno%c5%9bci-g%c3%b3ra-kolor-4370226/
16. https://pixabay.com/pl/illustrations/znak-zapytania-pytanie-odpowiedzi-1020165/
17. https://pixabay.com/pl/photos/krzes%c5%82o-tabela-krzes%c5%82a-meble-pok%c3%b3j-4470565/
18. https://pixabay.com/pl/photos/szcz%C4%99%C5%9Bliwy-m%C5%82ody-dziewczynka-2362143/
19. https://pixabay.com/pl/photos/%c5%9bmiech-rado%c5%9b%c4%87-zabawa-1369402/

43. ŹRÓDŁA ILUSTRACJI cd.
20. https://unsplash.com/photos/RFId0_7kep4
21. https://unsplash.com/photos/pwpVGQ-A5qI
22. https://unsplash.com/photos/RmzR87vTiYw
23. https://unsplash.com/photos/VJHb4QPBgV4
24. https://unsplash.com/photos/euYNhLP7YlU
25. https://unsplash.com/photos/4lqMd_XBlfU
26. https://unsplash.com/photos/TamMbr4okv4

44. DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ